Benɛ e de jã a, i mwɔ ejakaa i li kaa e bua jɔ Mawu jami he. Lɔ ɔ he ɔ, i bi lɛ ke, “Mɛni o le ngɛ Baiblo ɔ he?” E ha we mi heto oya nɔuu, nyagbenyagbe ɔ, e de mi kaa e mami ji Yehowa Odasefo no, nɛ e kase ní komɛ ngɛ e mami ngɔ. Akɛnɛ i suɔ nɛ ma le babauu he je ɔ, i de lɛ kaa e de mi níhi fuu kɛ piɛɛ he.

Wa sɛɛ ní nyɔ ɔ mi ɔ tsuo. Ye huɛ ɔ de mi kaa Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Satan ji nɔ nɛ ngɛ je ɔ nɔ yee. (Yoh. 14:30) Eko ɔ, o le munyu nɛ ɔ kɛ je o jokuɛwi a si, se ngɛ ye blɔ fa mi ɔ, e ji nɔ́ he nɛ́ ye bua jɔ he wawɛɛ, ejakaa i nuɔ nɛ nihi deɔ ke Mawu nɛ e mi mi jɔ, nɛ e yeɔ dami sane ɔ lɛ ngɛ je ɔ kudɔe. Se níhi nɛ i naa nɛ ngɛ nɔ yae ngɛ je ɔ mi jamɛ a be ɔ mi ɔ ha nɛ sisi numi be he ha mi. E ngɛ mi kaa jamɛ a be ɔ mi ɔ, i ye jeha 26 pɛ mohu lɛɛ, se i na níhi fuu nɛ hao mi wawɛɛ.

Be ko nɛ be ɔ, ye papaa hɛɛ ɛloplee nɛ ta buli kɛ tsuɔ ní ɔ ngɛ United States. Enɛ ɔ he ɔ, i le kaa a kɛ oplɛmi ma nyɛ maa hwu ta niinɛ. Ta buli pee klaalo kaa a maa fia oplɛmi be fɛɛ be. Benɛ a ngɛ ta hwue ngɛ Vietnam ɔ, jamɛ a be ɔ, i ngɛ kɔleji yae ngɛ California. I ya piɛɛ sukuu bi ɔmɛ a kuu ko nɛ a tsɔɔ atua a he. Polisihi nyɛɛɔ wa se kɛ tso kpotihi nɛ wa tuɔ fo. Akɛnɛ a fiaa tear gas kɛ woɔ wa kpɛti he je ɔ, wa nyɛ we nɔ́ hyɛmi nɛ wa nyɛ we mumi hu womi saminya. Jamɛ a be ɔ, basabasa peemi kɛ atua tsɔmi pɔ he wawɛɛ. A gbe ma hɛ mi nyɛɛli komɛ, nɛ ma a mi bi ɔmɛ tsɔ atua nɛ a te si kɛ wo nɔ yemi ɔ. Nɔ fɛɛ nɔ hɛɛ susumi ekpaekpa ngɛ bɔ nɛ e sa kaa ma mi bi ɔmɛ nɛ a pee a ní ha a he. Enɛ ɔ ha nɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ pee basaa.

Ngɛ jeha 1970 ɔ mi ɔ, I ya tsu ní ngɛ Alaska yiti je nɛ i ná sika fuu. Lɔ ɔ se ɔ, i ho London ya. I ya he moto ko ngɛ lejɛ ɔ, nɛ i hia moto ɔ kɛ gu woyi je be mi nɛ i li he nɛ i yaa. Nyɔhiɔ komɛ a se ɔ, i ya hia si ngɛ Afrika. Benɛ i ngɛ blɔ ɔ nɔ kɛ yaa a, i kɛ nihi nɛ mɛ hu a suɔ nɛ a nyagba amɛ a se nɛ po ɔ kpe.

Níhi nɛ i na kɛ níhi nɛ i nu ɔ ha nɛ i na kaa nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de kaa mumi yaya ko lɛ ngɛ je ɔ kudɔe ɔ  ji anɔkuale. Enɛ ɔ ha nɛ i bi ye kaa mɛni Mawu ngɛ pee ngɛ he? I suɔ nɛ ma le heto ɔ.

Nyɔhiɔ komɛ a se ɔ, i ba ná heto ɔ. Pee se ɔ, i ba le nyumuhi kɛ yihi anɔkualetsɛmɛ nɛ a ngɛ Mawu sɔmɔe ngɛ si fɔfɔɛ slɔɔtohi a mi.

Benɛ i kpale kɛ ho London ya a, i ya hla ye huɛ ɔ mami se blɔ nɛ benɛ i na lɛ ɔ, e ha mi Baiblo. Pee se ɔ, i kpale kɛ ho Amsterdam ngɛ Netherlands ya. Benɛ Odasefo no ko na mi nɛ i ngɛ Baiblo ɔ kanee ngɛ blɔ he ɔ, e ye bua mi nɛ i kase níhi fuu. Pee se ɔ, i ya Dublin ngɛ Ireland. Lejɛ ɔ nɛ i ya na Yehowa Odasefohi a ní tsumi kɔni ɔ eko ngɛ. I ya si agbo ɔ, nɛ benɛ a bli mi nɛ i sɛ mi ɔ, i kɛ nyɛminyumu Arthur Matthews nɛ e juɛmi nya bli, nɛ e ngɛ níhi a si kpami ɔ kpe ngɛ lejɛ ɔ. I de lɛ kaa i suɔ nɛ e kɛ mi nɛ kase Baiblo ɔ, nɛ e kplɛɛ nɔ kaa e kɛ mi maa kase.

I kɛ bua jɔmi bɔni Baiblo ɔ kasemi, nɛ i pee klaalo kaa ma kase womihi kɛ womi tɛtlɛɛhi nɛ Yehowa Odasefo ɔmɛ pee ɔ. Jehanɛ se hu ɔ, i kane Baiblo ɔ nitsɛ. Ye bua jɔ wawɛɛ! Ngɛ asafo mi kpehi a sisi ɔ, i naa kaa jokuɛwi po le hetohi kɛ ha sane bimihi nɛ nihi nɛ a le womi mi kɛ jeha lafahi abɔ ngɛ a hetohi hlae ɔ. Sane bimi nɛ ɔmɛ ekomɛ ji, ‘Mɛni he je nɛ ní yayahi ngɛ nɔ yae? Mɛnɔ ji Mawu? Mɛni baa wa nɔ ke wa gbo?’ Yehowa Odasefohi pɛ ji nihi nɛ i kɛ bɔ wawɛɛ, ejakaa mɛ pɛ ji nihi nɛ i le ngɛ ma a mi. A ye bua mi nɛ i ba ná suɔmi ha Yehowa, nɛ i suɔ nɛ ma pee e suɔmi nya ní.

A baptisi mi ngɛ jeha 1972 ɔ mi. Jeha kake se ɔ, i je blɔ gbami ní tsumi ɔ sisi, nɛ i ya piɛɛ asafo nyafii ko he ngɛ Newry ngɛ Northern Ireland. I ya hai tsu ko nɛ a kɛ tɛ sɔuu lɛ ma ngɛ yoku ko he. A lɛɔ na ngɛ ye kasa nya. Ke a ha mi ní peemi ngɛ asafo mi kpe sisi ɔ, i tuɔ munyu ɔ kɛ tsɔɔ na amɛ, nɛ ke a buu si nɛ ngɛ a nya mi tae ɔ, a hyɛɛ ye hɛ mi nɛ e peeɔ kaa nɔ́ nɛ a ngɛ mi tue bue. E ngɛ mi kaa a be nyɛe maa wo mi ga mohu lɛɛ, se a ye bua mi nɛ i kase bɔ nɛ ma hyɛ nihi a hɛ mi ha ke i ngɛ munyu tue. Ngɛ jeha 1974 ɔ mi ɔ, a hla mi kaa ma sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ klɛdɛɛ. Pee se ɔ, Nigel Pitt ba piɛɛ ye he, nɛ e ba pee ye huɛ ye wami be tsuo.

Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, yi wu tso ní peepee ya nɔ ngɛ Northern Ireland wawɛɛ. Enɛ ɔ he ɔ, ni komɛ tsɛ Northern Ireland ke “oplɛmi kɛ tu tɛ ma.” E yi kulaa kaa o maa na nɛ nihi ngɛ kunɔ nɔe, a ngɛ lɔle sãe, nɛ a ngɛ tu kɛ oplɛmihi fiae ngɛ blɔ he. Behi fuu ɔ, jami ɔmɛ kɛ ma kudɔmi sanehi lɛ ngɔɔ haomi nɛ ɔmɛ kɛ baa. Se Protestant kɛ Katoliki jami ɔmɛ na kaa Yehowa Odasefo ɔmɛ kɛ a he wui  ma kudɔmi sanehi a mi, enɛ ɔ he ɔ, wa nyɛɔ nɛ wa fiɛɛɔ faa nɛ wa ngɛ slɔkee hulɔ. Behi fuu ɔ, nihi nɛ wa fiɛɛɔ ha mɛ ɔ, le be kɛ he nɛ basabasa peemi ko maa ya nɔ ngɛ nɛ a deɔ wɔ konɛ wa ko ya sɛ haomi mi.

Se loloolo ɔ, waa kɛ si fɔfɔɛhi nɛ a mi wa kpeɔ be komɛ. Ligbi ko ɔ, i kɛ nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Denis Carrigan nɛ e ji blɔ gbalɔ ɔ ya fiɛɛ ngɛ ma ko nɛ e kɛ wa he kɛ we ɔ mi. Yehowa Odasefo no ko be jamɛ a ma a mi, nɛ si kake pɛ nɛ wa ya lejɛ ɔ. Yo ko po wa nya ngɛ lejɛ ɔ kaa wa ji Britain ta buli, nɛ wa laa wa hɛ mi. Eko ɔ, e de jã akɛnɛ bɔ nɛ wa tuɔ gbi ɔ ha a je ekpa ngɛ Irish bi ɔmɛ a nɔ́ ɔ he ɔ he je. Nɔ́ nɛ yo ɔ de ɔ wo wa he gbeye wawɛɛ. Ke a na kaa o tsɔ o hɛ mi kɛ ha ta bulɔ ko ɔ, a maa fia mo tu nɛ o ma gbo loo a maa fia o nakutso tu. Benɛ wɔ pɛ wa daa si nɛ wa ngɛ lɔle mlɛe nɛ́ fiɛ ngɛ wɔ yee ɔ, wa na kaa lɔle ko ba ní yemi he ɔ ngɛ he nɛ yo ɔ po wa nya ngɛ ɔ. Yo ɔ kɛ oya yemi ya nyumuhi enyɔ nɛ a ngɛ lɔle ɔ mi ɔ a ngɔ nɛ e kɛ mɛ ya sɛɛ ní. Benɛ yo ɔ kɛ mɛ ngɛ ní ɔ sɛɛe ɔ, e je e nine kɛ tsɔɔ wɔ. Nyumu ɔmɛ ba wa ngɔ nɛ a ba bi wɔ sane komɛ kɛ kɔ be nɛ lɔle ɔ maa ba a he. Benɛ lɔle ɔ ba hia si ɔ, a kɛ dlɛɛva a ya tu munyu. Wa nui nɔ́ nɛ a de dlɛɛva a, nɛ nɔ ko nɔ ko hu be lɔle ɔ mi. Enɛ ɔ he ɔ, wa susu kaa a ngɛ hlae nɛ a ngɔ wɔ kɛ je ma a mi nɛ a ya ye wɔ awi. Se pi jã kulaa ji sane ɔ. Benɛ i kple si ɔ, i bi dlɛɛva a ke: “Mɛni nɛ nyumu ɔmɛ bi mo ngɛ wa he?” E de mi ke: “I le nihi nɛ nyɛ ji nɛ i de mɛ. Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ ko ye tsui, a be nyɛ nɔ́ ko pee.”

Ngɛ jeha 1976 mi ɔ, wa pee kpokpa nɔ kpe ko ngɛ Dublin. Lejɛ ɔ nɛ i kɛ Pauline Lomax nɛ e ji blɔ gbalɔ klɛdɛɛ nɛ e je England kɛ ba jamɛ a kpe ɔ kpe ngɛ. E ji nyɛmiyo nɛ e yeɔ anɔkuale, nɛ e baa e he si, nɛ e he ngɛ bua jɔmi hulɔ. E kɛ e nyɛminyumu nɛ a tsɛɛ lɛ ke Ray ɔ na anɔkuale ɔ kɛ je a jokuɛwi a si. Jeha kake se ɔ, i kɛ Pauline sɛ gba si himi mi nɛ wa ya nɔ nɛ wa sɔmɔ kaa blɔ gbali klɛdɛɛ ngɛ Ballymena ngɛ Northern Ireland.

Wa tsu kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ be bɔɔ, nɛ wa sɔmɔ wa nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Belfast ngɛ Londonderry, kɛ he kpa komɛ nɛ a ngɛ gbeye. Hemi kɛ yemi nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ ngɛ ɔ wo wɔ he wami wawɛɛ. A ngmɛɛ jami mi tsɔɔmihi nɛ a he si ngɛ a mi ɔ he. Jehanɛ hu a hlɛ nɔ mi, nɛ a ná we ni kpahi a he ninyɛ hu bɔ nɛ pee nɛ a nyɛ nɛ a sɔmɔ Yehowa. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa bu a he nɛ e jɔɔ mɛ wawɛɛ!

Wa hi Ireland jeha nyɔngma, nɛ ngɛ jeha 1981 ɔ mi ɔ, a ha nɛ wa ya Gilead sukuu nɛ to nɔ 72 ɔ eko. Benɛ wa gbe sukuu ɔ nya a, a ha nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ Sierra Leone ngɛ West Africa.

Waa kɛ nihi 11 hi missionary home nɛ a to he blɔ nya kɛ ha ma se sane kpakpa fiɛɛli ɔ mi. Wɔ tsuo wa hooɔ ní ngɛ kpata kake mi, wa ngɛ hedu he enyɔ, niase yami he etɛ, tɛlifoo kake, washing Machine kake kɛ drying Machine hu kake. A pɔɔ kane gbemi wawɛɛ ngɛ lejɛ ɔ. Kɔkuehi nyɛɛɔ ngɛ ceiling ɔ nɔ nɛ sinɔ duɔtsɛmɛ hu sɛɛ tsu bi ko nɛ ngɛ we ɔ sisi ɔ mi.

E ngɛ mi kaa si himi ngɛ lejɛ ɔ be gbɔjɔɔ mohu lɛɛ, se wa bua jɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he wawɛɛ. Nihi ngɛ bumi kɛ ha Baiblo ɔ nɛ a buɔ wɔ tue saminya. Nihi babauu kase Baiblo ɔ nɛ a ba pee Odasefohi. Nihi nɛ a ngɛ kpɔ ɔ mi ɔ tsɛɛ mi ke “Mister Robert,” nɛ a tsɛɛ Pauline hu ke “Missus Robert.” Pee se nɛ i ya tsu ní ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ, nɛ i nyɛ we nɛ i kɛ be babauu nɛ tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ  hu ɔ, ni ɔmɛ bɔni Pauline tsɛmi ke “Missus Pauline,” nɛ a tsɛɔ imi hu ke “Mister Pauline.” Pauline bua jɔ biɛ nɛ ɔ he wawɛɛ!

E ngɛ mi kaa nyɛmimɛ ɔmɛ a kpɛti nihi fuu ji ohiatsɛmɛ mohu lɛɛ, se Yehowa hyɛɛ a nɔ be fɛɛ be, be komɛ po ɔ, blɔ nɔ nɛ e guɔ kɛ peeɔ jã a ngɛ nyakpɛ wawɛɛ. (Mat. 6:33) I kai kaa nyɛmiyo ko ngɔ sika bɔɔ ko nɛ e piɛ ngɛ e dɛ ɔ kɛ ha nyɛminyumu ko nɛ e be he wami ɔ konɛ e kɛ ya he asla tsopa. Jamɛ a sika a pɛ ji sika nɛ e kɛ e bi ɔmɛ kɛ ma he niye ní jamɛ a ligbi ɔ. Pee se ngɛ jamɛ a ligbi ɔ nɔuu mi ɔ, yo ko ba ha wa nyɛmiyo ɔ sika kaa e pee e yi ha lɛ. Enɛ ɔ ji nɔ́ ko nɛ wa nyɛmiyo ɔ hyɛ we blɔ kulaa. Níhi kaa jã ya nɔ si abɔ.

Wa sɔmɔ ngɛ Sierra Leone jeha nɛɛ. Lɔ ɔ se ɔ, a ha nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ Nigeria Betel. Asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ɔ kle wawɛɛ. I tsu ní ngɛ ɔfisi kaa bɔ nɛ i pee ngɛ Sierra Leone ɔ, se ngɛ Pauline blɔ fa mi ɔ, tsakemi nɛ ɔ he wa kɛ ha lɛ wawɛɛ. Daa nyɔhiɔ ɔ, e kɛ ngmlɛfia 130 tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ nɛ e kɛ nihi babauu kaseɔ Baiblo ɔ nɛ a ngɛ a hɛ mi yae. Se amlɔ nɛ ɔ, e yaa tsu ní ngɛ he nɛ a dlaa tadehi ngɛ. E he lɛ be bɔɔ loko e hɛ mwɔ si, se e ba ná le kaa ni kpahi a bua jɔ nɔ́ nɛ e ngɛ tsue ɔ he wawɛɛ, nɛ e kɛ pee oti kaa e maa wo ni kpahi nɛ a ngɛ sɔmɔe ngɛ Betel ɔ he wami.

Nigeria bi a kusumi ɔ ba pee nɔ́ he kɛ ha wɔ, enɛ ɔ ha nɛ e he ba hia nɛ waa kase níhi fuu. Ligbi ko ɔ, nyɛminyumu ko ngɔ nyɛmiyo ko nɛ e ba Betel ehe ɔ kɛ ba ye ɔfisi ɔ konɛ e kɛ lɛ nɛ ba nga mi. Benɛ i je ye nine konɛ ma nga lɛ ɔ, e kpla si ngɛ ye nane nya. Ye nya kpɛ ye he wawɛɛ! Oya nɔuu nɛ i kai ngmami enyɔ nɛ ɔmɛ: Ní Tsumi 10:25, 26 kɛ Kpo Jemi 19:10. I bi ye ke, ‘Ma de lɛ nɛ e kpa nɔ́ nɛ e ngɛ pee ɔ lo?’ Se i na kaa akɛnɛ a fɔ lɛ nine kɛ ba Betel he je ɔ, e le nɔ́ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ.

Benɛ wa ngɛ ní ɔ sɛɛe tsuo ɔ, ye yi mi tɛ mi, enɛ ɔ he ɔ, i ya hla níhi a mi. I ba na kaa nɔ́ nɛ nyɛmiyo ɔ pee ɔ ji kusumi ko nɛ yaa nɔ loloolo ngɛ ma a mi he komɛ, nɛ nyumuhi po peeɔ jã. E ji blɔ nɔ nɛ a guɔ kɛ jeɔ bumi kpo, se pi kaa a ngɛ nɔ ko jae, nɛ enɛ ɔ he nɔ hyɛmi níhi ngɛ Baiblo ɔ mi. (1 Sam. 24:8) E ngɛ mi kaa i li kaa e ji a kusumi mohu lɛɛ, se ye bua jɔ kaa i de we nɔ́ ko kɛ gbe nyɛmiyo ɔ zo.

Jeha komɛ nɛ be ɔ, waa kɛ Nigeria bi fuu nɛ a kɛ anɔkuale yemi sɔmɔ Yehowa a kpe. Mo susu Nyɛminyumu Isaiah Adagbona nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he  nɛ o hyɛ. a E kase anɔkuale ɔ benɛ e ji niheyo, se pee se ɔ kpiti pue lɛ. Enɛ ɔ he ɔ, a ngɔ lɛ kɛ ho he ko nɛ kpititsɛmɛ ngɛ ɔ ya. Lɛ pɛ ji Odasefo no ngɛ lejɛ ɔ. E ngɛ mi kaa a te si kɛ wo lɛ mohu lɛɛ, se e ye bua nihi 30 kɛ se nɛ a ba kase anɔkuale ɔ ngɛ lejɛ ɔ, nɛ a to asafo sisi kɛ ha kpititsɛmɛ ngɛ lejɛ ɔ.

Ngɛ jeha 1996 mi ɔ, a ha nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ Kenya a. Ngɛ jehahi babauu se ɔ, i kpale kɛ ya Kenya nɛ i tu he munyu kɛ sɛ hlami ɔ. Wa ya hi Betel, nɛ kuahi fuu ngɛ lejɛ ɔ. Ke nyɛmiyi ɔmɛ ngɔ tso yiblii kɛ bee ɔ, kua amɛ ya “gblɔɔ” eko. Ligbi ko ɔ, nyɛmiyo ko ngɛ Betel ɔ bli e saflɛ ɔ kɛ fɔ si nɛ e je kpo. Benɛ e kpale kɛ ba a, e ba na kuahi fuu ngɛ e tsu ɔ mi nɛ a ngɛ niye ní nɛ a na ngɛ tsu ɔ mi ɔ yee. E kpa ngmla nɛ e tu fo kɛ je tsu ɔ mi. Kua amɛ hu tu fo kɛ gu saflɛ ɔ mi.

I kɛ Pauline wa ya je asafo ko nɛ a tuɔ Swahili ngɛ mi ɔ mi. E kɛ we nɛ a ha nɛ i hyɛ Asafo Mi Womi Mi Ní Kasemi ɔ nɔ (amlɔ nɛ ɔ, a tsɛɛ lɛ ke Asafo Mi Baiblo Ní Kasemi). Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, i nyɛ we gbi ɔ tumi kpakpa ko. Enɛ ɔ he ɔ, i kaseɔ womi ɔ kɛ sɛɛ hlami bɔ nɛ pee nɛ ma nyɛ nɛ ma kane sane bimi ɔmɛ. Se ke hetohi nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ ha a je ekpa ngɛ nɔ́ nɛ ngɛ womi ɔ mi ɔ he ɔ, kɛkɛ i laa kulaa. E he wa ha mi wawɛɛ, nɛ i yeɔ tsui ngɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a he. Ye bua jɔ kaa a kɛ tsui tomi kɛ he si bami kplɛɛ nɔ kaa ma hyɛ ní kasemi ɔ nɔ.

Wa yi jeha kake ngɛ Kenya nɛ a kpale fɔ wɔ nine ngɛ jeha 1997 ɔ mi kaa wa ya sɔmɔ ngɛ Betel ngɛ Brooklyn ngɛ New York. Nihi ngɛ he lo nya níhi ngɛ lejɛ ɔ wawɛɛ. Se lɔ ɔ hu kɛ haomi komɛ lɛ nyɛɛ. (Abɛ 30:8, 9) Ngɛ ma ko kaa kikɛ nɛ ɔ mi po ɔ, nyɛmimɛ ɔmɛ tsɔɔ kaa a ngɛ hemi kɛ yemi wawɛɛ. Wa nyɛmimɛ ɔmɛ kɛ a be kɛ níhi nɛ a ngɛ ɔ tsu we ní konɛ mɛ nitsɛmɛ pɛ a ná he se nɛ a pee niatsɛmɛ, mohu ɔ, a kɛ fĩ ní tsumi kpakpa nɛ Yehowa asafo ɔ ngɛ tsue ɔ se.

Ngɛ jehahi babauu nɛ be ɔ mi ɔ, wa na bɔ nɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ je hemi kɛ yemi kpo ha ngɛ si fɔfɔɛ slɔɔtohi a mi. Ngɛ Ireland ɔ, wa na bɔ nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ je hemi kɛ yemi kpo ha ngɛ basabasa peemi nɛ ya nɔ ɔ tsuo se. E ngɛ mi kaa ohia ngɛ Afrika mohu lɛɛ, se nyɛmimɛ ɔmɛ je hemi kɛ yemi kpo. United States hu ji ma nɛ nihi ngɛ he lo nya níhi fuu ngɛ mi, se nyɛmimɛ ɔmɛ je hemi kɛ yemi kpo. Hyɛ bɔ nɛ Yehowa bua maa jɔ ha ke e na kaa nihi ngɛ si fɔfɔɛ slɔɔtoslɔɔtohi a mi se a kɛ a ní peepee tsɔɔ kaa a suɔ lɛ!

Jeha amɛ be mlamlaamla nɛ ‘a he sɔ kulaa pe bo lolɔ kplɛ.’ (Hiob 7:6) Amlɔ nɛ ɔ, waa kɛ nyɛmimɛ kpahi tsuɔ ní ngɛ asafo ɔ ní tsumi yi ɔ ngɛ Warwick ngɛ New York, nɛ waa kɛ nihi nɛ a suɔ a sibi ɔ lɛ ngɛ ní ɔ tsue. Wa bua jɔ kaa waa kɛ wa nyɛmi tsuo ngɛ Matsɛ Yesu Kristo se fĩe. E be kɛe nɛ e maa jɔɔ e sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ babauu.​​—Mat. 25:34.