Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 1

‘Nihi Nɛ Hlaa Yehowa Se Blɔ ɔ Nɔ́ Kpakpa Ko Be Mɛ Bɔe’

‘Nihi Nɛ Hlaa Yehowa Se Blɔ ɔ Nɔ́ Kpakpa Ko Be Mɛ Bɔe’

JEHA 2022 WA JEHA NGMAMI Ɔ: ‘Nihi nɛ hlaa Yehowa se blɔ ɔ nɔ́ kpakpa ko be mɛ bɔe.’—LA 34:10.

LA 4 ‘Yehowa Ji Ye Nɔ Hyɛlɔ’

NƆ́ NƐ WA MAA KASE *

Benɛ David kɛ si himi nɛ mi wa ngɛ kpee ɔ, e nu he kaa ‘nɔ́ kpakpa ko bɔ we’ lɛ (Hyɛ kuku 1-3) *

1. Mɛni si fɔfɔɛ nɛ mi wa nɛ David ya je mi?

 DAVID ngɛ fo tue konɛ e kɛ baa e wami yi. Saul nɛ ji Israel matsɛ nɛ ngɛ he wami ɔ fia e pɛɛ si kaa e maa gbe lɛ. David hia niye ní, lɔ ɔ he ɔ, benɛ e su Nob ma a mi ɔ, e bi osɔfo Ahimelek nɛ e ha lɛ abolo enuɔ. (1 Sam. 21:1, 3) Pee se ɔ, e kɛ e we bi ɔmɛ ya laa a he ngɛ tɛ puɔ ko mi. (1 Sam. 22:1) Mɛni he je nɛ David ya je si fɔfɔɛ nɛ ɔ mi ɔ?

2. Mɛni nɛ Saul pee nɛ e hí? (1 Samuel 23:16, 17)

2 Saul je David he hunga ejakaa nihi fuu a bua jɔ David he nɛ a je e yi kaa e ye manye ngɛ tahi fuu a mi. Saul le kaa lɛ nitsɛ e tue gbomi nɛ ha nɛ Yehowa kua lɛ kaa Israel matsɛ nɛ e hla David kaa e ba ye matsɛ ngɛ e se ɔ nɛ. (Kane 1 Samuel 23:16, 17.) Se loloolo ɔ, Saul ji Israel matsɛ nɛ e ngɛ ta buli fuu nɛ nihi fuu hu fĩ e se. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ David nɛ tu fo kɛ baa e wami yi. Anɛ Saul susu kaa e ma nyɛ maa tsi Mawu nya konɛ e ko ha nɛ David nɛ ba ye Matsɛ lo? (Yes. 55:11) Baiblo ɔ de we nɔ́ ko ngɛ lɔ ɔ he, se wa le kaa Saul kɛ e he ngɛ oslaa mi woe. Nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ Mawu ɔ nine nyɛɔ si be fɛɛ be!

3. Benɛ David ya je si fɔfɔɛ nɛ mi wa mi po ɔ, kɛ e nu he ha kɛɛ?

3 David baa e he si. Pi lɛ nitsɛ nɛ e suɔ nɛ e ba pee matsɛ ngɛ Israel. Yehowa nɛ hla lɛ kaa matsɛ. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Saul ba ná ninyɛ nɛ mi wa kɛ ha David. David pia we Yehowa benɛ e kɛ nyagba nɛ ɔmɛ ngɛ kpee ɔ, nɛ e tui munyu huitihuiti benɛ e be niye ní nɛ maa su mɛ ɔ, nɛ e ya laa e he ngɛ tɛ puɔ ko mi ɔ. E ma nyɛ maa ba kaa benɛ e ngɛ e he laae ngɛ tɛ puɔ ɔ mi ɔ nɛ e po la ngɔngɔɛhi nɛ wa jeha ngmami ɔ hu piɛɛ he ɔ nɛ. Wa jeha ngmami ɔ ji: ‘Nihi nɛ hlaa Yehowa se blɔ ɔ nɔ́ kpakpa ko be mɛ bɔe.’​—La 34:10.

4. Mɛni sane bimihi a he wa ma susu, nɛ mɛni he je nɛ a he hia?

4 Mwɔnɛ ɔ, Yehowa sɔmɔli babauu be niye ní fuu kɛ ní kpahi nɛ a he hia mɛ ngɛ si himi mi. * Lingmi nɛ ɔ, Yehowa sɔmɔli fuu ya je si fɔfɔɛ nɛ ɔ mi, titli ngɛ be nɛ hiɔ yaya nɛ ɔ gbɛ fia nɛ ɔ mi. Nɛ akɛnɛ wa ngɛ “amanehlu ngua” a he sue he je ɔ, e sa nɛ waa hyɛ blɔ kaa níhi a mi maa wa wawɛɛ. (Mat. 24:21) Enɛ ɔ he ɔ, e maa hi kaa wa ma susu sane bimi eywiɛ nɛ nyɛɛ se nɛ ɔmɛ a he: Mɛni blɔ nɔ nɛ ‘nɔ́ kpakpa ko bɔ we’ David? Mɛni he je nɛ e sa nɛ wa bua nɛ jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he ɔ? Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa hyɛ wa nɔ ɔ? Nɛ mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ dla wa he amlɔ nɛ ɔ kɛ ha hwɔɔ se?

“NƆ́ KO NƆ́ KO HE HIA WE MI”

5-6. Mɛni blɔ nɔ nɛ La 23:1-6 ye bua wɔ nɛ wa nu nɔ́ nɛ David ngɛ tsɔɔe benɛ e de ke, ‘nɔ́ kpakpa ko be Mawu sɔmɔli bɔe’ ɔ sisi?

5 Mɛni David ngɛ tsɔɔe benɛ e de ke ‘nɔ́ kpakpa ko be Yehowa sɔmɔli bɔe’ ɔ? Benɛ David ngma La 23 ɔ, e ngɔ munyu komɛ kaa jã nɔuu kɛ tsu ní. Jamɛ a la a ma nyɛ ma ha nɛ waa nu nɔ́ nɛ e ngɛ tsɔɔe ɔ sisi. (Kane La 23:1-6.) David je la a sisi kɛ munyu nɛ ji: ‘Yehowa ji ye hyɛlɔ; nɔ́ ko nɔ́ ko he hia we mi.’ Ngɛ la kpa amɛ a mi ɔ, David wo ní komɛ nɛ a he hia wawɛɛ a ta. Ekomɛ ji ní kpakpahi nɛ Yehowa ha lɛ akɛnɛ e kplɛɛ nɔ kaa Yehowa ji e nɔ hyɛlɔ ɔ he je. Yehowa nyɛɛ David hɛ mi ‘kɛ gu blɔhi nɛ da a nɔ,’ nɛ e ye bua lɛ ngɛ be kpakpahi kɛ be yayahi a mi. David tsɔɔ kaa Yehowa ha nɛ e si himi pee kaa nɔ́ nɛ e ngɛ ‘e he jɔɔe ngɛ nga mumu nɔ.’ Se enɛ ɔ tsɔɔ we kaa e kɛ nyagbahi be kpee. Be komɛ ɔ, e kɔni mi jɔ̃ɔ, nɛ e ngɛ kaa nɔ́ nɛ e “nyɛɛ diblii kpii mi,” nɛ e ngɛ he nyɛli fuu. Se akɛnɛ Yehowa ji e Nɔ Hyɛlɔ he je ɔ, e “yi gbeye.”

6 Lɔ ɔ sane bimi nɛ ji, Mɛni blɔ nɔ nɛ ‘nɔ́ kpakpa ko bɔ we’ David? ɔ heto ɔ ji: David ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e hia konɛ e ya nɔ nɛ e hi Yehowa kasa nya. David hia we he lo nya níhi fuu loko e bua maa jɔ. E bua jɔ níhi nɛ Yehowa ha lɛ ɔ he. Nɔ́ nɛ he hia lɛ wawɛɛ ji jɔɔmi nɛ Yehowa jɔɔ lɛ kɛ e he piɛ nɛ Yehowa po ɔ.

7. Ngɛ Luka 21:20-24 ɔ nya a, mɛni nyagba nɛ Kristofohi komɛ nɛ a hi Yudea a kɛ kpe?

7 David munyu ɔ ha nɛ wa na kaa e he hia nɛ wa ná juɛmi nɛ da ngɛ he lo nya níhi a he. He lo nya níhi nɛ wa ngɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa bua nɛ jɔ, se e sɛ nɛ lɔ ɔ nɛ pee nɔ́ nɛ e he hia wɔ pe kulaa ngɛ wa si himi mi. Enɛ ɔ ji anɔkuale munyu nɛ e he hia nɛ Kristofohi komɛ nɛ a hi si ngɛ Yudea a ba nu sisi. (Kane Luka 21:20-24.) Yesu bɔ mɛ kɔkɔ kaa be ko maa su nɛ ‘ta buli ma ba bɔle Yerusalem kɛ kpe.’ Ke jamɛ a be ɔ su ɔ, e sa nɛ a “bɔni fo tumi kɛ ya yoku ɔmɛ a nɔ.” Ke a je ma a mi ɔ, lɔ ɔ maa baa a wami yi, se e ma bi nɛ a si níhi fuu ngɛ se. Jeha komɛ nɛ be ɔ, Hwɔɔmi Mɔ ɔ de ke: “A si a wehi kɛ a ngmɔhi, nɛ a tsu mi níhi po a kɛ yɛ. A ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa maa po a he piɛ nɛ e maa ye bua mɛ, nɛ a ngɔ Mawu jami kɛ pee nɔ́ titli ngɛ a si himi mi.”

8. Mɛni ji nɔ́ ko nɛ he hia nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ Kristofohi nɛ a hi Yudea a nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi?

8 Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Kristofohi nɛ a hi Yudea a hyɛmi nɔ́ ɔ mi? Hwɔɔmi Mɔ nɛ a tu he munyu kɛ be piɔ ɔ de ke: “Waa kɛ bɔ nɛ wa naa he lo nya níhi ha a he ka ma nyɛ maa kpe. Anɛ he lo nya níhi ji nɔ́ nɛ he hia pe kulaa aloo Mawu we bi a yi wami nɛ Mawu ma he ɔ ji nɔ́ nɛ he hia wɔ wawɛɛ? Ke nyagbe ɔ ba a, e ma bi nɛ wa fĩ si ngɛ nyagbahi nɛ waa kɛ maa kpe ɔ mi, nɛ waa kɛ ní komɛ nɛ sã afɔle. E sa nɛ waa pee klaalo kaa wa maa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e he maa hia kaa waa pee kaa bɔ nɛ Kristofohi nɛ a hi Yudea a pee ɔ.” *

9. Mɛni blɔ nɔ nɛ ga womi nɛ Paulo kɛ ha Hebri bi ɔmɛ ɔ wo mɛ he wami?

9 Hyɛ bɔ nɛ e he maa wa ha Kristofo nɛ ɔmɛ kaa a maa je nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a ngɛ ɔ he nɛ a ya je si himi ɔ sisi ekohu! E sa nɛ a ná hemi kɛ yemi, nɛ a ngɔ a hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kaa e ma ha mɛ a hiami níhi. Se nɔ́ ko ngɛ nɛ ma nyɛ maa ye bua mɛ. Bɔfo Paulo wo Hebri bi ɔmɛ ga ko jeha enuɔ se loko Roma bi ɔmɛ ba bɔle Yerusalem ma a kɛ kpe. E de mɛ ke: “Nyɛ ko ha nɛ sika suɔmi nɛ hi nyɛ si himi mi, be mi nɛ níhi nɛ nyɛ ngɛ amlɔ nɛ ɔ hiɛ kɛ ha nyɛ ɔ. Ejakaa e de ke: ‘I be mo sie gblegbleegble, nɛ i be mo kuae gblegbleegble hulɔ.’ Bɔ nɛ pee nɛ wa nɔ gbagba nɛ te, nɛ wa de ke: ‘Yehowa ji ye yemi kɛ bualɔ; i be gbeye yee. Mɛni adesa ma nyɛ maa pee mi?’” (Heb. 13:5, 6) E ngɛ heii kaa nihi nɛ a kɛ ga womi nɛ Paulo kɛ ha kaa a bua nɛ jɔ níhi nɛ a ngɛ ɔ he ɔ tsu ní ɔ ná si himi ɔ gbɔjɔɔ ngɛ a we ehe ɔmɛ a mi. A ná nɔ mi mami kaa Yehowa ma ha mɛ a hiami níhi. Paulo munyu ɔ ha nɛ wɔ hu wa ná nɔ mi mami kaa Yehowa ma ha wɔ wa hiami níhi.

“WA BUA MAA JƆ NÍ NƐ ƆMƐ A HE”

10. Mɛni nɛ ye bua Paulo nɛ e ye anɔkuale?

10 Paulo ngɔ ga womi ko nɛ ngɛ kaa jã kɛ ha Timoteo, nɛ jamɛ a ga womi ɔ kɔɔ wɔ hu wa he. E de ke: “Lɔ ɔ he ɔ, ke wa ngɛ niye ní kɛ tade ɔ, wa bua maa jɔ ní nɛ ɔmɛ a he.” (1 Tim. 6:8) Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ kaa wa be nyɛe maa ye niye ní kpakpa, waa hi we nɛ ngɛ fɛu mi nɛ wa he tade ehehi lo? Pi jã nɛ Paulo ngɛ tsɔɔe. Paulo ngɛ tsɔɔe kaa wa bua nɛ jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ a he. (Filip. 4:12) Lɔ ɔ ji nɔ́ nɛ ye bua lɛ Paulo nɛ e ye anɔkuale. Níhi nɛ a he hia wɔ wawɛɛ ji huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Mawu wa kpɛti, se pi he lo nya níhi nɛ wa ngɛ ɔ.​—Hab. 3:17, 18.

Ngɛ jeha 40 nɛ Israel bi ɔmɛ kɛ nyɛɛ nga a nɔ ɔ tsuo mi ɔ, ‘nɔ́ kpakpa ko bɔ we mɛ.’ Anɛ wa bua ma nyɛ maa jɔ níhi nɛ wa ngɛ amlɔ nɛ ɔ he lo? (Hyɛ kuku 11) *

11. Mɛni wa kaseɔ ngɛ nɔ́ nɛ Mose de Israel bi ɔmɛ kɛ kɔɔ níhi nɛ wa ngɛ nɛ wa bua maa jɔ he ɔ mi?

11 Eko ɔ, níhi nɛ wa susu kaa wa hia a, pi lɔ ɔ nɛ Yehowa le kaa wa hia. Mo susu nɔ́ nɛ Mose de Israel bi ɔmɛ benɛ a nyɛɛ nga kplanaa a nɔ jeha 40 ɔ se ɔ he nɛ o hyɛ. E de mɛ ke: ‘Yehowa, nyɛ Mawu ɔ jɔɔ nyɛ ngɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ mi, nɛ e baa nyɛ yi ngɛ nga kplanaa tilaa nɛ ɔ nɔ. Jeha nyingmi eywiɛ sɔuu ji nɛ ɔ nɛ Yehowa, nyɛ Mawu ɔ hyɛ nyɛ nɔ,nɔ́ ko nɔ́ ko hia we nyɛ.’ (5 Mose 2:7) Ngɛ jeha 40 ɔ tsuo mi ɔ, Yehowa ha Israel bi ɔmɛ mana kaa niye ní. Tadehi nɛ a wo benɛ a je Egipt ɔ nɔuu nɛ ngɛ a he se e gba we. (5 Mose 8:3, 4) Eko ɔ, ni komɛ ma susu kaa ní nɛ ɔmɛ pɛ ɔ pi, se Mose kai Israel bi ɔmɛ kaa Yehowa ha mɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a hia. Yehowa bua maa jɔ ke wa bua jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ a he. E suɔ nɛ wa hɛ nɛ sa ní nyafinyafi nɛ e peeɔ kɛ haa wɔ ɔ, nɛ waa le kaa a ji nike ní nɛ je e ngɔ.

MO NÁ NƆ MI MAMI KAA YEHOWA MAA HYƐ O NƆ

12. Mɛni tsɔɔ kaa David ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ se pi lɛ nitsɛ e nɔ?

12 David le kaa Yehowa yeɔ anɔkuale nɛ e susuɔ nihi nɛ a suɔ lɛ ɔ a he saminya. E ngɛ mi kaa David wami ngɛ oslaa mi benɛ e ngma La 34 ɔ, se e ngɛ hemi kɛ yemi nɛ mi wa, nɛ e ngɛ nɔ mi mami kaa ‘Yehowa bɔfo ngɛ e he bue.’ (La 34:7) Eko ɔ, jamɛ a be ɔ, David ngɔ Yehowa bɔfo ɔ kɛ to ta buli nɛ a ngɛ ta nga nɔ nɛ a ngɛ a he nyɛli hwɔɔe be fɛɛ be ɔ a he. David ji ta bulɔ nɛ e ngɛ kã, nɛ Yehowa hu wo lɛ si kaa e ma ba ye matsɛ. Se David kɛ e hɛ fɔɛ nyɛmi nɛ e ngɛ nɛ e kɛ fɔɔ amlami tɛ loo bɔ nɛ e nyɛɔ nɛ e kɛ klaate tsuɔ ní kɛ gbeɔ e he nyɛli ɔ nɔ. (1 Sam. 16:13; 24:12) David ngɔ e hɛ kɛ fɔ Mawu nɔ, nɛ e ná nɔ mi mami kaa Yehowa bɔfo ɔ ma he ‘nihi nɛ a yeɔ lɛ gbeye ɔ a yi wami.’ Mwɔnɛ ɔ, wa hyɛ we blɔ kaa Yehowa maa gu nyakpɛ blɔ nɔ kɛ po wa he piɛ. Se wa le kaa nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ngɔɔ e hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ ɔ, ke e gbo po ɔ, e ma ná neneene wami.

Ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ, Gog nɛ je Magog tabo ɔ ma nyɛ ma ba tua wɔ ngɛ wa wehi a mi. Se wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yesu kɛ e bɔfo ɔmɛ maa na nɔ́ nɛ a maa pee ɔ nɛ a ma fã wa he (Hyɛ kuku 13)

13. Ke Gog nɛ je Magog ba tua wɔ ɔ, mɛni he je nɛ e maa pee kaa nɔ́ nɛ wa be he piɛ pomi, nɛ mɛni he je nɛ e sɛ nɛ waa ye gbeye ɔ? (Hyɛ foni nɛ ngɛ womi ɔ hɛ mi ɔ.)

13 Hwɔɔ se ɔ, a maa ka hemi kɛ yemi nɛ wa ngɛ kaa Yehowa maa po wa he piɛ ɔ. Ke Gog nɛ je Magog nɛ ji je ma amɛ nɛ a maa pee kake ɔ ba tua Mawu we bi ɔ, e maa pee kaa nɔ́ nɛ wa wami ya je oslaa mi. E sa nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Yehowa ma nyɛ ma kpɔ̃ wɔ, nɛ e ma kpɔ̃ wɔ hulɔ. Je ma amɛ maa na wɔ kaa jijɔhi nɛ a be nɔ ko nɛ maa po a he piɛ. (Ezek. 38:10-12) A tsɔse we wɔ kɛ ha ta hwumi, nɛ wa be ta hwumi nɔ́ ko hu hɛɛe. Je ma amɛ maa na wɔ kaa e be yee kulaa kaa a maa ye wa nɔ kunimi. A li kaa Yehowa bɔfohi pee klaalo kaa a maa po wa he piɛ. Se wɔɔ lɛɛ wa le enɛ ɔ, ejakaa wa ngɛ hemi kɛ yemi. Je ma amɛ be hemi kɛ yemi ngɛ Mawu mi. E maa pee mɛ nyakpɛ ke hiɔwe tabo ɔ ba hwu ha wɔ!​—Kpoj. 19:11, 14, 15.

MO DLA O HE AMLƆ NƐ Ɔ KƐ HA HWƆƆ SE

14. Mɛni nɛ wa ma nyɛ maa pee amlɔ nɛ ɔ kɛ dla wa he kɛ ha hwɔɔ se?

14 Mɛni wa ma nyɛ maa pee amlɔ nɛ ɔ kɛ dla wa he kɛ ha hwɔɔ se? E sa nɛ wa ná juɛmi nɛ da ngɛ he lo nya níhi a he nɛ wa yɔse kaa wa ma si ní nɛ ɔmɛ ngɛ wa se ligbi ko. Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ wa bua nɛ jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ a he nɛ wa bua nɛ jɔ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ hu he? Ke wa yaa nɔ nɛ wa kaseɔ Mawu he ní ɔ, e ma ha nɛ hemi kɛ yemi nɛ wa ngɛ kaa Yehowa maa po wa he piɛ ke Gog nɛ je Magog ba tua wɔ ɔ mi maa wa.

15. Mɛni si fɔfɔɛ komɛ nɛ David kɛ kpe benɛ e ji niheyo ɔ nɛ lɔ ɔ ye bua lɛ nɛ e ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua lɛ be fɛɛ be?

15 Nyɛ ha nɛ wa susu nɔ́ kpa ko nɛ ye bua David ɔ he nɛ waa hyɛ. E ma nyɛ maa ye bua wɔ nɛ wa dla wa he kɛ ha kahi. David de ke: ‘Nyɛɛ sa nyɛ nya nɛ nyɛɛ hyɛ, nɛ nyɛ maa na kaa Yehowa hi. A jɔɔ nɔ nɛ ngɔɔ e hɛ kɛ fɔɔ e nɔ ɔ.’ (La 34:8) Munyu nɛ ɔ tsɔɔ nɔ́ he je nɛ David le kaa e ma nyɛ maa ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ konɛ e ye bua lɛ ɔ. Behi fuu ɔ, David ngɔɔ e hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ, nɛ e Mawu ɔ ha we nɛ e nine nɛ nyɛ si. Benɛ David ji niheyo ɔ, e kɛ Filisti tatsɛ kpanaa nɛ ji Goliat ɔ ya hwu nɛ e de lɛ ke: ‘Mwɔnɛ ligbi nɛ ɔ, Yehowa ma je mo ngɔ wo ye dɛ mi.’ (1 Sam. 17:46) Pee se benɛ David ya sɔmɔ Matsɛ Saul ɔ, Saul ka si abɔ kaa e maa gbe David. Se ‘Yehowa kɛ David ngɛ.’ (1 Sam. 18:12) Yehowa ye bua David be ko nɛ be, lɔ ɔ he ɔ, David ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua lɛ ngɛ kahi nɛ e kɛ ngɛ kpee jamɛ a be ɔ mi.

16. Mɛni blɔhi a nɔ wa ma nyɛ maa ‘sa wa nya’ konɛ waa na Yehowa kpakpa peemi ɔ?

16 Ke waa kɛ Yehowa blɔ tsɔɔmi tsu ní amlɔ nɛ ɔ nɛ waa kɛ wa hɛ fɔ e nɔ ɔ, e ma ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Yehowa ma nyɛ ma kpɔ̃ wɔ hwɔɔ se. Ja wa ná hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa mi loko wa ma nyɛ ma bi blɔ ngɛ wa nitsumitsɛmɛ a ngɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa ya kpɔ mi kpehi kɛ kpokpa nɔ kpehi, aloo wa bi blɔ ngɛ ní tsumi mi konɛ wa ná be kɛ ya asafo mi kpehi tsuo kɛ fiɛɛmi. Se ngɔɔ lɛ kaa wa nitsumitsɛ ɔ kplɛɛ we wa ní bimi ɔ nɔ nɛ wa ní tsumi je wa dɛ. Anɛ wa ngɛ hemi kɛ yemi kaa Yehowa be wɔ kuae gblegbleegble, nɛ e ma ha wɔ nihi nɛ wa hia a be fɛɛ be lo? (Heb. 13:5) Nihi nɛ a ngɛ be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi ɔ a kpɛti nihi fuu ma nyɛ maa ye odase kaa Yehowa ye bua mɛ benɛ a hia lɛ wawɛɛ ɔ. Yehowa ji anɔkualetsɛ.

17. Mɛni ji jeha 2022 wa jeha ngmami ɔ, nɛ mɛni he je nɛ ngmami nɛ ɔ sa a?

17 Ke Yehowa piɛɛ wa he ɔ, e sɛ nɛ waa ye nɔ́ nɛ maa ba hwɔɔ se gbeye. Wa Mawu ɔ be wɔ kuae kɔkɔɔkɔ ke wa ya nɔ nɛ waa kɛ e Matsɛ Yemi ɔ ye kekle blɔ he ngɛ wa si himi mi. Blɔ Tsɔɔmi Ajla Toli ɔmɛ suɔ nɛ a kai wɔ kaa amlɔ nɛ ɔ ji be nɛ e sa nɛ wa dla wa he kɛ ha behi nɛ a mi wa nɛ ma ngɛ wa hɛ mi ɔ, nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Yehowa be wɔ kuae kɔkɔɔkɔ. Enɛ ɔ he ɔ, a hla La 34:10 kaa jeha 2022 wa jeha ngmami. Lejɛ ɔ de ke: ‘Nihi nɛ hlaa Yehowa se blɔ ɔ nɔ́ kpakpa ko be mɛ bɔe.’

LA 38 E Maa Waje Mo

^ A je jeha 2022 wa jeha ngmami ɔ ngɛ La 34:10. Lejɛ ɔ de ke: ‘Nihi nɛ hlaa Yehowa se blɔ ɔ nɔ́ kpakpa ko be mɛ bɔe.’ Yehowa sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ fuu be he lo nya níhi fuu. Se mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma de ke ‘nɔ́ kpakpa ko be mɛ bɔe’ ɔ? Nɛ kɛ ngmami nɛ ɔ nɛ wa maa nu sisi ɔ maa ye bua wɔ ha kɛɛ ngɛ behi nɛ a mi wa nɛ ngɛ wa hɛ mi ɔ mi?

^ Hyɛ “Sane Bimihi Nɛ Je Ní Kaneli A Ngɔ” nɛ je kpo ngɛ September 15, 2014 Hwɔɔmi Mɔ ɔ mi ɔ.

^ FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Benɛ David tu fo kɛ je Matsɛ Saul hɛ mi nɛ e ya laa e he ngɛ tɛ puɔ mi po ɔ, e hɛ sa nihi nɛ Yehowa pee kɛ ha lɛ ɔ.

^ FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Benɛ Israel bi ɔmɛ je Egipt ɔ, Yehowa ha mɛ mana kaa niye ní nɛ e ha we nɛ a tadehi nɛ gba.