Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 5

Nyɛɛ Kɛ Nyɛ Be Nɛ Tsu Ní Saminya

Nyɛɛ Kɛ Nyɛ Be Nɛ Tsu Ní Saminya

“Nyɛɛ hyɛ nɛ hi saminya konɛ bɔ nɛ nyɛ nyɛɛɔ ha a nɛ e ko pee kaa nihi nɛ a be juɛmi, se mohu kaa juɛmitsɛmɛ, nyɛɛ kɛ nyɛ be nɛ tsu ní ngɛ blɔ nɛ hi pe kulaa nɔ.”​—EFE. 5:15, 16.

LA 8 Yehowa Ji Wa Wesa He

NƆ́ NƐ WA MAA KASE *

1. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa náa be kɛ haa Yehowa?

 WA SUƆ nɛ waa kɛ nihi nɛ wa susuɔ a he wawɛɛ ɔ nɛ bɔ. Hunomɛ kɛ yigbayihi a bua jɔɔ ke a ná be kɛ ha a sibi. Nihewi kɛ yihewi suɔ nɛ a kɛ a huɛmɛ nɛ bɔ. Wɔ tsuo wa bua jɔɔ ke waa kɛ wa nyɛmimɛ Kristofohi bla kɛ pee níhi. Nɛ nɔ́ nɛ pe kulaa a, wa suɔ nɛ wa ná be kɛ ha Mawu. Wa ma nyɛ maa pee jã kɛ gu sɔlemi, e Munyu ɔ nɛ wa maa kane kɛ wa yi mi tɛ nɛ wa ma pue ngɛ e yi mi tomihi kɛ e su kpakpa amɛ a he ɔ nɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, be nɛ wa náa kɛ tsuɔ Yehowa sɔmɔmi mi níhi a he ní ɔ he jua wa wawɛɛ!​—La 139:17.

2. Mɛni nyagba nɛ waa kɛ kpeɔ?

2 E ngɛ mi kaa wa bua jɔ sɔlemi kɛ Baiblo kasemi he, se pi be fɛɛ be nɛ jã peemi ngɛ gbɔjɔɔ. Wa be deka kulaa, nɛ enɛ ɔ ha nɛ e he wa kaa wa ma ná be kɛ tsu Yehowa sɔmɔmi mi níhi a he ní. Wa ní tsumi, wa weku blɔ nya ní tsumi kɛ ní kpahi nɛ a he hia nɛ e sa nɛ waa pee ɔ ma nyɛ maa ngɔ wa be ɔ tsuo nɛ wa ma nyɛ maa nu he kaa wa be deka nɛ waa kɛ maa sɔle, waa kɛ maa kase ní loo wa pue wa yi mi tɛ.

3. Mɛni nɔ́ kpa nɛ ma nyɛ maa ngɔ wa be?

3 Nɔ́ kpa ko ngɛ nɛ lɔ ɔ hu ma nyɛ maa ngɔ wa be. Ní komɛ ngɛ nɛ tɔmi be he kaa wa maa pee, se ke wa hyɛ we nɛ hi ɔ jamɛ a ní ɔmɛ ma nyɛ maa ngɔ wa be ɔ tsuo nɛ wa be deka náe kɛ pee níhi nɛ ma ha nɛ waa hɛ kɛ su Yehowa he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mo susu hɛja jemi he nɛ o hyɛ. E hi kaa wa ma ná be kɛ je wa hɛja be komɛ. Eko ɔ, tɔmi ko be hɛja jemi nɛ wa hla a he, se ke waa kɛ be fuu je wa hɛja a, e be hae nɛ wa ná be fuu kɛ tsu Yehowa sɔmɔmi mi níhi a he ní. E sa nɛ wa kai kaa pi hɛja jemi ji nɔ́ nɛ he hia pe kulaa ngɛ si himi mi.​—Abɛ 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Mɛni nɛ wa ma susu he ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

4 Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu nɔ́ he je nɛ e sa nɛ waa pee níhi nɛ a he hia pe kulaa ngɛ si himi mi ɔ he. Jehanɛ hu ɔ, wa ma susu blɔ nɔ nɛ wa maa gu nɛ waa kɛ wa be ma tsu ní saminya, kɛ bɔ nɛ wa ma ná he se ha ke waa kɛ wa be tsu ní saminya a he.

MOO MWƆ YI MI KPƆ NƐ DA NƐ O PEE NÍHI NƐ A HE HIA WAWƐƐ Ɔ

5. Mɛni blɔ nɔ nɛ ga womi nɛ ngɛ Efeso Bi 5:15-17 ɔ ma nyɛ maa ye bua niheyo loo yiheyo nɛ e hla si himi kpakpa?

5 Moo hla si himi kpakpa. Nihewi kɛ yihewi pɔɔ níhi nɛ a maa pee konɛ a si himi nɛ pee kpakpa a he susumi. Se a tsɔɔli kɛ a weku li nɛ a sɔmɔ we Yehowa a pɔɔ mɛ he wami womi kaa a ya sukuu kɛ ya tsitsaa konɛ a ná ní tsumi kpakpa nɛ a ná sika fuu. Sukuu nɛ ɔ nɛ a maa ya a maa ngɔ a be fuu. Se fɔli kɛ a huɛmɛ nɛ a sɔmɔɔ Yehowa a ma nyɛ maa wo mɛ he wami kaa a kɛ a wami nɛ sɔmɔ Yehowa. Mɛni ma nyɛ maa ye bua niheyo loo yiheyo nɛ e suɔ Yehowa a konɛ e mwɔ yi mi kpɔ nɛ da? E maa hi kaa e maa kane Efeso Bi 5:15-17 nɛ e pue e yi mi tɛ ngɛ he. (Kane.) Ke niheyo loo yiheyo ko kane kuku nɛ ɔmɛ ta a, e ma nyɛ ma bi e he ke: ‘Mɛni ji “Yehowa suɔmi nya ní”? Mɛni yi mi kpɔhi nɛ ke i mwɔ ɔ, e maa sa e hɛ mi? Mɛni yi mi kpɔhi nɛ ke i mwɔ ɔ, e maa ye bua mi nɛ i kɛ ye be nɛ tsu ní saminya?’ Mo kai kaa “ligbi ɔmɛ ji ligbi yayamihi” nɛ e be kɛe nɛ je nɛ Satan ngɛ lɛ kudɔe nɛ ɔ maa ba nyagbe. Enɛ ɔ he ɔ, nile ngɛ mi kaa waa kɛ wa be maa pee níhi nɛ ma ha Yehowa bua jɔmi.

6. Mɛni nɛ Maria hla, nɛ mɛni he je nɛ nile ngɛ mi kaa e mwɔ jamɛ a yi mi kpɔ ɔ?

6 Moo pee níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ. Bɔ nɛ pee nɛ waa kɛ wa be nɛ tsu ní saminya a, be komɛ ɔ, e ma bi nɛ waa hla níhi enyɔ nɛ tɔmi be a he ɔ a kpɛti kake. Wa na enɛ ɔ ngɛ nɔ́ nɛ ya nɔ benɛ Yesu ya slaa Maria kɛ Marta a mi. Marta bua jɔ kaa Yesu ba slaa mɛ, nɛ e pee niye ní fuu kɛ ha lɛ. Se e nyɛmiyo Maria lɛɛ, e ngɔ jamɛ a he blɔ ɔ kɛ hɛ kɛ su e Nyɔmtsɛ ɔ he nɛ e bu e tsɔɔmi ɔmɛ tue. Tɔmi be nɔ́ nɛ Marta pee ɔ he, se Yesu de ke: Maria “hla nɔ́ nɛ hi pe kulaa a.” (Luka 10:38-42, sisi ningma.) Eko ɔ, be komɛ a se ɔ, Maria hɛ je niye ní nɛ e ye jamɛ a ligbi ɔ nɔ, se wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa e hɛ ji nɔ́ nɛ e kase ngɛ Yesu ngɔ ɔ nɔ. Kaa bɔ nɛ Maria bua jɔ be bɔɔ nɛ e ná kɛ ha Yesu ɔ he ɔ, wɔ hu wa bua jɔɔ be nɛ wa náa kɛ tsuɔ Yehowa sɔmɔmi mi níhi a he ní ɔ he. Mɛni blɔ nɔ waa kɛ jamɛ a be ɔ ma nyɛ ma tsu ní saminya?

NGƆƆ BE NƐ O KƐ TSUƆ YEHOWA SƆMƆMI MI NÍHI A HE NÍ Ɔ KƐ TSU NÍ SAMINYA

7. Mɛni he je nɛ e he hia nɛ waa sɔle, waa kase ní, nɛ wa pue wa yi mi tɛ ɔ?

7 Mo yɔse kaa sɔlemi, ní kasemi kɛ yi mi tɛ puemi ji wa jami ɔ fã. Be nɛ waa kɛ sɔleɔ ɔ ji be nɛ waa kɛ wa hiɔwe Tsɛ ɔ nɛ e suɔ wɔ ɔ sɛɛɔ ní. (La 5:7) Ke wa kase Baiblo ɔ, wa ma ná ‘Mawu nɛ e juɛmi mi kuɔ pe nɔ fɛɛ nɔ ɔ he nile.’ (Abɛ 2:1-5) Ke wa pue wa yi mi tɛ ɔ, wa susuɔ e su kpakpa amɛ a he, nɛ wa kaiɔ ní kpakpahi nɛ e suɔ nɛ e pee ha wɔ kɛ adesahi tsuo ɔ. Enɛ ɔ ji blɔ nɛ hi pe kulaa nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ nɛ waa kɛ wa be nɛ tsu ní saminya. Se mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa pee jã?

Anɛ o ma nyɛ maa na he ko nɛ ngɛ dii nɛ ngmlaa be nɛ o pee o dɛ he ní kasemi ngɛ lejɛ ɔ lo? (Hyɛ kuku 8-9)

8. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ bɔ nɛ Yesu kɛ e be tsu ní ngɛ nga a nɔ ha a mi?

8 Ke e maa hi ɔ, moo hla he ko nɛ ngmlaa be. Mo susu Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he nɛ o hyɛ. Loko e maa je e sɔmɔmi ní tsumi ɔ sisi ngɛ zugba a nɔ ɔ, e ya ye ligbi 40 ngɛ nga a nɔ. (Luka 4:1, 2) Akɛnɛ lejɛ ɔ ngɛ dii he je ɔ, Yesu nyɛ nɛ e sɔle ha Yehowa nɛ e pue e yi mi tɛ ngɛ nɔ́ nɛ e Tsɛ ɔ suɔ nɛ e pee ɔ he. Enɛ ɔ ye bua Yesu nɛ e ná nɔ mi mami kaa e pee klaalo kɛ ha kahi nɛ e be kɛe nɛ e kɛ maa kpe ɔ. Kɛ o ma nyɛ ma ná Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he se ha kɛɛ? Ke o weku ɔ mi bimɛ a he hiɛ wawɛɛ ɔ, e he maa wa kaa o maa na he ko nɛ ngmlaa be ngɛ we ɔ mi. Ke e ba jã a, o ma nyɛ maa je we ɔ mi nɛ o ya hla he ko nɛ ngɛ dii. Jã nɛ Julie peeɔ ke e ngɛ hlae nɛ e ná be nɛ e kɛ Yehowa nɛ sɛɛ ní kɛ gu sɔlemi nɔ́. E kɛ e huno ngɛ tsu nyafii ko mi ngɛ France, nɛ e he wa kaa e ma ná he ko nɛ lɛ pɛ e maa hi ngɛ we ɔ mi nɛ nɔ́ ko be e juɛmi gblae. Julie de ke: “Enɛ ɔ he ɔ, daa ligbi ɔ i ya nyɛɛɔ ngɛ paaki ko nɔ. Lejɛ ɔ lɛɛ imi pɛ ma nyɛ ma hi he ko nɛ i kɛ Yehowa maa sɛɛ ní nɛ nɔ́ ko be ye juɛmi gblae.”

9. E ngɛ mi kaa Yesu be deka mohu lɛɛ, se mɛni nɛ e pee kɛ tsɔɔ kaa huɛ bɔmi nɛ ngɛ e kɛ Yehowa a kpɛti ɔ he hia lɛ wawɛɛ?

9 Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, e be deka kulaa. He fɛɛ he nɛ e maa ya a, nihi babauu nyɛɛɔ e se, nɛ mɛ tsuo a suɔ nɛ e ná be kɛ ha mɛ. Ligbi ko po ɔ, “ma a tsuo ba bua a he nya ngɛ sinya a nya haa” konɛ a na lɛ. Ngɛ enɛ ɔ tsuo se ɔ Yesu to blɔ nya nɛ e ná be kɛ tsu huɛ bɔmi nɛ ngɛ e kɛ Yehowa a kpɛti ɔ he ní. Loko je maa na a, e jeɔ kpo kɛ yaa “he ko banee,” he nɛ lɛ pɛ e ma ná be nɛ e kɛ e Tsɛ ɔ maa sɛɛ ní.​—Maak. 1:32-35.

10-11. Ngɛ Mateo 26:40, 41 ɔ nya a, mɛni nɛ Yesu wo e kaseli ɔmɛ he wami kaa a pee ngɛ Getsemane abɔɔ ɔ mi, se mɛni nɛ ya nɔ?

10 Nyɔ mi nɛ e nɔ jena Yesu ma gbo nɛ ji be nɛ e sɔmɔmi ní tsumi ɔ ma nyagbe ngɛ zugba a nɔ ɔ, e kpale hla he ko nɛ ngɛ dii nɛ ngmlaa be nɛ e ma nyɛ maa sɔle nɛ e pue e yi mi tɛ ngɛ lejɛ ɔ. E na kaa he nɛ hi nɛ ma nyɛ maa ye bua lɛ ji Getsemane abɔɔ ɔ mi. (Mat. 26:36) Yesu de e kaseli ɔmɛ nɔ́ ko nɛ e he hia wawɛɛ ngɛ sɔlemi he ngɛ jamɛ be ɔ mi.

11 Mo susu nɔ́ nɛ ya nɔ ɔ he nɛ o hyɛ. Benɛ a su Getsemane abɔɔ ɔ mi ɔ, nyɔ ɔ wa. Yesu de e bɔfo ɔmɛ ke a ‘ya nɔ nɛ a hwɔɔ,’ nɛ e je a he nɛ e ya sɔle. (Mat. 26:37-39) Benɛ e ngɛ sɔlee ɔ, e bɔfo ɔmɛ hwɔ mahe. E ba na mɛ nɛ a ngɛ mahe hwɔe, nɛ e kpale wo mɛ he wami ke “nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ hwɔɔ nɛ nyɛɛ hi sɔlee daa.” (Kane Mateo 26:40, 41.) E yɔse kaa a hao wawɛɛ nɛ pɔ hu tɔ a he. Yesu yɔse kaa “he lo ɔ gbɔjɔ.” E je a he nɛ e ho nɛ e ya sɔle nɛ e ba si enyɔ sɔuu, nɛ e ba na mɛ nɛ a ngɛ mahe hwɔe loloolo be mi nɛ e sa nɛ a ko hi sɔlee.​—Mat. 26:42-45.

Anɛ o ma nyɛ maa to blɔ nya konɛ o sɔle be mi nɛ pɔ tɔɛ o he tsɔ lo? (Hyɛ kuku 12)

12. Mɛni wa ma nyɛ maa pee ke wa nu he kaa pɔ tɔ wɔ tsɔ nɛ lɔ ɔ he ɔ wa be nyɛe maa sɔle?

12 Moo hla be nɛ sa. Be komɛ ɔ, wa ma nyɛ maa nu he kaa pɔ tɔ wɔ tsɔ nɛ wa be nyɛe maa sɔle. Ke o nu he jã hyɛ ɔ, ná nɛ o le kaa nihi fuu hu nuɔ he jã. Mɛni o ma nyɛ maa pee? Ni komɛ nɛ a pɔɔ sɔlemi ha Yehowa benɛ ligbi ɔ ba nyagbe ɔ ba yɔse kaa e maa hi kaa a ma hla be kɛ sɔle gbɔkuɛ be mi nɛ pɔ tɔɛ a he tsɔ. Ni komɛ hu yɔse kaa bɔ nɛ a peeɔ a nɔmlɔ tso ɔ ha ke a ngɛ sɔlee ɔ yeɔ bua mɛ a nyɛɔ nɛ a kɛ a juɛmi maa sɔlemi ɔ nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke a hii si loo a kpla si ɔ, a nyɛɔ nɛ a kɛ a juɛmi maa sɔlemi ɔ nɔ. Ke o hao loo o kɔni mi jɔ̃ nɛ o nyɛ we nɛ o sɔle hu nɛɛ? Mo de Yehowa bɔ nɛ o ngɛ he nue ha. O ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa o Tsɛ ɔ nɛ naa nɔ mɔbɔ ɔ maa nu mo sisi.​—La 139:4.

Anɛ o ma nyɛ maa to blɔ nya konɛ o ko hi sɛ gbi nɛ a mane mo ɔ heto hae ke o ngɛ asafo mi kpe sisi lo? (Hyɛ kuku 13-14)

13. Ke wa ngɛ sɔlee, wa ngɛ ní kasee loo wa ngɛ kpehi a sisi ɔ, mɛni blɔ nɔ nɛ kɔmpuita klamahi ma nyɛ maa gbla wa juɛmi?

13 Ko ha nɛ nɔ́ ko nɛ gbla o juɛmi ke o ngɛ ní kasee. Pi sɔlemi pɛ nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ mi nɛ wa. Mawu Munyu ɔ nɛ wa maa kase kɛ asafo mi kpe nɛ wa maa ya a hu ma nyɛ maa ye bua wɔ nɛ waa hɛ kɛ su Mawu he. Anɛ nɔ́ ko ngɛ nɛ wa ma nyɛ maa pee konɛ wa ná be nɛ waa kɛ kaseɔ ní kɛ be nɛ waa kɛ yaa asafo mi kpe ɔ he se lo? Mo bi o he ke, ‘Ke i ngɛ asafo mi kpe sisi loo i ngɛ ní kasee ɔ, mɛni nɛ gblaa ye juɛmi?’ Anɛ nihi tsɛɔ mi ngɛ fon nɔ aloo a maneɔ mi sɛ gbi ngɛ ye fon aloo kɔmpuita klama kpa ko nɔ lo? Mwɔnɛ ɔ, nihi ayɔhi abɔ ngɛ klamahi nɛ a he hia nɛ ɔmɛ eko. Níhi a mi hlami tsɔɔ kaa ke wa ngɛ ní kasee nɛ wa fon ngɛ wa kasa nya a, e ma nyɛ ma je wa juɛmi ngɛ nɔ́ nɛ wa ngɛ kasee ɔ nɔ. Ní lelɔ ko de ke: “E ha we nɛ o nyɛ nɛ o kɛ o juɛmi nɛ ma nɔ́ nɛ o ngɛ pee ɔ nɔ. E ma ha nɛ o juɛmi maa hi si kpae.” Ke wa ya kpɔ mi kpehi kɛ kpokpa nɔ kpehi ɔ, a deɔ wɔ ke waa hyɛ nɛ wa kɔmpuita klama amɛ nɛ a ko je ni kpahi a juɛmi kɛ je ní peemi ɔ nɔ. Ke wɔ pɛ wa ngɛ ní kasee ɔ, wa ma nyɛ maa to wa klama amɛ a he blɔ nya konɛ e ko je wa juɛmi kɛ je nɔ́ nɛ wa ngɛ kasee ɔ nɔ.

14. Ngɛ Filipi Bi 4:6, 7 ɔ nya a, mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma nɔ́ nɛ wa ngɛ kasee ɔ nɔ?

14 Mo bi Yehowa nɛ e ye bua mo nɛ o kɛ o juɛmi nɛ ma nɔ́ nɛ o ngɛ kasee ɔ nɔ. Ke o ngɛ ní kasee loo o ngɛ asafo mi kpe sisi nɛ o yɔse kaa o juɛmi ngɛ si kpae ɔ, mo bi Yehowa nɛ e ye bua mo. Ke o hao loo o pee yeyeeye ɔ, e he ma nyɛ maa wa kaa o ma kpa o nyagba amɛ a he susumi nɛ o kɛ o juɛmi nɛ ma Mawu Munyu ɔ nɔ, se e sa nɛ o pee jã hulɔ. Moo sɔle kɛ bi tue mi jɔmi nɛ maa bu o tsui kɛ o “juɛmi” he.​—Kane Filipi Bi 4:6, 7.

WA NÁA SƆLEMI, NÍ KASEMI KƐ ASAFO MI KPE YAMI HE SE

15. Ke o ná be nɛ o kɛ Yehowa sɛɛ ní, o bu lɛ tue nɛ o susu e he ɔ, mɛni se o ma ná?

15 Ke o ná be nɛ o kɛ Yehowa sɛɛ ní, o bu lɛ tue nɛ o susu e he ɔ, o ma ná he se wawɛɛ. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Kekleekle ɔ, e maa ye bua mo nɛ o mwɔ yi mi kpɔ nɛ da. Baiblo ɔ ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa “nɔ nɛ kɛ ní leli nyɛɛɔ ɔ, e leɔ ní.” (Abɛ 13:20) Enɛ ɔ he ɔ, ke o ná be kɛ ha nɔ nɛ e juɛmi mi kuɔ pe nɔ fɛɛ nɔ nɛ ji Yehowa a, o maa pee ní lelɔ. E maa ye bua mo nɛ o maa pee níhi nɛ maa sa e hɛ mi, nɛ o be yi mi kpɔ ko mwɔe nɛ maa dɔ lɛ.

16. Mɛni blɔ nɔ nɛ sɔlemi kɛ ní kasemi ma nyɛ maa ye bua wɔ nɛ waa ya wa hɛ mi ngɛ ní tsɔɔmi mi?

16 Enyɔne, o maa pee tsɔɔlɔ kpakpa. Ke waa kɛ nɔ ko ngɛ Baiblo ɔ kasee ɔ, oti ko nɛ he hia nɛ waa kɛ maa wa hɛ mi ji kaa wa maa ye bua nɔ ɔ nɛ e hɛ kɛ su Yehowa he. Ke waa kɛ Yehowa sɛɛɔ ní nɛ wa kaseɔ e he ní ɔ, e ma ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha lɛ ɔ mi maa wa, nɛ wa ma nyɛ maa tsɔɔ wa Baiblo kaseli ɔmɛ ní nɛ mɛ hu a suɔ lɛ. Mo susu Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he nɛ o hyɛ. Bɔ nɛ e je e tsui mi kɛ tu Yehowa he munyu ha a ye bua e kaseli ɔmɛ nɛ mɛ hu a ná suɔmi kɛ ha Yehowa.​—Yoh. 17:25, 26.

17. Mɛni blɔ nɔ nɛ sɔlemi kɛ ní kasemi yeɔ bua wɔ nɛ wa hemi kɛ yimi mi waa?

17 Etɛne, o hemi kɛ yemi mi maa wa. Mo susu nɔ́ nɛ yaa nɔ ke o bi Mawu kaa e ha mo blɔ tsɔɔmi ngɛ nɔ́ ko he, e wo o bua loo e ye bua mo ɔ he nɛ o hyɛ. Be fɛɛ be nɛ Mawu ma ha jamɛ a sɔlemi ɔ heto ɔ, e haa nɛ o hemi kɛ yemi mi waa. (1 Yoh. 5:15) Mɛni nɔ́ kpa nɛ ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa hemi kɛ yemi mi nɛ wa? Dɛ he ní kasemi. Mo kai kaa “hemi kɛ yemi nyɛɛɔ nɔ́ nɛ a nu ɔ se.” (Rom. 10:17) Se hemi kɛ yemi nɛ wa ma ná a biɔ babauu pe ní kasemi pɛ. Mɛni nɔ́ kpa nɛ e sa nɛ waa pee?

18. Mo ha nɔ́ he tomi nɔ́ nɛ tsɔɔ nɔ́ he je nɛ e sa nɛ wa pue wa yi mi tɛ.

18 E sa nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ nɔ́ nɛ wa ngɛ kasee ɔ he. Mo susu nɔ nɛ ngma La 77 ɔ níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. E hao ejakaa e nu he kaa Yehowa kua e kɛ e nyɛmimɛ Israel bi ɔmɛ. Jamɛ a susumi ɔ ha nɛ e nyɛ we nɛ e hwɔ mahe nyɔ mi. (kuku 2-8) Mɛni nɛ e pee ngɛ he? E de Yehowa ke: “Ma susu níhi tsuo nɛ o pee ɔ a he; nyakpɛ níhi nɛ o pee blema a ma kai.” (Kuku 12) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, la polɔ ɔ le níhi nɛ Yehowa pee kɛ ha e we bi blema a, se nyumu nɛ hao nɛ ɔ bi ke: “Anɛ Mawu hɛ je nɔ kaa e maa na mɔbɔ lo? Anɛ jehanɛ lɛɛ abofu ba da mɔbɔ nami nane mi lo?” (Kuku 9) La polɔ ɔ pue e yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ Yehowa pee kɛ bɔ nɛ e mi mi sã lɛ ngɛ e we bi a he ha, nɛ e je mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ mɛ blema a he. (Kuku 11) Mɛni je mi kɛ ba? La polɔ ɔ ba ná nɔ mi mami kaa Yehowa be e we bi kuae. (Kuku 15) Jã kɛ̃ nɛ mo hu ke o pue o yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ Yehowa pee kɛ ha e we bi kɛ níhi nɛ e pee kɛ ha mo ɔ he ɔ, o hemi kɛ yemi mi maa wa wawɛɛ.

19. Ke wa sɔle, wa kase ní nɛ wa pue wa yi mi tɛ ɔ, mɛni se nami kpa ko nɛ wa ma ná?

19 Eywiɛne kɛ nɔ́ nɛ he hia pe kulaa ji kaa, suɔmi nɛ o ngɛ kɛ ha Yehowa a mi maa wa. Suɔmi ji su ko nɛ maa wo mo he wami nɛ o bu Yehowa tue, o ngɔ níhi kɛ sa afɔle konɛ o nyɛ nɛ o sa e hɛ mi, nɛ o fĩ si ngɛ kahi a mi. (Mat. 22:37-39; 1 Kor. 13:4, 7; 1 Yoh. 5:3) Nɔ́ ko nɔ́ ko be nɛ he jua wa pe huɛ bɔmi kpakpa nɛ maa hi o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti ɔ!​—La 63:1-8.

20. Mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ o ná be kɛ sɔle, kɛ kase ní, nɛ o pue o yi mi tɛ?

20 Mo kai kaa sɔlemi, ní kasemi kɛ yi mi tɛ puemi ji wa jami ɔ fã. Mo hla he ko nɛ ngɛ dii nɛ ngmlaa be nɛ o kɛ Yehowa nɛ sɛɛ ní kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ. Ko ha nɛ níhi nɛ a he hia we nɛ gbla o juɛmi. Mo bi Yehowa nɛ e ye bua mo nɛ o nyɛ nɛ o ngɔ o juɛmi kɛ ma Mawu jami mi níhi nɛ o peeɔ ɔ a nɔ. Ke o kɛ o be tsu ní saminya amlɔ nɛ ɔ, Yehowa maa jɔɔ mo, nɛ o maa hi si kɛ ya neneene ngɛ Mawu je ehe ɔ mi.​—Maak. 4:24.

LA 28 Nɔ́ Nɛ O Maa Pee Konɛ O Pee Yehowa Huɛ

^ Yehowa ji wa Huɛ kpakpa. Wa bua jɔ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ lɛ wa kpɛti ɔ he, nɛ wa suɔ nɛ waa le lɛ saminya. E heɔ be loko o nyɛɔ nɛ o leɔ nɔ ko saminya, nɛ jã kɛ̃ nɛ e ma he be loko huɛ bɔmi kpakpa maa hi waa kɛ Yehowa wa kpɛti. Mwɔnɛ ɔ, wa be deka kulaa ngɛ si himi mi. Ke jã a, lɛɛ mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ ná be konɛ waa hɛ kɛ su wa hiɔwe Tsɛ ɔ he, nɛ kɛ wa ma ná he se ha kɛɛ ke wa pee jã?