Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 29

“Ke I Gbɔjɔ ɔ, Kɛkɛ I Ná He Wami”

“Ke I Gbɔjɔ ɔ, Kɛkɛ I Ná He Wami”

“Ye bua jɔɔ ngɛ gbɔjɔmihi a mi, ngɛ jɛmihi a mi, ngɛ fimi behi a mi, ngɛ yi mi wamihi kɛ haomihi a mi kɛ ha Kristo.”​2 KOR. 12:10.

LA 38 E Maa Waje Mo

NƆ́ NƐ WA MAA KASE *

1. Mɛni nɛ bɔfo Paulo de ngɛ lɛ nitsɛ e he?

BƆFO Paulo tsɔɔ kaa be komɛ ɔ, e gbɔjɔɔ. E tsɔɔ kaa e nɔmlɔ tso ɔ “ngɛ puɛe.” Enɛ ɔ he ɔ, e he waa ha lɛ loko e peeɔ nɔ́ nɛ da, nɛ tsa pi be fɛɛ be nɛ Yehowa haa e sɔlemi ɔmɛ a heto kaa bɔ nɛ e ngɛ blɔ hyɛe. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Rom. 7:21-23) Jehanɛ hu ɔ, Paulo tsɔɔ kaa e he nyɛli ɔmɛ naa lɛ kaa nɔ ko nɛ e gbɔjɔ. * Se e ha we nɛ susumi yaya nɛ nihi hɛɛ ngɛ e he, aloo lɛ nitsɛ e gbɔjɔmi ɔmɛ nɛ ha nɛ e nu he kaa se nami be e he.​—2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Ngɛ 2 Korinto Bi 12:9, 10 nya a, mɛni ji nɔ́ ko nɛ he hia wawɛɛ nɛ Paulo kase?

2 Paulo kase nɔ́ ko nɛ he hia wawɛɛ. E kase kaa nɔ ko he ma nyɛ maa wa ke e gbɔjɔ po. (Kane 2 Korinto Bi 12:9, 10.) Yehowa de Paulo kaa e “he wami ɔ ngɛ mluku yee ngɛ gbɔjɔmi mi,” nɛ tsɔɔ kaa Yehowa ma ha Paulo he wami nɛ e hia a. Kekleekle ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu nɔ́ he je nɛ e sɛ nɛ wa mi mi nɛ fu ke wa he nyɛli jɛ wɔ ɔ.

‘O BUA NƐ JƆ NGƐ JƐMIHI A MI’

3. Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma ná bua jɔmi ke nihi jɛ wɔ?

3 Nɔ ko be nɛ e suɔ nɛ a jɛ lɛ. Se ke wa he nyɛli jɛ wɔ nɛ lɔ ɔ ha nɛ wa mi mi fu wawɛɛ ɔ, e ma nyɛ ma jɔ̃ wa kɔni mi. (Abɛ 24:10) Ke nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ wɔ ɔ jɛ wɔ ɔ, kɛ e sa nɛ waa nu he ha kɛɛ? Paulo tsɔɔ kaa e “bua jɔɔ ngɛ . . . jɛmihi a mi.” Wɔ hu wa ma nyɛ maa pee jã. (2 Kor. 12:10) Mɛni he je? Ejakaa ke nihi jɛ wɔ nɛ a te si kɛ wo wɔ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ji Yesu kaseli nitsɛnitsɛ. (1 Pet. 4:14) Yesu tsɔɔ kaa a maa te si kɛ wo e se nyɛɛli. (Yoh. 15:18-20) Nɔ́ nɛ ɔ ba mi ngɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ a blɔ fa mi. Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, nihi nɛ Hela bi a ní peepee ná a nɔ he wami ɔ naa Kristofo ɔmɛ kaa a li nɔ́ ko nɔ́ ko, nɛ a gbɔjɔ hulɔ. Yuda bi ɔmɛ hu naa Kristofo ɔmɛ kaa nihi nɛ a “yɛ sukuu nɛ a ji nimli guhi kɛkɛ.” Nimli nɛ ɔmɛ a kpɛti ni komɛ ji bɔfo Petro kɛ bɔfo Yohane. (Níts. 4:13) Nihi fuu susuɔ kaa Kristofohi be he wami nɛ a kɛ ma fã a he. Ejakaa a susu kaa a kɛ a he wui ma kudɔmi sanehi a mi, nɛ jehanɛ hu, a kɛ a he wui ta buli a ní tsumi mi. Enɛ ɔ he ɔ, ke ta ba a, a be nyɛe nɛ a fã mɛ nitsɛmɛ a he.

4. Kɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ pee a ní ha kɛɛ benɛ nihi tu munyu yaya kɛ si mɛ ɔ?

4 Anɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ ha nɛ susumi yaya nɛ ɔ ná a nɔ he wami lo? Dɛbi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, bɔfo Petro kɛ bɔfo Yohane na yi mi nɛ a wa mɛ ngɛ Yesu se nɛ a ngɛ nyɛɛe kɛ ni kpahi ní nɛ a ngɛ tsɔɔe ɔ kaa e ji hɛ mi nyami womi. (Níts. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Yi mi nɛ a wa kaseli ɔmɛ ɔ pee we mɛ zo kulaa. E ngɛ mi kaa nihi bui Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ mohu lɛɛ, se a ye bua ni kpahi wawɛɛ pe bɔ nɛ si temi kɛ woli nɛ ɔmɛ ye bua ni kpahi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Baiblo ɔ mi womihi nɛ Kristofohi nɛ ɔmɛ a kpɛti ni komɛ ngma a ngɛ nihi ayɔhi ye buae nɛ e ngɛ mɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi hae loloolo. Jehanɛ hu ɔ, Matsɛ Yemi nɛ a fiɛɛ he sane kpakpa a ngɛ nɔ yee ngɛ hiɔwe, nɛ e be kɛe nɛ e maa ye adesahi tsuo a nɔ. (Mat. 24:14) Roma nɔ yemi nɛ wa Kristofo ɔmɛ yi mi ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ lɛɛ a be si himi mi hu. Se kaseli ɔmɛ nɛ a ye anɔkuale ɔ ngɛ nɔ yee kaa matsɛmɛ ngɛ hiɔwe amlɔ nɛ ɔ. Nihi nɛ a te si kɛ wo kaseli ɔmɛ ɔ gbo, nɛ ke a ma tle mɛ si po ɔ, a ma ba pee Matsɛ Yemi nɛ nihi nɛ a wa mɛ yi mi nɛ a sume mɛ ɔ fiɛɛ ɔ sisi bimɛ.​—Kpoj. 5:10.

5. Ngɛ Yohane 15:19 ɔ nya a, mɛni he je nɛ nihi bui Yehowa we bi ɔ?

5 Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, nihi gbeɔ Yehowa we bi a he guɛ nɛ a yeɔ a he fɛu kaa a li ní nɛ a be he wami ko hulɔ. Mɛni he je? Ejakaa wa pee we wa ní kaa bɔ nɛ nihi nɛ a bɔle wɔ kɛ kpe ɔ peeɔ a ní ɔ. Wa bɔɔ mɔde kaa wa maa ba wa he si, nɛ́ waa pee wa he nihi nɛ a he jɔ nɛ a peeɔ tue bumi. Se nihi nɛ a ngɛ Satan je ɔ mi ɔ lɛɛ a suɔ nihi nɛ a woɔ a he nɔ nɛ a tsɔɔ atua. Jehanɛ hu ɔ, waa kɛ wa he wui ma kudɔmi sanehi a mi, nɛ waa kɛ wa he wui ta buli a kuu ko hu mi. Wa je ekpa ngɛ nihi nɛ a ngɛ Satan je ɔ mi ɔ a he, enɛ ɔ he ɔ, a susu kaa wa ba si.​—Kane Yohane 15:19; Rom. 12:2.

6. Mɛni ní nguanguahi nɛ Yehowa gu e we bi a nɔ kɛ ngɛ pee?

6 E ngɛ mi kaa nihi nɛ a ngɛ Satan je ɔ mi ɔ susu kaa wa he wɛ mohu lɛɛ, se Yehowa guɔ wa nɔ kɛ peeɔ ní nguanguahi. E gu wa nɔ kɛ ha nɛ a tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ wawɛɛ pe daa. Yehowa sɔmɔli ji nihi titli nɛ a tsɔɔ womi babauu a sisi nɛ a gba ngɛ zugba a nɔ hehi babauu, nɛ a guɔ Baiblo ɔ nɔ kɛ yeɔ bua nihi ayɔhi abɔ konɛ a si himi nɛ pee kpakpa. Yehowa lɛ ha nɛ enɛ ɔ tsuo ba mi. E gu nihi nɛ Satan je ɔ susu kaa a he wɛ ɔ a nɔ kɛ pee ní nguangua nɛ ɔmɛ. Se wɔ kaa ni kakaaka hu nɛɛ? Anɛ Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa he nɛ wa lo? Ke jã a, lɛɛ mɛni e sa nɛ waa pee konɛ wa ná e yemi kɛ buami ɔ he se? Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu ní etɛ komɛ nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ bɔfo Paulo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ɔ he nɛ waa hyɛ.

KOO NGƆ O HƐ KƐ FƆ MO NITSƐ O HE WAMI NƆ

7. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Paulo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi?

7 Nɔ́ kake nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ Paulo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ji nɛ ɔ nɛ: Ke o ngɛ Yehowa sɔmɔe ɔ, koo ngɔ o hɛ kɛ fɔ mo nitsɛ o he wami loo nyɛmihi nɛ o ngɛ ɔ a nɔ. Nihi fuu a bua jɔ Paulo he ejakaa e ngɛ nyɛmihi babauu. Enɛ ɔ ko nyɛ ko ha nɛ e ko wo e he nɔ nɛ e ngɔ e hɛ kɛ fɔ lɛ nitsɛ e he nɔ. A tsɔse lɛ ngɛ Tarso nɛ ji Roma bi a ma ngua ko mi. Tarso ji ma ko nɛ ngɛ ní wawɛɛ, nɛ univɛsiti ko nɛ he biɛ hu ngɛ ma a mi. Paulo ya sukuu kɛ ya tsitsaa, nɛ Yuda bi ɔmɛ a hɛ mi nyɛɛlɔ ko nɛ e he biɛ wawɛɛ ngɛ jamɛ a be ɔ mi nɛ a tsɛɛ lɛ ke Gamaliel ɔ lɛ tsɔɔ lɛ ní. (Níts. 5:34; 22:3) Nɛ e ba su be ko hu nɛ Paulo ba pee nɔ ko nɛ e he hia wawɛɛ ngɛ Yuda bi ɔmɛ a kpɛti. E de ke: “I ngɛ ye hɛ mi yae wawɛɛ ngɛ Yuda Bi Ɔmɛ A Jami ɔ mi pe ye juami bimɛ ɔmɛ a ti nihi fuu ngɛ ye ma a mi.” (Gal. 1:13, 14; Níts. 26:4) Se ní nɛ ɔmɛ ha we nɛ Paulo nɛ ngɔ e hɛ kɛ fɔ lɛ nitsɛ e he nɔ.

Ke Paulo ngɔ he blɔ nɛ e ná kaa e maa nyɛɛ Kristo se ɔ kɛ to he blɔ nɛ e ngɛ ngɛ je ɔ mi ɔ he ɔ, e naa he blɔhi nɛ e ngɛ ngɛ je ɔ mi ɔ kaa “dwɔmi babauu” (Hyɛ kuku 8) *

8. Ngɛ Filipi Bi 3:8 ɔ nya a, kɛ Paulo na níhi nɛ e si ngɛ e se ɔ ha kɛɛ, nɛ mɛni he je nɛ e “bua jɔɔ ngɛ gbɔjɔmihi a mi” ɔ?

8 Paulo bua jɔ he kaa e ma si níhi nɛ ha nɛ e pee kaa nɔ́ nɛ e he hia pe ni kpahi ɔ ngɛ e se. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e bu ní nɛ ɔmɛ kaa “dwɔmi babauu.” (Kane Filipi Bi 3:8.) Benɛ Paulo ba pee Kristo se nyɛɛlɔ ɔ, e kɛ nyagbahi babauu kpe. Lɛ nitsɛ e ma mi bi ɔmɛ nyɛ lɛ. (Níts. 23:12-14) Nihi nɛ e kɛ mɛ je ma kake mi nɛ ji Roma bi ɔmɛ hu kongo lɛ nɛ a wo lɛ tsu. (Níts. 16:19-24, 37) Jehanɛ hu ɔ, Paulo ba yɔse mluku nɛ e yi ɔ, nɛ e na hu kaa e he waa ha lɛ kaa e maa pee nɔ́ nɛ da. (Rom. 7:21-25) Se Paulo “bua jɔɔ ngɛ gbɔjɔmihi a mi” mohu pe nɛ e ma ha nɛ si temi kɛ woli a ní peepee kɛ lɛ nitsɛ e gbɔjɔmihi nɛ ha nɛ e kpa Kristo se nyɛɛmi. Mɛni he je? Ejakaa be nɛ e gbɔjɔ ɔ ji be nɛ e na bɔ nɛ Mawu ye bua lɛ ha.​—2 Kor. 4:7; 12:10.

9. Kɛ e sa nɛ waa na níhi nɛ haa nɛ wa gbɔjɔɔ ɔ ha kɛɛ?

9 Ke wa ngɛ hlae nɛ Yehowa nɛ ye bua wɔ ɔ, e sɛ nɛ wa susu kaa he wami nɛ wa ngɛ, sukuu nɛ wa ya, he nɛ a tsɔse wɔ ngɛ, aloo he lo nya níhi nɛ wa ngɛ ɔ lɛ maa tsɔɔ bɔ nɛ wa he hia ha. Tsa pi ní nɛ ɔmɛ nɛ ma ha nɛ Yehowa kɛ wɔ nɛ tsu ní. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ngɛ Yehowa we bi fuu a blɔ fa mi ɔ, ‘pi a kpɛti nihi fuu ji juɛmitsɛmɛ ngɛ he lo nya, pi a kpɛti nihi fuu nɛ a he wa, pi a kpɛti nihi fuu nɛ a fɔ mɛ kaa odehehi.’ Se Yehowa suɔ kaa e kɛ “je ɔ mi kuasia ní ɔmɛ” ma tsu ní. (1 Kor. 1:26, 27) Enɛ ɔ he ɔ, koo na níhi nɛ o nyɛ we peemi ɔ kaa a ji níhi nɛ be hae nɛ o nyɛ nɛ o sɔmɔ Yehowa. Mohu ɔ, moo na mɛ kaa a ji he blɔhi nɛ o ná nɛ o kɛ maa na Yehowa he wami ɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke o yeɔ nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ o hemi kɛ yemi ɔ gbeye ɔ, moo sɔle ha Yehowa konɛ e ha mo kã nɛ o kɛ tsɔɔ mɛ o hemi kɛ yemi ɔ mi. (Efe. 6:19, 20) Ke hiɔ nɛ nya wa ha nɛ o kɛ nyagbahi ngɛ kpee ɔ, mo bi Yehowa nɛ e ha mo he wami nɛ o hia a konɛ o nyɛ nɛ o ya nɔ nɛ o sɔmɔ lɛ. Be fɛɛ be nɛ o maa na kaa Yehowa ye bua mo ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ o hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa wawɛɛ.

MOO KASE NÍ KƐ JE BAIBLO MI NƆ HYƐMI NÍHI A MI

10. Mɛni he je nɛ e sa nɛ waa kase anɔkualetsɛmɛ a nɔ hyɛmi níhi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ kaa nɔ́ nɛ ngɛ Hebri Bi 11:32-34 ɔ he ní ɔ?

10 Paulo kaseɔ Ngmami ɔ wawɛɛ nitsɛ. E kase anɔkualehi babauu, se e kase ní kɛ je nihi a níhi a si kpamihi nɛ a ngma ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ mi hulɔ. Benɛ e ngɛ sɛ womi ngmae kɛ ya ha Kristofohi nɛ a ji Hebri bi ɔ, Paulo de mɛ kaa a susu nɔ hyɛmi níhi nɛ Yehowa sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ babauu pee ɔ a he. (Kane Hebri Bi 11:32-34.) Nyɛ ha nɛ wa susu Matsɛ David he nɛ waa hyɛ. E he nyɛli kɛ nihi nɛ be ko nɛ be ɔ a ji e huɛmɛ ɔ te si kɛ wo lɛ. Ke wa ngɛ David nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he susue ɔ, wa maa na bɔ nɛ David he sane nɛ Paulo pue e yi mi tɛ ngɛ he ɔ wo lɛ he wami ha, kɛ blɔ nɔ nɛ wa maa gu kɛ kase Paulo.

E ngɛ mi kaa David wɛ, nɛ e ngɛ kaa nɔ́ nɛ e be he wami mohu lɛɛ, se David yi gbeye kaa e kɛ Goliat maa kpe. E ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ ejakaa e le kaa Yehowa ma ha lɛ he wami ɔ konɛ e kɛ ye Goliat nɔ, nɛ Yehowa pee jã niinɛ (Hyɛ kuku 11)

11. Mɛni he je nɛ e ngɛ kaa nɔ́ nɛ David he wɛ ɔ? (Hyɛ foni nɛ ngɛ womi ɔ hɛ mi ɔ.)

11 Goliat nɛ e ji ta bulɔ kpanaa nɛ e ngɛ he wami ɔ na David kaa nɔ ko nɛ e he wɛ. Benɛ Goliat na David ɔ e “bui lɛ fɛɛ.” Mɛni he je? Ejakaa Goliat ka nɛ e ti, e ngɛ ta hwumi níhi, nɛ a tsɔse lɛ saminya kɛ ha ta hulɔ. Se David lɛɛ e ji jokuɛ nyumuyo nɛ e be níhi a si kpami, nɛ a tsɔse we lɛ kɛ ha ta hulɔ. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, David he wa, ejakaa e ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ konɛ e ye bua lɛ, nɛ e ye bua lɛ nɛ e ye e he nyɛlɔ ɔ nɔ kunimi.​—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Mɛni nyagba kpa ko hu nɛ David kɛ kpe?

12 David kɛ nyagba kpa ko hu kpe. Nyagba nɛ ɔ ko nyɛ ko ha nɛ e ko gbɔjɔ. David kɛ anɔkuale yemi sɔmɔ Israel matsɛ Saul nɛ Yehowa pɔ lɛ nu ɔ. Sisije ɔ, Matsɛ Saul buɔ David wawɛɛ. Se pee se ɔ, he nɔ womi ha nɛ Saul hɛ kɔ̃ David nɔ. Saul kɛ David hí si saminya, nɛ e ka po kaa e maa gbe lɛ.​—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Kɛ David pee e ní ha kɛɛ ngɛ bɔ nɛ Matsɛ Saul kɛ lɛ hi si ha a he?

13 E ngɛ mi kaa Matsɛ Saul kɛ David hí si saminya mohu lɛɛ, se David ya nɔ nɛ e je bumi kpo kɛ tsɔɔ nɔ nɛ Yehowa hla lɛ kaa matsɛ ɔ. (1 Sam. 24:6) David pia we Yehowa ngɛ ní yayahi nɛ Saul pee lɛ ɔ he, mohu ɔ, e ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ konɛ e wo lɛ he wami nɛ e nyɛ nɛ e fĩ si ngɛ ka a mi.​—La 18:1.

14. Mɛni si fɔfɔɛ nɛ bɔfo Paulo kɛ kpe nɛ e ngɛ kaa David nɔ́ ɔ?

14 Bɔfo Paulo kɛ si fɔfɔɛ nɛ ngɛ kaa David nɔ́ ɔ eko kpe. Paulo he nyɛli ɔmɛ ngɛ he wami wawɛɛ pe lɛ. Nihi nɛ a he biɛ ngɛ e be ɔ mi ɔ a kpɛti nihi fuu nyɛ lɛ. Behi fuu ɔ, a kongoɔ lɛ nɛ a woɔ lɛ tsu. Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ David blɔ fa mi ɔ, nihi nɛ e sa nɛ a ko pee Paulo huɛmɛ ɔ kɛ lɛ hí si saminya. Nihi nɛ a ngɛ Kristofohi asafo ɔ mi ɔ a kpɛti ni komɛ po te si kɛ wo lɛ. (2 Kor. 12:11; Filip. 3:18) Se Paulo ye nihi tsuo nɛ a te si kɛ wo lɛ ɔ a nɔ kunimi. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? E ya nɔ nɛ e fiɛɛ ngɛ si temi kɛ womi mi. E ya nɔ nɛ e ye e nyɛmimɛ ɔmɛ anɔkuale benɛ a ha nɛ e nine nyɛ si ɔ po. Nɛ nɔ́ nɛ pe kulaa ji kaa, e ya nɔ nɛ e ye Mawu anɔkuale kɛ ya si gbenɔ mi. (2 Tim. 4:8) Tsa pi nyɛmi nɛ Paulo ngɛ ɔ nɛ ha nɛ e nyɛ pee ní nɛ ɔmɛ tsuo, mohu ɔ, e hɛ nɛ e kɛ fɔ Yehowa nɔ ɔ lɛ ye bua lɛ.

Mo je bumi kpo kɛ tsɔɔ nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ o hemi kɛ yemi ɔ ke o kɛ mɛ ngɛ níhi a he susue (Hyɛ kuku 15) *

15. Mɛni oti nɛ waa kɛ ma wa hɛ mi, nɛ kɛ wa ma plɛ kɛ su he ha kɛɛ?

15 Anɛ o sukuu bi, nihi nɛ o kɛ mɛ tsuɔ ní, kɛ o weku li nɛ a pi Odasefohi ɔ jɛɛ mo aloo a waa mo yi mi lo? Anɛ nɔ ko nɛ o kɛ lɛ ngɛ asafo ɔ mi ɔ ye mo sane yaya hyɛ lo? Ke jã a, lɛɛ o hɛ ko je David kɛ Paulo a nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ nɔ. O ma nyɛ maa ya nɔ nɛ o “ngɔ kpakpa kɛ ye yayami nɔ kunimi.” (Rom. 12:21) Wa sume nɛ waa fia nɔ ko hɛ nya tɛ nɛ tɛ ɔ nɛ tlɔ e hɛ nya kaa bɔ nɛ David pee ɔ, mohu ɔ, wa suɔ nɛ wa ha nɛ Mawu Munyu ɔ nɛ tlɔ tsui kpakpatsɛmɛ a yi mi nɛ e sɛ a tsui mi. Loko o ma nyɛ maa su oti nɛ ɔ he ɔ, ja o da Baiblo ɔ nɔ kɛ ha sanehi nɛ nihi biɔ mo ɔ a heto. Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ o je bumi kpo kɛ tsɔɔ nihi nɛ a kɛ mo hí si saminya a, nɛ́ o pee nihi tsuo nɛ o he nyɛli po piɛɛ he ɔ kpakpa.​—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

MO HA NƐ NI KPAHI NƐ A YE BUA MO

16-17. Mɛni nɛ Paulo hɛ ji nɔ?

16 Loko bɔfo Paulo ma ba pee Kristo kaselɔ ɔ, e ji niheyo nɛ e bui nɔ, nɛ e waa Kristo kaseli ɔmɛ yi mi. (Níts. 7:58; 1 Tim. 1:13) Yesu nitsɛ tsi Paulo nɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ a tsɛɛ lɛ Saulo ɔ nya konɛ e ko tua Kristofohi asafo ɔ. Yesu kɛ Paulo tu munyu kɛ je hiɔwe nɛ e ha nɛ e hɛngmɛ yu. Loko Paulo ma ná tsami ɔ, e he ba hia nɛ e ya nihi nɛ e hii mɛ yi mi wae ɔ a ngɔ. E ba e he si nɛ e ha nɛ kaselɔ Anania ye bua lɛ nɛ e bɔni nɔ́ hyɛmi ekohu.​—Níts. 9:3-9, 17, 18.

17 Pee se ɔ, Paulo ba pee nɔ ko nɛ e he biɛ wawɛɛ ngɛ Kristofohi asafo ɔ mi, se e hɛ ji ní nɛ Yesu tsɔɔ lɛ benɛ e ngɛ Damasko blɔ ɔ nɔ nyɛɛe kɛ yaa a nɔ. Paulo ya nɔ nɛ e ba e he si nɛ e kplɛɛ yemi kɛ buami nɛ e nyɛmimɛ ɔmɛ kɛ ha lɛ ɔ nɔ. Paulo tsɔɔ kaa e náa “he wami” kɛ jeɔ e nyɛmimɛ ɔmɛ a ngɔ.​—Kol. 4:10, 11, sisi ningma.

18. Mɛni he je nɛ be komɛ ɔ, e he waa ha wɔ kaa wa maa kplɛɛ yemi kɛ buami nɔ kɛ je wa nyɛmimɛ a ngɔ ɔ?

18 Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Paulo he? Benɛ waa kɛ Yehowa we bi bɔni bɔmi ɔ, eko ɔ, wa suɔ nɛ ni kpahi nɛ a ye bua wɔ, ejakaa wa le kaa wa ji bimwɔwi ngɛ mumi mi, nɛ loloolo ɔ, níhi fuu ngɛ nɛ wa maa kase. (1 Kor. 3:1, 2) Se amlɔ nɛ ɔ hu nɛɛ? Ke jehahi babauu ji nɛ ɔ nɛ wa ngɛ Yehowa sɔmɔe, nɛ wa ná níhi a si kpami babauu ɔ, eko ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ waa kplɛɛ yemi kɛ buami nɔ, titli ɔ, ke nɔ nɛ ngɛ wɔ ye buae ɔ se kɛ we ngɛ anɔkuale ɔ mi. Se behi fuu ɔ, Yehowa guɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ a nɔ kɛ woɔ wɔ he wami. (Rom. 1:11, 12) Enɛ ɔ he ɔ, loko wa ma ná he wami kɛ je Yehowa ngɔ ɔ, ja wa ha nɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ye bua wɔ.

19. Mɛni he je nɛ Paulo nyɛ pee ní nguanguahi ɔ?

19 Benɛ Paulo ba pee Kristofo no se ɔ, e pee ní nguanguahi komɛ. Mɛni he je? Ejakaa e ba ná le kaa he wami nɛ nɔ ko ngɛ, sukuu nɛ nɔ ko ya, he lo nya ní nɛ nɔ ko ngɛ, aloo he nɛ a tsɔse nɔ ko ngɛ be nyɛe ma ha nɛ nɔ ɔ nɛ ye manye. E ba na kaa ke nɔ ko maa ye manye ɔ, ja nɔ ɔ baa e he si, nɛ e ngɔɔ e hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ. Nyɛ ha nɛ wɔ tsuo waa kase Paulo kɛ gu (1) wa hɛ nɛ waa kɛ maa fɔ Yehowa nɔ, (2) Baiblo mi nɔ hyɛmi níhi nɛ wa maa kase ní kɛ je mi, kɛ (3) wa nyɛmimɛ nɛ wa ma ha nɛ a ye bua wɔ ɔ nɔ. Kɛkɛ ɔ, ke wa gbɔjɔ po ɔ, Yehowa ma ha wɔ he wami!

LA 71 Yehowa Ta Buli Ji Wɔ!

^ kk. 5 Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu bɔfo Paulo nɔ hyɛmi nɔ́ ko he. Wa maa na kaa ke wa baa wa he si ɔ, Yehowa ma ha wɔ he wami nɛ wa kɛ da he fɛu yemi nya nɛ waa ye wa gbɔjɔmihi a nɔ.

^ kk. 1 MUNYU NƐ A TSƆƆ SISI: Ní nɛ ɔmɛ ma nyɛ ma ha nɛ wa gbɔjɔ​—mluku nɛ wa yi, ohia, hiɔ, kɛ sukuu nɛ wa yɛ kɛ ya tsitsaa. Jehanɛ hu ɔ, ke wa he nyɛli de ní yayahi ngɛ wa he aloo a te si kɛ wo wɔ ɔ, lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa gbɔjɔ.

^ kk. 57 FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Paulo si níhi nɛ e ngɛ kaa Farisi no ɔ ngɛ e se loko e ya tsɔɔ nihi Kristo he ní. Níhi nɛ e si ngɛ se ɔ ma nyɛ maa pee womihi kɛ daka nɛ ngmamihi ngɛ mi kɛ ní kpahi.

^ kk. 61 FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Nyɛminyumu ko nɛ e ní tsumi mi bi ngɛ e nɔ nyɛe kaa e ngɔ e he kɛ wo fɔmi ligbi yemi he nya buami ko mi.