1. Mɛni he je nɛ nile ngɛ mi kaa wa ma dla wa he kɛ to kɛ ha oslaahi ɔ?

 KE WA dla wa he kɛ ha si fɔfɔɛ ko ɔ, e ma nyɛ ma he wa yi wami. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke adebɔ mi oslaa ko ba a, nihi nɛ a dla a he kɛ to ɔ ji nihi nɛ a náa yi baami nɛ a nyɛɔ nɛ a yeɔ bua ni kpahi. Kuu ko nɛ ngɛ Yuropa nɛ e yeɔ bua nihi nɛ a hia yemi kɛ buami ɔ de ke: “Ke o dla o he kɛ to saminya a, e ma nyɛ ma he o yi wami.”

2. Mɛni he je nɛ e sa nɛ wa dla wa he kɛ ha amanehlu ngua a? (Mateo 24:44)

² “Amanehlu ngua” a maa ba tlukaa. (Mat. 24:21) Se amanehlu ngua a maa hi slɔɔto ngɛ oslaa kpahi a he, ejakaa lɔ ɔ lɛɛ wa le kaa e ma. Maa pee jeha 2,000 nɛ be ɔ, Yesu bɔ e se nyɛɛli kɔkɔ kaa a dla a he kɛ ha jamɛ a ligbi ɔ. (Kane Mateo 24:44.) Ke wa dla wa he kɛ to ɔ, e he be wae kaa wa ma fĩ si ngɛ jamɛ a be ɔ mi, nɛ́ waa ye bua ni kpahi nɛ a pee jã hulɔ.—Luka 21:36.

3. Mɛni blɔ nɔ nɛ si fimi, mi mi sami, kɛ suɔmi maa ye bua wɔ konɛ waa pee klaalo kɛ ha amanehlu ngua a?

³ Nyɛ ha nɛ wa susu su etɛ komɛ nɛ maa ye bua wɔ konɛ waa pee klaalo kɛ ha amanehlu ngua a he. Ke a fã wɔ kaa waa fiɛɛ kojomi sɛ gbi nɛ nya wa a, nɛ nihi nɛ a he we yi ɔ te si kɛ wo wɔ ɔ, kɛ wa maa pee wa ní ha kɛɛ? (Kpoj. 16:21) E ma bi nɛ wa fĩ si konɛ wa nyɛ nɛ waa bu Yehowa tue, nɛ wa ná nɔ mi mami kaa e maa po wa he piɛ. Nɛ ke wa nyɛmimɛ ɔmɛ a he lo nya ní komɛ bɔ mɛ loo a he lo nya níhi tsuo ngmɛɛ mɛ ɔ, mɛni wa maa pee? (Hab. 3:17, 18) E he maa hia nɛ wa je mi mi sami kpo kɛ tsɔɔ mɛ nɛ wa ha mɛ níhi nɛ a maa hia a. Ke ji kaa je ma amɛ pee kake nɛ a ba tua Mawu we bi, nɛ e he ba hia nɛ waa kɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ hi he kake be bɔɔ ko ɔ, kɛ wa maa pee wa ní ha kɛɛ? (Eze. 38:10-12) Ja wa je suɔmi nɛ mi wa kpo kɛ tsɔɔ mɛ loko wa ma nyɛ maa gblee si fɔfɔɛ nɛ mi wa nɛ ɔ mi.

4. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ wa fĩ si, nɛ wa mi mi nɛ sã wɔ ngɛ nihi a he, nɛ wa je suɔmi kpo be fɛɛ be?

⁴ Mawu Munyu ɔ woɔ wɔ he wami kaa wa fĩ si, nɛ wa mi mi nɛ  sã wɔ ngɛ nihi a he, nɛ wa je suɔmi kpo be fɛɛ be. Luka 21:19 ɔ de ke: “Ke nyɛ fĩ si ɔ, nyɛ maa baa nyɛ wami yi.” Kolose Bi 3:12 ɔ de ke: “Nyɛɛ wo mi mi sami.” Nɛ 1 Tɛsalonika Bi 4:9, 10 hu de ke: “Mawu tsɔɔ nyɛ kaa nyɛɛ suɔ nyɛ sibi. . . . Se nyɛmimɛ, wa ngɛ nyɛ he wami woe kaa nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ pee babauu pe jã.” Benɛ a ngma munyu nɛ ɔ kɛ ya ha kaseli ɔmɛ ɔ, jamɛ a be ɔ mi ɔ, a ngɛ si fĩe momo ngɛ haomihi a mi, nɛ a ngɛ mi mi sami kɛ suɔmi kpo jee hulɔ. Se kɛ̃ ɔ, e ma bi nɛ a ya nɔ nɛ a je su nɛ ɔmɛ kpo. E sa nɛ wɔ hu waa pee jã nɔuu. Enɛ ɔ he ɔ, wa ma susu bɔ nɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ je su nɛ ɔmɛ kpo ha. Lɔ ɔ se ɔ, wa maa hyɛ bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ kase nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ kaseli ɔmɛ pee ɔ, kɛ bɔ nɛ lɔ ɔ maa ye bua wɔ ha konɛ wa dla wa he kɛ ha amanehlu ngua a.

5. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ fĩ si ngɛ kahi mi?

⁵ E he ba hia nɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ nɛ a fĩ si wawɛɛ. (Heb. 10:36) E ngɛ mi kaa adesahi tsuo kɛ nyagbahi kpeɔ mohu lɛɛ, se Kristofohi nɛ ɔmɛ kɛ nyagba kpa komɛ kpe akɛnɛ a ba pee Kristofohi ɔ he je. A kpɛti nihi fuu kɛ si temi kɛ womi kpe. Pi Yuda jami hɛ mi nyɛɛli kɛ Roma nɔ yeli ɔmɛ pɛ nɛ a te si kɛ wo Kristofohi nɛ ɔmɛ, mohu ɔ mɛ nitsɛmɛ a weku li po te si kɛ wo mɛ. (Mat. 10:21) Ngɛ asafo ɔ mi hu ɔ, be komɛ ɔ, e ma bi nɛ a hwu kɛ si hemi kɛ yemi kuali konɛ a tsɔɔmi ɔmɛ nɛ ko ná a nɔ he wami. (Níts. 20:29, 30) Se loloolo ɔ, Kristofohi nɛ ɔmɛ fĩ si wawɛɛ. (Kpoj. 2:3) Ngɛ mɛni blɔ nɔ? E ngɛ heii kaa a susu nɔ hyɛmi ní komɛ nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ kɔɔ si fimi he ɔ he. Nɔ hyɛmi ní nɛ ɔmɛ eko ji Hiob sane ɔ. (Yak. 5:10, 11) Jehanɛ hu ɔ, a sɔle konɛ Yehowa nɛ wo mɛ he wami. (Níts. 4:29-31) Nɛ a ngɔ a juɛmi kɛ ma jɔɔmihi nɛ a ma ná ke a ya nɔ nɛ a fĩ si ɔ nɔ.—Níts. 5:41.

6. Mɛni o kase ngɛ nɔ́ nɛ Merita pee kɛ fĩ si benɛ e kɛ yi mi wami kpe ɔ mi?

⁶ Ke wa kase nɔ hyɛmi níhi nɛ kɔɔ si fimi he ngɛ Mawu Munyu ɔ kɛ wa womi ɔmɛ a mi nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ ma fĩ si jã nɔuu. Jã nɛ nyɛmiyo ko nɛ e ngɛ Albania nɛ a tsɛɛ lɛ ke Merita a pee kɛ fĩ si benɛ e weku li te si kɛ wo lɛ wawɛɛ ɔ. E de ke: “Hiob he sane nɛ i kane ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, wo mi he wami wawɛɛ. Hiob na nɔ́ wawɛɛ be mi nɛ e li nɔ nɛ ngɔ haomi ɔ kɛ ngɛ e nɔ bae. Se kɛ̃ ɔ, Hiob de ke: ‘Kɛ yaa si ye gbenɔ ligbi ɔ, i be ye we anɔkuale yemi ɔ he ngmɛɛe.’ (Hiob 27:5) I susu Hiob si fɔfɔɛ ɔ he, nɛ i na kaa e si fɔfɔɛ ɔ mi wa pe ye nɔ ɔ. Hiob li nɔ nɛ ngɔ haomi ɔmɛ kɛ ba e nɔ, se imi lɛɛ i le nɔ nɛ hɔɔ si ngɛ ye haomi ɔmɛ a se.”

7. Ke waa kɛ haomi ngua ko kpi lolo po ɔ, mɛni e sa nɛ waa ya nɔ nɛ waa pee amlɔ nɛ ɔ?

⁷ Ke wa sɔleɔ be fɛɛ be nɛ wa deɔ Yehowa wa nyagbahi tsuo ɔ, e maa ye bua wɔ nɛ wa fĩ si wawɛɛ. (Filip. 4:6; 1 Tɛs. 5:17) Eko ɔ, amlɔ nɛ ɔ, o kɛ haomi ko nɛ nya wa kpi lolo. Ke jã nɛ e ji ngɛ o blɔ fa mi po ɔ, anɛ o hlaa Yehowa blɔ tsɔɔmi se blɔ ke o li nɔ́ nɛ o maa pee, o mi mi fu, aloo o hao? Ke o biɔ Mawu yemi kɛ buami be fɛɛ be ngɛ haomi nyafinyafihi nɛ o kɛ ngɛ kpee ɔ mi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ e he be wae ha mo kaa o ma bi lɛ nɛ e ye bua mo ke o kɛ haomi nguahi kpe hwɔɔ se. Jehanɛ se hu ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ o ná nɔ mi mami kaa Yehowa le be tutuutu nɛ e maa ye bua mo kɛ blɔ nɔ nɛ e maa gu kɛ pee jã.—La 27:1, 3.

8. Mɛni blɔ nɔ nɛ Mira nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ maa nɔ mi kaa ke wa da kahi a nya amlɔ nɛ ɔ, e maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa pee jã hwɔɔ se? (Yakobo 1:2-4) (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

⁸ Ke wa fĩɔ si ngɛ kahi a mi amlɔ nɛ ɔ, e he be wae kaa wa maa pee jã ngɛ amanehlu ngua nɛ maa ba a mi. (Rom. 5:3) Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma de jã a? Nyɛmimɛ fuu na kaa ke a fĩ si ngɛ ka ko mi ɔ, e yeɔ bua mɛ nɛ a nyɛɔ nɛ a daa ka kpahi a nya pee se. Ke Yehowa ye bua mɛ nɛ a fĩ si ngɛ ka ko mi ɔ, e haa nɛ a náa hemi yemi  ngɛ e mi kaa e maa ye bua mɛ be fɛɛ be. Hemi kɛ yemi hu maa ye bua mɛ nɛ a da ka kpahi nɛ a kɛ maa kpe ɔ nya. (Kane Yakobo 1:2-4.) Mira nɛ e ji blɔ gbalɔ ngɛ Albania na kaa si nɛ e fĩ be ko nɛ be ɔ, yeɔ bua lɛ nɛ e nyɛɔ nɛ e fĩɔ si ke e kɛ nyagbahi ngɛ kpee. E tsɔɔ kaa be komɛ ɔ, e nuɔ he kaa nyagbahi nɛ lɛ nɔ kake too e kɛ ngɛ kpee ɔ hiɛ tsɔ. Se ke e kai bɔ nɛ Yehowa ye bua lɛ ha jeha 20 nɛ be ɔ, e deɔ e he ke: ‘Yaa nɔ nɛ o ye anɔkuale, ko ha nɛ jehahi babauu nɛ Yehowa ye bua mo kɛ da kahi a nya a nɛ pee yaka.’ Mo hu o ma nyɛ ma susu bɔ nɛ Yehowa ye bua mo nɛ o fĩ si ngɛ kahi a mi ha a he. Mo ná nɔ mi mami kaa be fɛɛ be nɛ o ma fĩ si ngɛ ka ko mi ɔ, Yehowa le nɛ e maa jɔɔ mo ngɛ he. (Mat. 5:10-12) Nɛ ke amanehlu ngua a je sisi ɔ, o ma nyɛ ma fĩ si, ejakaa o kase bɔ nɛ a fĩɔ si ngɛ kahi a mi ha.

9. Mɛni nɛ asafo nɛ ngɛ Antiokia ngɛ Siria a pee kɛ tsɔɔ kaa a mi mi sãa mɛ ngɛ a nyɛmimɛ ɔmɛ a he?

⁹ Be ko ɔ, hwɔ ko nɛ nya wa ba Yudea nɛ e sa Kristofohi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ a he. Mo susu nɔ́ nɛ ya nɔ ɔ he nɛ o hyɛ. Benɛ asafo nɛ ngɛ Antiokia ngɛ Siria a nu kaa hwɔ ko ba a, e ngɛ heii kaa a mi mi sã mɛ ngɛ a nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Yudea a he. Se pi nɛ a mi mi sã mɛ pɛ kɛkɛ, mohu ɔ, a ngɔ a ní peepee kɛ ma nɔ mi. A “mwɔ a yi mi kpɔ kaa a ti nɔ fɛɛ nɔ ma ha nɔ́ ko bɔ nɛ e ma nyɛ, konɛ a kɛ mane nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ Yudea a nɛ́ a kɛ pɛne mɛ.” (Níts. 11:27-30) E ngɛ mi kaa he nɛ hwɔ ɔ ba ngɛ ɔ kɛ mohu lɛɛ, se Kristofohi nɛ a ngɛ Antiokia fia a pɛɛ si kaa a maa ye bua a nyɛmimɛ ɔmɛ.—1 Yoh. 3:17, 18.

10. Ke oslaa ko ba a, mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa mi mi sãa wɔ ngɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ a he? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

¹⁰ Mwɔnɛ ɔ, ke oslaa ko ba nɛ e sa wa nyɛmimɛ ɔmɛ a he ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ ma je mi mi sami kpo kɛ tsɔɔ mɛ. Waa kɛ oya yemi yeɔ bua mɛ. Eko ɔ, wa ma nyɛ ma bi asafo mi nikɔtɔma amɛ kaa nɔ́ ko ngɛ nɛ wa ma nyɛ maa pee kɛ ye bua lo. Jehanɛ hu ɔ, wa ma nyɛ ma ha yemi kɛ buami kɛ fĩ je kɛ wɛ ní tsumi ɔ se, loo waa sɔle kɛ ha wa nyɛmimɛ nɛ oslaa ná mɛ ɔ. b (Abɛ 17:17) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ jeha 2020 ɔ mi ɔ, a to Oslaa Be Mi Yemi Kɛ Buami Ajla Toli a kuuhi nɛ hiɛ pe 950 sisi ngɛ je kɛ wɛ, konɛ a ye bua nihi nɛ a hia yemi kɛ buami ngɛ COVID-19 be ɔ mi ɔ. Nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a ngɔ a he kɛ ha konɛ a ye bua ngɛ oslaa be mi ɔ sa yi jemi wawɛɛ. Akɛnɛ a mi mi sãa mɛ ngɛ a nyɛmimɛ ɔmɛ a he he je ɔ, a ngɔ a he kɛ ha konɛ a gba níhi nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ maa hia a kɛ ha mɛ, konɛ a nyɛ nɛ a ya nɔ nɛ a sɔmɔ Yehowa. Ngɛ si fɔfɔɛ komɛ a mi po ɔ, a dla nyɛmimɛ ɔmɛ a tsuhi kɛ asafo ɔ tsuhi nɛ puɛ ɔ, nɛ a ma ehehi po.—Kɛ to 2 Korinto Bi 8:1-4 ɔ he.

11. Mɛni blɔ nɔ nɛ mi mi sami kpo nɛ wa jeɔ ɔ woɔ wa hiɔwe Tsɛ ɔ hɛ mi nyami?

¹¹ Ke oslaa ko ba nɛ wa je mi mi sami kpo kɛ tsɔɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ɔ, ni kpahi hu naa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ jeha 2019 ɔ mi ɔ, kɔɔhiɔ ko nɛ nya wa nɛ a tsɛɛ ke Hurricane Dorian ɔ kpata Matsɛ Yemi Asa ko hɛ mi ngɛ Bahamas. Benɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ngɛ Matsɛ Yemi Asa a mae ekohu ɔ, a bi tsu malɔ ko nɛ tsa pi Odasefo no ji lɛ ɔ kaa sika enyɛmɛ nɛ a ma puɛ ngɛ ní tsumi ɔ he. Nyumu ɔ de wa nyɛmimɛ ɔmɛ ke: “I suɔ nɛ ma je ye tsui mi nɛ ma ha nyɛ . . . klama, nihi nɛ a ma tsu ní ɔ, kɛ ní kpahi nɛ nyɛɛ kɛ ma tsu ní ɔ. . . . I suɔ nɛ ma pee enɛ ɔ ha nyɛ asafo ɔ, ejakaa ye bua jɔ bɔ nɛ [nyɛ] mi mi sãa nyɛ ngɛ nyɛ huɛmɛ ɔmɛ a he ɔ.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nihi fuu ngɛ nɛ a sɔmɔ we Yehowa. Se a kpɛti nihi fuu toɔ bɔ nɛ Yehowa Odasefohi peeɔ a ní ha a he hɛ wawɛɛ. Wa bua jɔ wawɛɛ kaa ke wa je mi mi sami kpo ɔ, nihi babauu naa, nɛ a suɔ nɛ a kase  Yehowa nɔ nɛ e “mɔbɔ nami ɔ hiɛ babauu” ɔ he ní.—Efe. 2:4.

12. Ke wa mi mi sãa wɔ ngɛ nihi a he amlɔ nɛ ɔ, kɛ lɔ ɔ ma dla wɔ kɛ ha amanehlu ngua a ha kɛɛ? (Kpo Jemi 13:16, 17)

¹² Mɛni he je nɛ e he maa hia nɛ wa je mi mi sami kpo ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ? Baiblo ɔ ha nɛ wa le kaa nihi nɛ a be je nɛ ɔ mi nɔ yeli ɔmɛ a se fĩe ɔ kɛ haomihi maa kpe amlɔ nɛ ɔ kɛ amanehlu ngua a mi tsuo. (Kane Kpo Jemi 13:16, 17.) Ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ, wa nyɛmimɛ ɔmɛ maa hia wa yemi kɛ buami konɛ a nine nɛ su a hiami níhi a nɔ. Ke Yesu Kristo nɛ ji wa Matsɛ ɔ ba konɛ e ba kojo nihi ɔ, nyɛ ha nɛ e ba na wɔ kaa nihi nɛ a mi mi sãa mɛ ngɛ nihi a he konɛ e de wɔ ke “nyɛ ba ngɔ Matsɛ Yemi ɔ.”—Mat. 25:34-40.

13. Kaa bɔ nɛ Roma Bi 15:7 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni nɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ pee kɛ tsɔɔ kaa a suɔ a sibi wawɛɛ?

¹³ Suɔmi ji nɔ́ nɛ a kɛ kadi Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ nɛ. Se anɛ e ngɛ gbɔjɔɔ ha mɛ kaa a ma je suɔmi kpo lo? Mo susu nihi slɔɔtoslɔɔtohi nɛ a ngɛ asafo nɛ ngɛ Roma a mi ɔ he nɛ o hyɛ. Pi Yuda bi nɛ a tsɔse mɛ kaa a ye Mose Mlaa a nɔ pɛ ji nihi nɛ a ngɛ asafo nɛ ɔ mi, mohu Ma Jeli nɛ e slo a kusumi kulaa a hu ngɛ asafo nɛ ɔ mi. Eko ɔ, Kristofohi nɛ ɔmɛ a kpɛti ni komɛ ji nyɔguɛhi, nɛ a ti ni komɛ hu ji nihi nɛ a ye a he. E ma nyɛ maa ba kaa a kpɛti ni komɛ po ngɛ nyɔguɛhi nɛ a sɔmɔɔ mɛ. E ngɛ mi kaa Kristofohi nɛ ɔmɛ ngɛ si fɔfɔɛ slɔɔtoslɔɔtohi a mi mohu lɛɛ, se a je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ a sibi. Mɛni ye bua mɛ nɛ a pee jã? Bɔfo Paulo wo mɛ he wami kaa a ‘he a sibi atuu.’ (Kane Roma Bi 15:7.) Mɛni nɛ bɔfo Paulo ngɛ tsɔɔe ɔ? Munyungu nɛ a tsɔɔ sisi ke “atuu” ɔ ma nyɛ maa tsɔɔ mi mi jɔmi kpo nɛ a ma je loo nɛ a maa pee nɔ ko nubwɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Paulo de Filemon kaa e sa nɛ e je mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ Onesimo nɛ ji nyɔguɛ nɛ tu fo kɛ je ɔ. Paulo de lɛ ke: “Mo he lɛ atuu.” (Filem. 17) Nɛ Priskila kɛ Akuila hu he Apolo nɛ́ e li Kristofohi a jami ɔ he nɔ́ ko tsɔ ɔ atuu nɛ “a ngɔ lɛ kɛ ya a ngɔ.” (Níts. 18:26) E ngɛ mi kaa Kristofohi nɛ ɔmɛ ngɛ si fɔfɔɛ slɔɔtoslɔɔtohi a mi mohu lɛɛ, se a ha we nɛ lɔ ɔ nɛ gba a kpɛti, mohu ɔ, a he a sibi atuu.

14. Mɛni Anna kɛ e huno ɔ pee kɛ je suɔmi kpo?

¹⁴ Wɔ hu wa ma nyɛ ma je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ke ji kaa waa kɛ mɛ bɔ, nɛ wa ná be kɛ ha mɛ. Ke wa pee jã a, mɛ hu a maa bɔ mɔde kaa a ma je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ wɔ. (2 Kor. 6:11-13) Mo susu Anna kɛ e huno ɔ a níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. Benɛ a bɔni sɔmɔmi kaa ma se sane kpakpa fiɛɛli ngɛ ma ko nɔ ngɛ West Africa a, e kɛ we kulaa nɛ COVID-19 hiɔ ɔ je sisi. Hiɔ nɛ ɔ he je ɔ, a nyɛ we nɛ a kɛ nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ kpe hɛ mi kɛ hɛ mi ngɛ Matsɛ Yemi Asa a nɔ. Enɛ ɔ ha nɛ e he wa ha mɛ kaa a maa le nyɛmimɛ ɔmɛ. Kɛ Anna kɛ e huno ɔ ma plɛ kɛ je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ nyɛmimɛ ɔmɛ ha kɛɛ? Bɔ nɛ pee nɛ a nine nɛ su nyɛmimɛ ɔmɛ a nɔ ɔ, a kɛ mɛ sɛɛɔ ní kɛ guɔ videoconferencing nɔ nɛ a deɔ mɛ kaa a suɔ nɛ a le mɛ saminya. Akɛnɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a bua jɔ kaa ma se sane kpakpa fiɛɛli ɔmɛ je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ mɛ he je ɔ, a tsɛɛɔ mɛ ngɛ tɛlifoo nɔ be fɛɛ be, nɛ a maneɔ mɛ sɛ gbi. Mɛni he je nɛ Anna kɛ e huno ɔ bɔ mɔde kaa a maa le nyɛmimɛ ɔmɛ ngɛ asafo ehe nɛ a ya je mi ɔ mi ɔ? Anna de ke, “Ngɛ be kpakpahi kɛ be yayahi tsuo a mi ɔ, nyɛmimɛ komɛ je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ i kɛ ye weku ɔ, nɛ ye hɛ ji nɔ kɔkɔɔkɔ. A nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ wo mi he wami wawɛɛ, nɛ imi hu i suɔ nɛ ma je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ nihi.”

15. Mɛni o kase ngɛ Vanessa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ngɛ bɔ nɛ e sa kaa wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ tsuo ha a he? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

¹⁵ Ngɛ wa we asafo ɔmɛ a mi ɔ, e slo he nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ je, kɛ bɔ nɛ a peeɔ a ní ha. Se loloolo ɔ, wa ma nyɛ ma je suɔmi nɛ mi wa kpo kɛ tsɔɔ nɔ fɛɛ nɔ ke ji kaa wa ngɔ wa juɛmi  kɛ ma a su kpakpa amɛ a nɔ. Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Vanessa nɛ e ngɛ sɔmɔe ngɛ New Zealand ɔ tsɔɔ kaa be ko nɛ be ɔ, e he wa ha lɛ kaa e kɛ nyɛmimɛ komɛ nɛ a ngɛ e we asafo ɔ mi ɔ maa hi si saminya. Se e mwɔ e yi mi kpɔ kaa e be e he yue ngɛ nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ nɛ a ní peepee haoɔ lɛ ɔ a he, mohu ɔ, e suɔ nɛ e ná be fuu kɛ ha mɛ. Jã nɛ e pee ɔ ha nɛ e na ní komɛ nɛ Yehowa bua jɔ he ngɛ nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ a he. E de ke: “Kɛ je benɛ ye huno ɔ ba pee kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ɔ, waa kɛ nyɛmimɛ fuu nɛ e slo a ní peepee ɔ kpeɔ be fɛɛ be, nɛ e he wɛ ha mi kaa i kɛ mɛ maa hi si saminya. Amlɔ nɛ ɔ, ye bua jɔ bɔ nɛ nihi je ekpaekpa a he wawɛɛ, nɛ e ngɛ heii kaa Yehowa hu bua jɔ he jã, ejakaa e gbla ni slɔɔtoslɔɔtohi kɛ ba e ngɔ.” Ke wa bɔ mɔde kaa wa maa na ni kpahi kaa bɔ nɛ Yehowa naa mɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ mɛ.—2 Kor. 8:24.

16. Mɛni he je nɛ e he maa hia wawɛɛ nɛ wa je suɔmi kpo ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

¹⁶ Suɔmi he maa hia wawɛɛ ngɛ amanehlu ngua a mi. Ke amanehlu ngua a je sisi ɔ, jije wa ma ná he piɛ pomi kɛ je? Mo susu nɔ́ nɛ Yehowa de e we bi kaa a pee benɛ a ba tua blema Babilon ma a he nɛ o hyɛ. E de mɛ ke: “Ye ma, nyɛ ya sɛ nyɛ we ɔmɛ a mi, nɛ nyɛɛ ngmɛ sinya amɛ a mi ngɔ wo nyɛ yi. Nyɛɛ laa nyɛ he be kpiti ko kɛ yaa si Mawu mi mi fumi ɔ nya maa be.” (Yes. 26:20) Eko ɔ, e he maa hia nɛ waa kɛ blɔ tsɔɔmi nɛ ɔ nɛ tsu ní ke amanehlu ngua a je sisi. Nyɛ “we ɔmɛ a mi” nɛ a kɛ tsu ní ngɛ hiɛ ɔ ma nyɛ maa tsɔɔ asafohi nɛ wa ngɛ mi ɔ. Ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ, Yehowa wo wɔ si kaa e maa po wa he piɛ ke wa ya nɔ nɛ waa kɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ pee kake kɛ sɔmɔ lɛ ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, amlɔ nɛ ɔ ji be nɛ e sa nɛ waa suɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ wawɛɛ, ejakaa wa yi wami hemi daa si ngɛ lɔ ɔ nɔ!

17. Ke wa dla wa he kɛ to amlɔ nɛ ɔ, mɛni e maa ye bua wɔ nɛ waa pee ngɛ amanehlu ngua a mi?

¹⁷ Yehowa “ligbi ngua a” maa ngɔ haomihi kɛ ba adesahi a nɔ. (Zef. 1:14, 15) Yehowa we bi hu kɛ si himi nɛ mi wa maa kpe. Se ke wa dla wa he amlɔ nɛ ɔ, e ma ha nɛ waa pee kpoo nɛ waa ye bua ni kpahi, nɛ wa ma fĩ si ngɛ haomihi tsuo nɛ waa kɛ maa kpe ɔ a mi. Jehanɛ hu ɔ, ke wa nyɛmimɛ ɔmɛ ngɛ nɔ́ nae ɔ, wa maa bɔ mɔde kaa waa maa ye bua mɛ kɛ gu mi mi sami kpo nɛ wa ma je kɛ tsɔɔ mɛ ɔ nɔ, nɛ wa ha mɛ a hiami níhi. Ke wa kase bɔ nɛ wa ma je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ha mwɔnɛ ɔ, e maa ye bua wɔ nɛ wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ mɛ hwɔɔ se. Yehowa ma ha wɔ neneene wami nɛ e maa po oslaahi kɛ haomihi tsuo a se, nɛ wa be kaie hu.—Yes. 65:17.