Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 32

Moo Kase Yehowa—Koo Pee Kpɛii

Moo Kase Yehowa—Koo Pee Kpɛii

“[Nyɛɛ] pee nihi nɛ a nuɔ nɔ́ sisi.”—TITO 3:2.

LA 89 Bu Tue, Ye Nɔ, Konɛ A Jɔɔ Mo

NƆ́ NƐ WA MAA KASE a

Mɛni tso nɛ o suɔ kaa o pee? (Hyɛ kuku 1)

1. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ e sa kaa Kristofohi nɛ a hi kaa tso? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

 “TSO nɛ e mi ma nyɛ maa dɔ loo e ma nyɛ maa kɔ ɔ, kɔɔhiɔ be nyɛe maa ku lɛ.” Munyu nɛ ɔ tsɔɔ heii kaa loko tso ko ma nyɛ maa da kɔɔhiɔ nɛ nya wa nya a, e sa nɛ e pee tso nɛ e mi nyɛɔ dɔɔ loo e kɔɔ. Bɔ nɛ pee nɛ wa nyɛ nɛ waa ya nɔ nɛ wa sɔmɔ Yehowa kɛ bua jɔmi ngɛ si fɔfɔɛhi nɛ a mi wa mi ɔ, e sɛ nɛ waa pee kpɛii. Mɛni maa ye bua wɔ nɛ wa ko pee jã? E sa nɛ waa nu nɔ́ sisi nɛ waa pee tsakemihi ke wa si himi tsake. Jehanɛ hu ɔ, ke ni kpahi tsɔɔ a juɛmi ngɛ níhi a he loo a mwɔ yi mi kpɔ ko ɔ, e sa nɛ waa nu mɛ sisi nɛ wa je bumi kpo kɛ tsɔɔ mɛ.

2. Mɛni suhi maa ye bua wɔ ke wa si himi tsake, nɛ mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

2 Akɛnɛ wa ji Yehowa sɔmɔli he je ɔ, wa nuɔ nɔ́ sisi nɛ wa pee we kpɛii ngɛ níhi a he. Wa suɔ nɛ waa ba wa he si nɛ wa mi mi nɛ sã wɔ ngɛ nihi a he. Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa maa hyɛ bɔ nɛ su nɛ ɔmɛ ye bua Kristofohi komɛ nɛ a nyɛ da nyagbahi a nya benɛ a si fɔfɔɛ tsake ɔ. Jehanɛ hu ɔ, wa maa na bɔ nɛ su nɛ ɔmɛ maa ye bua wɔ ha. Se kekleekle ɔ, nyɛ ha nɛ waa hyɛ nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yehowa kɛ Yesu pee kɛ tsɔɔ kaa a nuɔ nɔ́ sisi.

YEHOWA KƐ YESU NUƆ NƆ́ SISI

3. Mɛni haa nɛ wa náa nɔ mi mami kaa Yehowa nuɔ nɔ́ sisi ɔ?

3 A tsɛɛ Yehowa ke “Tɛ Sa” ejakaa e tsakee we nɛ nɔ́ ko nɔ́ ko be nyɛe ma mimiɛɛ lɛ. (Yes. 17:10) Se kɛ̃ ɔ, e nuɔ nɔ́ sisi. Be mi nɛ níhi ngɛ tsakee ngɛ je ɔ mi ɔ, Mawu yaa nɔ nɛ e peeɔ tsakemihi konɛ e kɛ ha nɛ e si womi ɔmɛ nɛ a ba mi. Akɛnɛ e bɔ wɔ ngɛ e subai nɔ he je ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ maa pee tsakemi ke wa si fɔfɔɛ tsake. Ke wa kane Baiblo ɔ, wa maa na sisi tomi mlaahi nɛ maa ye bua wɔ nɛ waa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da ngɛ kahi nɛ waa kɛ ma nyɛ maa kpe ɔ mi. E ngɛ mi kaa a tsɛɛ Yehowa ke “Tɛ sa” mohu lɛɛ, se nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ e pee kɛ sisi tomi mlaahi nɛ e kɛ ha wɔ ɔ, maa nɔ mi kaa e nuɔ nɔ́ sisi.

4. Mo ha nɔ hyɛmi nɔ́ ko nɛ tsɔɔ kaa Yehowa nuɔ nɔ́ sisi nɛ e be kpɛii. (3 Mose 5:7, 11)

4 Yehowa blɔ ɔmɛ da nɛ a be kpɛii. Bɔ nɛ e kɛ adesahi hiɔ si ha a tsɔɔ kaa e nuɔ nɔ́ sisi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mo susu nɔ́ nɛ Yehowa pee kɛ tsɔɔ kaa e nuɔ nɔ́ sisi ngɛ bɔ nɛ e kɛ Israel bi ɔmɛ hi si ha a he nɛ o hyɛ. E hyɛ we blɔ kaa niatsɛmɛ kɛ ohiatsɛmɛ tsuo nɛ a ngɔ nɔ́ kake kɛ sã afɔle. Ngɛ si fɔfɔɛ komɛ a mi po ɔ, e ngmɛ Israel bi ɔmɛ blɔ konɛ a ngɔ nɔ́ nɛ a ma nyɛ ma ná a kɛ sã afɔle ha lɛ.—Kane 3 Mose 5:7, 11.

5. Mo ha nɔ hyɛmi nɔ́ ko nɛ tsɔɔ kaa Yehowa baa e he si nɛ e mi mi sãa lɛ ngɛ nihi a he.

5 Akɛnɛ Yehowa baa e he si nɛ e mi mi sãa lɛ ngɛ wa he he je ɔ, e nuɔ nɔ́ sisi nɛ e pee we kpɛii. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa naa bɔ nɛ Yehowa baa e he si ha benɛ e piɛ bɔɔ nɛ e ma kpata yiwutsotsɛmɛ nɛ a ngɛ Sodom ma a mi ɔ a hɛ mi ɔ. E gu bɔfo ko nɔ nɛ e kɛ blɔ tsɔɔmi ha Lot nɛ ji dalɔ ɔ kaa e tu fo kɛ ho yoku ɔmɛ a nɔ ya. Lot ye gbeye kaa e maa ya lejɛ ɔ, lɔ ɔ he ɔ, e kpa Yehowa pɛɛ kaa e ha nɛ e kɛ e weku ɔ nɛ ya sa we ngɛ Zoar, nɛ ji ma nyafii ko nɛ a ma kpata e hɛ mi kɛ piɛɛ Sodom he ɔ. Yehowa ko nyɛ de Lot kaa e sa nɛ e kɛ e blɔ tsɔɔmi ɔmɛ nɛ tsu ní pɛpɛɛpɛ. Se e pee we jã, mohu ɔ, Yehowa ha nɛ Lot ho Zoar ma a mi ya, nɛ e kpataa we Zoar ma a hɛ mi. (1 Mose 19:18-22) Jeha komɛ a se ɔ, Yehowa mi mi sã lɛ ngɛ nihi nɛ a ngɛ Nineve ma a mi ɔ a he. E tsɔ gbalɔ Yona kaa e ya de yiwutsotsɛmɛ nɛ a ngɛ Nineve ma a mi ɔ kaa e ma kpata a kɛ a ma a tsuo hɛ mi. Se benɛ Nineve bi ɔmɛ tsake a tsui ɔ, Yehowa nu he kɛ ha mɛ nɛ e kɛ a tɔ̃mi ɔ ke mɛ nɛ e kpataa we ma a hɛ mi.—Yona 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Mo ha nɔ hyɛmi ní komɛ nɛ tsɔɔ kaa Yesu kase Yehowa nɔ́ sisi numi ɔ.

6 Yesu kase Yehowa, nɛ e nuɔ nɔ́ sisi nɛ e pee we kpɛii. Yehowa tsɔ lɛ kɛ ba zugba a nɔ konɛ e ba fiɛɛ kɛ ha “Israel we jijɔ ɔmɛ nɛ a laa” a. Se benɛ Yesu ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ tsue ɔ, e ngɔ e ní peepee kɛ tsɔɔ kaa e nuɔ nɔ́ sisi. Ligbi ko ɔ, yo ko nɛ tsa pi Israel no ji lɛ ɔ kpa Yesu pɛɛ kaa e tsa e biyo nɛ ‘daimonio ngɛ lɛ haoe wawɛɛ’ ɔ ha lɛ. Yesu mi mi sã lɛ ngɛ yo ɔ he nɛ e tsa e biyo ɔ. (Mat. 15:21-28) Mo susu nɔ hyɛmi nɔ́ kpa ko hu he nɛ o hyɛ. Benɛ Yesu je e fiɛɛmi ní tsumi ɔ sisi pɛ ɔ, e de ke: ‘Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ma kua mi ɔ, imi hu ma kua lɛ.’ (Mat. 10:33) Se benɛ Petro kua Yesu si etɛ sɔuu ɔ, anɛ Yesu kua lɛ lo? Dɛbi. Yesu na kaa Petro pia e he ngɛ nɔ́ nɛ e pee ɔ he, nɛ Petro ji nɔ ko nɛ yeɔ anɔkuale. Benɛ a tle Yesu si se ɔ, e je e he kpo kɛ tsɔɔ Petro, nɛ e ma nyɛ maa ba kaa Yesu ma nɔ mi kɛ ha lɛ kaa e ngɔ e tɔmi ɔ kɛ ke lɛ, nɛ loloolo ɔ, e suɔ lɛ.—Luka 24:33, 34.

7. Ngɛ Tito 3:2 ɔ nya a, kɛ wa suɔ nɛ ni kpahi nɛ a na wɔ ha kɛɛ?

7 Yehowa Mawu kɛ Yesu Kristo tsuo nuɔ nɔ́ sisi nɛ a pee we kpɛii. Nɛ wɔ hu nɛɛ? Yehowa hyɛɛ blɔ kaa waa pee wa he nihi nɛ a nuɔ nɔ́ sisi. (Kane Tito 3:2.) Enɛ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ ma bi wa he ke: ‘Anɛ nihi naa mi kaa i nuɔ nɔ́ sisi, i pee we kpɛii, nɛ i toɔ ye tsui si lo? Aloo nihi naa mi kaa ye sane he wa, nɛ i ngɛ kpɛii lo? Anɛ i nyɛɔ nihi a nɔ konɛ a pee níhi kaa bɔ nɛ i suɔ ɔ lo? Aloo i buɔ ni kpahi tue, nɛ i kplɛɛɔ a susumi nɔ ke e he hia kaa ma pee jã lo?’ Ke wa nuɔ nɔ́ sisi be fɛɛ be ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yehowa kɛ Yesu kasee wawɛɛ. Enɛ ɔ he ɔ, nyɛ ha nɛ waa hyɛ si fɔfɔɛ komɛ a mi nɛ e sɛ nɛ waa pee kpɛii ngɛ. Lɔ ɔmɛ ji, be mi nɛ wa si himi tsake, kɛ be mi nɛ nihi tsɔɔ a juɛmi ngɛ níhi a he loo a mwɔ yi mi kpɔhi nɛ je ekpa ngɛ wa nɔ́ ɔ he.

KOO PEE KPƐII KE O SI FƆFƆƐ TSAKE

8. Ke wa si fɔfɔɛ tsake ɔ, mɛni maa ye bua wɔ nɛ wa ko pee kpɛii? (Hyɛ sisi ningma a hulɔ.)

8 Ke wa si fɔfɔɛ tsake ɔ, e sa nɛ waa nu sisi nɛ waa kplɛɛ nɔ. Tsakemi kaa jã a ma nyɛ ma ha nɛ waa kɛ nyagbahi nɛ wa hyɛ we blɔ maa kpe. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, hiɔ ko ma nyɛ maa fia wɔ tlukaa. Aloo eko ɔ, ma nɛ wa ngɛ mi ɔ sika blɔ nya tomi ma tsake, loo ma nɔ yelɔ ɔ ma nyɛ maa pee tsakemi ko nɛ ma ha nɛ níhi a mi maa wa ha wɔ wawɛɛ. (Fiɛlɔ 9:11; 1 Kor. 7:31) Ke asafo ɔ tsɔɔ kaa wa ya sɔmɔ ngɛ he kpa loo a tsake wa ní tsumi ngɛ asafo ɔ mi ɔ, e ma nyɛ maa ka wa hemi kɛ yemi ɔ. Se wa ma nyɛ maa da si fɔfɔɛ fɛɛ si fɔfɔɛ nɛ waa kɛ maa kpe ɔ nya ke wa pee níhi eywiɛ nɛ nyɛɛ se nɛ ɔmɛ: (1) moo kplɛɛ nɔ kaa o si fɔfɔɛ tsake, (2) ngɔɔ o juɛmi kɛ ma jɔɔmihi nɛ o ma ná hwɔɔ se ɔ nɔ, (3) mo ná juɛmi nɛ da, kɛ (4) moo pee níhi kɛ ye bua ni kpahi. b Nyɛ ha nɛ waa hyɛ bɔ nɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ekomɛ pee ní eywiɛ nɛ ɔmɛ nɛ a ná he se ha.

9. Mɛni nɛ nyɛminyumu ko kɛ e yo nɛ a ji ma se sane kpakpa fiɛɛli ɔ pee kɛ da kahi nɛ a hyɛ we blɔ nɛ a kɛ kpe ɔ nya?

9 Moo kplɛɛ nɔ kaa o si fɔfɔɛ tsake. Emanuele kɛ Francesca ngɛ sɔmɔe kaa ma se sane kpakpa fiɛɛli. Benɛ a bɔni gbi nɛ a tuɔ ngɛ ma a mi ɔ kasemi, nɛ a bɔni nyɛmimɛ ɔmɛ lemi pɛ nɛ COVID-19 hiɔ ɔ gbɛ fia je ɔ mi, nɛ e he ba hia nɛ a ko je kpo. Francesca mami ba gbo tlukaa, nɛ e suɔ nɛ e ya slaa e weku li ɔmɛ, se hiɔ ɔ he je ɔ, e nyɛ we nɛ e ya. Mɛni ye bua lɛ nɛ e nyɛ nɛ e da nyagba nɛ ɔmɛ a nya? Kekleekle ɔ, Emanuele kɛ Francesca sɔle konɛ Yehowa nɛ ha mɛ nile nɛ a kɛ da si fɔfɔɛ ɔ nya daa ligbi, nɛ a ko pee yeyeeye tsɔ. Yehowa gu asafo ɔ nɔ kɛ ha a sɔlemi ɔmɛ a heto ngɛ be nɛ sa mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, munyu ko nɛ nyɛminyumu ko tu ngɛ video ko nɛ a hyɛ ɔ mi ɔ wo mɛ he wami. Nyɛminyumu ɔ de ke: “Ke wa si himi tsake nɛ wa kplɛɛ si himi ehe nɛ wa ya je mi ɔ nɔ oya nɔuu ɔ, wa ma ná bua jɔmi ekohu, nɛ waa kɛ wa nyɛmi tsuo ma tsu níhi nɛ a he hia a he ní.” c Enyɔne ɔ, a bɔ mɔde kaa a maa fiɛɛ wawɛɛ kɛ gu tɛlifoo nɔ, nɛ a nyɛ nɛ a je Baiblo mi ní kasemi sisi po. Nɔ́ etɛne nɛ a pee ji kaa, a ngmɛ blɔ nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ ye bua mɛ, nɛ a bua jɔ kaa a je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ mɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, daa ligbi ɔ, nyɛmiyo ko nɛ e susuɔ nɔ he ɔ maneɔ mɛ sɛ gbi kpiti kɛ e mi Ngmami ko nɛ woɔ nɔ bua, nɛ e pee jã jeha kake sɔuu. Ke wɔ hu wa si himi tsake nɛ wa kplɛɛ nɔ ɔ, wa bua ma nyɛ maa jɔ níhi nɛ wa ma nyɛ maa pee ɔ he.

10. Mɛni blɔ nɔ nɛ nyɛmiyo ko kplɛɛ tsakemi ngua ko nɛ ba ngɛ e si himi mi ɔ nɔ?

10 Ngɔɔ o juɛmi kɛ ma jɔɔmihi nɛ o ma ná hwɔɔ se ɔ nɔ, nɛ o ná juɛmi nɛ da. Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Christina nɛ e je Romania nɛ́ e ngɛ Japan ɔ kɔni mi jɔ̃ benɛ a gu asafo ko nɛ e ngɛ mi nɛ a tuɔ blɛfo gbi ɔ. Se kɛ̃ ɔ, e yɛ nɔ nɛ e susu níhi nɛ be ɔ a he. Mohu ɔ, e mwɔ e yi mi kpɔ kaa e maa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e ma nyɛ ngɛ asafo ehe nɛ e ya je mi nɛ a tuɔ Japan gbi ngɛ mi ɔ mi, nɛ e kɛ e he wo fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi wawɛɛ. E bi yo ko nɛ e kɛ lɛ tsu ní be ko nɛ be ɔ kaa e tsɔɔ lɛ Japan gbi ɔ konɛ e le gbi ɔ tumi saminya. Yo ɔ kplɛɛ nɔ kaa e maa pee jã, nɛ e maa ngɔ Baiblo ɔ kɛ O Ma Nyɛ Ma Ná Bua Jɔmi Kɛ Ya Neneene! womiyo ɔ kɛ tsɔɔ Christina Japan gbi ɔ. Nɔ́ nɛ je mi kɛ ba a ngɛ nyakpɛ wawɛɛ, Christina nyɛ nɛ e kase gbi ɔ saminya, nɛ yo ɔ hu bua ba jɔ anɔkuale ɔ he. Ke wa ngɔ wa juɛmi kɛ ma jɔɔmihi nɛ wa ma ná hwɔɔ se ɔ nɔ, nɛ wa ná juɛmi nɛ da a, tsakemihi nɛ baa tlukaa ngɛ wa si himi mi ɔ ma ha nɛ wa ná jɔɔmi babauu nɛ wa hyɛ we blɔ.

11. Mɛni ye bua Nyɛminyumu ko kɛ e yo nɛ a nyɛ nɛ a da sika he nyagba nɛ a kɛ kpe ɔ nya?

11 Moo pee níhi kɛ ye bua ni kpahi. Nyɛminyumu ko kɛ e yo nɛ a ngɛ ma nɛ a tsi wa ní tsumi ɔ nya ngɛ mi ɔ mi ɔ kɛ sika he nyagba bɔni kpemi benɛ ma a sika blɔ nya tomi puɛ ɔ. Mɛni lɛ ye bua mɛ nɛ a nyɛ nɛ a da nya? Kekleekle ɔ, a pee a si himi kpokploo. Jehanɛ hu ɔ, a kɛ a juɛmi mɛ a nyagba amɛ a nɔ, mohu ɔ, a ye bua ni kpahi kɛ gu fiɛɛmi ní tsumi ɔ nɛ a tsu ɔ nɔ. (Níts. 20:35) Nyɛminyumu ɔ de ke: “Akɛnɛ waa kɛ be babauu tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ he je ɔ, e ha we nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma wa nyagba amɛ a nɔ tsɔ, mohu ɔ, wa ngɔ wa juɛmi kɛ ma níhi nɛ Mawu suɔ kaa waa pee ɔ nɔ.” Ke wa si fɔfɔɛ tsake ɔ, e sa nɛ wa kai kaa e he hia wawɛɛ nɛ waa ya nɔ nɛ waa ye bua ni kpahi, titli ɔ, kɛ gu fiɛɛmi ní tsumi ɔ nɔ.

12. Kɛ bɔfo Paulo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ ha kɛɛ nɛ wa ko pee kpɛii ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi?

12 Ke wa ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ tsue ɔ, e sɛ nɛ waa pee kpɛii. E slo hehi nɛ nihi nɛ wa fiɛɛ kɛ haa mɛ ɔ je, a kusumihi, kɛ níhi nɛ a le ngɛ Mawu he. Bɔfo Paulo ji nɔ ko nɛ e pee we kpɛii, nɛ wa ma nyɛ maa kase e nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ. Yesu hla Paulo kaa e sɔmɔ kaa “bɔfo kɛ ha je ma amɛ.” (Rom. 11:13) Enɛ ɔ he ɔ, Paulo fiɛɛ kɛ ha Yuda bi, Hela bi, nihi nɛ a ya sukuu kɛ ya tsitsaa, nimli guhi, kɛ nɔ yeli. Akɛnɛ Paulo suɔ nɛ e su nimli munomuno nɛ ɔmɛ a tsui he he je ɔ, e “plɛ níhi tsuo kɛ ha nimli slɔɔtoslɔɔtohi tsuo.” (1 Kor. 9:19-23) E susu ni ɔmɛ a kusumi, he nɛ a je, kɛ níhi nɛ a heɔ yeɔ ɔ he saminya, nɛ e tsake e munyu ɔ hɛ mi konɛ e tue buli ɔmɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ bua nɛ jɔ e sɛ gbi ɔ he. Wɔ hu wa ma nyɛ ma tsu wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ kɛ pi si ke ji kaa wa pee we kpɛii nɛ wa tsakeɔ wa he kɛ woɔ ni ɔmɛ a si fɔfɔɛhi a mi.

MOO BU NI KPAHI A SUSUMI

Ke wa nuɔ nɔ́ sisi ɔ, wa maa bu ni kpahi ke a tsɔɔ a juɛmi ngɛ níhi a he (Hyɛ kuku 13)

13. Mɛni oslaa nɛ 1 Korinto Bi 8:9 ɔ tu he munyu nɛ wa ma nyɛ maa yu wa he ngɛ he ke ji kaa wa jeɔ bumi kpo ngɛ ni kpahi a susumi he?

13 Ke wa nuɔ nɔ́ sisi ɔ, e yeɔ bua wɔ nɛ wa kplɛɛɔ ni kpahi a susumi nɔ hulɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa nyɛmiyi ɔmɛ ekomɛ suɔ nɛ a maa wo lipolipo loo makeup, se ni komɛ hu sume kulaa. Kristofohi komɛ a bua jɔ he kaa a maa nu dã bɔɔ, nɛ ni komɛ hu mwɔ a yi mi kpɔ kaa a be dã nue kulaa. Kristofohi tsuo suɔ nɛ a ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa. Se e slo yi mi kpɔhi nɛ nɔ fɛɛ nɔ mwɔɔ ngɛ hiɔ tsami he. Ke wa susuɔ kaa wa nɔ́ da be fɛɛ be, nɛ wa nyɛɔ ni kpahi a nɔ kaa a pee nɔ́ nɛ wa suɔ ɔ, lɔ ɔ ma nyɛ maa tɔ̃tɔ̃ a nane, nɛ e ma puɛ kake peemi nɛ ngɛ asafo ɔ mi ɔ. Wa sume nɛ e ba lɛ jã kɔkɔɔkɔ! (Kane 1 Korinto Bi 8:9; 10:23, 24) Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu nɔ hyɛmi ní enyɔ komɛ a he. Nɔ hyɛmi ní nɛ ɔmɛ maa ye bua wɔ nɛ waa na kaa ke waa kɛ Baiblo sisi tomi mlaahi tsu ní ɔ, e ma ha nɛ wa ná juɛmi nɛ da nɛ waa di tue mi jɔmi se.

Ke wa nuɔ nɔ́ sisi ɔ, wa maa bu ni kpahi ke a tsɔɔ a juɛmi ngɛ níhi a he (Hyɛ kuku 14)

14. Mɛni Baiblo sisi tomi mlaahi nɛ a sa nɛ e hi wa juɛmi mi ke wa ngɛ tade nɛ wa maa wo loo yi nɛ wa maa sɛ ɔ hlae ɔ?

14 He dlami. Yehowa tsɔɔ we wɔ tade pɔtɛɛ nɛ e sa nɛ waa wo, mohu ɔ, e ha wɔ sisi tomi mlaahi nɛ e sa kaa wa kɛ tsu ní. Mawu suɔ nɛ wa dla wa he bɔ nɛ sa konɛ e wo e hɛ mi nyami. E sa nɛ bɔ nɛ wa dlaa wa he ha a nɛ tsɔɔ kaa wa susuɔ nɔ́ he, wa peeɔ wa he humi, nɛ wa ‘juɛmi mi hu tsɔ.’ (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pet. 3:3) Enɛ ɔ he ɔ, e sɛ nɛ wa he dlami nɛ gbla nihi a juɛmi kɛ ba wa nɔ. Jehanɛ hu ɔ, Baiblo sisi tomi mlaahi maa ye bua asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ko wo mɛ nitsɛmɛ a mlaahi ngɛ tade womi, kɛ yi nɛ nɔ ko maa pee loo e maa sɛ ɔ he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, asafo mi nikɔtɔma komɛ bɔ mɔde kaa a maa ye bua nihewi komɛ nɛ a ngɛ a we asafo ɔ mi nɛ a sɛɛ a yi kaa bɔ nɛ nihewi komɛ nɛ a bɔle mɛ ɔ peeɔ ɔ. E ngɛ mi kaa yi ɔ baa si mohu lɛɛ, se a ngmɛɛɔ he basaa. Kɛ asafo mi nikɔtɔma nɛ ɔmɛ ma plɛ kɛ ye bua mɛ ha kɛɛ, nɛ a be mɛ mlaa ko woe? Kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ko wo asafo mi nikɔtɔma amɛ ga nɛ e de mɛ kaa a de nihewi ɔmɛ ke, “Ke o ngɛ ní peemi ko ngɛ kpoku ɔ nɔ, nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a juɛmi yaa o he dlami ɔ nɔ pe munyu nɛ o ngɛ tue ɔ, lɛɛ e tsɔɔ kaa nyagba ngɛ o he dlami ɔ he.” Munyu kpiti nɛ ɔ ye bua nihewi ɔmɛ nɛ na nɔ́ nɛ e sa nɛ a pee, nɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ hu wui mɛ mlaa ko. d

Ke wa nuɔ nɔ́ sisi ɔ, wa maa bu ni kpahi ke a tsɔɔ a juɛmi ngɛ níhi a he (Hyɛ kuku 15)

15. Mɛni Baiblo mlaahi kɛ sisi tomi mlaahi lɛ e sa nɛ a kudɔ wɔ ke wa ngɛ yi mi kpɔ mwɔe ngɛ hiɔ tsami he? (Roma Bi 14:5)

15 Hiɔ tsami. E sa nɛ Kristofo no fɛɛ Kristofo no nɛ mwɔ e yi mi kpɔ ngɛ hiɔ tsami he. (Gal. 6:5) Ke nɔ ko ngɛ yi mi kpɔ mwɔe ngɛ hiɔ tsami he ɔ, e sa nɛ e ngɔ Baiblo mlaahi nɛ tsɔɔ kaa waa yu wa he ngɛ muɔ kɛ mumi yayamihi a he ɔ kɛ tsu ní. (Níts. 15:20; Gal. 5:19, 20) Se ngɛ ní kpahi a mi lɛɛ, wa ti nɔ fɛɛ nɔ maa mwɔ e yi mi kpɔ ngɛ he. Ni komɛ ngɛ nɛ a suɔ nɛ a ya hiɔ tsami he ke a be he wami, nɛ ni komɛ hu suɔ nɛ a ngɔ hiɔ tsami blɔ nɔ tomi kpahi kɛ tsu ní. Eko ɔ, wa maa nu he kaa hiɔ tsami blɔ nɔ tomi komɛ hi loo a hí. Se kɛ̃ ɔ, e sa nɛ waa le kaa wa nyɛmimɛ ɔmɛ ngɛ he blɔ nɛ a mwɔɔ a yi mi kpɔ ngɛ hiɔ tsami blɔ nɔ tomi nɛ a suɔ ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ wa ha nɛ oti nɛ ɔmɛ nɛ hi wa juɛmi mi. (1) Mawu Matsɛ Yemi ɔ pɛ lɛ ma nyɛ ma tsa adesahi, nɛ e po hiɔ se kulaa. (Yes. 33:24) (2) E sa nɛ wa ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ “e ná nɔ mi mami nɛ pi si” ngɛ nɔ́ nɛ maa hi ha lɛ ɔ he. (Kane Roma Bi 14:5.) (3) Wa kojo we ni kpahi ngɛ yi mi kpɔhi nɛ a mwɔɔ ɔ he, nɛ wa pee we nɔ́ ko nɛ maa tɔ̃tɔ̃ a nane hulɔ. (Rom. 14:13) (4) Kristofohi jeɔ suɔmi kpo nɛ a le kaa kake peemi nɛ maa hi asafo ɔ mi ɔ he hia wawɛɛ pe nɛ a kɛ a susumihi maa nyɛ ni kpahi a nɔ. (Rom. 14:15, 19, 20) Ke wa kadi oti nɛ ɔmɛ ɔ, e ma ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa maa hi waa kɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ wa kpɛti, nɛ tue mi jɔmi maa hi asafo ɔ mi hulɔ.

Ke wa nuɔ nɔ́ sisi ɔ, wa maa bu ni kpahi ke a tsɔɔ a juɛmi ngɛ níhi a he (Hyɛ kuku 16)

16. Mɛni asafo mi nɔkɔtɔma ko ma nyɛ ma pee kɛ tsɔɔ kaa e nuɔ nɔ́ sisi ngɛ bɔ nɛ e kɛ asafo mi nikɔtɔma kpahi hiɔ si ha a mi? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)

16 E sɛ nɛ asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a pee kpɛii. (1 Tim. 3:2, 3) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e sɛ nɛ asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ susu kaa be fɛɛ be ɔ, e sa nɛ a kplɛɛ e susumi nɔ akɛnɛ e wa pe nikɔtɔma kpa amɛ he je. E sa nɛ e kai kaa Yehowa ma nyɛ maa ngɔ e mumi ɔ kɛ wo asafo mi nikɔtɔma amɛ a kpɛti nɔ fɛɛ nɔ he wami nɛ e de nɔ́ ko nɛ maa ye bua konɛ a mwɔ yi mi kpɔ nɛ sa. Ke asafo mi nikɔtɔmahi hiɛhiɛɛ mwɔ yi mi kpɔ ko nɛ e ti si kɛ wui Baiblo sisi tomi mlaa ko ɔ, asafo mi nɔkɔtɔma nɛ e nuɔ nɔ́ sisi ɔ kplɛɛɔ nɔ ke e kɛ mɛ kpa we gbi ngɛ níhi a he po.

SE NAMI NƐ NGƐ NƆ́ SISI NUMI HE

17. Mɛni jɔɔmihi nɛ Kristofohi nɛ a nuɔ nɔ́ sisi ɔ náa?

17 Ke wa nuɔ nɔ́ sisi ɔ, wa náa he se ngɛ blɔ slɔɔtohi a nɔ. Huɛ bɔmi kpakpa hiɔ waa kɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ wa kpɛti, nɛ tue mi jɔmi hiɔ asafo ɔ mi. E slo Yehowa sɔmɔli tsuo a suhi kɛ bɔ nɛ a peeɔ a ní ha, se kɛ̃ ɔ, wa peeɔ kake kɛ jaa Yehowa, nɛ wa ngɛ bua jɔmi wawɛɛ. Nɔ́ nɛ pe kulaa a, wa bua jɔɔ wawɛɛ kaa wa ngɛ Yehowa Mawu nɛ e nuɔ nɔ́ sisi nɛ e be kpɛii ɔ kasee.

LA 90 Nyɛɛ Wo Nyɛ Sibi He Wami

a Yehowa kɛ Yesu nuɔ nɔ́ sisi, nɛ a suɔ nɛ wɔ hu waa kase su nɛ ɔ. Ke wa nuɔ nɔ́ sisi ɔ, e he be wae ha wɔ kaa wa maa pee tsakemihi ke wa si himi tsake. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, amlɔ nɛ ɔ, wa be nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa kaa be ko nɛ be ɔ, loo wa sika blɔ nya tomi tsake. Ke wa nuɔ nɔ́ sisi ɔ, e ma ha nɛ kake peemi kɛ tue mi jɔmi maa hi asafo ɔ mi.

b Hyɛ munyu nɛ ji, “How to Deal With Change,” nɛ ngɛ Awake! No. 4 2016 mi ɔ.

c Hyɛ video nɛ ji, Munyu Nɛ A Bi Nyɛminyumu Dmitriy Mikhaylov, nɛ ngɛ munyu nɛ ji, “Yehowa Guɔ Yi Mi Wami Nɔ Kɛ Bliɔ Blɔ Ha Nihi Konɛ A Kase E He Ní,” nɛ je kpo ngɛ March-April 2021 Kristofohi A Si Himi Kɛ A Sɔmɔmi Ní Tsumi ɔ–Ní Kasemi Womi ɔ mi ɔ.

d Ke o suɔ nɛ o le babauu kɛ kɔ he dlami kɛ tade womi he ɔ, hyɛ ní kasemi 52 nɛ ngɛ O Ma Nyɛ Ma Ná Bua Jɔmi Kɛ Ya Neneene! womi ɔ mi ɔ.