Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 30

Yaa Nɔ Nɛ O Suɔ Yehowa Kɛ Ni Kpahi Wawɛɛ

Yaa Nɔ Nɛ O Suɔ Yehowa Kɛ Ni Kpahi Wawɛɛ

“Nyɛ ha nɛ waa gu suɔmi nɔ kɛ wa ngɛ níhi tsuo a mi.”—EFE. 4:15.

LA 2 O Biɛ Ji Yehowa

NƆ́ NƐ WA MAA KASE a

1. Benɛ o bɔni Baiblo ɔ kasemi ɔ, mɛni anɔkuale komɛ nɛ o ba kase?

 ANƐ o kai benɛ a kɛ mo bɔni Baiblo ɔ kasemi ɔ lo? Eko ɔ, benɛ o ba na kaa Mawu ngɛ biɛ ɔ, e pee mo nyakpɛ wawɛɛ. Nɛ eko ɔ, o tsui hu nɔ o mi benɛ o ba na kaa Mawu pii we nihi ngɛ hɛl la mi ɔ. Jehanɛ hu ɔ, o bua jɔ benɛ o ba ná le kaa o maa na o suɔli nɛ a gbo ɔ ekohu, nɛ o kɛ mɛ maa hi si ngɛ paradeiso zugba a nɔ ɔ.

2. Ngɛ Baiblo ɔ mi anɔkualehi nɛ o ba kase ɔ se ɔ, mɛni ji ní kpa komɛ nɛ o pee nɛ ha nɛ o ya o hɛ mi? (Efeso Bi 5:1, 2)

2 Benɛ o ngɛ nɔ yae nɛ o ngɛ Mawu Munyu ɔ kasee ɔ, suɔmi nɛ o ngɛ kɛ ha lɛ ɔ mi ba wa. Suɔmi nɛ ɔ wo mo he wami nɛ o kɛ nɔ́ nɛ o ngɛ kasee ɔ tsu ní. Jehanɛ hu ɔ, o da Baiblo sisi tomi mlaahi a nɔ nɛ o mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da, nɛ o ba pee tsakemihi ngɛ o je mi bami kɛ o suhi a he ejakaa o suɔ nɛ o sa Mawu hɛ mi. O kase wa hiɔwe Tsɛ ɔ kaa bɔ nɛ jokuɛ ko kaseɔ e fɔli nɛ a ngɛ suɔmi ɔ.—Kane Efeso Bi 5:1, 2.

3. Mɛni ji sane komɛ nɛ wa ma nyɛ ma bi wa he?

3 Wa ma nyɛ ma bi wa he ke: ‘Kɛ je benɛ a baptisi mi kɛ ba si piɔ ɔ, anɛ suɔmi nɛ i ngɛ kɛ ha Yehowa a mi ba wa wawɛɛ lo? Anɛ bɔ nɛ i susuɔ níhi a he ha kɛ bɔ nɛ i peeɔ ye ní ha a kɛ Yehowa suɔmi nya ní kɔɔ lo, titli ngɛ suɔmi nɛ e sa nɛ ma je kpo kɛ tsɔɔ ye nyɛmimɛ ɔmɛ a blɔ fa mi?’ Se ke o na kaa “suɔmi nɛ o ngɛ kekle ɔ” nya ngɛ si bae ɔ, o kɔni mi nɛ ko jɔ̃. Mɛni he je? Ejakaa Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ hu a ti ni komɛ a suɔmi ɔ nya ba si. Se Yesu kua we mɛ, nɛ mo hu e be mo kuae kɔkɔɔkɔ. (Kpoj. 2:4, 7) Yesu le kaa ke wa suɔmi ɔ nya ba si po ɔ, wa ma nyɛ ma ná suɔmi nɛ wa ná sisije ɔ ekohu.

4. Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

4 Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa maa hyɛ nɔ́ nɛ wa maa pee konɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa kɛ ni kpahi ɔ mi nɛ wa wawɛɛ. Lɔ ɔ se ɔ, wa maa hyɛ jɔɔmi komɛ nɛ wa ma ná ke wa ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa kɛ ni kpahi ɔ mi wa a.

HA NƐ SUƆMI NƐ O NGƐ KƐ HA YEHOWA A MI NƐ WA

5-6. Mɛni nyagbahi nɛ bɔfo Paulo kɛ kpe ngɛ e sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi, nɛ mɛni wo lɛ he wami nɛ e ya nɔ nɛ e sɔmɔ Yehowa?

5 Bɔfo Paulo ná bua jɔmi ngɛ e sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi, se e kɛ nyagbahi fuu kpe. Paulo pɔɔ blɔ gagaa hiami, nɛ ngɛ jamɛ a be ɔ mi hu ɔ, e be gbɔjɔɔ kaa nɔ ko maa hia blɔ. Ke Paulo ngɛ blɔ hiae ɔ, be komɛ ɔ, e kɛ oslaahi kpeɔ ngɛ ‘pa nɔ’ kɛ “juli a dɛ mi.” Nɛ ngɛ be komɛ a mi po ɔ, he nyɛli ya poɔ lɛ nɛ a kongoɔ lɛ. (2 Kor. 11:23-27) Jehanɛ hu ɔ, pi be fɛɛ be nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ jeɔ hɛsa kpo ngɛ mɔde nɛ bɔfo Paulo bɔɔ kaa e maa ye bua mɛ ɔ he.—2 Kor. 10:10; Filip. 4:15.

6 Mɛni ye bua Paulo nɛ e ya nɔ nɛ e sɔmɔ Yehowa? Paulo kase suhi nɛ Yehowa ngɛ ɔ he ní fuu ngɛ Ngmami ɔ mi, nɛ e kase babauu kɛ je lɛ nitsɛ e níhi a si kpamihi a mi hulɔ. Enɛ ɔ ha nɛ e ná nɔ mi mami kaa Yehowa Mawu suɔ lɛ wawɛɛ. (Rom. 8:38, 39; Efe. 2:4, 5) Enɛ ɔ he ɔ, e ba suɔ Yehowa wawɛɛ. Paulo ‘sɔmɔ ni klɔuklɔu ɔmɛ, nɛ e ya nɔ nɛ e sɔmɔ mɛ’ kɛ tsɔɔ kaa e suɔ Yehowa.—Heb. 6:10.

7. Mɛni ji blɔ kake nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa a mi nɛ wa?

7 Ja wa kase Baiblo ɔ saminya loko suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Mawu ɔ mi maa wa. Ke o ngɛ Baiblo mi sane ko kanee ɔ, bɔɔ mɔde kaa o maa na nɔ́ nɛ e tsɔɔ mo ngɛ Yehowa he. Mo bi o he ke: ‘Mɛni blɔ nɔ nɛ sane nɛ ɔ tsɔɔ kaa Yehowa suɔ mi? Nɛ mɛni blɔ nɔ nɛ e maa ye bua mi konɛ ma suɔ Yehowa?’

8. Mɛni blɔ nɔ nɛ sɔlemi ma nyɛ ma ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Mawu ɔ mi nɛ wa?

8 Nɔ́ kpa ko nɛ wa ma nyɛ maa pee konɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa a mi nɛ wa ji kaa wa maa sɔle ha lɛ kɛ je wa tsui mi. (La 25:4, 5) Ke wa pee jã a, Yehowa hu ma ha wa sɔlemi ɔmɛ a heto. (1 Yoh. 3:21, 22) Nyɛmiyo Khanh nɛ e ngɛ Asia a de ke: “Nɔ́ kekleekle nɛ ha nɛ i ná suɔmi kɛ ha Yehowa a ji e he ní nɛ i kase ɔ, se benɛ i na bɔ nɛ Yehowa ha ye sɔlemi ɔmɛ a heto ha a, suɔmi nɛ i ngɛ kɛ ha lɛ ɔ mi ba wa wawɛɛ. Enɛ ɔ ha nɛ i suɔ kaa ma pee níhi nɛ ma ha nɛ e bua nɛ jɔ.” b

HA SUƆMI NƐ O NGƐ KƐ HA NI KPAHI Ɔ MI NƐ WA

9. Mɛni tsɔɔ kaa Timoteo suɔ nyɛmimɛ ɔmɛ wawɛɛ?

9 Benɛ Paulo ba pee Kristofo no se ɔ, e kɛ niheyo ko kpe nɛ a tsɛɛ lɛ ke Timoteo. Timoteo suɔ Mawu kɛ nimli tsuo. Paulo de nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Filipi ɔ ke: “I be nɔ kpa ko hu nɛ e su ngɛ kaa [Timoteo] nɔ́ ɔ, nɔ ko nɛ e maa je e tsui mi kɛ susu nyɛ hiami níhi a he.” (Filip. 2:20) Timoteo le bɔ nɛ a toɔ níhi a blɔ nya ha saminya kɛ bɔ nɛ a tuɔ magbɛ nɔ munyu hulɔ, se Paulo tui ní nɛ ɔmɛ a he munyu, mohu ɔ, e tu suɔmi nɛ Timoteo ngɛ kɛ ha nyɛmimɛ ɔmɛ ɔ he munyu. E ngɛ heii kaa asafohi nɛ Timoteo ya sɔmɔ mɛ ɔ maa hyɛ blɔ kaa e maa kpale ba slaa mɛ ekohu.—1 Kor. 4:17.

10. Mɛni nɛ Anna kɛ e huno ɔ pee kɛ tsɔɔ kaa a suɔ a nyɛmimɛ ɔmɛ wawɛɛ?

10 Wɔ hu wa ma nyɛ ma hla blɔ slɔɔtohi nɛ wa maa gu nɔ kɛ ye bua wa nyɛmimɛ Kristofohi. (Heb. 13:16) Mo susu Anna nɛ wa tu e he munyu ngɛ ní kasemi nɛ sɛ enɛ ɔ hlami ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. Benɛ kɔɔhiɔ ko nɛ nya wa fia se ɔ, e kɛ e huno ɔ ya slaa weku ko nɛ a ji Odasefohi, nɛ a na kaa kɔɔhiɔ ɔ puɛ a tsu ɔ yi mi. Enɛ ɔ ha nɛ a tade ɔmɛ tsuo sɛ mu. Anna de ke: “Wa ngɔ a tade ɔmɛ nɛ wa ya fɔ he nɛ wa to nɔ nɛ wa ku mi, nɛ wa kɛ ya ha mɛ. Ngɛ wa blɔ fa mi ɔ, pi ní tsumi ko nɛ he wa ji nɛ ɔ. Se nɔ́ nɛ wa pee nɛ ɔ ha nɛ huɛ bɔmi gbagbanii ngɛ waa kɛ weku nɛ ɔ wa kpɛti kɛ ba si mwɔnɛ ɔ.” Suɔmi nɛ Anna kɛ e huno ɔ ngɛ kɛ ha nyɛmimɛ ɔmɛ ɔ ji nɔ́ nɛ wo mɛ he wami nɛ a ya ye bua mɛ.—1 Yoh. 3:17, 18.

11. (a) Ke wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi ɔ, kɛ a nuɔ he ha kɛɛ? (b) Ngɛ Abɛ 19:17 ɔ nya a, mɛni Yehowa maa pee kɛ ha wɔ ke wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi?

11 Ke wa jeɔ suɔmi kɛ mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi ɔ, e haa nɛ nihi naa kaa wa ngɛ mɔde bɔe kaa wa maa kase Yehowa, nɛ a bua maa jɔ kpakpa nɛ wa maa pee mɛ ɔ he wawɛɛ pe bɔ nɛ wa ma susu po. Nyɛmiyo Khanh nɛ wa tu e he munyu kɛ sɛ hlami ɔ kaiɔ nyɛmimɛ nɛ a ye bua lɛ ɔ wawɛɛ. E de ke: “Ye bua jɔ bɔ nɛ nyɛmimɛ yi ɔmɛ kɛ mi tsu ní ngɛ fiɛɛmi mi ha a he wawɛɛ. Jehanɛ hu ɔ, a kɛ lɔle ba woɔ mi ngɛ we mi, a tsɛɔ mi ní yemi, nɛ a ya kpleɔ mi si ngɛ we mi. Amlɔ nɛ ɔ, i ba yɔse kaa e biɔ mɔde bɔmi wawɛɛ loko nɔ ko ma nyɛ maa pee jã, se nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ je suɔmi mi kɛ pee jã.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, pi nɔ fɛɛ nɔ nɛ́ ke wa pee nɔ́ ko ha lɛ ɔ, e ma je hɛsa kpo. Khanh de ngɛ nihi nɛ a ye bua lɛ ɔ he ke: “I ná nɛ imi hu i pee nɔ́ ko kɛ na mɛ si ngɛ ní kpakpahi tsuo nɛ a pee ha mi ɔ he, se i li he nɛ mɛ tsuo a ngɛ. Se i le kaa Yehowa lɛɛ e le he nɛ a ngɛ, nɛ i sɔleɔ kaa Yehowa nɛ e jɔɔ mɛ kɛ ha mi.” Nɔ́ nɛ Khanh de ɔ ji anɔkuale. Ke wa pee ní kpakpahi kɛ ha nihi ɔ, Yehowa naa. Ke a ji ní nyafinyafihi po ɔ, e naa lɛ kaa afɔle ko nɛ he hia wawɛɛ, aloo hiɔ ko nɛ e hɛɛ wɔ nɛ e maa wo.—Kane Abɛ 19:17.

Ke nɔ ko ngɛ hɛ mi yae ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ɔ, e hlaa blɔ slɔɔtohi a nɔ nɛ e maa gu kɛ ye bua ni kpahi (Hyɛ kuku 12)

12. Mɛni nɛ nyɛmimɛ nyumuhi ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa a suɔ nyɛmimɛ ngɛ asafo ɔ mi ɔ? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)

12 Ke o ji nyɛminyumu ɔ, mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ o je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi nɛ o ye bua mɛ? Nyɛminyumu wayoo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Jordan ɔ bi asafo mi nɔkɔtɔma ko nɔ́ nɛ e ma nyɛ maa pee konɛ e ya e hɛ mi ngɛ asafo ɔ mi nɛ e ye bua nyɛmimɛ. Asafo mi nɔkɔtɔma a je e yi ngɛ e hɛ mi nɛ e ngɛ yae momo ɔ he, nɛ e de lɛ nɔ́ nɛ e maa pee konɛ e ya nɔ nɛ e pee babauu. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e wo Jordan he wami kaa e ya Matsɛ Yemi Asa a nɔ mla konɛ e nyɛ nɛ e nga nyɛmimɛ ɔmɛ, nɛ e kɛ e he nɛ wo asafo mi kpe ɔ mi hulɔ. Jehanɛ hu ɔ, e wo lɛ he wami kaa e kɛ e fiɛɛmi yami kuu ɔ nɛ pɔ fiɛɛmi yami, nɛ e hla ní pɔtɛɛ komɛ nɛ e ma nyɛ maa pee kɛ ye bua ni kpahi. Benɛ Jordan kɛ ga womi nɛ ɔ tsu ní ɔ, e kase ní komɛ peemi. Se pi lɔ ɔ pɛ, e ba suɔ nyɛmimɛ ɔmɛ wawɛɛ. Jordan ba kase kaa ke nyɛminyumu ko ba pee asafo mi sɔmɔlɔ ɔ, pi kpaako e maa je sisi maa ye bua nihi, mohu ɔ, e peeɔ jã momo, lɔ ɔ he ɔ, e tsaa nɔ.1 Tim. 3:8-10, 13.

13. Mɛni blɔ nɔ nɛ suɔmi ye bua nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Christian ɔ nɛ e nyɛ nɛ e sɔmɔ kaa asafo mi nɔkɔtɔma ekohu?

13 Anɛ o sɔmɔ kaa asafo mi sɔmɔlɔ loo nɔkɔtɔma hyɛ lo? Yehowa kaiɔ ní tsumi nɛ o tsu kɛ be ɔ, nɛ e le kaa suɔmi lɛ ha nɛ o pee jã. (1 Kor. 15:58) Jehanɛ hu ɔ, e naa suɔmi nɛ o jeɔ kpo be fɛɛ be ɔ. Nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Christian ɔ kɔni mi jɔ̃ benɛ a ngɔ he blɔ nɛ e ngɛ kaa asafo mi nɔkɔtɔma a ngɛ e dɛ ɔ. Se e de ke: “I mwɔ ye yi mi kpɔ kaa ma ya nɔ nɛ ma pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ kɛ sɔmɔ Yehowa ke asafo mi nɔkɔtɔma ji mi jio, pi asafo mi nɔkɔtɔma ji mi jio.” Be bɔɔ se ɔ, e kpale bɔni sɔmɔmi kaa asafo mi nɔkɔtɔma ekohu. Christian de ke: “I ye gbeye bɔɔ kaa ma sɔmɔ ekohu, se i de ye he ke, ke Yehowa na mi mɔbɔ nɛ e suɔ nɛ ma sɔmɔ kaa asafo mi nɔkɔtɔma ekohu ɔ, lɛɛ e sa nɛ ma kplɛɛ nɔ ngɛ suɔmi nɛ i ngɛ kɛ ha Yehowa kɛ ye nyɛmimɛ ɔmɛ ɔ he je.”

14. Mɛni o kase ngɛ nɔ́ nɛ nyɛmiyo ko nɛ e ngɛ Georgia de ɔ mi?

14 Yehowa sɔmɔli jeɔ suɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi hulɔ. (Mat. 22:37-39) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Elena nɛ e ngɛ Georgia de ke: “Be ko nɛ be ɔ, suɔmi nɛ i ngɛ kɛ ha Yehowa pɛ ji nɔ́ nɛ woɔ mi he wami nɛ i fiɛɛɔ. Se benɛ suɔmi nɛ i ngɛ kɛ ha ye hiɔwe Tsɛ ɔ mi ngɛ wae ɔ, suɔmi nɛ i ngɛ kɛ ha ni kpahi ɔ hu mi ba bɔni wami. I bɔɔ mɔde kaa ma le nyagbahi nɛ a kɛ ngɛ kpee, nɛ i hlaa munyuhi nɛ maa ta a tsui he kɛ yeɔ bua mɛ. Enɛ ɔ nɛ i peeɔ ɔ ha nɛ suɔmi nɛ i ngɛ kaa ma ye bua mɛ ɔ mi ba wa wawɛɛ.”—Rom. 10:13-15.

JƆƆMIHI NƐ WA MA NÁ KE WA JE SUƆMI KPO KƐ TSƆƆ NI KPAHI

Ke wa je suɔmi kpo si kake po ɔ, e ma nyɛ maa ngɔ jɔɔmihi babauu kɛ ba, nɛ ni kpahi ma ná he se (Hyɛ kuku 15-16)

15-16. Kaa bɔ nɛ foni ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni jɔɔmihi nɛ wa náa ke wa jeɔ suɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi?

15 Ke wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ɔ, tsa pi mɛ pɛ nɛ a náa he se. Benɛ COVID-19 hiɔ ɔ je sisi ɔ, nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Paolo ɔ kɛ e yo ye bua nyɛmimɛ yihi fuu nɛ a wa ngɛ jeha mi ɔ konɛ a nyɛ nɛ ngɔ a fon ɔmɛ kɛ a tablɛti ɔmɛ kɛ ye odase. Nyɛmiyo ko nɛ sisije ɔ e he wa ha lɛ kaa e kɛ e klama a ma tsu ní ɔ nyɛ nɛ e pee jã pee se. E nyɛ nɛ e ngɔ e fon ɔ kɛ fɔ e weku li komɛ nine kɛ ba Kaimi ɔ. Nihi nɛ e fɔ mɛ nine ɔ, a kpɛti nihi nyingmi ekpa nyɛ nɛ a ya Kaimi ɔ kɛ gu videoconferencing nɔ! Nyɛmiyo ɔ kɛ e weku li tsuo ná yemi kɛ buami nɛ Paolo kɛ e yo ɔ kɛ ha mɛ ɔ he se. Pee se ɔ, nyɛmiyo ɔ ngma sɛ womi kɛ ya ha Paolo nɛ e de lɛ ke: “I naa mo si kaa o tsɔɔ wɔ ni nɛmɛ nɛ wa wa ngɛ jeha mi ɔ bɔ nɛ waa kɛ wa klama amɛ ma tsu ní ha. I na kaa Yehowa susuɔ wɔ ni nɛmɛ nɛ wa wa ngɛ jeha mi ɔ wa he wawɛɛ, nɛ wa hɛ be o mɔde bɔmi ɔ nɔ jee kɔkɔɔkɔ.”

16 Paolo kase nɔ́ ko nɛ e he hia wawɛɛ ngɛ níhi a si kpami nɛ ɔ mi. E kase kaa suɔmi he hia wawɛɛ pe nile loo nyɛ́mi ko nɛ wa ngɛ. E de ke: “I sɔmɔ kaa kpɔ mi nɔ hyɛlɔ be ko nɛ be ɔ, nɛ i yɔse kaa nyɛmimɛ ɔmɛ a hɛ ma nyɛ maa je magbɛ nɔ munyuhi nɛ i tu ɔ nɔ. Se níhi nɛ i pee kɛ ye bua mɛ ɔ lɛɛ loloolo ɔ, a hɛ ji nɔ.”

17. Ke wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi ɔ, mɛnɔmɛ hu lɛ a ma ná he se?

17 Ke wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi ɔ, wa náa he se ngɛ blɔhi fuu a nɔ. Jonathan nɛ e ngɛ New Zealand ɔ na kaa munyu nɛ ɔ ji anɔkuale. Hɔ piani ko benɛ pu ngɛ tsoe wawɛɛ ɔ, e na blɔ gbalɔ ko nɛ e ngɛ nɔ ko odase yee ngɛ blɔ he. Jonathan mwɔ e yi mi kpɔ kaa e kɛ blɔ gbalɔ nɛ ɔ maa pɔ fiɛɛmi yami Hɔ piani. Sisije ɔ lɛɛ e hɛ be nɔ kaa e ma ná yi mi kpɔ nɛ e mwɔ kaa e maa ye bua blɔ gbalɔ ɔ he se. Jonathan de ke: “Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, ye bua jɔɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he tsɔ. Se benɛ i na bɔ nɛ blɔ gbalɔ nɛ ɔ plɛɔ kɛ tsɔɔ ní ha kɛ bɔ nɛ e fiɛɛmi ní tsumi ɔ ngɛ yiblii woe ha a, e ha nɛ ye bua ba jɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he wawɛɛ. Jehanɛ se hu ɔ, nyɛminyumu ɔ ba pee ye huɛ nɛ nyu bi ngɛ i kɛ lɛ wa kpɛti, nɛ e ye bua mi nɛ i ya ye hɛ mi ngɛ asafo ɔ mi. Lɔ ɔ ha nɛ ye bua ba jɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he, nɛ i hɛ kɛ su Yehowa hu he wawɛɛ.”

18. Mɛni nɛ Yehowa suɔ nɛ waa pee?

18 Yehowa suɔ nɛ wɔ tsuo waa ya nɔ nɛ waa suɔ lɛ kɛ ni kpahi wawɛɛ. Kaa bɔ nɛ wa ba kase ɔ, wa ma nyɛ ma ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa a mi nɛ wa. Nɛ wa ma nyɛ maa pee jã kɛ gu e Munyu ɔ nɛ wa maa kase nɛ wa ma pue wa yi mi tɛ ngɛ he, nɛ wa maa sɔle ha lɛ be fɛɛ be ɔ nɔ. Jehanɛ hu ɔ, wa ma nyɛ ma ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha wa nyɛmimɛ Kristofohi ɔ mi nɛ wa kɛ gu ní pɔtɛɛ komɛ nɛ wa maa pee kɛ ye bua mɛ ɔ nɔ. Ke suɔmi nɛ wa ngɛ ɔ mi ngɛ wae ɔ, lɔ ɔ maa ye bua wɔ nɛ wa maa hɛ kɛ su Yehowa kɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ a he wawɛɛ. Jehanɛ se hu ɔ, wa ma ná huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa kɛ ni kpahi a kpɛti ɔ he se kɛ maa ya neneene!

LA 109 Moo Suɔ Nyɛmimɛ Kɛ Je O Tsui Mi

a Ke waa kɛ jehahi babauu ngɛ Yehowa sɔmɔe jio, kpaako wa bɔni lɛ sɔmɔmi jio, e sa nɛ wɔ tsuo waa ya wa hɛ mi ngɛ Yehowa sɔmɔmi. Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu blɔ nɛ he hia pe kulaa nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ pee jã a he. Lɔ ɔ ji: nɛ wa maa suɔ Yehowa kɛ ni kpahi wawɛɛ. Ke o ngɛ o yi mi tɛ puee ngɛ ní kasemi nɛ ɔ he ɔ, moo hyɛ kaa jije o ya o hɛ mi kɛ ya su momo, nɛ o hyɛ hu kaa mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ o ya o hɛ mi wawɛɛ.

b A tsake biɛ ɔmɛ ekomɛ.