WƆ TSUO wa le kaa Yehowa ngɛ e we bi blɔ tsɔɔe, nɛ e ngɛ mɛ lɛe ngɛ mumi mi ngɛ “nyagbe ligbi [nɛ] ɔmɛ” a mi. (2 Tim. 3:1) Se e he hia nɛ wɔ tsuo waa bu Yehowa tue. Wa ma nyɛ maa ngɔ wa si fɔfɔɛ ɔ kɛ to be nɛ Israel bi ɔmɛ ngɛ nga kplanaa a nɔ ɔ he. Ke a nu nɛ a kpa titimati pɛ ɔ, e sa nɛ a pee he nɔ́ ko.

Yehowa ha nɛ Mose ngɔ sika hiɔ nɛ a fia nɔ tɛtlɛɛ kɛ pee titimati enyɔ “konɛ ke a ma bua ma kpekpemi ɔ nya, aloo ke ma a maa hia blɔ ɔ, a kpa.” (4 Mose 10:2) E sa nɛ osɔfo ɔmɛ nɛ a kpa titimati ɔmɛ ngɛ blɔ slɔɔtohi a nɔ konɛ Israel bi ɔmɛ nɛ a le nɔ́ nɛ e sa nɛ a pee. (4 Mose 10:3-8) Mwɔnɛ ɔ, Mawu kɛ blɔ tsɔɔmihi haa e we bi ngɛ blɔ slɔɔtohi a nɔ. Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu blɔ etɛ a nɔ nɛ wa guɔ kɛ náa blɔ tsɔɔmi ɔ he, nɛ waa kɛ maa to titimati pɛmi ngɛ blema Israel ɔ he. Mwɔnɛ ɔ, wa náa blɔ tsɔɔmihi ngɛ blɔ etɛ nɛ ɔmɛ a nɔ. Wa tsuo wa náa blɔ tsɔɔmi ngɛ he nya buami nguahi a sisi, asafo ɔ toɔ blɔ nya konɛ a kɛ tsɔse asafo mi nikɔtɔmahi, nɛ a haa nɛ asafohi tsuo leɔ tsakemihi nɛ asafo ɔ peeɔ ɔ.

Ke Yehowa suɔ nɛ “ma kpekpemi ɔ tsuo” nɛ a ya bua a he nya ngɛ kpe he bo tsu ɔ puje he blɔ ɔ, osɔfo ɔmɛ kpaa titimati enyɔ ɔmɛ tsuo. (4 Mose 10:3) Wɛtso ɔmɛ tsuo nɛ a to si kɛ bɔle kpe he bo tsu ɔ ngɛ kuu eywiɛ mi ɔ nuɔ titimati ɔ pɛmi ɔ. Eko ɔ, wɛtso nɛ e kɛ kpe he bo tsu ɔ he kɛ we ɔ maa su lejɛ ɔ mla. Se eko ɔ, e ma he wɛtso kpahi nɛ a kɛ kpe he bo tsu ɔ he kɛ ɔ be bɔɔ loko a ma ya su. Se bɔ fɛɛ bɔ nɛ e ji ɔ, Yehowa suɔ kaa mɛ tsuo a bua a he nya konɛ a ná blɔ tsɔɔmihi nɛ a kɛ ma ha mɛ ɔ he se.

Mwɔnɛ ɔ, a fɔɛ Mawu we bi nine kaa a kpe ngɛ kpe he bo tsu ko he, se a fɔɔ mɛ nine kɛ haa he nya buamihi. He nya buamihi nɛ wa náa blɔ tsɔɔmihi ngɛ a sisi ɔ ekomɛ ji kpokpa nɔ kpehi kɛ kpe kpahi nɛ wa peeɔ ɔ. Yehowa we bi náa blɔ nya tomi nɛ ɔmɛ a he se ngɛ je kɛ wɛ. Lɔ ɔ he ɔ, nihi tsuo nɛ a kplɛɔ nine fɔmi kɛ ha he nya buami nɛ ɔmɛ a nɔ ɔ piɛɛ kuu ngua nɛ a ngɛ bua jɔmi ɔ he. Nimli nɛ ɔmɛ a kpɛti ni komɛ jeɔ he tsitsaa. Se kɛ̃ ɔ, nihi tsuo nɛ a yaa he nya buami nɛ ɔmɛ ɔ naa kaa se nami ngɛ he wawɛɛ.

Se nihi nɛ a ngɛ zugba kpɔ nɛ tsɔ e he banee nɛ a nyɛ we nɛ a ba he nya buami nɛ ɔmɛ eko ɔ hu nɛɛ? Akɛnɛ klamahi pɔ he mwɔnɛ ɔ he je ɔ, nihi kaa kikɛ nɛ ɔmɛ hu náa blɔ nya tomi kɛ ní peemi nɛ ɔmɛ a he se, nɛ a nuɔ he kaa a ngɛ he nya buami ngua nɛ ɔmɛ a sisi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, asafo ɔ ní tsumi yi ɔ nane mi dalɔ ba slaa asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ Benin ɔ, nɛ e kɛ mɛ pee kpe klɛdɛɛ ko. A to blɔ nya nɛ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ  Arlit ngɛ Niger nɛ ji ma nɛ a tsuaa sika tsu ngɛ mi nɛ ngɛ Sahara Desert ɔ nyɛ nɛ a hyɛ ní peemi ɔ ngɛ kɔmpiuta klamahi a nɔ. Nyɛmimɛ nyingmi enyɔ kɛ kake kɛ nihi nɛ a bua jɔ munyu ɔ he nɛ a hyɛ ní peemi nɛ ɔ. E ngɛ mi kaa a tsɔ a he banee mohu lɛɛ, se a nu he kaa a kɛ nihi 44,131 nɛ a ya ní peemi klɛdɛɛ nɛ ɔ pee kake. Nyɛminyumu ko ngma ke: “Wa naa nyɛ si wawɛɛ kaa nyɛ ha nɛ wa hyɛ ní peemi ɔ ngɛ kɔmpiuta klamahi a nɔ. Enɛ ɔ ha nɛ wa na bɔ nɛ nyɛ suɔ wɔ wawɛɛ ha.”

Ke osɔfo ɔmɛ kpa titimati ɔ kake pɛ ɔ, “Israel ma nimeli, nɛ ji wɛtsoyi ɔmɛ pɛ” lɛ a ma bua a he nya ngɛ kpe he bo tsu ɔ mi. (4 Mose 10:4) Ke a ba kpe ɔ, Mose haa mɛ blɔ tsɔɔmi kɛ tsɔsemi. Tsɔsemi nɛ ɔ maa ye bua mɛ konɛ a nyɛ nɛ a tsu a blɔ nya ní tsumi kaa wɛtso yihi. Ke o piɛɛ ma nimeli ɔmɛ a he ɔ, anɛ o be mɔde bɔe kaa o maa ya kpe he bo tsu ɔ mi konɛ o ya ná tsɔsemi ɔ he se lo?

Mwɔnɛ ɔ, tsa pi “ma nimeli” ji asafo mi nikɔtɔmahi; nɛ a pi nyɔmtsɛmɛ ngɛ Mawu to kuu ɔ nɛ a ngɛ a nɔ hyɛe ɔ a nɔ hulɔ. (1 Pet. 5:1-3) Se a bɔɔ mɔde wawɛɛ nɛ a hyɛɛ to ɔmɛ a nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ke a fɔ mɛ nine kɛ ha Matsɛ Yemi Sɔmɔmi Sukuu kɛ sukuu kpahi konɛ a kɛ tsɔse mɛ ɔ, a bɔɔ mɔde wawɛɛ nɛ a yaa. Ke asafo mi nikɔtɔma amɛ ya sukuu nɛ ɔ, a kaseɔ bɔ nɛ a maa hyɛ asafo ɔ nɔ ha saminya. Tsɔsemi nɛ ɔ haa nɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ kɛ nihi nɛ a ngɛ a nɔ hyɛe ngɛ asafo ɔ mi ɔ nyɛɔ hɛɛ kɛ suɔ Yehowa he wawɛɛ. Ke o yɛ sukuu nɛ ɔ eko po ɔ, o ma nyɛ ma ná tsɔsemi nɛ ɔ he se kɛ je nihi nɛ a ya sukuu ɔ a ngɔ.

Be komɛ ɔ, ke osɔfo ɔmɛ kpa titimati ɔ nɛ a he ose ɔ, e haa nɛ a naa kaa Yehowa suɔ nɛ ma kpekpemi ɔ tsuo nɛ a hia. (4 Mose 10:5, 6) Ke Israel bi ɔmɛ tsuo maa hia a, a peeɔ jã ngɛ blɔ nya tomi nya, se mɛ tsuo a bɔɔ mɔde wawɛɛ loko a nyɛɔ peeɔ jã. Eko ɔ, e he maa wa ha Israel bi ɔmɛ ekomɛ kaa a maa hia kɛ je he nɛ a ngɛ ɔ kɛ ya he kpa. Mɛni he je?

Eko ɔ, a kpɛti ni komɛ susu kaa titimati ɔ ngɛ pɛe kɛ ngɛ nɔ tsae tsɔ, nɛ e ngɛ mɛ si tie tsɔ hulɔ. “Be komɛ po ɔ, bɔku ɔ hii lejɛ ɔ kɛ jeɔ gbɔkuɛ kɛ ya siɔ mɔtu.” Nɛ be komɛ hu ɔ, bɔku ɔ hiɔ lejɛ ɔ “ligbi enyɔ, nyɔhiɔ, aloo be nɛ kɛ pe jã po” loko a hiaa. (4 Mose 9:21, 22) Si enyɛmɛ nɛ ma kpekpemi ɔ tsuo hia? 4 Mose yi 33 ɔ tsɔɔ he slɔɔtoslɔɔto 40 nɛ Israel bi ɔmɛ to si ngɛ.

Be komɛ ɔ, Israel bi ɔmɛ ekomɛ toɔ si ngɛ he nɛ hɔ̃ ngɛ. Akɛnɛ “nga kplanaa nɛ nɔ ngɛ gbeye” nɔ nɛ a ngɛ nyɛɛe he je ɔ, ke nɔ ko to si ngɛ he nɛ hɔ̃ ngɛ ɔ, lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ nɔ ɔ bua nɛ jɔ wawɛɛ. (5 Mose 1:19) Enɛ ɔ he ɔ, ke a ke Israel bi ɔmɛ nɛ a hia a, a ma susu kaa eko ɔ, a be he kpakpa nae.

Ke Israel wɛtso ko bɔni hiami kɛ je kpe he ɔ, e he maa hia nɛ wɛtso kpa amɛ nɛ a to a tsui si. Mɛ tsuo a nuɔ titimati ɔ pɛmi ɔ, se pi mɛ tsuo nɛ a ma nyɛ maa hia ngɛ be kake mi. Titimati ɔ pɛmi ɔ tsɔɔ kaa wɛtsohi nɛ a to si ngɛ puje he blɔ, nɛ ji Yuda, Isakar kɛ Zebulun ɔ lɛ maa hia. (4 Mose 2:3-7; 10:5, 6) Ke a hia ta a, osɔfo ɔmɛ kpaa titimati ɔ si enyɔne kɛ tsɔɔ kaa kuu nɛ wɛtso etɛ lɛ ngɛ mi nɛ́ a ya to si ngɛ woyi je ɔ lɛ maa hia. Osɔfo ɔmɛ yaa nɔ nɛ a kpaa titimati ɔ jã nɔuu kɛ ya siɔ be nɛ ma kpekpemi ɔ tsuo maa hia ta.

Eko ɔ, mo hu e he wa ha mo kaa o maa kplɛɛ tsakemihi nɛ asafo ɔ peeɔ ɔ a nɔ. Mɛni he je? Ejakaa eko ɔ, o ma susu kaa tsakemihi nɛ a ngɛ bae ɔ hiɛ tsɔ. Aloo eko ɔ, o bua jɔ bɔ nɛ níhi ngɛ nɔ yae ha ngɛ asafo ɔ mi ɔ he, nɛ o ná nɛ jinɛ a pee we tsakemi ngɛ a he. Bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, eko ɔ, e he wa ha mo kaa o maa da tsakemi nɛ ɔmɛ a nya, nɛ e he be loko o nyɛ da tsakemi ɔ nya. Se ke wa bɔ mɔde nɛ wa kplɛɛ tsakemi ɔ nɔ ɔ, wa maa na kaa Mawu ngɛ wɔ jɔɔe.

Ngɛ Mose be ɔ mi ɔ, Yehowa bu nyumuhi, yihi kɛ jokuɛwi ayɔhi abɔ a he kɛ gu nga kplanaa a nɔ. Ke pi nɛ Yehowa kɛ blɔ tsɔɔmi ha mɛ nɛ e ye bua mɛ ɔ, a ko yi manye. Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, Yehowa kɛ blɔ tsɔɔmi haa wɔ ngɛ nyagbe ligbi nɛ ɔmɛ a mi. E yeɔ bua wɔ konɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi waa kɛ lɛ wa kpɛti, nɛ́ wa hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa! Enɛ ɔ he ɔ, kaa bɔ nɛ Israel bi anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ pee ɔ, nyɛ ha nɛ wɔ hu waa ya nɔ nɛ waa pee tue bumi kɛ ha Yehowa, konɛ waa bu titimati ɔmɛ a pɛmi ɔ tue!