Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 18

Anɛ O Ma Ha Nɛ O Nane Nɛ Tɔ̃tɔ̃ Ngɛ Yesu He Lo?

Anɛ O Ma Ha Nɛ O Nane Nɛ Tɔ̃tɔ̃ Ngɛ Yesu He Lo?

“Nɔ nɛ ye he sane tɔ̃tɔ̃ we e nane ɔ ngɛ bua jɔmi.”—MAT. 11:6.

LA 54 “Blɔ ɔ Ji Nɛ ɔ Nɛ”

NƆ́ NƐ WA MAA KASE *

1. Kekleekle be nɛ o bɔ mɔde kaa o maa fiɛɛ Baiblo ɔ mi sɛ gbi ɔ kɛ ha ni kpahi ɔ, mɛni nɛ ba nɛ lɔ ɔ pee mo nyakpɛ?

ANƐ o kai kekleekle be nɛ o yɔse kaa o na anɔkuale ɔ lo? O nu Baiblo tsɔɔmi ɔmɛ a sisi, nɛ a mi tɛ̃ heii kɛ ha mo. O susu kaa nɔ fɛɛ nɔ bua maa jɔ Baiblo tsɔɔmihi nɛ o kase nɛ o he ye ɔ a he. O ngɛ nɔ mi mami kaa sɛ gbi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ ma nyɛ ma ha nɛ a ná si himi kpakpa amlɔ nɛ ɔ, nɛ a ná hwɔɔ se he hɛ nɔ kami kpakpa. (La 119:105) Enɛ ɔ he ɔ, o kɛ bua jɔmi fiɛɛ anɔkuale ɔ nɛ o kase ɔ kɛ ha o huɛmɛ kɛ o weku li. Se mɛni ba? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e pee mo nyakpɛ kaa a kua níhi nɛ o de mɛ ɔ.

2-3. Ngɛ Yesu be ɔ mi ɔ, kɛ nihi babauu na Yesu kɛ sɛ gbi ɔ nɛ e fiɛɛ ɔ ha kɛɛ?

2 E sɛ nɛ e pee wɔ nyakpɛ ke nihi kua sɛ gbi nɛ wa fiɛɛɔ kɛ haa mɛ ɔ. Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, nihi fuu kua lɛ, e ngɛ mi kaa e pee nyakpɛ níhi nɛ tsɔɔ kaa Mawu fĩ e se. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e tle Lazaro si, nɛ enɛ ɔ ji nyakpɛ nɔ́ ko nɛ nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ lɛ ɔ be nyɛe maa je he atsinyɛ. Se kɛ̃ ɔ, Yuda jami hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ kplɛɛ we nɔ kaa Yesu ji Mesia a. A suɔ nɛ a gbe Yesu kɛ Lazaro po!—Yoh. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

3 Yesu le kaa nihi babauu be e nɔ kplɛɛ kaa lɛ ji Mesia a. (Yoh. 5:39-44) E de Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ kaseli ɔmɛ ke: “Nɔ nɛ ye he sane tɔ̃tɔ̃ we e nane ɔ ngɛ bua jɔmi.” (Mat. 11:2, 3, 6) Mɛni he je nɛ nihi fuu kua Yesu?

4. Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

4 Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu nɔ́ he je nɛ nihi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ ná we hemi kɛ yemi ngɛ Yesu mi ɔ he. Wa maa na nɔ́ he je nɛ nihi fuu kuaa sɛ gbi nɛ wa fiɛɛɔ ɔ. Nɛ nɔ́ nɛ pe kulaa a, wa maa na nɔ́ he je nɛ wa ma nyɛ ma ná hemi kɛ yemi nɛ mi wa ngɛ Yesu mi nɛ́ wa nane be tɔ̃tɔ̃e.

(1) YESU HE SANE

Nihi fuu a nane tɔ̃tɔ̃ɔ, ejakaa a le Yesu he sane. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ ni komɛ a nane nɛ tɔ̃tɔ̃ mwɔnɛ ɔ? (Hyɛ kuku 5) *

5. Mɛni he je nɛ eko ɔ, ni komɛ susu kaa Yesu be nyɛe maa pee Mesia nɛ a wo e he si ɔ?

5 Nihi fuu kua Yesu, ejakaa a le Yesu he sane. A le kaa Yesu le ní tsɔɔmi, nɛ e pee nyakpɛ níhi hulɔ. Se a naa lɛ kaa e ji kapitɛ ohiatsɛ bi ko kɛkɛ. Nɛ e je Nazarɛt, nɛ ji ma ko nɛ eko ɔ, a susu kaa e he hia we tsɔ ɔ mi. Nɛ Nataniɛl nɛ pee se ɔ e ba pee Yesu kaselɔ ɔ po bi ke: “Anɛ nɔ́ kpakpa ko ma nyɛ maa je Nazarɛt kɛ ba lo?” (Yoh. 1:46) Eko ɔ, Nataniɛl bua jɔɛ ma nɛ a fɔ Yesu ngɛ mi ɔ he. Eko ɔ, e kai gbami nɛ ngɛ Mika 5:2 ɔ nɛ tsɔɔ kaa a ma fɔ Mesia a ngɛ Betlehem, se pi Nazaret ɔ.

6. Mɛni ko nyɛ ko ye bua nihi nɛ a hi si ngɛ Yesu be ɔ mi ɔ nɛ a ko yɔse kaa lɛ ji Mesia a?

6 Mɛni Ngmami ɔ de? Gbalɔ Yesaya gba kɛ fɔ si kaa Yesu he nyɛli ɔmɛ be a he nya gbae kaa a maa le Mesia a “he sane fitsofitso.” (Yes. 53:8, NW) A gba Yesu he sanehi fuu kɛ fɔ si. Kaa nimli nɛ ɔmɛ he be kɛ susu gbami nɛ ɔmɛ a he saminya a, jinɛ a ko le kaa a fɔ Yesu ngɛ Betlehem, nɛ e je Matsɛ David weku ɔ mi. (Luka 2:4-7) Enɛ ɔ he ɔ, he nɛ a fɔ Yesu ngɛ ɔ kɛ gbami nɛ ngɛ Mika 5:2 ɔ kɔ. Lɛɛ, mɛni ji nyagba a mɔ? Nimli nɛ ɔmɛ kɛ oya yemi kojo Yesu, nɛ a hla we anɔkualehi tsuo nɛ ngɛ sane ɔ mi ɔ, enɛ ɔ he ɔ, a kua Yesu.

7. Mɛni he je nɛ nihi fuu kuaa Yehowa we bi ɔ?

7 Anɛ wa naa nyagba nɛ ɔ mwɔnɛ ɔ lo? Ee. Pi Yehowa we bi tsuo nɛ a ji niatsɛmɛ loo a he biɛ. Enɛ ɔ he ɔ, nihi fuu susu kaa a “yɛ sukuu, nɛ a ji nimli guhi kɛkɛ.” (Níts. 4:13) Ni komɛ susu kaa Yehowa we bi be nyɛe maa tsɔɔ Baiblo ɔ mi saminya, ejakaa a yɛ Baiblo sukuuhi nɛ he biɛ. Ni komɛ hu susu kaa Yehowa Odasefohi a jami ɔ ji Amɛrika bi a jami ko. Se anɔkuale sane ji kaa Odasefohi nɛ a ngɛ je kɛ wɛ ɔ a kpɛti nihi hiɛhiɛɛ be Amɛrika. Jehanɛ hu ɔ, ni kpahi susu kaa Odasefo ɔmɛ he we Yesu yi. Nɛ be saii ji nɛ ɔ, a kɛ biɛ komɛ kaa, “weku gbɛli” kɛ “nɔ gbeli” lɛ tsɛɛ Yehowa we bi. Ni komɛ hu deɔ ke “a suɔ mɛ pɛ a he.” Nihi fuu sume nɛ a ba pee Odasefohi ejakaa a nu sane nɛ ɔmɛ, nɛ a li anɔkuale nɛ kɔɔ Yehowa we bi a he.

8. Ngɛ Ní Tsumi 17:11 ɔ nya a, mɛni nɛ e sa nɛ nihi nɛ a pee ke a suɔ nɛ a le nihi nɛ a ji Mawu sɔmɔli mwɔnɛ ɔ?

8 Mɛni nɔ ko ma nyɛ maa pee konɛ e nane nɛ ko tɔ̃tɔ̃? E sa nɛ nihi nɛ a le anɔkuale nɛ ngɛ sane ko mi. Lɔ ɔ ji nɔ́ nɛ Sane Kpakpa ngmalɔ Luka fia e pɛɛ si kaa e maa pee. E bɔ mɔde nɛ e hla “níhi tsuo nɛ ya nɔ kɛ je sisije ɔ mi fitsofitso.” E suɔ nɛ e ní kaneli ɔmɛ nɛ a ná nɔ mi mami kaa níhi nɛ a nu ngɛ Yesu he ɔ ji “anɔkuale nitsɛnitsɛ.” (Luka 1:1-4) Yuda bi nɛ a hi Beroya a pee a ní kaa Luka pɛpɛɛpɛ. Kekleekle be nɛ a nu sane kpakpa nɛ kɔɔ Yesu he ɔ, a hla níhi a mi ngɛ Hebri Ngmami ɔ mi konɛ a hyɛ kaa níhi nɛ a de mɛ ɔ ji anɔkuale lo. (Kane Ní Tsumi 17:11.) Jã nɔuu nɛ e sa nɛ nihi nɛ a pee mwɔnɛ ɔ. E sa nɛ a ngɔ níhi nɛ Mawu we bi tsɔɔ mɛ ɔ kɛ to níhi nɛ Ngmami ɔ de ɔ he. E sa nɛ a kase Yehowa we bi nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ a yi nɔ sane he ní. Ke a kase ní nɛ ɔmɛ a he ní saminya a, lɔ ɔ be hae nɛ nɔ hɛ mi hyɛmi loo níhi nɛ a nuɔ ɔ nɛ yu a hɛngmɛ.

(2) YESU KUA KAA E MAA PEE NYAKPƐ NÍ KƐ FĨA

Nihi fuu a nane tɔ̃tɔ̃ɔ, ejakaa Yesu kua kaa e maa pee nyakpɛ níhi kɛ fĩa. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ ni komɛ a nane nɛ tɔ̃tɔ̃ mwɔnɛ ɔ? (Hyɛ kuku 9-10) *

9. Mɛni ba benɛ Yesu kua kaa e maa pee okadi ko nɛ je hiɔwe ɔ?

9 Ngɛ Yesu be ɔ mi ɔ, níhi nɛ e tsɔɔ ɔ kɛkɛ pɛ pi ha e tue buli ɔmɛ. A suɔ nɛ e pee ní kpahi kɛ piɛɛ he. Lɔ ɔ he ɔ, a de Yesu kaa e pee “okadi ko nɛ je hiɔwe” kɛ tsɔɔ mɛ kɛ ma nɔ mi kaa lɛ ji Mesia a. (Mat. 16:1) Eko ɔ, a suɔ nɛ e pee nyakpɛ nɔ́ nɛ ɔ ha mɛ ngɛ nɔ́ nɛ a kane ngɛ Daniel 7:13, 14 nɛ a nui sisi ɔ he je. Se kɛ̃ ɔ, be nɛ Yehowa to kɛ ha jamɛ a gbami ɔ mi bami ɔ sui lolo. E sa nɛ níhi nɛ Yesu tsɔɔ ɔ ko nyɛ ko ha nɛ a ko ná nɔ mi mami kaa lɛ ji Mesia a nɛ. Enɛ ɔ he ɔ, e kua kaa e maa pee nyakpɛ ní nɛ a ngɛ lɛ bie kaa e pee ɔ kɛ ha mɛ, nɛ lɔ ɔ ha nɛ a nane tɔ̃tɔ̃.—Mat. 16:4.

10. Kɛ Yesu ha nɛ gbami nɛ Yesaya gba ngɛ e he ɔ ba mi ha kɛɛ?

10 Mɛni Ngmami ɔ de? Gbalɔ Yesaya de ngɛ Mesia a he ke: “E be ngmlaa kpae, nɛ e be munyu tue boboobo nɛ a nu ngɛ gbɛjegbɛ ɔmɛ a nɔ hulɔ.” (Yes. 42:1, 2) Benɛ Yesu ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ tsue ɔ, e gblɛ nihi a juɛmi kɛ ba e nɔ. E mɛ sɔlemi tsu ko, e wui jami hɛ mi nyɛɛli a tadehi, nɛ e ha we nɛ a ngɔ biɛ nguahi kɛ tsɛ lɛ hulɔ. Benɛ a ngɛ Yesu kojoe ɔ, e ngɛ mi kaa e wami ngɛ oslaa mi mohu lɛɛ, se e kua kaa e maa pee nyakpɛ ní kɛ sa Matsɛ Herode hɛ mi. (Luka 23:8-11) Yesu pee nyakpɛ ní komɛ, se sane kpakpa a nɛ e maa fiɛɛ ɔ pee oti ngɛ e si himi mi. E de e kaseli ɔmɛ ke: “Lɔ ɔ he je nɛ i ba ngɛ.”—Maak. 1:38.

11. Mɛni susumi nɛ dɛ nɛ nihi fuu hɛɛ mwɔnɛ ɔ?

11 Anɛ wa naa nyagba nɛ ɔ mwɔnɛ ɔ lo? Ee. Mwɔnɛ ɔ, nihi a bua jɔ jami he nguahi nɛ a kɛ níhi nɛ a he jua wa dla mi ɔ a he, a suɔ osɔfohi kɛ a biɛ nguahi. Jehanɛ hu ɔ, a bua jɔ gbijlɔhi nɛ a kɛ Baiblo ɔ kpa we gbi, loo a li he nɛ a je ɔ he. Nihi nɛ a ngɛ jami nɛ ɔmɛ a mi ɔ kase we Mawu kɛ e yi mi tomihi a he. Se nihi nɛ a baa wa kpe ɔmɛ ɔ ba kaseɔ Yehowa he ní kɛ blɔ nɔ nɛ a maa gu kɛ pee e suɔmi nya ní ɔ he ní. E ngɛ mi kaa a kɛ níhi nɛ a he jua wa tsɔ dla we wa Matsɛ Yemi Asa amɛ a nɔ mohu lɛɛ, se a he tsɔ. Nihi nɛ a nyɛɛ asafo ɔ hɛ mi ɔ wui tade pɔtɛɛ komɛ, nɛ a ngɔɛ sablaihi hu kɛ fɔ a nɔ. Níhi nɛ wa tsɔɔ kɛ níhi nɛ wa heɔ yeɔ ɔ daa si ngɛ Baiblo ɔ nɔ. Se enɛ ɔ tsuo se ɔ, nihi kuaa wa sɛ gbi ɔ, ejakaa wa yi gbijlɔ komɛ, nɛ pi níhi nɛ wa tsɔɔ ɔ hu nɛ a ngɛ hlae maa nu.

12. Kaa bɔ nɛ Hebri Bi 11:1, 6 tsɔɔ ɔ, mɛni nɔ nɛ e sa nɛ waa fia wa hemi kɛ yemi ɔ kɛ ma?

12 Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa nane nɛ ko tɔ̃tɔ̃? Bɔfo Paulo de Kristofohi nɛ a ngɛ Roma a ke: “Hemi kɛ yemi nyɛɛɔ nɔ́ nɛ a nu ɔ se. Nɛ nɔ́ nɛ a nu ɔ guɔ Kristo he munyu ɔ nɔ.” (Rom. 10:17) Enɛ ɔ he ɔ, Baiblo ɔ nɛ wa kaseɔ ɔ nɛ haa nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi waa, se pi gbijlɔhi nɛ dɛ Baiblo ɔ nɔ nɛ jami ɔmɛ kɛ a he woɔ mi ɔ. E sa nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ nɛ da anɔkuale nile nitsɛnitsɛ nɔ, ejakaa “ke nɔ ko be hemi kɛ yemi ɔ, e be nyɛe maa sa Mawu hɛ mi saminya.” (Kane Hebri Bi 11:1, 6.) Enɛ ɔ he ɔ, e he hia we nɛ waa na nyakpɛ nɔ́ ko nɛ je hiɔwe loko wa ná nɔ mi mami kaa wa na anɔkuale ɔ. E sa nɛ Baiblo mi munyuhi nɛ woɔ nɔ hemi kɛ yemi mi he wami nɛ wa maa kase ɔ nɛ ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa wa na anɔkuale ɔ, nɛ́ wa yi mi ko pee wɔ enyɔɔnyɔ.

(3) YESU KUA YUDA BI A KUSUMIHI FUU

Nihi fuu a nane tɔ̃tɔ̃ɔ, ejakaa Yesu kua adesahi a kusumi komɛ. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ ni komɛ a nane nɛ tɔ̃tɔ̃ mwɔnɛ ɔ? (Hyɛ kuku 13) *

13. Mɛni ha nɛ nihi fuu kua Yesu?

13 Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, e pee Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ kaseli ɔmɛ nyakpɛ kaa Yesu kaseli ɔmɛ hɛ hwɔ. Yesu tsɔɔ kaa akɛnɛ e kɛ e kaseli ɔmɛ ngɛ he je ɔ, e he hia we nɛ a ha hwɔ. (Mat. 9:14-17) Se loloolo ɔ, Farisi bi ɔmɛ kɛ ni kpahi nɛ a te si kɛ wo Yesu ɔ bu lɛ fɔ kaa e kɛ a kusumi ɔmɛ tsu we ní. A mi mi fu wawɛɛ benɛ e hla kaa e ma tsa nɔ ko ngɛ He Jɔɔmi Ligbi ɔ nɔ ɔ. (Maak. 3:1-6; Yoh. 9:16) Farisi bi ɔmɛ kɛ bua jɔmi deɔ kaa a yeɔ He Jɔɔmi Ligbi ɔ mlaa a nɔ, se ngɛ jamɛ a be ɔ mi nɔuu ɔ, a yeɔ jua ngɛ sɔlemi we ɔ. A mi mi fu wawɛɛ benɛ Yesu kã a hɛ mi ngɛ nɔ́ nɛ a ngɛ pee ɔ he ɔ. (Mat. 21:12, 13, 15) Nɛ nihi nɛ Yesu fiɛɛ kɛ ha mɛ ngɛ Nazarɛt kpe he ɔ hu a mi mi fu wawɛɛ. A ngɛ blɔ hyɛe kaa Yesu maa pee níhi nɛ a ngɛ hlae ɔ, se e pee we jã, mohu ɔ, e ngɔ Israel bi a yi nɔ sane kɛ tsɔɔ bɔ nɛ a foɔ mɛ pɛ a nɔ́ mi nɛ a be hemi kɛ yemi ha a. (Luka 4:16, 25-30) Nihi fuu kua Yesu, ejakaa e pee we níhi nɛ a hyɛ blɔ kaa e maa pee ɔ.—Mat. 11:16-19.

14. Mɛni he je nɛ Yesu tu munyu kɛ si adesahi a kusumihi nɛ kɛ Baiblo ɔ kpa we gbi ɔ?

14 Mɛni Ngmami ɔ de? Yehowa gu gbalɔ Yesaya nɔ kɛ de ke: “Ni nɛ ɔmɛ ke a ngɛ mi jae, se sisi numi ko be munyu ɔmɛ nɛ a ngɛ tue ɔ mi, ejakaa a tsui ngɛ he kpa kulaa. Nimli adesahi a mlaahi, kɛ blema sanehi nɛ a kase ngɔ wo a yi mi nɛ a deɔ kɛ a nya kɛkɛ ɔ ji nɔ́ nɛ a tsɛɛ ke jami.” (Yes. 29:13) E da blɔ kaa Yesu tu munyu kɛ si kusumihi nɛ kɛ Baiblo ɔ kpa we gbi ɔ. Nihi nɛ a tsɔɔ kaa adesahi a mlaahi kɛ a kusumihi a he hia pe nɔ́ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ ɔ kua Yehowa kɛ Mesia a, nɛ ji nɔ nɛ Yehowa tsɔ ɔ.

15. Mɛni nɛ haoɔ nihi fuu ngɛ Yehowa Odasefohi a he mwɔnɛ ɔ?

15 Anɛ wa naa nyagba nɛ ɔ mwɔnɛ ɔ lo? Ee. Nihi fuu a mi mi fuɔ Yehowa Odasefohi akɛnɛ a piɛɛ we a he kɛ ye gbijlɔhi nɛ dɛ Baiblo ɔ nɔ ɔ he je. Gbijlɔ nɛ ɔmɛ ekomɛ ji fɔmi ligbi yemi, kɛ Bloonya yemi. Ni komɛ hu a mi mi fuɔ Yehowa Odasefohi akɛnɛ a kɛ a he wui ma gbijlɔ yemihi aloo ya peemi he kusumi komɛ nɛ kɛ Mawu Munyu ɔ kpa we gbi ɔ a mi ɔ he je. Eko ɔ, nihi nɛ a nane tɔ̃tɔ̃ nɛ ɔ he ye kaa Mawu kplɛɛ a jami ɔ nɔ. Se a be nyɛe maa sa Mawu hɛ mi ke a kplɛɛ je ɔ kusumihi nɛ kɛ Baiblo ɔ kpa we gbi ɔ a nɔ.—Maak. 7:7-9.

16. Ngɛ La 119:97, 113, 163-165 ɔ nya a, mɛni nɛ e sa nɛ waa pee, nɛ mɛni nɛ e sa nɛ wa kua?

16 Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa nane nɛ ko tɔ̃tɔ̃? E sa nɛ wa ná suɔmi nɛ mi wa kɛ ha Yehowa mlaa amɛ kɛ e sisi tomi mlaa amɛ. (Kane La 119:97, 113, 163-165.) Ke wa suɔ Yehowa a, wa ma kua kusumihi tsuo nɛ sɛ e hɛ mi ɔ. Wa be hae nɛ nɔ́ ko nɛ puɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha lɛ ɔ.

(4) YESU TSAKEE WE NƆ YEMI Ɔ

Nihi fuu a nane tɔ̃tɔ̃ɔ, ejakaa Yesu kɛ e he wui ma kudɔmi sanehi a mi. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ ni komɛ a nane nɛ tɔ̃tɔ̃ mwɔnɛ ɔ? (Hyɛ kuku 17) *

17. Mɛni nɛ nihi fuu nɛ a hi si ngɛ Yesu be ɔ mi ɔ hyɛ blɔ kaa Yesu maa pee?

17 Ngɛ Yesu be ɔ mi ɔ, ni komɛ suɔ nɛ a tsake nɔ yemi ɔ. A hyɛ blɔ kaa Mesia a ma ha nɛ a ye a he ngɛ Roma nɔ yemi ɔ sisi. Se benɛ a bɔ mɔde kaa a maa wo Yesu matsɛ ɔ, e kua. (Yoh. 6:14, 15) Jami hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ kɛ ni kpahi ye gbeye kaa Yesu ma tsake nɔ yemi ɔ, nɛ lɔ ɔ ma ha nɛ Roma bi ɔmɛ a mi mi ma fu, nɛ a ma kpɔ̃ he blɔ aloo he wami nɛ a ngɛ ɔ ngɛ a dɛ. Ma kudɔmi sane nɛ ɔmɛ ha nɛ Yuda bi fuu a nane tɔ̃tɔ̃.

18. Mɛni Baiblo gbamihi nɛ kɔɔ Mesia a he ɔ nɛ nihi fuu kɛ a juɛmi mɛ nɔ?

18 Mɛni Ngmami ɔ de? Gbamihi fuu tsɔɔ kaa Yesu maa pee Kunimi Yelɔ ngua, se gbami komɛ hu tsɔɔ kaa e sa nɛ e gbo ngɛ wa yayami ɔmɛ a he kekle. (Yes. 53:9, 12) Lɛɛ mɛni he je nɛ Yuda bi ɔmɛ hɛɛ juɛmi nɛ dɛ ngɛ Mesia a he ɔ? Nihi fuu nɛ a hi si ngɛ Yesu be ɔ mi ɔ kɛ a juɛmi mɛ gbamihi nɛ kɔɔ Yesu he nɛ be a nyagba amɛ a he ní tsue amlɔ nɔuu ɔ a nɔ.—Yoh. 6:26, 27.

19. Mɛni susumi nɛ dɛ nɛ nihi fuu hɛɛ nɛ lɔ ɔ ha nɛ a kua wa sɛ gbi ɔ?

19 Anɛ wa naa nyagba nɛ ɔ mwɔnɛ ɔ lo? Ee. Nihi fuu kuaa wɔ akɛnɛ waa kɛ wa he wui ma kudɔmi sanehi a mi ɔ he je. A hyɛɛ blɔ kaa waa kɛ wa he maa wo sɔ fɔmi mi. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke wa hla adesa ko kaa e ye wa nɔ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa kua Yehowa. (1 Sam. 8:4-7) Eko ɔ, nihi fuu susu kaa e sa nɛ waa ma sukuuhi, hiɔ tsami hehi, nɛ́ waa pee ní kpa komɛ kɛ ye bua ma a. Akɛnɛ waa kɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ pee oti ngɛ wa si himi mi se pi ní nɛ ɔmɛ he je ɔ, nihi fuu kua wa sɛ gbi ɔ.

20. Kaa bɔ nɛ Yesu munyu nɛ ngɛ Mateo 7:21-23 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni nɛ e sa nɛ wa kɛ pee oti ngɛ wa si himi mi?

20 Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa nane ko tɔ̃tɔ̃? (Kane Mateo 7:21-23.) E sa nɛ ní tsumi nɛ Yesu fã wɔ kaa wa tsu ɔ nɛ pee oti ngɛ wa si himi mi. (Mat. 28:19, 20) E sɛ nɛ wa ha nɛ ma kudɔmi sanehi kɛ ní kpahi nɛ je wa juɛmi ngɛ ní tsumi nɛ ɔ nɔ. Wa suɔ nihi, nɛ wa susuɔ a he hulɔ, se blɔ nɛ hi pe kulaa nɛ wa maa gu nɔ kɛ ye bua mɛ ji kaa wa maa tsɔɔ mɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ he ní, nɛ́ waa ye bua mɛ nɛ a ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi a kɛ Yehowa a kpɛti.

21. Mɛni nɛ e sa nɛ waa fia wa pɛɛ si kaa wa maa pee?

21 Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ba susu níhi eywiɛ nɛ ha nɛ nihi fuu kua Yesu ngɛ e be ɔ mi, kɛ bɔ nɛ jamɛ a ní ɔmɛ ma nyɛ ma ha nɛ nihi nɛ kua Yesu kaseli mwɔnɛ ɔ ha a he. Se anɛ ní nɛ ɔmɛ pɛ ji níhi nɛ ma nyɛ maa tɔ̃tɔ̃ nɔ ko nane lo? Dɛbi. Ngɛ ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ mi ɔ, wa ma susu ní eywiɛ komɛ hu nɛ ma nyɛ maa tɔ̃tɔ̃ nihi a nane ɔ he. Nyɛ ha nɛ waa fia wa pɛɛ si kaa wa be hae nɛ nɔ́ ko nɛ tɔ̃tɔ̃ wa nane, nɛ wa ha nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa!

LA 56 Moo Pɛtɛ Anɔkuale ɔ He Wawɛɛ

^ kk. 5 E ngɛ mi kaa Yesu ji Tsɔɔlɔ ngua nɛ hi si mohu lɛɛ, se nihi kua lɛ ngɛ e be ɔ mi. Mɛni he je? Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu yi mi tomi eywiɛ komɛ a he je nɛ nihi kua Yesu benɛ e ngɛ zugba a nɔ ɔ. Jehanɛ hu ɔ, wa maa na nɔ́ he je nɛ nihi bui Yesu se nyɛɛli anɔkualetsɛmɛ tue ngɛ nɔ́ nɛ a peeɔ kɛ nɔ́ nɛ a deɔ ɔ he. Nɛ nɔ́ nɛ pe kulaa a, wa maa na nɔ́ he je nɛ wa ma nyɛ ma ná hemi kɛ yemi nɛ mi wa ngɛ Yesu mi nɛ́ wa nane be tɔ̃tɔ̃e.

^ kk. 60 FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Filipo ngɛ Nataniɛl he wami woe kaa e ya Yesu ngɔ.

^ kk. 62 FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Yesu ngɛ sane kpakpa a fiɛɛe.

^ kk. 64 FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Yesu ngɛ nyumu ko nɛ e nine gbo tsae be mi nɛ nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ lɛ ɔ ngɛ lɛ hyɛe.

^ kk. 66 FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Yesu pɛ ngɛ kuɔe kɛ yaa yoku ko nɔ.