1. Moo tsɔɔ nɔ́ nɛ ya nɔ ngɛ Yerusalem hɛ mi kpatami ɔ mi.

NGƐ jeha 607 loko a fɔ Kristo ɔ mi ɔ, Matsɛ Nebukadnezar nɛ ji enyɔne ɔ kɛ Babilon ta buli babauu ɔ ya tua Yerusalem ma a. Baiblo ɔ tsɔɔ bɔ nɛ a pue muɔ si ha. E de ke: ‘Nebukadnezar kɛ klaate gbe Yuda nihewi ɔmɛ ngɛ Yehowa we ɔ mi po. E nɛ́ nɔ ko nɔ ko mɔbɔ, jokuɛyo jio, nɔkɔtɔma jio, yo jio, nyumu jio, hiɔtsɛ jio, nɔ nɛ ngɛ he wami jio. E sã Yehowa we ɔ, kɛ Yerusalem ma a kɛ e mi mɔ ɔmɛ; e kpata ní kpakpahi tsuo a hɛ mi, nɛ e ku Yerusalem gbogbo ɔ ngɔ pue si.’—2 Kron. 36:17, 19.

2. Mɛni kɔkɔ bɔmi nɛ kɔɔ Yerusalem hɛ mi kpatami ɔ he Yehowa kɛ ha, nɛ mɛni e tsɔɔ kaa a maa pee Yuda bi ɔmɛ?

² E sɛ nɛ Yerusalem hɛ mi kpatami ɔ ko pee Yuda bi ɔmɛ nyakpɛ kulaa. Jeha komɛ nɛ be ɔ, Mawu gbali ɔmɛ bɔ Yuda bi ɔmɛ kɔkɔ kaa ke a ya nɔ nɛ a kua Mawu Mlaa a, e maa ngɔ mɛ kɛ wo Babilon bi ɔmɛ a dɛ. Yuda bi ɔmɛ a kpɛti nihi fuu ma gbo ngɛ klaate nya, nɛ nihi nɛ be gboe ɔ, eko ɔ, a maa nuu mɛ nyɔguɛ kɛ ya Babilon. (Yer. 15:2) Kɛ nyɔguɛ si himi nɛ a ya je mi ɔ ngɛ ha kɛɛ? Anɛ Kristofohi hu ya je si himi ko nɛ ngɛ kaa nyɔguɛ yemi ngɛ Babilon mi hyɛ lo? Ke jã a, lɛɛ mɛni be?

3. Mɛni slɔɔto lɛ ngɛ nyɔguɛ si himi nɛ Israel bi ɔmɛ ya je mi ngɛ Babilon ɔ kɛ nɔ́ nɛ a ya je mi ngɛ Egipt ɔ a kpɛti?

³ Níhi nɛ gbali ɔmɛ gba kɛ fɔ si ɔ tsuo ba mi. Yehowa gu Yeremia nɔ kɛ de nihi nɛ a maa nuu mɛ nyɔguɛ ɔ kaa si himi nɛ a ma ya je mi ɔ, a pɛtɛ he jã, nɛ a bua nɛ jɔ he. E de ke: ‘Nyɛɛ po wehi nɛ nyɛɛ hi mi. Nyɛɛ pee ngmɔhi nɛ nyɛɛ ye a mi ní. Ma a nɛ i ha nɛ a ngɔ nyɛ kɛ ya mi ɔ, nyɛ hla jamɛ a ma a nɔ yami. Nyɛɛ fa kue ha imi Yehowa, konɛ ma na mɛ mɔbɔ; ejakaa ke a ná a he ɔ, nyɛ hu e maa hi ha nyɛ.’ (Yer. 29:5, 7) Nihi nɛ a ba a he si nɛ a pee Mawu suɔmi nya ni ɔ ná bua jɔmi ngɛ si himi mi bɔ nɛ sa. Babilon bi ɔmɛ ha mɛ he blɔ nɛ mɛ nitsɛmɛ a pee ní komɛ ngɛ a dɛ he, nɛ a nyɛɛ yaa he tsuaa he nɛ nɔ́ ko tsi we a nya. Blema a, nihi jeɔ ma kpahi a nɔ ba yeɔ jua ngɛ Babilon. Womi komɛ nɛ a na a tsɔɔ kaa, Yuda bi ɔmɛ a kpɛti nihi fuu kase jua yemi, nɛ ni komɛ hu kase ga ní tsumi. A kpɛti ni komɛ po ba pee niatsɛmɛ. Nyɔguɛ si himi nɛ Israel bi ɔmɛ ya je mi ngɛ Babilon ɔ he wɛ kaa si himi nɛ a ya je mi ngɛ Egipt jeha lafa komɛ nɛ be ɔ.—Kane 2 Mose 2:23-25.

4. Ngɛ Israel bi tue gboli ɔmɛ a se ɔ, mɛnɔmɛ hu nɛ a nu mɛ nyɔguɛ kɛ ho Babilon ya, nɛ mɛni he je nɛ a nyɛ we nɛ a ja Mawu kɛ pi si ɔ?

⁴ E ngɛ mi kaa Yuda bi nɛ a nu mɛ nyɔguɛ ɔ a nine su he lo nya níhi nɛ a hia a nɔ mohu lɛɛ, se anɛ a ná he blɔ kɛ ja Yehowa kɛ pi si lo? A kpata Yehowa sɔlemi we ɔ kɛ bɔ sami la tɛ ɔ hɛ mi, nɛ osɔfo ɔmɛ hu nyɛ we nɛ a tsu ní ngɛ blɔ nya tomi nya. Mawu sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ hu piɛɛ nihi nɛ a nu mɛ nyɔguɛ ɔ a he. E ngɛ mi kaa a pee we nɔ́ ko nɛ sa tue gblami mohu lɛɛ, se a kɛ ma a tsuo na nɔ́. Se kɛ̃ ɔ, a bɔ mɔde nɛ a ye Mawu Mlaa a nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ a ngɛ Babilon ɔ, Daniel kɛ e huɛmɛ etɛ nɛ ji Shadrak, Meshak, kɛ Abednego kua niye ní nɛ Mawu de Yuda bi ɔmɛ kaa a ko ye ɔ. Jehanɛ hu ɔ, wa le kaa Daniel ya nɔ nɛ e sɔle ha Mawu. (Dan. 1:8; 6:10) Se akɛnɛ Yuda bi ɔmɛ ngɛ wɔ jali nɛ ɔmɛ a nɔ yemi sisi he je ɔ, e he wa ha Yuda bi nɛ a yeɔ anɔkuale ɔ kaa a maa ye Mawu Mlaa a nɔ kɛ pi si.

5. Mɛni hɛ nɔ kami nɛ Yehowa ha e we bi, nɛ mɛni he je nɛ si womi nɛ ɔ sa kadimi ɔ?

⁵ Anɛ be ko maa ba nɛ Israel bi ɔmɛ ma nyɛ ma ja Mawu kɛ pi si ekohu lo? Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ e he maa wa kaa a ma nyɛ maa pee jã, ejakaa Babilon bi ɔmɛ ngmɛɛ we a nyɔguɛhi a he gblee. Se ngɛ Yehowa Mawu blɔ fami ɔ, enɛ ɔ pi nyagba kulaa. Yehowa wo si kaa e ma ha e we bi maa ye a he, nɛ a ye a he hulɔ. Mawu si womi ɔmɛ tsuo baa mi.—Yes. 55:11.

6, 7. Mɛni he je nɛ e he hia nɛ wa tsake sisi numi nɛ wa hɛɛ ngɛ tsɔɔmi nɛ ji kaa Babilon Ngua a ngɔ Mawu we bi nyɔguɛ ɔ he ɔ?

⁶ Anɛ Kristofohi hu ya je si himi ko nɛ ngɛ kaa nyɔguɛ yemi ngɛ Babilon mi hyɛ lo? Jehahi fuu nɛ be ɔ, Hwɔɔmi Mɔ ɔ tsɔɔ kaa Babilon Ngua a ngɔ Mawu we bi nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ nyɔguɛ ngɛ jeha 1918 ɔ mi, nɛ a ye a he ngɛ jeha 1919 ɔ mi. Se ngɛ munyu nɛ ɔ, kɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi ɔ, wa maa na nɔ́ he je nɛ e he hia kaa waa pee tsakemi ngɛ bɔ nɛ wa nu munyu nɛ ɔ sisi ha a he.

⁷ Mo susu enɛ ɔ he nɛ o hyɛ: Lakpa jamihi tsuo nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ ji Babilon Ngua a nɛ. Enɛ ɔ he ɔ, ke Babilon Ngua a ngɔ Mawu we bi nyɔguɛ ngɛ jeha 1918 ɔ mi ɔ, lɛɛ ngɛ blɔ ko nɔ ɔ, lɔ ɔ maa tsɔɔ kaa lakpa jami nɛ ngɛ Mawu we bi kudɔe ngɛ jamɛ a be ɔ mi. Se odase tsɔɔ kaa, jeha nyɔngma komɛ loko a maa hwu  kekleekle je mi ta a, Mawu sɔmɔli nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ngɛ a he yee ngɛ Babilon Ngua a he, se pi nɛ kpaako a yaa je e sisi. E ngɛ mi kaa a wa nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ yi mi benɛ a ngɛ kekleekle je mi ta a hwue ɔ mohu lɛɛ, se pi Babilon Ngua a nɛ wa mɛ yi mi, mohu ɔ, ma nɔ yeli ɔmɛ nɛ a pee jã. Lɔ ɔ he ɔ, enɛ ɔ tsɔɔ we kaa Babilon Ngua a ngɔ Yehowa we bi nyɔguɛ ngɛ jeha 1918 ɔ mi.

8. Moo tsɔɔ blɔ nɔ nɛ a gu kɛ puɛ anɔkuale Kristofohi a tsɔɔmi ɔ. (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

⁸ Ngɛ Pentekoste ligbi ɔ nɔ ngɛ jeha 33 ɔ mi ɔ, a ngɔ mumi klɔuklɔu ɔ kɛ pɔ Yuda bi kɛ ma je li akpehi abɔ nu. Kristofohi ehe nɛ ɔmɛ ba pee ‘wɛtso nɛ Mawu hla, odehe osɔfohi, je ma klɔuklɔu, kɛ Mawu nitsɛ e ma.’ (Kane 1 Petro 2:9, 10.) Benɛ bɔfo ɔmɛ ngɛ wami mi ɔ, a bɔ mɔde nɛ a hyɛ Mawu asafo ɔ nɔ saminya. Se ni komɛ nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ ye “lakpa kɛ puɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a tue kɛ ya nyɛɛ a se,” titli ɔ, ngɛ bɔfo ɔmɛ a gbenɔ se. (Níts. 20:30; 2 Tes. 2:6-8) Nyumu nɛ ɔmɛ a kpɛti nihi fuu ngɛ he blɔhi ngɛ asafo ɔ mi. A sɔmɔ kaa nikɔtɔmahi, nɛ pee se ɔ, a sɔmɔ kaa “osɔfohi.” Yesu de e se nyɛɛli ɔmɛ ke: “Nyɛ tsuo pɛpɛɛpɛ nyɛmimɛ ji nyɛ.” (Mat. 23:8) Se nihi bɔni osɔfo yemi. Nyumuhi nɛ a nyɛɛ hɛ mi ɔ a kpɛti nihi fuu a bua jɔ je mi nile nɛ Aristotle kɛ Plato tsɔɔ ɔ he, enɛ ɔ he ɔ, a tsɔɔ lakpa tsɔɔmihi ngɛ jami ɔ mi, nɛ bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, a kɛ ba ma tsɔɔmi klɔuu nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ nane mi.

9. Moo tsɔɔ bɔ nɛ Roma Nɔ Yemi ɔ kplɛɛ lakpa Kristofohi a jami ɔ nɔ ha, kɛ nɔ́ nɛ je mi kɛ ba.

⁹ Ngɛ jeha 313 ɔ mi ɔ, Roman Nɔ Yelɔ Constantine ngmɛ blɔ kaa hemi kɛ yemi kuali nɛ a tsɛɛ a he ke Kristofohi nɛ ɔ ma nyɛ maa to a jami ɔ sisi ngɛ mlaa nya . Kɛ je jamɛ a be ɔ mi ɔ, Sɔlemi ɔmɛ kɛ Roma nɔ yeli ɔmɛ pee kake kɛ tsu ní. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Constantine kɛ osɔfo ɔmɛ pee kpe ko. A tsɛɛ kpe nɛ ɔ ke Council of Nicaea. Benɛ a pee jamɛ a kpe ɔ se ɔ, Roma nɔ yelɔ ɔ ha nɛ a fie osɔfo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Arius ɔ kɛ je ma a mi, ejakaa Arius kplɛɛ we nɔ kaa Yesu nɔuu ji Mawu. Pee se ɔ, ngɛ Roma Nɔ Yelɔ Theodosius nɛ sɛ hlami ɔ e yi nɔ ɔ, (jeha 379-395) Roma Sɔlemi ɔ nɛ ji lakpa Kristofohi a jami ɔ ba pee jami titli ngɛ Roma. Yi nɔ sane ngmali tsɔɔ kaa ngɛ jeha lafa eywiɛ ɔmɛ a mi ɔ, a plɛ Roma wɔ jami ɔ kɛ pee “Kristofohi” a jami. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, jamɛ a be ɔ, lakpa Kristofohi ba kplɛɛ Roma wɔ jali ɔmɛ a lakpa tsɔɔmi ɔmɛ a nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, a ba piɛɛ Babilon Ngua a he. Se ngɛ jamɛ a be ɔ mi po ɔ, Kristofohi bɔɔ ko nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a ngɛ kaa ngma a ngɛ a he mɔde bɔe konɛ a ja Mawu ngɛ anɔkuale mi, se nihi bui mɛ tue. (Kane Mateo 13:24, 25, 37-39.) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Babilon Ngua a ngɔ mɛ nyɔguɛ!

10. Mɛni ha nɛ anɔkualetsɛmɛ komɛ yɔse kaa nɔ́ nɛ sɔlemi ɔ ngɛ tsɔɔe ɔ ji lakpa a?

¹⁰ Ngɛ jeha lafa nɛ sɛ hlami ɔ mi ɔ, nihi fuu nyɛɔ nɛ a kaneɔ Baiblo ɔ ngɛ Hela kɛ Latin gbi ɔ mi. Enɛ ɔ he ɔ, a nyɛ nɛ a ngɔ tsɔɔmi nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ kɛ to lakpa tsɔɔmi nɛ sɔlemi ɔ kɛ ngɛ a nɔ nyɛe ɔ he. Benɛ ni komɛ na kaa nɔ́ nɛ sɔlemi ɔmɛ ngɛ tsɔɔe ɔ ji lakpa a, a kpa sɔlemi ɔ yami. Se a nyɛ we nɛ a je a juɛmi kpo, ejakaa ke nɔ ko pee jã a, a ma nyɛ maa gbe lɛ po.

11. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ osɔfo ɔmɛ ba ná he wami ngɛ Baiblo ɔ nɔ?

¹¹ Be komɛ a se ɔ, nihi fuu nyɛ we Hela kɛ Latin gbi ɔ kanemi, nɛ ke nɔ ko ka kaa e maa tsɔɔ Mawu Munyu ɔ sisi kɛ ya gbi  nɛ nihi fuu nyɛɔ kaneɔ ɔ mi ɔ, sɔlemi ɔ teɔ si kɛ woɔ lɛ. Enɛ ɔ he ɔ, osɔfo ɔmɛ a kpɛti ni komɛ kɛ ni komɛ nɛ a ya sukuu ɔ pɛ nɛ a nyɛɔ kaneɔ Baiblo ɔ ngɛ a dɛ he. Osɔfo ɔmɛ a ti ni komɛ po nyɛ we nɛ a kane Baiblo ɔ. Ke nɔ ko te si kɛ wo nɔ́ nɛ sɔlemi ɔ tsɔɔ ɔ, a gblaa e tue wawɛɛ. Mawu sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a kpɛti ni komɛ kpeɔ kaa kuu ngɛ laami mi, se a kpɛti ni komɛ nyɛ we nɛ a pee jã. Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ Israel bi ɔmɛ a blɔ fami benɛ a nu mɛ nyɔguɛ kɛ ho Babilon ya a, jã kɛ̃ nɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a ji “odehe osɔfohi” ɔ nyɛ we nɛ a sɔmɔ Mawu ngɛ blɔ nya tomi nya. Babilon Ngua a nyɛ nihi a nɔ wawɛɛ!

12, 13. Mɛni níhi enyɔ nɛ ye bua Mawu we bi nɛ a bɔni a he yemi ngɛ Babilon Ngua a sisi? Moo tsɔɔ mi.

¹² Anɛ be ko maa su nɛ anɔkuale Kristofohi ma nyɛ ma ja Mawu kɛ pi si nɛ nɔ́ ko be a nya tsie lo? Ee! Ní enyɔ komɛ ha nɛ mumi mi la a bɔni kpɛmi. Kekleekle ɔ, maa pee jeha 1450 ɔ mi ɔ, a pee klama ko nɛ a kɛ fiaa womi. Loko a kɛ womi fiami klama ma bɔni ní tsumi ngɛ Yuropa a, nihi gboɔ dengme nɛ a kɛ a nine ngmaa Baiblo ɔ. Jamɛ a be ɔ, Baiblo ɔ pɔɛ he, nɛ e he jua wa. Ke womi ngmalɔ ko nɛ he be saminya a ma nyɛ maa ngɔ e nine kɛ ngma Baiblo mluku ɔ tsuo ɔ, e ma he lɛ nyɔhiɔ nyɔngma! Jehanɛ hu ɔ, a ngmaa ní ngɛ lohwe he womihi nɛ a tsɛɛ ke vellum aloo parchment ɔ nɔ. Ní nɛ ɔmɛ a he jua wa wawɛɛ. Se kɛ je be nɛ a kɛ klamahi kɛ womi bɔni ní tsumi ɔ, womi fialɔ nɛ e he be ɔ ma nyɛ maa fia Baiblo ɔ ba fa kakaaka 1,300 ngɛ ligbi kake mi!

¹³ Nɔ́ nɛ ji enyɔ nɛ sa kadimi ji kaa maa pee jeha 1570 ɔ mi ɔ, nyumu komɛ pee kã, nɛ a tsɔɔ Mawu Munyu ɔ sisi kɛ ya gbi nɛ nihi fuu nyɛɔ kaneɔ mi. Gbi sisi tsɔɔli  fuu ngɔ a wami kɛ wo oslaa mi kɛ tsu ní tsumi nɛ ɔ. Enɛ ɔ ha nɛ osɔfo ɔmɛ a mi mi fu wawɛɛ. Mɛni he je? Ejakaa a ngɛ gbeye yee kaa ke nyumu loo yo nɛ yeɔ anɔkuale nine su Baiblo ɔ nɔ ngɛ e je gbi mi ɔ, a ma bɔni mɛ sane bimi ke: ‘Jije a ngma ngɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi kaa a maa tsukɔ yayami peeli a he? Jije a ngma ngɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi kaa, ke nɔ ko gbo ɔ, e sa nɛ a wo osɔfo ko hiɔ konɛ e pee sɔlemi ha lɛ? Nɛ jije hu nɛ a ngma ngɛ kaa a wo nihi osɔfohi loo pope?’ Ngɛ sɔlemi ɔmɛ a blɔ fami ɔ, e ji tɔmi kaa nɔ ko ma bi sane nɛ ɔmɛ. A susu kaa e sɛ nɛ nimli guhi nɛ a tu munyu kɛ si osɔfo ɔmɛ! Enɛ ɔ he ɔ, osɔfo ɔmɛ te si kɛ wo mɛ. Sɔlemi ɔ tsɔɔmi ɔmɛ ekomɛ daa si ngɛ níhi nɛ je mi nile li nɛ ji Aristotle kɛ Plato tsɔɔ ɔ nɔ. Aristotle kɛ Plato gbo loko a fɔ Yesu Kristo. Akɛnɛ nyumuhi kɛ yi komɛ kua sɔlemi ɔmɛ a tsɔɔmi ɔ he je ɔ, sɔlemi ɔmɛ kojo mɛ nɛ a bu mɛ gbenɔ fɔ, nɛ ma nɔ yeli ɔmɛ gbe mɛ. Oti nɛ a kɛ ma a hɛ mi ji kaa a ma ha nɛ nihi nɛ a kpa Baiblo ɔ kanemi, konɛ a ko bi sɔlemi ɔ tsɔɔmi ɔmɛ a he sane. Nɛ a nyɛ pee jã hulɔ. Se kɛ̃ ɔ, nihi bɔɔ komɛ nɛ a ngɛ kã a ha we nɛ Babilon Ngua a nɛ ngɔ mɛ nyɔguɛ. A ba na anɔkuale ɔ nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ, nɛ a suɔ kaa a maa kase níhi fuu! E be kɛe nɛ a ma kpɔ Mawu we bi kɛ je lakpa jami mi.

14. (a) Maa pee jeha 1870 ɔ, mɛni ha nihi bɔni Baiblo ɔ mi anɔkuale ɔ sisi numi? (b) Moo tsɔɔ bɔ nɛ Nyɛminyumu Russell plɛ kɛ na anɔkuale ɔ.

¹⁴ Nihi fuu nɛ a suɔ kaa a maa kase Baiblo ɔ mi anɔkuale ɔ hia kɛ ho mahi nɛ sɔlemi ɔmɛ be a nɔ he wami ɔmɛ a nɔ ya. A sume nɛ sɔlemi ɔ nɛ tsɔɔ mɛ nɔ́ nɛ e sa kaa a he ye, mohu ɔ, a suɔ kaa a maa kane Baiblo ɔ ngɛ a dɛ he nɛ a kase, nɛ a kɛ ni kpahi nɛ sɛɛ he ní. Mahi nɛ a hia kɛ ho nɔ ya a, a kpɛti kake ji United States. Lejɛ ɔ nɛ Charles Taze Russell kɛ nihi bɔɔ komɛ nɛ a piɛɛ e he ɔ bɔni Baiblo ɔ kasemi bɔɔbɔɔbɔɔ ngɛ jeha 1870 ɔ mi. Jinɛ oti nɛ Nyɛminyumu Russell kɛ ma e hɛ mi ji kaa e ma hla jamihi nɛ a ngɛ ɔ a kpɛti nɔ́ nɛ ngɛ anɔkuale ɔ tsɔɔe. E to e tsui si nɛ e kɛ nɔ́ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ ɔ to jamihi fuu a tsɔɔmi ɔmɛ a he. Jamihi nɛ pi Kristofohi a jami po piɛɛ he. E kɛ we nɛ e yɔse kaa jami ɔmɛ tsuo tsɔɔ we nɔ́ nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi. Be ko ɔ, Nyɛminyumu Russell kɛ nihi nɛ a piɛɛ e he ɔ kɛ osɔfo ɔmɛ ya sɛɛ ní. Jinɛ a suɔ kaa a maa ye bua osɔfo ɔmɛ konɛ a le anɔkuale ɔ, nɛ a tsɔɔ nihi ngɛ a sɔlemi ɔmɛ a mi. Se osɔfo ɔmɛ kplɛɛ we nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, Baiblo Kaseli ɔmɛ ba na kaa a be nyɛe nɛ a kɛ lakpa jami nɛ pee kake kɛ sɔmɔ Mawu.—Kane 2 Korinto Bi 6:14.

15. (a) Mɛni be nɛ Babilon Ngua a ngɔ Kristofohi nyɔguɛ? (b) Mɛni sane bimihi a he wa ma susu ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

¹⁵ Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, wa ba na kaa Babilon Ngua a ngɔ anɔkuale Kristofohi nyɔguɛ ngɛ bɔfo ɔmɛ a gbenɔ se pɛ. Se kɛ̃ ɔ, e sa nɛ waa na sane bimihi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔmɛ a heto: Mɛni ji nɔ́ kpa ko nɛ tsɔɔ kaa nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ bɔni a he yemi ngɛ Babilon Ngua a he jeha nyɔngma komɛ a se loko jeha 1914 ɔ maa su ɔ? Anɛ e ji anɔkuale kaa akɛnɛ Mawu sɔmɔli nyɛ we nɛ a fiɛɛ saminya benɛ a ngɛ kekleekle je mi ta a hwue he je ɔ, Yehowa bua jɔɛ a he lo? Anɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ekomɛ ngɔ a he kɛ wo ma kudɔmi sanehi a mi ngɛ jamɛ a be ɔ mi, nɛ lɔ ɔ ha nɛ Yehowa mi mi fu mɛ lo? Nɛ ke lakpa jami ngɔ Kristofohi nyɔguɛ ngɛ bɔfo ɔmɛ a gbenɔ se ɔ, lɛɛ mɛni be nɛ a ye a he mɔ? E da kaa wa ma bi sane nɛ ɔmɛ. Wa maa na a heto ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi.