1. Mɛni nɛ wa ma nyɛ maa hyɛ blɔ kaa nihi maa pee kɛ si wɔ, nɛ mɛni nɔ mi mami wa ma nyɛ ma ná?

 WA MA nyɛ maa hyɛ blɔ kaa nihi maa te si kɛ wo wɔ ngɛ wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi amlɔ nɛ ɔ. Eko ɔ, si temi kɛ womi ɔ mi maa wa wawɛɛ hwɔɔ se. (Dan. 11:44; 2 Tim. 3:12; Kpoj. 16:21) Se wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua wɔ. Mɛni he je? Ke Yehowa ngɔ ní tsumi ko kɛ wo e sɔmɔli a dɛ nɛ ní tsumi ɔ he wa po ɔ, e yeɔ bua mɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Ezekiel fiɛɛ kɛ ha Yuda bi nɛ a nuu mɛ nyɔguɛ kɛ ho Babilon ya a. Wa ma susu ní komɛ nɛ ya nɔ ngɛ e si himi mi ɔ a he.

2. Kɛ Yehowa kale nihi nɛ a ngɛ zugba kpɔ nɛ Ezekiel fiɛɛ ngɛ mi ɔ ha kɛɛ, nɛ mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi? (Ezekiel 2:3-6)

² Kɛ nihi nɛ a ngɛ zugba kpɔ nɛ Ezekiel fiɛɛ ngɛ mi ɔ pee a ní ha kɛɛ? Yehowa kale mɛ kaa “a tue wa,” nɛ “a bui [lɛ],” nɛ a ji “atuã tsɔli.” A yeɔ nɔ awi kaa mio, nɛ a he ngɛ gbeye kaa nyingmogblakoto. Enɛ ɔ he ɔ, e be nyakpɛ kaa Yehowa de Ezekiel si abɔ ke: “Koo ye mɛ gbeye”! (Kane Ezekiel 2:3-6.) Ezekiel nyɛ nɛ e tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ ejakaa (1) Yehowa lɛ tsɔ lɛ, (2) Mawu mumi ɔ wo lɛ he wami, kɛ (3) Mawu munyuhi loo níhi nɛ Mawu de lɛ ɔ ha nɛ e hemi kɛ yemi ɔ mi wa. Mɛni blɔ nɔ nɛ ní etɛ nɛ ɔmɛ ye bua Ezekiel? Nɛ mɛni blɔ nɔ nɛ ní nɛ ɔmɛ ma nyɛ maa ye bua wɔ hu mwɔnɛ ɔ?

3. Mɛni munyu nɛ wo Ezekiel he wami, nɛ mɛni blɔ nɔ Yehowa gu kɛ ha nɛ e ná nɔ mi mami kaa e fĩ e se?

³ Yehowa de Ezekiel ke: “Ma tsɔ mo.” (Eze. 2:3, 4) E ngɛ heii kaa munyu nɛ ɔ wo Ezekiel he wami. Mɛni he je? Eko ɔ,  e kai kaa benɛ Yehowa hla Mose kɛ Yesaya kaa e gbali ɔ, e de mɛ nɔ́ ko kaa jã. (2 Mose 3:10; Yes. 6:8) Jehanɛ hu ɔ, benɛ Yehowa kɛ ní tsumi ko nɛ he wa wo gbali enyɔ nɛ ɔmɛ a dɛ ɔ, e le bɔ nɛ Yehowa ye bua mɛ ha. Lɔ ɔ he ɔ, benɛ Yehowa de Ezekiel si enyɔ ke: “Ma tsɔ mo” ɔ, e ma nyɛ ma ná hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa Yehowa maa ye bua lɛ. Jehanɛ hu ɔ, Ezekiel ngma si abɔ ke: ‘Yehowa kɛ mi tu munyu.’ (Eze. 3:16) E ngma hu ke: ‘Yehowa kpale de mi ke.’ Munyu nɛ ɔ hu je kpo si abɔ ngɛ Ezekiel womi ɔ mi. (Eze. 6:1) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Ezekiel ná nɔ mi mami kaa Yehowa nɛ tsɔ lɛ. Jehanɛ hu ɔ, akɛnɛ Ezekiel papaa ji osɔfo he je ɔ, eko ɔ, e papaa tsɔɔ lɛ kaa Yehowa deɔ e gbali be fɛɛ be kaa e maa ye bua mɛ. Yehowa de Isak kɛ Yeremia ke: “I kɛ mo ngɛ,” nɛ e de Yakob ke: “I kɛ mo maa hi si.”​—1 Mose 26:24; 28:15; Yer. 1:8.

4. Mɛni bua womi munyu komɛ nɛ wo Ezekiel he wami?

⁴ Kɛ Israel bi ɔmɛ maa pee a ní ngɛ fiɛɛmi nɛ Ezekiel maa fiɛɛ kɛ tsɔɔ mɛ ɔ he ha kɛɛ? Yehowa de ke: “Israel ma a be suɔe kaa a maa bu mo tue, ejakaa imi tete po, a sume kaa a maa bu mi tue.” (Eze. 3:7) Ezekiel tue nɛ a bui ɔ tsɔɔ kaa a bui Yehowa tue. Munyu nɛ ɔ ha nɛ Ezekiel na kaa e ngɛ mi kaa a bui lɛ tue mohu lɛɛ, se lɔ ɔ tsɔɔ we kaa e nyɛ we nɛ e tsu ní tsumi nɛ a kɛ wo e dɛ kaa gbalɔ ɔ saminya. Jehanɛ hu ɔ, Yehowa ha nɛ Ezekiel ná nɔ mi mami kaa ke kojomi sɛ gbihi nɛ e fiɛɛ kɛ tsɔɔ mɛ ɔ ba mi ɔ, ‘a ma ná maa le kɛ̃ kaa gbalɔ ko hi a kpɛti.’ (Eze. 2:5; 33:33) E ngɛ heii kaa bua womi munyu nɛ ɔmɛ wo Ezekiel he wami nɛ e nyɛ nɛ e tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ.

5. Ngɛ Yesaya 44:8 ɔ nya a, mɛni nɛ woɔ wɔ he wami?

⁵ Wɔ hu wa ngɛ kã ejakaa wa le kaa Yehowa  nɛ tsɔ wɔ kaa wa ya fiɛɛ. E tsɛ wɔ ke e we ‘odasefohi,’ nɛ enɛ ɔ wo wa hɛ mi nyami. (Yes. 43:10) Mɛni he blɔ nɛ se be po ji nɛ ɔ! Kaa bɔ nɛ Yehowa de Ezekiel ke: “Koo ye gbeye” ɔ, jã kɛ̃ nɛ e de wɔ ke: ‘Nyɛ ko nu sawale!’ Mɛni he je nɛ e sɛ nɛ waa ye nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ wɔ ɔ gbeye ɔ? Ejakaa kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Ezekiel blɔ fa mi ɔ, wɔ hu Yehowa lɛ tsɔ wɔ, nɛ wa le kaa e fĩ wa se.​—Kane Yesaya 44:8.

6. (a) Mɛni blɔ nɔ Yehowa gu kɛ ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa e maa ye bua wɔ? (b) Mɛni nɛ woɔ wɔ he wami?

⁶ Yehowa wo wɔ si kaa e maa ye bua wɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, loko Yehowa ma de ke wa ji ‘e we odasefohi’ ɔ, e sɛ hlami de ke: “Ke o haomi ɔmɛ pee kaa pa nɛ o ngɛ poe po, ma piɛɛ o he; o haomi ɔmɛ be nyɛe maa ye o nɔ. Ke o nyɛɛ la mi po, la a be mo sãe. Haomihi tsuo nɛ maa ba o nɔ ɔ, o maa ye a nɔ.” (Yes. 43:2) Ke wa ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ tsue ɔ, be komɛ ɔ, waa kɛ nyagbahi nɛ a ngɛ kaa pa, kɛ kahi nɛ a ngɛ kaa la kpeɔ. Se ngɛ Yehowa yemi kɛ buami nya a, wa yaa nɔ nɛ wa fiɛɛɔ. (Yes. 41:13) Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Ezekiel be ɔ mi ɔ, mwɔnɛ ɔ hu nihi fuu bui sɛ gbi ɔ tue. E sa nɛ wa ha nɛ e hi wa juɛmi mi kaa ke a bui wɔ tue ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ we kaa wa nyɛ we nɛ waa fiɛɛ saminya. Wa le kaa ke wa ya nɔ nɛ waa kɛ anɔkuale yemi tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ, Yehowa bua jɔɔ. Enɛ ɔ nɛ wa le ɔ woɔ wa bua, nɛ e woɔ wɔ he wami hulɔ. Bɔfo Paulo ngma ke: “Nɔ fɛɛ nɔ nine maa su lɛ nitsɛ e hiɔwo nɔ ngɛ lɛ nitsɛ e ní tsumi ɔ he.” (1 Kor. 3:8; 4:1, 2) Nyɛmiyo ko nɛ e ngɛ blɔ gbami ní tsumi ɔ tsue jeha babauu ji nɛ ɔ de ke: “Lemi nɛ i le kaa Yehowa jɔɔ wa mɔde bɔmi ɔ nɔ ɔ, haa nɛ i náa bua jɔmi.”

7. Benɛ Ezekiel susu nina a he ɔ, kɛ e pee e ní ha kɛɛ? (Hyɛ foni nɛ ngɛ womi ɔ hɛ mi ɔ.)

⁷ Ezekiel na bɔ nɛ Mawu mumi ɔ ngɛ he wami ha. E na ngɛ nina mi kaa Mawu mumi ɔ ngɛ bɔfohi nɛ a ngɛ he wami ye buae, nɛ e ngɛ hiɔwe tlɔɔke ɔ nane ɔmɛ kudɔe. (Eze. 1:20, 21) Benɛ Ezekiel na nina a, kɛ e pee e ní ha kɛɛ? E tsɔɔ bɔ nɛ e pee e ní ha. E de ke: “Benɛ i na nɔ́ nɛ ɔ, i tsɔ fia si.” Ezekiel nya kpɛ e he hluu po kaa e nɔ si. (Eze. 1:28) Pee se ɔ, benɛ Ezekiel susu nina nɛ ngɛ nyakpɛ nɛ ɔ he ɔ, e wo lɛ he wami nɛ e ná nɔ mi mami kaa Mawu mumi ɔ ma nyɛ maa ye bua lɛ nɛ́ e tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ kɛ pi si.

8-9. (a) Benɛ Yehowa fã Ezekiel kaa e te si nɛ e da si ɔ, mɛni ba? (b) Pee se ɔ, mɛni Yehowa pee kɛ wo Ezekiel he wami nɛ e nyɛ nɛ e fiɛɛ kɛ ha nihi nɛ a ngɛ e zugba kpɔ ɔ mi ɔ?

⁸ Yehowa fã Ezekiel ke: “Nɔmlɔ adesa, tee si nɛ o da si nɛ ma de mo nɔ́ ko.” Fami nɛ ɔ kɛ Mawu mumi ɔ ye bua Ezekiel nɛ, e ná he wami nɛ e hia nɛ ma ha nɛ e nyɛ nɛ e te si. Ezekiel ngma ke: “Mawu mumi ɔ ba sɛ ye mi, nɛ e wo ye nɔ kɛ da si.” (Eze. 2:1, 2) Pee se ɔ, Mawu mumi klɔuklɔu ɔ ye bua lɛ ngɛ e fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi tsuo. (Eze. 3:22; 8:1; 33:22; 37:1; 40:1) Mawu mumi ɔ wo Ezekiel he wami nɛ e nyɛ nɛ e tsu ní tsumi nɛ a kɛ wo e dɛ, nɛ lɔ ɔ ji, e fiɛɛ ha e kpɔ mi bi nɛ “a tue wa, nɛ a tsɔɔ atuã” a. (Eze. 3:7) Yehowa de Ezekiel ke: “Ma ha o maa wa tue, nɛ o maa kplii o tsui kɛ wo mɛ jã nɔuu. Ma ha nɛ o hɛ mi maa wa kaa tɛ nɛ he wa pe tslɛbo po. Koo ye mɛ gbeye, nɛ o tsui ko po ngɛ a hɛ mi.” (Eze. 3:8, 9) E ngɛ kaa nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ Ezekiel dee ke: ‘Ko ha nɛ nihi nɛ a tue mi ti nɛ ɔ nɛ a jɔ̃ o kɔni mi. Ma wo mo he wami.’

⁹ Pee se ɔ, Mawu mumi ɔ wo Ezekiel he wami nɛ e nyɛ nɛ e fiɛɛ ngɛ e zugba kpɔ ɔ mi. Ezekiel ngma ke: ‘Yehowa he wami ba ye nɔ wawɛɛ nitsɛ.’ Ezekiel ngɔ otsi kake kɛ kase sɛ gbi nɛ e sa kaa e fiɛɛ kɛ ha ni ɔmɛ ɔ, konɛ e nu sisi saminya, nɛ́ e nyɛ nɛ e tu munyu kɛ nɔ mi mami. (Eze. 3:14, 15) Lɔ ɔ se ɔ, Yehowa de lɛ ke e ya kɔ̃ ko mi, nɛ benɛ e ya lejɛ ɔ, “Mawu  mumi ɔ ba sɛ [e] mi.” (Eze. 3:23, 24) Enɛ ɔ ha nɛ Ezekiel pee klaalo kaa e maa je fiɛɛmi ní tsumi ɔ sisi.

10. Mɛni nɛ wa hia konɛ wa nyɛ nɛ wa tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ, nɛ mɛni he je?

¹⁰ Mɛni yemi kɛ buami nɛ wa hia konɛ wa nyɛ nɛ wa tsu wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ? Loko wa ma ná heto ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu nɔ́ nɛ ya nɔ ngɛ Ezekiel si himi mi ɔ he nɛ waa hyɛ. Loko e ma bɔni fiɛɛmi kɛ ha ni ɔmɛ ɔ, Mawu mumi ɔ wo lɛ he wami. Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Ezekiel blɔ fa mi ɔ, mwɔnɛ ɔ hu ɔ, Mawu mumi klɔuklɔu ɔ pɛ ji nɔ́ nɛ yeɔ bua wɔ nɛ wa nyɛɔ nɛ wa tsuɔ wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ. Mɛni he je? Ejakaa Satan teɔ si kɛ woɔ wɔ wawɛɛ konɛ wa kpa fiɛɛmi. (Kpoj. 12:17) Nihi fuu susuɔ kaa Satan ngɛ he wami wawɛɛ, lɔ ɔ he ɔ, wa be nyɛe maa ye e nɔ kunimi. Se kɛ gu wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ nɔ ɔ, wa ngɛ e nɔ kunimi yee! (Kpoj. 12:9-11) Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Ke waa kɛ wa he wo fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ha we nɛ Satan nɛ wo wa he gbeye. Be fɛɛ be nɛ wa maa fiɛɛ ɔ, Satan nine nyɛɔ si. Enɛ ɔ he ɔ, ngɛ si temi kɛ womihi tsuo nɛ waa kɛ kpeɔ ngɛ wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi ɔ se ɔ, wa nyɛɔ nɛ wa fiɛɛɔ. E ngɛ heii kaa Yehowa ngɔɔ e mumi ɔ kɛ yeɔ bua wɔ ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi, nɛ e bua jɔ ní tsumi nɛ wa ngɛ tsue ɔ he.​—Mat. 5:10-12; 1 Pet. 4:14.

11. Mɛni nɛ Mawu mumi ɔ maa pee ha wɔ, nɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ waa ya nɔ nɛ wa ná Mawu mumi ɔ?

¹¹ Mɛni ji nɔ́ kpa ko hu nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ bɔ nɛ Yehowa ye bua Ezekiel nɛ e tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ ha a mi? Wa na kaa Mawu mumi ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa da nyagba saisaa nɛ waa kɛ maa kpe ngɛ wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi ɔ nya. (2 Kor. 4:7-9) Ke jã a, lɛɛ mɛni wa maa pee konɛ wa nine nɛ e nyɛ nɛ e su Mawu mumi ɔ nɔ daa? E sa nɛ waa sɔle daa, nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Mawu maa bu wa sɔlemi tue. Yesu de e kaseli ɔmɛ ke: “Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ hi bie, . . . nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ hi hlae, . . . nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ hi sie.” Yehowa hu tsɔɔ kaa e “maa ngɔ mumi klɔuklɔu ɔ kɛ ha nihi nɛ a biɔ lɛ ɔ.”​—Luka 11:9, 13; Níts. 1:14; 2:4.

12. Ngɛ Ezekiel 2:9–3:3 ɔ nya a, jije nɛ womi kpo ɔ je, nɛ mɛni a ngma ngɛ mi?

¹² Mawu mumi ɔ wo Ezekiel he wami. Se tsa pi lɔ ɔ pɛ nɛ́ ye bua lɛ. Níhi nɛ Mawu de ɔ loo Mawu munyuhi hu ha nɛ e hemi kɛ yemi mi wa. Ezekiel na ngɛ nina mi kaa nine ko hɛɛ womi kpo ko. (Kane Ezekiel 2:9–3:3.) Jije womi kpo ɔ je? Mɛni nɛ a ngma ngɛ mi? Mɛni blɔ nɔ nɛ e ha nɛ Ezekiel hemi kɛ yemi mi wa? Nyɛ ha nɛ waa hyɛ. Womi kpo ɔ je he nɛ Mawu matsɛ sɛ ɔ ngɛ ɔ. Eko ɔ, Yehowa tsɔ bɔfohi eywiɛ nɛ Ezekiel sɛ hlami na mɛ ngɛ nina mi ɔ a ti nɔ kake nɛ e ngɔ womi kpo ɔ kɛ ba ha lɛ. (Eze. 1:8; 10:7, 20) Mawu munyuhi lɛ ngɛ womi kpo ɔ mi. Munyu nɛ ɔmɛ ji kojomi sɛ gbi nɛ e sa kaa Ezekiel nɛ fiɛɛ kɛ ha nihi nɛ a tue wa nɛ a ngɛ nyɔguɛ tso mi ɔ. (Eze. 2:7) A ngma sɛ gbi nɛ ɔ ngɛ womi kpo ɔ hɛ mi kɛ e se tsuo.

13. Mɛni nɛ Yehowa de Ezekiel kaa e ngɔ womi kpo ɔ kɛ pee, nɛ mɛni he je nɛ womi kpo ɔ ngɔ ɔ?

¹³ Yehowa de e gbalɔ ɔ ke e ye womi kpo ɔ, nɛ́ “[e] mi mi nɛ hyi tɔ.” Ezekiel bu tue, nɛ e ye womi kpo ɔ tsuo. Mɛni nɛ nina a fã nɛ ɔ tsɔɔ? E sa nɛ Ezekiel nɛ nu sɛ gbi nɛ e yaa jaje ɔ sisi saminya. E sa nɛ e he sɛ gbi ɔ nɛ e ye konɛ lɔ ɔ nɛ wo lɛ he wami nɛ e fiɛɛ. Lɔ ɔ se ɔ, nɔ́ ko nɛ ngɛ nyakpɛ ya nɔ. Ezekiel yɔse kaa womi kpo ɔ “ngɔ ngɛ [e] nya mi kaa hwo.” (Eze. 3:3) Mɛni he je? Ezekiel na he blɔ nɛ e ná kaa e maa da Yehowa nane mi kɛ fiɛɛ sɛ gbi ɔ kaa nɔ́ nɛ ngɔ loo ní tsumi ko nɛ ngɛ bua jɔmi. (La 19:8-11) E bua jɔ kaa Yehowa kplɛɛ e nɔ kaa e sɔmɔ kaa e gbalɔ.

14. Mɛni ye bua Ezekiel nɛ e pee klaalo kaa e ma tsu ní tsumi nɛ a kɛ wo e dɛ ɔ?

¹⁴ Pee se ɔ, Yehowa de Ezekiel ke: “Ta tue saminya, konɛ o kai nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ ma de mo ɔ.” (Eze. 3:10) Ngɛ blɔ tsɔɔmi nɛ ɔ mi ɔ, Yehowa de Ezekiel kaa e kai níhi nɛ a ngma ngɛ womi kpo ɔ mi ɔ, nɛ e pue e yi mi tɛ ngɛ he. Enɛ ɔ nɛ Ezekiel pee ɔ ha nɛ e hemi kɛ yemi mi wa. Jehanɛ hu ɔ, jã nɛ e pee ɔ ha nɛ e na bɔ nɛ sɛ gbi ɔ nɛ e yaa fiɛɛ kɛ ha ni ɔmɛ ɔ he hia ha. (Eze. 3:11) Benɛ Ezekiel nu sɛ gbi ɔ sisi saminya, nɛ e he ye ɔ, e pee klaalo kaa e maa je fiɛɛmi ní tsumi ɔ sisi, nɛ e ma tsu kɛ ya si be nɛ e maa gbe nya.​—Kɛ to La 19:14 ɔ he.

15. Loko wa ma nyɛ ma fĩ si ɔ, mɛni nɛ e sa nɛ wa susu he?

¹⁵ Loko wa ma nyɛ ma fĩ si ngɛ wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi ɔ, ja wɔ hu wa ha nɛ Mawu munyuhi loo níhi nɛ Mawu de ɔ wo wa hemi kɛ yemi mi he wami. E sa nɛ wa susu níhi tsuo nɛ Yehowa de wɔ ɔ a he saminya. Mwɔnɛ ɔ, Yehowa kɛ wɔ tuɔ munyu kɛ guɔ e Munyu nɛ ji Baiblo ɔ nɔ. Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ Mawu Munyu ɔ nɛ ya nɔ nɛ e kudɔ wa susumi kɛ wa tsui, nɛ́ e wo wɔ he wami?

16. Kɛ e sa nɛ waa pee wa ní ngɛ Mawu Munyu ɔ he ha kɛɛ, nɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ waa nu sisi saminya?

¹⁶ Ke wa ye niye ní ɔ, wa nɔmlɔ tso ɔ náa he wami. Jã kɛ̃ nɛ ke wa kase Mawu Munyu ɔ nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he ɔ, wa hemi kɛ yemi mi waa. Nyɛ ha nɛ wa kai nɔ́ nɛ wa kase ngɛ nina nɛ kɔɔ womi kpo ɔ he ɔ mi. Yehowa suɔ kaa “[wa] mi mi nɛ hyi tɔ” kɛ e Munyu ɔ, nɛ tsɔɔ kaa, waa nu e munyu ɔ sisi saminya. Wa ma nyɛ maa pee jã kɛ gu sɔlemi, ní kanemi kɛ yi mi tɛ puemi nɔ. Kekleekle ɔ, e sa nɛ waa sɔle kɛ dla wa tsui. Lɔ ɔ se ɔ, e sa nɛ waa kane Baiblo ɔ. Nɛ nyagbe ɔ, waa to wa tsui si kɛ pue wa yi mi tɛ, nɛ wa susu nɔ́ nɛ wa kane ɔ he saminya. Ke wa pee jã a, mɛni maa je mi kɛ ba? Ke wa yaa nɔ nɛ wa pueɔ wa yi mi tɛ ɔ, wa maa nu Mawu Munyu ɔ sisi saminya, nɛ e maa wo wa hemi kɛ yemi mi he wami.

17. Mɛni he je nɛ e he hia kaa wa pue wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ wa kaneɔ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ he ɔ?

 ¹⁷ Mɛni he je nɛ e he hia kaa waa kane Baiblo ɔ, nɛ́ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he? Ke wa pee jã a, e ma ha nɛ wa ná he wami nɛ wa hia konɛ wa kɛ fiɛɛ Matsɛ Yemi sɛ gbi ɔ mwɔnɛ ɔ. E maa ye bua wɔ nɛ waa fiɛɛ kojomi sɛ gbi ɔ nɛ nya wa a hwɔɔ se hulɔ. Jehanɛ hu ɔ, ke wa pueɔ wa yi mi tɛ ngɛ Yehowa su ɔmɛ a he ɔ, huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ lɛ wa kpɛti ɔ mi maa hi wae. Ke e ba lɛ jã a, wa bua maa jɔ, wa ma ná tue mi jɔmi, nɛ wa hɛ maa sa níhi nɛ wa ngɛ ɔ hulɔ.​—La 119:103.

18. Mɛni nɛ nihi nɛ a ngɛ wa zugba kpɔ ɔ mi ɔ ma ná maa le, nɛ mɛni he je?

¹⁸ Ezekiel sɔmɔ kaa gbalɔ, se wɔɔ lɛɛ pi gbali ji wɔ. Se wa fia wa pɛɛ si kaa wa maa ya nɔ maa fiɛɛ Yehowa sɛ gbi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ. Wa maa fiɛɛ kɛ ya si be nɛ wa ma tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ kɛ pi si kaa bɔ nɛ e ngɛ hlae ɔ. Ke be su nɛ́ Mawu maa kojo ɔ, nihi nɛ a ngɛ wa zugba kpɔ ɔ mi ɔ be nɔ́ ko nae nɛ a maa da nɔ kɛ de ke wa bɔɛ mɛ kɔkɔ, aloo a be nyɛe ma de ke Mawu kua mɛ. (Eze. 3:19; 18:23) Mohu ɔ, a maa na kaa sɛ gbi nɛ wa fiɛɛ kɛ tsɔɔ mɛ ɔ je Mawu ngɔ.

19. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ wa tsu wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ kɛ pi si?

¹⁹ Mɛni maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ wa tsu wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ kɛ pi si? Níhi etɛ nɛ́ ye bua Ezekiel ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ hulɔ. Wa yaa nɔ nɛ wa fiɛɛɔ ejakaa wa le kaa Yehowa lɛ tsɔ wɔ, Mawu mumi klɔuklɔu ɔ woɔ wɔ he wami, nɛ Mawu Munyu ɔ haa nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi waa. Ngɛ Yehowa yemi kɛ buami nya a, wa ma nyɛ ma tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ, nɛ wa ma fĩ si “kɛ ya si nyagbe.”​—Mat. 24:13.