1-2. Ngɛ 1 Timoteo 6:20 ɔ nya a, mɛni a kɛ wo Timoteo dɛ?

BEHI fuu ɔ, wa ngɔɔ wa níhi nɛ a he jua wa kɛ woɔ ni kpahi a dɛ nɛ a hyɛ nɔ ha wɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, wa maa ngɔ wa sika kɛ ya sika to he. Ke wa pee jã a, wa hyɛɛ blɔ kaa a maa hyɛ wa sika a nɔ ha wɔ saminya konɛ e ko laa nɛ nɔ ko hu ko ju. Enɛ ɔ he ɔ, ke a ke waa ngɔ nɔ́ ko nɛ he jua wa kɛ wo nɔ ko dɛ nɛ e hyɛ nɔ ɔ, wa nu sisi wawɛɛ.

² Kane 1 Timoteo 6:20. Bɔfo Paulo kai Timoteo kaa Mawu yi mi tomi kɛ ha adesahi ɔ he anɔkuale nile nɛ e ná a ji nɔ́ ko nɛ he jua wa wawɛɛ. Jehanɛ hu ɔ, Yehowa ha Timoteo he blɔ kaa e “fiɛɛ munyu ɔ” nɛ e “tsu sane kpakpa fiɛɛlɔ ní tsumi ɔ.” (2 Tim. 4:2, 5) Paulo wo Timoteo he wami konɛ e bu nɔ́ nɛ a tu kɛ wo e dɛ ɔ he. Wɔ hu a tu níhi nɛ a he jua wa kɛ wo wa dɛ kaa Timoteo. Mɛni ji ní nɛ ɔmɛ? Nɛ mɛni he je nɛ e sa nɛ waa po níhi nɛ a he jua wa nɛ Yehowa tu kɛ wo wa dɛ ɔ he piɛ ɔ?

3-4. Mɛni yi mi tomi komɛ a he je nɛ Baiblo mi anɔkuale ɔmɛ a he jua wa a?

³ Yehowa ha nɛ wa le anɔkualehi nɛ a he jua wa ngɛ e Munyu nɛ ji Baiblo ɔ mi ɔ. Anɔkuale nɛ ɔmɛ a he jua wa wawɛɛ ejakaa a tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ wa maa pee konɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi waa kɛ Yehowa wa kpɛti, nɛ a tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ ma ha wɔ bua jɔmi nitsɛnitsɛ ngɛ si himi mi hulɔ. Ke wa kplɛɛ anɔkuale nɛ ɔmɛ a nɔ nɛ wa hi si ngɛ nya a, wa yeɔ wa he kɛ jeɔ lakpa tsɔɔmihi kɛ je mi bami yayamihi a he.​—1 Kor. 6:9-11.

⁴ Yi mi tomi kpa ko hu he je nɛ anɔkualehi nɛ a ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ a he jua wa ji kaa Yehowa jeɔ mɛ kpo kɛ tsɔɔ nihi nɛ a baa a he si nɛ a ngɛ “su kpakpa” a pɛ. (Níts. 13:48) Nimli nɛ ɔmɛ kplɛɔ nɔ kaa Yehowa guɔ tsɔlɔ anɔkualetsɛ kɛ nile lɔ ɔ nɔ kɛ tsɔɔ wɔ ní. (Mat. 11:25; 24:45) Wa be nyɛe maa kase  anɔkuale ɔ ngɛ wa dɛ he, nɛ wa be nyɛe maa ngɔ nɔ́ ko kɛ to anɔkuale ɔ he kɔkɔɔkɔ.​—Abɛ 3:13, 15.

5. Mɛni nɔ́ kpa ko hu nɛ Yehowa tu kɛ wo wa dɛ?

⁵ Jehanɛ hu ɔ, Yehowa ha wɔ he blɔ konɛ waa tsɔɔ nihi anɔkuale nɛ kɔɔ e he kɛ e yi mi tomihi a he ɔ. (Mat. 24:14) Sɛ gbi nɛ wa fiɛɛɔ he jua wa wawɛɛ, ejakaa e yeɔ bua nihi nɛ a ba piɛɛɔ Yehowa weku ɔ he, konɛ a nyɛ nɛ a ná neneene wami. (1 Tim. 4:16) Ke waa kɛ be babauu tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ jio, waa kɛ be bɔɔ ko pɛ lɛ tsuɔ jio, wɔ tsuo wa ngɛ yee buae kɛ tsu ní tsumi nɛ he hia wawɛɛ ngɛ wa be nɛ ɔ mi ɔ. (1 Tim. 2:3, 4) E ji he blɔ ngua nɛ wa ná kaa wa piɛɛ Mawu he kɛ ngɛ ní tsue!​—1 Kor. 3:9.

6. Mɛni nɛ ni komɛ nɛ a bui níhi nɛ a tu kɛ wo a dɛ ɔ pee?

⁶ Ngɛ Timoteo be ɔ mi ɔ, ni komɛ nɛ he blɔ nɛ a ná kaa a maa piɛɛ Mawu he kɛ tsu ní ɔ kaa he blɔ ngua. Akɛnɛ Dema bua jɔ níhi a blɔ nya tomi yaya nɛ ɔ he he je ɔ, e ngmɛɛ he blɔ nɛ e ngɛ ɔ he nɛ e kɛ Paulo sɔmɔ we hu. (2 Tim. 4:10) Fijelo kɛ Hɛmojines hu ngmɛɛ a sɔmɔmi ní tsumi ɔ he ejakaa a ye gbeye kaa a maa wa mɛ yi mi kaa bɔ nɛ a wa Paulo hu yi mi ɔ. (2 Tim. 1:15) Himeneo, Alɛksanda kɛ Fileto hu ba pee hemi kɛ yemi kuali nɛ a je asafo ɔ mi. (1 Tim. 1:19, 20; 2 Tim. 2:16-18) Sa a, nimli nɛ ɔmɛ tsuo suɔ Yehowa, se akɛnɛ a susuu we bɔ nɛ níhi nɛ Yehowa ha mɛ ɔ a he jua wa ha mɛ hu he je ɔ, a kpa Yehowa sɔmɔmi.

7. Mɛni ji ní komɛ nɛ Satan peeɔ konɛ e kɛ ha nɛ waa pee e suɔmi nya ní?

⁷ Mɛni ji ni komɛ nɛ Satan peeɔ konɛ lɔ ɔ nɛ ha nɛ wa ko bu níhi nɛ Yehowa tu kɛ wo wa dɛ ɔ kaa a he jua wa? Nyɛ ha nɛ wa susu ní nɛ ɔmɛ ekomɛ a he nɛ waa hyɛ. E guɔ tiivi nɔ ní peepeehi, Intanɛti ɔ nɔ, kɛ womi slɔɔtohi a nɔ kɛ sisiɔ wɔ konɛ wa susu kaa ní nɛ ɔmɛ hi nɛ bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa a he nɛ jɔ nɛ wa kpa e mlaa amɛ a nɔ yemi. E guɔ jua bi a nɔ nyɛmi kɛ yi mi wami nɔ kɛ woɔ wa he gbeye konɛ wa kpa fiɛɛmi ní tsumi ɔ. Nɛ e bɔɔ mɔde kaa e maa ngɔ lakpa munyuhi “nɛ a tsɛɔ mɛ ke ‘nile’” nɛ je hemi kɛ yemi kuali a ngɔ ɔ kɛ sisi wɔ nɛ waa ngmɛɛ anɔkuale ɔ he.​—1 Tim. 6:20, 21.

8. Mɛni o kase ngɛ nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Daniel ɔ níhi a si kpami ɔ mi?

⁸ Ke wa hyɛ we nɛ hi ɔ, bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, wa maa ngmɛɛ anɔkuale ɔ he. Mo susu nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Daniel * nɛ e suɔ video games ɔ níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. E de ke: “Benɛ i ye jeha nyɔngma pɛ nɛ i bɔni video  games fiami. Sisije ɔ, i fiaa video games nɛ ní yayahi be mi. Se bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, i bɔni video games nɛ daimonio kɛ yi wu tso ní peepeehi ngɛ mi ɔ fiami.” Nyagbenyagbe ɔ, Daniel fiaa video games ngmlɛfia 15 sɔuu daa ligbi. Daniel de ke: “Ngɛ anɔkuale mi ɔ, i le kaa video games nɛ i ngɛ fiae kɛ be abɔ nɛ i kɛ fiaa a ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ i kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ ngɛ puɛe. I de ye he ke, tsa pi nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de ɔ nɛ e sa nɛ maa pee.” Ke wa hyɛ we nɛ hi ɔ, hɛja jemi ma nyɛ ma ha nɛ wa bɔni anɔkuale ɔ he ngmɛɛmi bɔɔbɔɔbɔɔ. Ke e ba lɛ jã a, lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ waa ngmɛɛ níhi nɛ a he jua wa nɛ Yehowa tu kɛ wo wa dɛ ɔ a he.

9. Ngɛ 1 Timoteo 1:18, 19 ɔ nya a, mɛnɔ he nɛ Paulo ngɔ Timoteo kɛ to?

⁹ Kane 1 Timoteo 1:18, 19. Paulo ngɔ Timoteo kɛ to ta bulɔ he, nɛ e wo lɛ he wami konɛ e ya nɔ nɛ e “hi ta kpakpa a hwue.” Pi ta nitsɛ he munyu nɛ Paulo ngɛ tue, mohu ɔ mumi mi ta he munyu e ngɛ tue ɔ nɛ. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Kristofohi ngɛ kaa ta buli nɛ a ngɛ ta hwue? Mɛni suhi nɛ e sa nɛ wa ná kaa Kristo ta buli? Nyɛ ha nɛ wa susu níhi enuɔ nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ Paulo nɔ́ he tomi nɔ́ ɔ mi ɔ he. Ní nɛ ɔmɛ maa ye bua wɔ konɛ waa ya nɔ nɛ waa pɛtɛ anɔkuale ɔ he.

10. Mɛni nɛ wa he nɛ wa maa tu kɛ ha Mawu jami ɔ tsɔɔ, nɛ mɛni he je nɛ e sa nɛ waa pee jã?

¹⁰ Moo tu o he kɛ ha Mawu jami. Ta bulɔ kpakpa yeɔ anɔkuale. E hwuɔ ta wawɛɛ konɛ e kɛ po nɔ ko nɛ e suɔ lɛ loo nɔ́ ko nɛ he jua wa wawɛɛ ha lɛ ɔ he piɛ. Paulo wo Timoteo he wami konɛ e tu e he kɛ ha Mawu jami, nɛ tsɔɔ kaa e kɛ anɔkuale yemi nɛ mɛtɛ Mawu he. (1 Tim. 4:7) Ke suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Mawu ɔ mi wa wawɛɛ ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ waa pɛtɛ anɔkuale ɔ he saminya.​—1 Tim. 4:8-10; 6:6.

11. Mɛni he je nɛ e sa nɛ wa tsɔse wa he?

¹¹ Tsɔse o he konɛ o nyɛ nɛ o pee nɔ́ nɛ da. Loko ta bulɔ kpakpa ma nyɛ maa pee klaalo kɛ ha ta fɛɛ ta a, jã e tsɔse e he. Timoteo ya e hɛ mi ngɛ mumi mi ejakaa e kɛ ga womi nɛ Paulo kɛ ha lɛ ɔ tsu ní. Paulo wo lɛ ga kaa e tu akɔnɔ yayahi a nya fo, e ná su kpakpahi nɛ e kɛ nyɛmimɛ Kristofohi nɛ bɔ. (2 Tim. 2:22) Loko Timoteo ma nyɛ maa pee jã a, e he hia nɛ e tsɔse e he. Jã nɔuu kɛ̃ nɛ e sa nɛ wɔ hu wa tsɔse wa he bɔ nɛ pee nɛ wa nyɛ nɛ waa kɛ wa he lo ɔ akɔnɔ ɔmɛ nɛ hwu. (Rom. 7:21-25) Jehanɛ hu ɔ, jã wa tsɔse wa he loko wa ma nyɛ maa hi su yaya a jee nɛ waa hi su ehe ɔ woe. (Efe. 4:22, 24) Nɛ ke ligbi ɔ ba nyagbe nɛ pɔ tɔ wa he po ɔ, eko ɔ, e he maa hia nɛ waa bɔ mɔde wawɛɛ nɛ waa ya asafo mi kpe.​—Heb. 10:24, 25.

12. Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa nyɛ nɛ waa ngɔ Baiblo ɔ kɛ tsu ní saminya?

¹² E sa nɛ ta bulɔ nɛ le bɔ nɛ e kɛ ta hwumi níhi nɛ e ngɛ ɔ ma tsu ní saminya ha. Loko e he maa be ngɛ jã peemi mi ɔ, ja e kɛ tsuɔ ní be fɛɛ be. Jã nɔuu kɛ̃ nɛ e sa nɛ wɔ hu waa le bɔ nɛ waa kɛ Mawu Munyu ɔ ma tsu ní ha saminya. (2 Tim. 2:15) Ngɛ wa kpe ɔmɛ a sisi ɔ, wa kaseɔ blɔ slɔɔtohi a nɔ nɛ wa ma nyɛ maa gu konɛ waa kɛ Mawu Munyu ɔ nɛ tsu ní saminya. Se loko wa ma nyɛ ma plɛ nihi a yi mi nɛ a he ye kaa Baiblo mi anɔkuale ɔ he jua wa niinɛ ɔ, e sa nɛ waa kase Baiblo ɔ be fɛɛ be. E sa nɛ waa ngɔ Mawu Munyu ɔ kɛ wo wa hemi kɛ yemi ɔ mi he wami. Enɛ ɔ biɔ nɛ waa pee Babauu pe Baiblo ɔ kɛkɛ nɛ wa maa kane. E sa nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ wa kaneɔ ɔ he, nɛ wa hla níhi a mi ngɛ wa womi ɔmɛ a mi bɔ nɛ pee nɛ waa nu Ngmami ɔ sisi saminya konɛ wa kɛ tsu ní. (1 Tim. 4:13-15) Ke wa pee jã a, wa ma nyɛ maa ngɔ Mawu Munyu ɔ kɛ tsɔɔ nihi ní. Se jã peemi biɔ babauu pe  ngmami ko nɛ wa maa kane kɛ ha nihi kɛkɛ. Wa suɔ nɛ waa ye bua wa tue buli ɔmɛ nɛ a nu ngmami fɛɛ ngmami nɛ wa kaneɔ kɛ haa mɛ ɔ sisi nɛ a le bɔ nɛ e kɔɔ a he ha. Ke wa kaseɔ Baiblo ɔ be fɛɛ be ɔ, lɔ ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ nɛ waa ngɔ Mawu Munyu ɔ kɛ tsɔɔ ni kpahi ní saminya.​—2 Tim. 3:16, 17.

13. Ngɛ Hebri Bi 5:14 ɔ nya a, mɛni he je nɛ e sa nɛ wa kɔ nɔ́ se?

¹³ Mo kɔ nɔ́ se. E sa nɛ ta bulɔ nɛ e nyɛ nɛ e yɔse oslaa ko nɛ e tu nya fo. Jã nɔuu kɛ̃ nɛ e sa nɛ wɔ hu waa le si fɔfɔɛhi nɛ ma nyɛ maa ye wɔ awi nɛ waa tu nya fo. (Abɛ 22:3; kane Hebri Bi 5:14.) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e he maa hia nɛ waa kɛ nile nɛ hla hɛja jemihi nɛ sa. Behi fuu ɔ, níhi nɛ a jeɔ ngɛ tiivi nɔ kɛ sinihi a mi ɔ woɔ je mi bami yayami mi he wami. Wa yuɔ wa he ngɛ hɛja jemi nɛ ɔmɛ a he ejakaa bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, a ma ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa a mi nɛ gbɔjɔ. Wa le kaa Yehowa hiɔ je mi bami yaya, nɛ nihi nɛ a kɛ a he woɔ je mi bami yaya mi ɔ yeɔ mɛ nitsɛmɛ kɛ ni kpahi hu awi.​—Efe. 5:5, 6.

14. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ nɔ́ se kɔmi ye bua Daniel?

¹⁴ Daniel nɛ wa wo e ta kɛ sɛ hlami ɔ bɔni yɔsemi kaa video games nɛ yi wu tso ní peepeehi kɛ daimonio ní peepeehi ngɛ mi ɔ a hyɛmi ji yayami. E pee níhi a mi hlami ngɛ Watchtower Library ɔ mi konɛ e hla ní komɛ nɛ maa ye bua lɛ nɛ e kɛ da e nyagba a nya. Kɛ jã nɛ e pee ɔ ye bua lɛ ha kɛɛ? E ye bua lɛ nɛ e kpa video games nɛ a sɛ́ ɔ fiami, nɛ e kɛ nihi nɛ a fiaa video games nɛ ɔmɛ ngɛ Intanɛti ɔ nɔ ɔ hu kpa bɔmi. Daniel de ke: “I kɛ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ ye we asafo ɔ mi ɔ peeɔ kake kɛ peeɔ níhi mohu pe nɛ ma hi tsu mi nɛ ma hi video games fiae.” Amlɔ nɛ ɔ, Daniel ngɛ sɔmɔe kaa daa blɔ gbalɔ kɛ asafo mi nɔkɔtɔma.

15. Mɛni he je nɛ oslaa ngɛ lakpa munyuhi a he ɔ?

¹⁵ Kaa bɔ nɛ Timoteo pee ɔ, e sa nɛ wɔ hu wa kɔ nɔ́ se, nɛ waa le oslaa nɛ ngɛ lakpa munyuhi nɛ hemi kɛ yemi kuali gbɛɛ kɛ fĩaa a he. (1 Tim. 4:1, 7; 2 Tim. 2:16) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, a maa gbɛ wa nyɛmimɛ a he lakpa munyuhi kɛ fĩa loo a ma ha nɛ wa yi mi nɛ pee wɔ enyɔɔnyɔ ngɛ Yehowa asafo ɔ he. Lakpa munyu nɛ ɔmɛ ma nyɛ ma gbɔjɔ wa hemi kɛ yemi ɔ. E sa nɛ wa kua lakpa munyu nɛ ɔmɛ. Mɛni he je? Ejakaa lakpa munyu nɛ ɔmɛ je “nyumuhi nɛ a juɛmi puɛ nɛ anɔkuale ɔ bɔ mɛ” ɔ a ngɔ. Oti nɛ a kɛ ma a hɛ mi  ji kaa a maa ngɔ “atsinyɛ jemi kɛ nya sami” kɛ ba. (1 Tim. 6:4, 5) A suɔ nɛ wa he a lakpa munyu ɔmɛ ye konɛ wa ko ná hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ wa nyɛmimɛ a mi.

16. Mɛni ji ní komɛ nɛ ma nyɛ maa gbla wa juɛmi nɛ e sa nɛ wa kua?

¹⁶ Ko ha nɛ níhi nɛ gbla o juɛmi. Akɛnɛ Timoteo ji “Kristo Yesu ta bulɔ kpakpa” he je ɔ, e ngɔ e juɛmi kɛ ma fiɛɛmi ní tsumi ɔ nɔ mohu pe nɛ e maa ngɔ e juɛmi kɛ ma he lo nya níhi aloo ní kpahi a nɔ. (2 Tim. 2:3, 4) Kaa bɔ nɛ Timoteo pee ɔ, e sɛ nɛ wa ha nɛ he lo nya níhi nɛ gbla wa juɛmi. “Ní nami nɛ sisiɔ nɔ ɔ” ma nyɛ ma ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa, hɛsa nɛ wa ngɛ kɛ ha Mawu Munyu ɔ, kɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kaa wa maa tsɔɔ ní kpahi Mawu Munyu ɔ mi ma gbɔjɔ. (Mat. 13:22) E sa nɛ waa ya nɔ nɛ waa pee wa si himi kpokploo nɛ waa ngɔ wa be kɛ wa he wami kɛ “hla Matsɛ Yemi ɔ . . . kekle.”​—Mat. 6:22-25, 33.

17-18. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ po huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ he piɛ?

¹⁷ Mo dla o he kɛ to. E sa nɛ ta bulɔ nɛ dla e he kɛ to, nɛ e le nɔ́ nɛ e maa pee kɛ po e he piɛ. Loko wa ma nyɛ maa po níhi nɛ Yehowa tu kɛ wo wa dɛ ɔ he piɛ saminya a, e sa nɛ wa dla wa he kɛ to nɛ waa le nɔ́ nɛ wa maa pee amlɔ nɔuu ke oslaa ko ba. Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa pee jã? E sa nɛ wa dla wa he kɛ to.

¹⁸ Nɔ́ he tomi nɔ́ ko ji nɛ ɔ nɛ. Behi fuu ke nihi ya ní peemi ko ngɛ tsu ko mi ɔ, a deɔ mɛ kaa a hla sinya ko nɛ e kɛ a he kɛ we loko ní peemi ɔ nɛ je sisi. Mɛni he je? Bɔ nɛ pee nɛ ke oslaa ko ba a, a le he nɛ a maa gu amlɔ nɔuu. Jã kɛ̃ nɛ e sa nɛ wɔ hu waa le níhi nɛ wa maa pee ke ji kaa wa ngɛ tiivi hyɛe loo wa ngɛ Intanɛti ɔ nɔ kɛkɛ nɛ tlukaa wa na nɔ́ ko nɛ kɔɔ je mi bami yaya, yi wu tso ní peepeehi loo hemi kɛ yemi kuali a he. Ke wa dla wa he kɛ ha níhi nɛ maa ba a, lɔ ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa po huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ he piɛ nɛ waa ya nɔ nɛ waa pee nihi nɛ a he tsɔ ngɛ e hɛ mi.​—La 101:3; 1 Tim. 4:12.

19. Ke wa bu níhi nɛ a he jua wa nɛ Yehowa tu kɛ wo wa dɛ ɔ he ɔ, mɛni jɔɔmihi wa ma ná?

¹⁹ E sa nɛ waa bu níhi nɛ a he jua wa nɛ Yehowa kɛ ha wɔ ɔ a he. Ní nɛ ɔmɛ ji Baiblo mi anɔkualehi kɛ he blɔ nɛ wa ná kaa wa maa tsɔɔ ni kpahi anɔkuale nɛ ɔmɛ ɔ. Ke wa pee jã a, wa ma ná he nile kpakpa, wa si himi maa pee kpakpa, nɛ wa bua hu maa jɔ kaa wa ye bua ni kpahi nɛ a ba le Yehowa. Ke wa ha nɛ Yehowa ye bua wɔ ɔ, wa ma nyɛ maa bu nɔ́ nɛ a tu kɛ wo wa dɛ ɔ he.​—1 Tim. 6:12, 19.