1-2. Mɛni ha nɛ Yesu hao ɔ?

LIGBI nɛ e nɔ jena Yesu ma gbo ɔ, e hao ejakaa yiwutsotsɛmɛ maa wa lɛ yi mi, nɛ a maa gbe lɛ. Se tsa pi gbenɔ nɛ e ma gbo ɔ pɛ nɛ ha nɛ e hao. E suɔ e Tsɛ ɔ wawɛɛ, nɛ e sume nɛ e maa pee nɔ́ ko nɛ ma ha nɛ e Tsɛ ɔ nine nɛ nyɛ si. Yesu le kaa anɔkuale nɛ e maa ye ngɛ ka a mi ɔ ma ha nɛ e Tsɛ ɔ biɛ ɔ he ma tsɔ. Jehanɛ hu ɔ, Yesu suɔ nimli, nɛ e le kaa neneene wami nɛ adesahi ma ná hwɔɔ se ɔ daa si ngɛ anɔkuale nɛ e maa ye kɛ ya si nyagbe ɔ nɔ.

² E ngɛ mi kaa Yesu hao wawɛɛ mohu lɛɛ, se ngɛ jamɛ a si fɔfɔɛ ɔ mi po ɔ, e ná tue mi jɔmi. E de e bɔfo ɔmɛ ke: “I ngɔ ye tue mi jɔmi ɔ kɛ ngɛ nyɛ hae.” (Yoh. 14:27) Loko nɔ ko ma ná “Mawu tue mi jɔmi ɔ,” ja huɛ bɔmi kpakpa ngɛ e kɛ Yehowa a kpɛti. Jamɛ a tue mi jɔmi ɔ nɛ Yesu ná a ha we nɛ e hao tsɔ.​—Filip. 4:6, 7.

3. Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

³ Wa ti nɔ ko kɛ haomi nɛ mi wa nɛ Yesu kɛ kpe ɔ eko be kpee lɛɛ, se kɛ̃ ɔ, nihi tsuo nɛ a nyɛɛɔ Yesu se ɔ kɛ kahi maa kpe. (Mat. 16:24, 25; Yoh. 15:20) Nɛ kaa bɔ nɛ Yesu hao ɔ, wɔ hu be komɛ ɔ, wa maa hao. Mɛni wa maa pee konɛ wa ko hao tsɔ ngɛ wa nyagba amɛ a he, nɛ tue mi jɔmi nɛ wa ngɛ ɔ nɛ ko puɛ? Nyɛ ha nɛ waa hyɛ níhi etɛ komɛ nɛ Yesu pee benɛ e ngɛ zugba a nɔ ɔ, kɛ bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ kase lɛ ha ke waa kɛ kahi ngɛ kpee.

4. Ngɛ 1 Tɛsalonika Bi 5:17 ɔ nya a, mo ha nɔ hyɛmi ní komɛ nɛ tsɔɔ kaa Yesu sɔle si abɔ ligbi nɛ e ma gbo ɔ.

⁴ Kane 1 Tɛsalonika Bi 5:17. Ligbi ɔ nɛ Yesu ma gbo ɔ, e sɔle si abɔ. Loko Yesu kɛ e kaseli ɔmɛ maa ye Nyɔmtsɛ ɔ gbɔkuɛ niye ní ɔ, e sɔle. (1 Kor. 11:23-25) Loko e kɛ kaseli ɔmɛ maa je he nɛ a ye He Tsɔmi ɔ ngɛ ɔ, e kɛ mɛ sɔle. (Yoh. 17:1-26) Benɛ e kɛ kaseli ɔmɛ ho Oliv Yoku ɔ nɔ ya jamɛ a nyɔ ɔ mi ɔ, e sɔle si abɔ ngɛ lejɛ ɔ. (Mat. 26:36-39, 42, 44) Nyagbe munyuhi nɛ Yesu tu ngɛ sɛumi tso ɔ nɔ loko e gbo ɔ hu ji sɔlemi. (Luka 23:46) Ligbi ɔ nɛ Yesu ma gbo ɔ, e sɔle kɛ ha Yehowa ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ya nɔ ɔ he.

5. Mɛni he je nɛ bɔfo ɔmɛ nyɛ we nɛ a pee kã a?

⁵ Mɛni ye bua Yesu nɛ e nyɛ da amanehlu nɛ ba e nɔ ɔ nya? E ngɔ e hɛ kɛ fɔ e Tsɛ ɔ nɔ kɛ gu sɔlemi nɔ. Bɔfo ɔmɛ lɛɛ a nyɛ we nɛ a hɛɛ sɔlemi mi jamɛ a nyɔ ɔ mi, nɛ lɔ ɔ ha we nɛ a ná kã kɛ da ka a nya. (Mat. 26:40, 41, 43, 45, 56) Ke waa kɛ kahi ngɛ kpee ɔ, e sa nɛ ‘waa ya nɔ nɛ waa sɔle’ kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa ye Yehowa anɔkuale. Mɛni he wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ?

6. Kɛ hemi kɛ yemi maa ye bua wɔ ha kɛɛ konɛ wa ná tue mi jɔmi?

⁶ Wa ma nyɛ maa sɔle ha Yehowa konɛ e “ha wɔ hemi kɛ yemi fuu.” (Luka 17:5; Yoh. 14:1) Akɛnɛ Satan kaa Yesu se nyɛɛli he je ɔ, wa hia hemi kɛ yemi. (Luka 22:31) Ke waa kɛ kahi ngɛ kpee nɔtonɔto ɔ, kɛ hemi kɛ yemi nɛ wa ngɛ ɔ maa ye bua wɔ ha kɛɛ konɛ wa ná tue mi jɔmi? Ke waa kɛ ka ko ngɛ kpee nɛ wa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ ɔ, e sa nɛ  wa ná hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa mi nɛ wa si nɔ́ nɛ piɛ ɔ kɛ ha lɛ. Akɛnɛ wa le kaa Yehowa ma nyɛ ma tsu nyagba a he ní pe bɔ nɛ wa ma nyɛ he je ɔ, wa pee we yeyeeye.​—1 Pet. 5:6, 7.

7. Mɛni o kase ngɛ Robert níhi a si kpami ɔ mi?

⁷ Ngɛ ka fɛɛ ka nɛ waa kɛ maa kpe ɔ mi ɔ, sɔlemi maa ye bua wɔ konɛ wa ná tue mi jɔmi. Mo susu asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Robert ɔ níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. E ye jeha 80 kɛ se. E de ke: “Ga womi nɛ ngɛ Filipi Bi 4:6, 7 ɔ ye bua mi nɛ i nyɛ da kahi fuu a nya ngɛ ye si himi mi. Be ko ɔ, ye sika sane ba pee basaa, nɛ he blɔ nɛ i ngɛ kaa asafo mi nɔkɔtɔma a hu je ye dɛ.” Mɛni ye bua Robert nɛ e pee we yeyeeye? E de ke: “Ke i bɔni haomi pɛ ɔ, i sɔleɔ nɔuu. I ba na kaa sɔlemi nɛ i sɔleɔ ɔ haa nɛ ye tsui nɔɔ ye mi.”

8. Kaa bɔ nɛ Yohane 8:29 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni ji nɔ́ kpa ko hu nɛ ha nɛ Yesu ná bua jɔmi?

⁸ Kane Yohane 8:29. Benɛ a ngɛ Yesu yi mi wae po ɔ, e tsui nɔ e mi ejakaa e le kaa ke e fĩ si kɛ ya su nyagbe ɔ, e Tsɛ ɔ bua maa jɔ. Benɛ ka a mi ba wa wawɛɛ ɔ, e pee e Tsɛ ɔ suɔmi nya ní. E suɔ e Tsɛ ɔ, nɛ e kɛ Mawu jami pee nɔ́ titli ngɛ e si himi mi. Loko e maa ba zugba a nɔ ɔ, e tsu ní kaa Mawu “ga ní tsulɔ kpanaa.” (Abɛ 8:30) Nɛ benɛ e ba zugba a nɔ ɔ, e kɛ kã tsɔɔ nihi e Tsɛ ɔ he ní. (Mat. 6:9; Yoh. 5:17) Ní tsumi nɛ ɔ ha nɛ Yesu ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ.​—Yoh. 4:34-36.

9. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ ke wa ngɔ wa he kɛ wo fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi vii ɔ, e haa nɛ wa náa bua jɔmi?

 ⁹ Ke wa buɔ Yehowa tue, nɛ wa tsuɔ “babauu ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ ní tsumi ɔ mi” be fɛɛ be ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yesu kasee. (1 Kor. 15:58) Ke wa tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ “wawɛɛ” ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ waa hao tsɔ ngɛ wa nyagba amɛ a he. (Níts. 18:5) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, behi fuu ɔ, nihi nɛ waa kɛ mɛ kpeɔ ngɛ fiɛɛmi mi ɔ, a nyagba amɛ a mi wa pe wa nyagba amɛ. Se ke a kase Yehowa he ní nɛ a kɛ níhi nɛ a kase ɔ ngɛ ní tsue ɔ, a si himi tsakeɔ, nɛ a náa bua jɔmi. A níhi a si kpami ɔmɛ haa nɛ wa náa nɔ mi mami kaa Yehowa maa hyɛ wa nɔ. Enɛ ɔ haa nɛ wa náa bua jɔmi. Nyɛmiyo ko nɛ be ko nɛ be ɔ, e peeɔ lɛ kaa se nami be e he, nɛ e yeɔ aywilɛho ɔ ba na kaa wa be tsuo nɛ waa kɛ fiɛɛɔ sane kpakpa a haa nɛ wa náa bua jɔmi niinɛ. E de ke: “Ke i kɛ ye he wo fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi vii ɔ, i yi aywilɛho, mohu ɔ, ye bua jɔɔ. Nɔ́ he je ji kaa ke i ngɛ fiɛɛmi mi ɔ, i naa kaa i hɛ kɛ su Yehowa he haa.”

10. Mɛni o kase ngɛ Brenda níhi a si kpami ɔ mi?

¹⁰ Mo susu nyɛmiyo Brenda níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. Hiɔ ko nɛ ngɛ gbeye fia e kɛ e biyo tsuo. Akɛnɛ nyɛmiyo Brenda nyɛ we nyɛɛmi he je ɔ, e hiɔ wheelchair mi, nɛ e nɔmlɔ tso mi he wami hu nɔ gbɔ kulaa. Be komɛ ɔ, e ya fiɛɛɔ ngɛ wehi a mi. Se sɛ womi ngmami ji blɔ titli nɛ e guɔ nɔ kɛ fiɛɛɔ. E de ke: “Benɛ i na kaa hiɔ nɛ i nu ɔ be hie tsami ngɛ je yaya nɛ ɔ mi ɔ, i ngɔ ye juɛmi tsuo kɛ ma sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɔ. Ke i ngɛ fiɛɛe ɔ, lɔ ɔ yeɔ bua mi nɛ i susuu we ye nyagba amɛ a he. Mohu ɔ, i kɛ ye juɛmi tsuo maa nihi nɛ i fiɛɛɔ ha mɛ ɔ a nɔ konɛ ma ye bua mɛ. Fiɛɛmi ní tsumi ɔ yeɔ bua mi nɛ i kɛ ye juɛmi maa si himi kpakpa nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ nɔ.”

11-13. (a) Mɛni bɔfo ɔmɛ kɛ ni kpa komɛ pee kɛ tsɔɔ kaa a ji Yesu huɛmɛ nitsɛnitsɛ? (b) Kɛ Yesu huɛmɛ ɔmɛ ye bua lɛ ha kɛɛ?

¹¹ Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, huɛ bɔmi kpakpa hi e kɛ e bɔfo anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ a kpɛti. Huɛ bɔmi nɛ ngɛ bɔfo ɔmɛ kɛ Yesu a kpɛti ɔ ngɛ kaa nɔ́ nɛ a tu he munyu ngɛ Abɛ womi ɔ mi ɔ. Abɛ womi ɔ de ke: “Huɛmɛ komɛ . . . mɛtɛɛ a sibi a he kpɛii pe nyɛmimɛ tete po.” (Abɛ 18:24) Yesu naa e huɛmɛ nɛ ɔmɛ kaa a he jua wa wawɛɛ. Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, lɛ nitsɛ e nyɛmimɛ he we lɛ yi. (Yoh. 7:3-5) Be ko po ɔ, e weku li ɔmɛ susu kaa e yi ngɛ puɛe. (Maak. 3:21) Se gbɔkuɛ nɛ e nɔ jena Yesu ma gbo ɔ, e de bɔfo anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ ke: “Nyɛ ji nihi nɛ nyɛ mɛtɛ ye he ngɛ ye ka amɛ a mi.”​—Luka 22:28.

¹² Be komɛ ɔ, bɔfo ɔmɛ peeɔ ní komɛ nɛ Yesu bua jɔɛ he, se Yesu hyɛ we a tɔmi ɔmɛ. Mohu ɔ, e naa kaa a ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ e mi. (Mat. 26:40; Maak. 10:13, 14; Yoh. 6:66-69) Gbɔkuɛ nɛ e nɔ jena a maa gbe Yesu ɔ, e de e bɔfo anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ ke: “I tsɛ nyɛ ke huɛmɛ, ejakaa i ha nɛ nyɛ le níhi tsuo nɛ i nu kɛ je ye Tsɛ ɔ ngɔ ɔ.” (Yoh. 15:15) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yesu huɛmɛ ɔmɛ wo lɛ he wami wawɛɛ. Bɔ nɛ a ye bua Yesu ha kɛ tsu e sɔmɔmi ní tsumi ɔ ha nɛ Yesu ná bua jɔmi.​—Luka 10:17, 21.

¹³ Ngɛ bɔfo ɔmɛ a se ɔ, Yesu huɛmɛ kpahi nɛ yihi hu piɛɛ he ɔ ye bua lɛ ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ, kɛ ní kpahi hu a mi. A kpɛti ni komɛ fɔ Yesu nine kɛ ya a wehi a mi, nɛ a kɛ lɛ ye ní. (Luka 10:38-42; Yoh. 12:1, 2) Ni komɛ  hu piɛɛ e he kɛ hia blɔ, nɛ a kɛ lɛ gba níhi nɛ a ngɛ ɔ. (Luka 8:3) Akɛnɛ Yesu ji huɛ kpakpa he je ɔ, lɛ hu e ná huɛmɛ kpakpahi. E pee ní kpakpahi kɛ ha e huɛmɛ, nɛ e hyɛ we blɔ kaa a pee níhi nɛ a be nyɛe maa pee. Yesu ye mluku lɛɛ, se e bua jɔ yemi kɛ buami nɛ e huɛmɛ nɛ a yi mluku ɔ kɛ ha lɛ ɔ he. Atsinyɛ jemi ko be he kaa jã nɛ a pee ɔ ha nɛ Yesu ná bua jɔmi wawɛɛ.

14-15. Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa ná huɛmɛ kpakpahi, nɛ ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ a ma nyɛ maa ye bua wɔ?

¹⁴ Ke wa ngɛ huɛmɛ kpakpahi ɔ, a maa ye bua wɔ konɛ waa kɛ anɔkuale yemi nɛ sɔmɔ Yehowa. Ke o ji huɛ kpakpa a, lɛɛ mo hu o ma ná huɛmɛ kpakpahi. (Mat. 7:12) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Baiblo ɔ woɔ wɔ he wami kaa waa kɛ wa be kɛ wa he wami nɛ ye bua ni kpahi, titli nihi nɛ “e fĩ” mɛ ɔ. (Efe. 4:28) Anɛ nɔ ko ngɛ o we asafo ɔ mi nɛ o ma nyɛ maa ye bua lɛ lo? Anɛ o ma nyɛ ma ya ye jua ha nyɛmi ko nɛ e bwɔ loo e be he wami nɛ e be nyɛe maa je kpo kɛ ya he ko lo? Anɛ o ma nyɛ ma ha weku ko nɛ a kɛ sika he nyagba ngɛ kpee ɔ niye ní lo? Ke o le bɔ nɛ a kɛ jw.org^® ɔ kɛ JW Library^® app ɔ tsuɔ ní ha a, anɛ o ma nyɛ maa ye bua nyɛmimɛ nɛ a ngɛ o we asafo ɔ mi ɔ konɛ mɛ hu a le bɔ nɛ a kɛ tsuɔ ní ha lo? Ke wa yeɔ bua ni kpahi ɔ, wɔ hu wa ma ná bua jɔmi.​—Níts. 20:35.

¹⁵ Huɛmɛ kpakpahi maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa da kahi a nya, nɛ́ wa ná bua jɔmi. Kaa bɔ nɛ Elihu to e tsui si kɛ bu Hiob tue benɛ e ngɛ e ka amɛ a he munyu tue ɔ, jã nɔuu nɛ wa huɛmɛ hu buɔ wɔ tue ke wa  ngɛ mɛ wa nyagbahi dee. (Hiob 32:4) E sɛ nɛ waa hyɛ blɔ kaa wa huɛmɛ ɔmɛ maa mwɔ yi mi kpɔ kɛ ha wɔ. Se ke a je Baiblo ɔ mi kɛ wo wɔ ga nɛ waa kɛ tsu ní ɔ, wa ma ná he se. (Abɛ 15:22) Ke e fĩ wɔ nɛ wa huɛ ko suɔ nɛ e ye bua wɔ ɔ, e sa nɛ waa kɛ he si bami nɛ kplɛɛ nɔ kaa bɔ nɛ Matsɛ David pee ɔ. (2 Sam. 17:27-29) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, huɛmɛ kaa jã ji nike ní nɛ Yehowa kɛ ha wɔ.​—Yak. 1:17.

16. Kaa bɔ nɛ Filipi Bi 4:6, 7 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni pɛ lɛ ma ha nɛ wa ná tue mi jɔmi? Moo tsɔɔ nya.

¹⁶ Kane Filipi Bi 4:6, 7. Mɛni he je nɛ Yehowa tsɔɔ kaa wa ma nyɛ ma ná tue mi jɔmi nɛ e haa nɔ ɔ “kɛ gu Kristo Yesu nɔ” ɔ? Ejakaa ja wa ná hemi kɛ yemi ngɛ blɔ nya nɛ Mawu ha Yesu ɔ mi loko wa ma nyɛ ma ná tue mi jɔmi nitsɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, kɛ gu Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ ɔ, Mawu ma nyɛ maa ngɔ wa yayami ɔmɛ kɛ pa wɔ. (1 Yoh. 2:12) Ke wa susu nɔ́ nɛ ɔ he ɔ, e haa nɛ wa tsui nɔɔ wa mi! Yesu nɛ e ji Mawu Matsɛ Yemi ɔ nya Matsɛ ɔ ma je haomihi tsuo nɛ Satan kɛ e je yaya nɛ ɔ kɛ ba wa nɔ ɔ kɛ je. (Yes. 65:17; 1 Yoh. 3:8; Kpoj. 21:3, 4) Munyu nɛ ɔ haa wɔ hɛ nɔ kami nitsɛnitsɛ! E ngɛ mi kaa ní tsumi nɛ Yesu kɛ wo wa dɛ ɔ mi wa mohu lɛɛ, se e piɛɛ wa he, nɛ e maa ye bua wɔ kɛ ya si be nɛ je nɛ ɔ maa ba nyagbe. (Mat. 28:19, 20) Si womi nɛ ɔ woɔ wɔ kã nitsɛ! Wa tsui nɛ maa nɔ wa mi, hɛ nɔ kami kɛ kã nɛ wa ma ná a he hia wawɛɛ ejakaa níhi kaa jã a nɔ nɛ tue mi jɔmi nɛ wa ma ná a daa si ngɛ.

17. (a) Ke Kristofo no ko kɛ ka ngɛ kpee ɔ, mɛni ma nyɛ maa ye bua lɛ konɛ e ná tue mi jɔmi? (b) Ngɛ Yohane 16:33 ɔ nya a, mɛni e sa kaa wa ná nɔ mi mami kaa wa ma nyɛ maa pee?

¹⁷ Lɛɛ ke nyagbahi nɛ a mi wa ba o nɔ ɔ, mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ o ná tue mi jɔmi? O ma nyɛ maa kase Yesu nɛ o pee níhi nɛ e pee benɛ e kɛ kahi kpe ɔ. Kekleekle ɔ, moo sɔle, nɛ o ya nɔ nɛ o hɛɛ sɔlemi mi. Nɔ́ nɛ ji enyɔ ɔ, moo bu Yehowa tue nɛ o fiɛɛ kɛ kã ke e he wa ha mo po. Nɔ́ nɛ ji etɛ ɔ, ha nɛ o huɛmɛ nɛ a ye bua mo. Kɛkɛ ɔ, Mawu tue mi jɔmi ɔ maa bu o tsui kɛ o juɛmi he. Lɔ ɔ maa ye bua mo nɛ o maa da ka fɛɛ ka nya kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ.​—Kane Yohane 16:33.