Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ​—E Sane ɔ Maa Ye Bua Wɔ Konɛ Wa Bua Nɛ Jɔ Be Fɛɛ Be

Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ​—E Sane ɔ Maa Ye Bua Wɔ Konɛ Wa Bua Nɛ Jɔ Be Fɛɛ Be

ANƐ ní tsumi ko ngɛ nɛ o suɔ nɛ o tsu ngɛ asafo ɔ mi, se amlɔ nɛ ɔ, o si fɔfɔɛ be mo blɔ ngmɛe nɛ o tsu lo? Eko ɔ, e ji ní tsumi ko nɛ nɔ ko ná he blɔ kɛ ngɛ tsue momo. Aloo eko ɔ, e ji he blɔ ko nɛ o ná hyɛ, aloo ní tsumi ko nɛ o tsu hyɛ. Se eko ɔ, o jeha ya hɛ mi, hiɔ ngɛ o nya gbae, si himi ɔ mi ba wa, aloo weku blɔ nya ní tsumihi ha we nɛ o pee babauu. Aloo eko ɔ, tsakemihi nɛ asafo ɔ ngɛ pee ɔ he je ɔ, e ma bi nɛ o ngmɛɛ ní tsumi ko nɛ o tsu jehahi babauu kɛ be ɔ he. Bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, eko ɔ, o maa nu he kaa o nyɛ we nɛ o pee níhi tsuo nɛ o suɔ nɛ o pee ngɛ asafo ɔ mi ɔ. Ke o ya je si fɔfɔɛ nɛ ɔmɛ eko mi ɔ, be komɛ ɔ, o kɔni mi ma jɔ̃, se tɔmi be he kaa o maa nu he jã. Se mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ lɔ ɔ nɛ ko ná o nɔ he wami nɛ o ko ngɔ dɔdɔɛ kɛ abofu kɛ wo o mi? Mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ o bua nɛ jɔ be fɛɛ be?

Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ he sane ɔ maa ye bua wɔ nɛ waa le nɔ́ nɛ wa maa pee konɛ wa ná bua jɔmi be fɛɛ be. Yohane ná sɔmɔmi he blɔ nguahi, se eko ɔ, e hyɛ we blɔ kaa Yehowa sɔmɔmi ma ha nɛ e si himi nɛ pee kaa bɔ nɛ e ba a. Eko ɔ, e hyɛ we blɔ kaa e maa ye be babauu ngɛ tsu womi mi pe be abɔ nɛ e kɛ fiɛɛ ɔ. Se kɛ̃ ɔ, ngɛ e si himi mi tsuo ɔ, e ya nɔ nɛ e ná bua jɔmi. Mɛni lɛ ye bua lɛ? Nɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa ná bua jɔmi be fɛɛ be ke waa kɛ si fɔfɔɛhi nɛ wa hyɛ we blɔ ɔ kpe?

NÍ TSUMI NƐ HAA NƆ BUA JƆMI

Yohane dla blɔ mi kɛ ha Mesia bami ɔ. E je e ní tsumi ɔ sisi ngɛ jeha 29 ɔ mi ngɛ gbiɛ be mi. E de ke: “Nyɛ tsake nyɛ tsui, ejakaa hiɔwe Matsɛ Yemi ɔ su si ta.” (Mat. 3:2; Luka 1:12-17) Nihi babauu bu lɛ tue. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nihi babauu je tsitsaa kɛ ba bu e sɛ gbi ɔ tue, nɛ sɛ gbi ɔ he je ɔ, a kpɛti nihi fuu tsake a tsui nɛ a baptisi mɛ. Jehanɛ hu ɔ, Yohane pee kã kɛ bɔ jami hɛ mi nyɛɛli nɛ a buɔ a he dali ɔ kɔkɔ kaa ke a tsakee we ɔ, a maa kojo mɛ. (Mat. 3:5-12) Maa pee gbo be mi ngɛ jeha 29 ɔ mi ɔ, Yohane baptisi Yesu. Enɛ ɔ ji ní tsumi ko nɛ he hia wawɛɛ nɛ Yohane tsu. Kɛ je jamɛ a be ɔ mi kɛ yaa a, Yohane tsɔɔ nihi blɔ kɛ ya Yesu nɛ ji Mesia nɛ a wo e he si ɔ ngɔ.​—Yoh. 1:32-37.

Yesu de ngɛ ní tsumi klɛdɛɛ nɛ Yohane tsu ɔ he ke: “Ngɛ nihi nɛ yihi fɔ mɛ a kpɛti ɔ, nɔ ko ti si hyɛ nɛ e pe Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ.” (Mat. 11:11) Atsinyɛ jemi ko be he kaa, Yohane bua jɔ jɔɔmihi nɛ e ná a he. Mwɔnɛ ɔ, nihi fuu ná jɔɔmihi babauu kaa Yohane. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mo susu Nyɛminyumu Terry he nɛ o hyɛ. E kɛ e yo Sandra kɛ jeha 50 kɛ se sɔmɔ kaa be tsuo sɔmɔli. Terry de ke: “I ná he blɔhi fuu. I sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ, i sɔmɔ ngɛ Betel, i sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ klɛdɛɛ, kpɔ mi nɔ hyɛlɔ, kpokpa nɔ hyɛlɔ, nɛ amlɔ nɛ ɔ, i ngɛ sɔmɔe kaa blɔ gbalɔ klɛdɛɛ ekohu.” E ji bua jɔmi kaa nɔ ko ma ná sɔmɔmi he blɔhi. Se Yohane nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ maa ye bua wɔ nɛ waa na kaa e biɔ mɔde bɔmi loko jamɛ a bua jɔmi ɔ maa hi si daa ke wa si fɔfɔɛ tsake.

MO JE HƐSA KPO BE FƐƐ BE

Nɔ́ nɛ ha nɛ Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ ná bua jɔmi be fɛɛ be ji kaa e hɛ sa he blɔhi nɛ e ná a. Mo susu nɔ́ hyɛmi nɔ́ nɛ ɔ he o hyɛ. Benɛ Yohane baptisi Yesu se ɔ, Yohane se nyɛɛli ɔmɛ a nɔ bɔni gbɔmi nɛ Yesu se nyɛɛli ɔmɛ a he bɔni hyɛmi. Yohane kaseli ɔmɛ hao ngɛ nɔ́ nɛ ɔ he, lɔ ɔ he ɔ, a ya e ngɔ nɛ a ya de lɛ ke: “Hyɛ, e ngɛ nihi baptisie, nɛ ni ɔmɛ tsuo ngɛ e ngɔ yae.” (Yoh. 3:26) Yohane de mɛ ke: “Nɔ nɛ e nɔ́ ji ayɛflo ɔ, lɛ ji ayɛflo huno ɔ nɛ. Se ayɛflo huno ɔ huɛ ɔ, ke e daa si nɛ e nu ayɛflo huno ɔ he ɔ, e bua jɔɔ wawɛɛ nitsɛ ngɛ ayɛflo huno ɔ gbi nɛ e nu ɔ he je. Enɛ ɔ he ɔ, bua jɔmi nɛ i ná a pi si.” (Yoh. 3:29) Yohane kɛ Yesu si we koli, nɛ e susuu we hu kaa he blɔ ngua nɛ Yesu ná a ha nɛ he blɔ nɛ lɛɛ e ngɛ ɔ ba si. Mohu ɔ, Yohane hɛ sa he blɔ nɛ e ná kaa “ayɛflo huno ɔ huɛ ɔ,” nɛ lɔ ɔ ha nɛ e bua jɔɔ be fɛɛ be.

E ngɛ mi kaa Yohane ní tsumi ɔ be gbɔjɔɔ mohu lɛɛ, se bɔ nɛ e pee e ní ha a ye bua lɛ nɛ e bua jɔ he blɔ nɛ e ná a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yohane ji Nazir no kɛ je benɛ a fɔ lɛ, enɛ ɔ he ɔ, e be he blɔ nɛ e nuɔ wai. (Luka 1:15) Yesu tsɔɔ bɔ nɛ Yohane pee e si himi kpokploo ha. E de ke: “Benɛ Yohane ba a, e yi ní, nɛ e nui ní.” Se nɔ́ ko tsi we Yesu kɛ e kaseli ɔmɛ a nya kaa a ko ye ní loo a nu ní. A ngɛ he blɔ nɛ a peeɔ níhi nɛ nɔ fɛɛ nɔ peeɔ ɔ eko. (Mat. 11:18, 19) Jehanɛ hu ɔ, Yohane pee we nyakpɛ ní, se e le kaa Yesu kaseli ɔmɛ nɛ a kpɛti ni komɛ nyɛɛ e se be ko nɛ be ɔ ná he blɔ kaa a maa pee nyakpɛ ní. (Mat. 10:1; Yoh. 10:41) Yohane ha we nɛ ní nɛ ɔmɛ nɛ a je e juɛmi kɛ je e ní tsumi ɔ nɔ, mohu ɔ, e kɛ kã tsu ní tsumi nɛ Yehowa kɛ wo e dɛ ɔ.

Ke wa naa nɔ́ nɛ wa ngɛ tsue ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ɔ kaa nɔ́ ko nɛ he jua wa a, wa ma ná bua jɔmi be fɛɛ be. Terry nɛ wa wo e ta kɛ sɛ hlami ɔ de ke: “I ngɔɔ ye juɛmi kɛ maa ní tsumi fɛɛ ní tsumi nɛ a kɛ woɔ ye dɛ ɔ nɔ.” E kai ní nɛ e tsu ngɛ be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi ɔ, nɛ e de ke, “I pia we ye he, mohu ɔ, i kaiɔ ní kpakpahi sɔuu.”

Ke wa pue wa yi mi tɛ ngɛ nɔ́ nɛ tsɔɔ kaa se nami ngɛ sɔmɔmi he blɔ ko nɛ wa ngɛ ngɛ Yehowa asafo ɔ mi ɔ he ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa ná bua jɔmi babauu ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi. Lɔ ɔ ji he blɔ nɛ wa ná kaa “nihi nɛ a piɛɛ Mawu he kɛ ngɛ ní tsue” ɔ nɛ. (1 Kor. 3:9) Ke a pɔɔ june ko nɛ he jua wa he tsumi ɔ, e kpɛɔ be fɛɛ be. Jã kɛ̃ nɛ ke wa pueɔ wa yi mi tɛ ngɛ hɛ mi nyami nɛ wa ngɛ kaa waa kɛ Yehowa ngɛ ní tsue ɔ he ɔ, wa ma ná bua jɔmi be fɛɛ be. Wa be níhi nɛ wa ngɔ kɛ sã afɔle ɔ ngɔe kɛ to ni kpahi a nɔ́ he. Wa be he blɔhi nɛ wa ngɛ ɔ nae kaa a ba si pe he blɔhi nɛ ni kpahi ngɛ ɔ.​—Gal. 6:4.

NGƆƆ O JUƐMI KƐ MA MUMI MI NÍHI A NƆ

Eko ɔ, Yohane le kaa e sɔmɔmi ní tsumi ɔ se be kɛe, se eko ɔ, e li kaa e sɔmɔmi ní tsumi ɔ maa ba nyagbe tlukaa jã. (Yoh. 3:30) Benɛ Yohane baptisi Yesu nyɔhiɔ ekpa se ngɛ jeha 30 ɔ mi ɔ, Matsɛ Herode wo Yohane tsu. Se kɛ̃ ɔ, Yohane bɔ mɔde nɛ e ya nɔ nɛ e ye odase. (Maak. 6:17-20) Ngɛ tsakemihi nɛ ba Yohane si himi mi tsuo se ɔ, mɛni ye bua lɛ nɛ e ná bua jɔmi? E ngɔ e juɛmi kɛ ma mumi mi níhi a nɔ.

Benɛ Yohane ngɛ tsu mi ɔ, e nu amaniɛ bɔmihi nɛ tsɔɔ bɔ nɛ Yesu sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi ngɛ blie ha a he. (Mat. 11:2; Luka 7:18) Yohane ngɛ nɔ mi mami kaa Yesu ji Mesia a nɛ, se eko ɔ, e susu bɔ nɛ Yesu ma plɛ kɛ tsu níhi tsuo nɛ Ngmami ɔmɛ tsɔɔ kaa Mesia a ma ba tsu ɔ he ní. Akɛnɛ Yohane le kaa Mesia a ma ba pee matsɛ he je ɔ, eko ɔ, e ma bi e he ke ji kaa Yesu ma bɔni matsɛ yemi ngɛ be kpiti mi. Jehanɛ hu ɔ, eko ɔ, e ma bi e he ke ji kaa Yesu ma je lɛ kɛ je tsu ɔ mi. Akɛnɛ Yohane suɔ nɛ e le nɔ́ tutuutu nɛ Yesu ma ba tsu he je ɔ, e tsɔ e kaseli enyɔ konɛ a ya bi Yesu ke: “Anɛ mo ji Nɔ Nɛ E Ma a lo, aloo e sa nɛ waa hyɛ nɔ kpa blɔ?” (Luka 7:19) A ya na bɔ nɛ Yesu gu nyakpɛ blɔ nɔ kɛ ngɛ nihi tsae ha a. Lɔ ɔ se ɔ, Yesu kɛ sɛ mane mɛ kaa a ya de Yohane ke, “Amlɔ nɛ ɔ, hɛ yuyuili ngɛ nɔ́ hyɛe, nɛ glɔtsɛmɛ ngɛ nyɛɛe, kpititsɛmɛ a he ngɛ tsɔe, nɛ nihi nɛ a tue nui nɔ́ ɔ ngɛ nɔ́ nue, a ngɛ gbogboehi a si tlee, nɛ a ngɛ sane kpakpa a fiɛɛe kɛ ngɛ ohiatsɛmɛ hae.” (Luka 7:20-22) Benɛ Yohane kaseli ɔmɛ ba ngɛ lɛ Yesu sɛ ɔ dee ɔ, eko ɔ, Yohane pee totooto kɛ bu mɛ tue.

Atsinyɛ jemi ko be he kaa nɔ́ nɛ Yohane kaseli ɔmɛ ba de lɛ ɔ wo lɛ he wami wawɛɛ. Munyu nɛ ɔmɛ ji odase nɛ tsɔɔ kaa Yesu ha nɛ gbamihi nɛ kɔɔ Mesia a he ɔ ngɛ mi bae. E ngɛ mi kaa Yesu bami ɔ be hae nɛ a je Yohane kɛ je tsu mi mohu lɛɛ, se Yohane le kaa ní nɛ e ba tsu ɔ pee we yaka. Ngɛ e si fɔfɔɛ ɔmɛ tsuo a mi ɔ, e ngɛ yi mi tomi kpakpa he je nɛ e sa nɛ e ná bua jɔmi.

Wa juɛmi nɛ waa kɛ maa ma bɔ nɛ wa je kɛ wɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ ngɛ hɛ mi yae ha a nɔ ɔ ma ha nɛ wa ná bua jɔmi be fɛɛ be

Ke wɔ hu waa kɛ wa juɛmi ma mumi mi níhi a nɔ kaa Yohane ɔ, waa kɛ bua jɔmi kɛ tsui si tomi ma nyɛ ma fĩ si. (Kol. 1:9-11) Wa ma nyɛ maa pee jã kɛ gu Baiblo ɔ nɛ wa maa kane nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he ɔ nɔ, nɛ lɔ ɔ maa ye bua wɔ nɛ wa maa na kaa nɔ́ nɛ wa ngɛ tsue ɔ be yaka pee. (1 Kor. 15:58) Sandra de ke: “Daa ligbi ɔ, i kaneɔ Baiblo ɔ yi kake, nɛ lɔ ɔ ye bua mi nɛ i hɛ kɛ su Yehowa he haa. E ye bua mi nɛ i ngɔ ye juɛmi kɛ ma Yehowa sɔmɔmi nɔ se pi imi nitsɛ ye nɔ.” Jehanɛ hu ɔ, waa kɛ wa juɛmi ma nyɛ maa ma bɔ nɛ Matsɛ Yemi fiɛɛmi ní tsumi ɔ ngɛ nɔ yae ha a nɔ. Lɔ ɔ maa ye bua wɔ nɛ waa kɛ wa juɛmi be wa si fɔfɔɛ ɔ nɔ mae tsɔ, mohu ɔ, wa maa ngɔ wa juɛmi kɛ ma níhi nɛ Yehowa ngɛ tsue ɔ nɔ. Sandra de hu ke, “JW Brɔɔdkastin nɛ a peeɔ daa nyɔhiɔ ɔ haa nɛ wa hɛɛ kɛ suɔ Yehowa asafo ɔ he haa, nɛ e yeɔ bua wɔ nɛ wa náa bua jɔmi be fɛɛ be ngɛ wa ní tsumi ɔ mi.”

Ngɛ be kpiti nɛ Yohane nɔ Baptisilɔ ɔ kɛ tsu e sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi ɔ, “Eliya mumi ɔ kɛ e he wami ɔ” lɛ ye bua lɛ, nɛ kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Eliya blɔ fa mi ɔ, lɛ hu e “ngɛ he numihi kaa wɔ nɔuu.” (Luka 1:17; Yak. 5:17) Ke wa kase Yohane nɛ wa jeɔ hɛ sa kpo, nɛ wa ngɔɔ wa juɛmi kɛ maa Yehowa sɔmɔmi nɔ ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ ma ná bua jɔmi be fɛɛ be ngɛ wa Matsɛ Yemi sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi ngɛ níhi nɛ waa kɛ maa kpe ɔ tsuo se.