Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

“I Ngɛ Hɛ Kɛ Nɔ Fɔmi Ngɛ Mawu Mi”

“I Ngɛ Hɛ Kɛ Nɔ Fɔmi Ngɛ Mawu Mi”

“Nyagbe Adam ɔ ba pee mumi nɛ e haa nɔ wami.”​—1 KOR. 15:45.

LAHI: 151, 147

1-3. (a) Mɛni ji nɔ́ ko nɛ e sa kaa waa ngɔ kɛ piɛɛ níhi titli nɛ wa heɔ ye ɔmɛ a he? (b) Mɛni he je nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ he hia wawɛɛ ɔ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

KE NƆ ko bi mo ke, ‘Mɛni ji nyɛ hemi kɛ yemi titli?’ ɔ, kɛ o ma ha heto kɛɛ? Atsinyɛ jemi ko be he kaa o ma de nɔ ɔ ke Yehowa ji Bɔlɔ, nɛ lɛ nɛ e ha wɔ wami. Eko ɔ, o ma de ke o he Yesu Kristo, nɔ nɛ e ba gbo kɛ kpɔ̃ wɔ ɔ ye. Jehanɛ hu ɔ, o ma de lɛ ke e be kɛe nɛ zugba a maa pee paradeiso, nɛ Mawu we bi maa hi nɔ kɛ ya neneene. Se anɛ o ma de nɔ ɔ ke gbogboehi a si tlemi ɔ piɛɛ níhi nɛ o heɔ yeɔ wawɛɛ ɔ he lo?

2 Ke eko ɔ, wa sume nɛ wa gbo konɛ waa gblee amanehlu ngua a mi nɛ waa hi si kɛ ya neneene ngɛ zugba a nɔ po ɔ, e sa nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ nɛ piɛɛ níhi titli nɛ wa heɔ yeɔ ɔ he. Bɔfo Paulo tsɔɔ nɔ́ he je nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ ji wa hemi kɛ yemi ɔ fã ko nɛ e he hia wawɛɛ ɔ. E de ke: “Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke gbogboehi a si tlemi ko be ɔ, lɛɛ a tle we Kristo hu si mɔ.” Ke a tle we Kristo si ɔ, lɛɛ e be nyɛe maa pee Matsɛ nɛ e ngɛ wa nɔ yee. Nɛ se nami ko be he kaa wa ngɛ Kristo nɔ yemi ɔ fiɛɛe. (Kane 1 Korinto Bi 15:12-19.) Se wa le kaa a tle Yesu si. Hemi kɛ yemi nɛ ɔ nɛ wa ngɛ ɔ haa nɛ e slo wɔ ngɛ Saduki bi ɔmɛ a he. Yuda bi nɛ ɔmɛ he we yi kulaa kaa a tle gbogboehi a si. Ke nihi ngɛ wa he fɛu yee po ɔ, wa ngmɛɛ we wa hemi kɛ yemi kaa a ma tle ni gbogboe ɔmɛ si ɔ he kɔkɔɔkɔ.​—Maak. 12:18; Níts. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

3 Benɛ Paulo ngɛ “Kristo ɔ he sisije tsɔɔmi ɔ” he munyu tue ɔ, e tu ‘gbogboehi a si tlemi ɔ’ hu he munyu. (Heb. 6:1, 2) Paulo ma nɔ mi kaa gbogboehi a si tlemi ɔ ji nɔ́ ko nɛ e he ye wawɛɛ. (Níts. 24:10, 15, 24, 25) E ngɛ mi kaa gbogboehi a si tlemi ɔ piɛɛ “Mawu sɛ gbi klɔuklɔu ɔmɛ a sisije ní ɔmɛ” a he mohu lɛɛ, se lɔ ɔ tsɔɔ we kaa e ji tsɔɔmi ko nɛ e mi kuɔ we. (Heb. 5:12) Mɛni he je?

4. Mɛni sanehi nɔ ko ma nyɛ ma bi ngɛ gbogboehi a si tlemi ɔ he?

4 Ke nihi bɔni Baiblo ɔ kasemi ɔ, a kaneɔ nihi nɛ a tle mɛ si kaa Lazaro he ní. Jehanɛ hu ɔ, a ba kaseɔ kaa ni komɛ kaa Abraham, Hiob, kɛ Daniel ná hemi kɛ yemi kaa a ma tle ni gbogboe ɔmɛ si hwɔɔ se. Se eko ɔ, ke nɔ ko bi mo sanehi nɛ nyɛɛ se ɔ, mɛni o ma de lɛ? Mɛni tsɔɔ kaa gbogboehi a si tlemi nɛ a wo he si jehahi babauu ji nɛ ɔ maa ba mi? Anɛ Baiblo ɔ tsɔɔ be pɔtɛɛ nɛ a ma tle gbogboehi a si lo? Sane bimi nɛ ɔmɛ kɔɔ wa hemi kɛ yemi ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ, nyɛ ha nɛ waa hyɛ nɔ́ nɛ Ngmami ɔ de ngɛ he.

A GBA KƐ FƆ SI JEHA BABAUU KAA A MA TLE LƐ SI

5. Mɛni sane nɛ kɔɔ gbogboehi a si tlemi he wa ma susu he kekle?

5 E be yee ha wɔ kaa wa ma he ye kaa a ma tle nɔ ko nɛ e gbo kɛ we ɔ si. (Yoh. 11:11; Níts. 20:9, 10) Se ke nɔ ɔ gbo jehahi babauu ji nɛ ɔ hu nɛɛ? Anɛ o ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa a ma tle nɔ ko nɛ e gbo kɛ, aloo nɔ ko nɛ gbo kɛ we ɔ si lo? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nɔ́ ko kaa jã ba hyɛ. A wo si kaa a ma tle nɔ ko si, se jehahi babauu be loko e ba mi, nɛ o ná hemi kɛ yemi ngɛ mi. Mɛnɔ ji jamɛ a nɔ ɔ? Kɛ enɛ ɔ kɔɔ gbogboehi a si tlemi nɛ o ngɛ blɔ hyɛe kaa e maa ba hwɔɔ se ɔ he ha kɛɛ?

6. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ La 118 ɔ ba mi ngɛ Yesu blɔ fa mi?

6 Mo ha nɛ wa susu nɔ ko nɛ a gba kɛ fɔ si jeha babauu kaa a ma tle lɛ si ɔ he nɛ waa hyɛ. La 118 nɛ nihi fuu susu kaa David lɛ ngma a de ngɛ la a mi he ko ke: ‘Yehowa, wa kpa mo pɛɛ, he wa yi wami koo! . . . A gbaa nɔ nɛ ma ngɛ Yehowa biɛ mi ɔ!’ Eko ɔ, o ma kai kaa nihi tsɛ munyu nɛ ɔ nɛ kɔɔ Mesia a he ɔ se benɛ e piɛ bɔɔ nɛ a maa gbe Yesu nɛ e ngɛ teji nɔ kɛ yaa Yerusalɛm ma a mi ngɛ Nisan ligbi 9 ɔ nɔ ɔ. (La 118:25, 26; Mat. 21:7-9) Se ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ La 118 ɔ tsɔɔ kaa a ma tle nɔ ko si ngɛ jehahi fuu a se? Mo kadi gbami kpa ko hu nɛ ngɛ jamɛ a la a mi: ‘Tɛ ɔ nɛ tsu fiali ɔmɛ sake fɔ he ɔ, lɔ ɔ nɔuu ba pee kɔ̃ nya tɛ titli ɔ.’​—La 118:22.

“Tsu fiali ɔmɛ” kua Mesia a (Hyɛ kuku 7)

7. Kɛ Yesu he ninyɛ nɛ Yuda bi ɔmɛ ná a mi wa ha kɛɛ?

7 “Tsu fiali ɔmɛ” nɛ ji Yuda jami hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ kua Mesia a. A kplɛɛ we nɔ kaa Yesu ji Kristo ɔ, nɛ a pee níhi nɛ pe jã po. Yuda bi babauu sume lɛ hluu kaa a suɔ nɛ amlaalo ɔ nɛ bu lɛ gbenɔ fɔ. (Luka 23:18-23) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a piɛɛ he nɛ a gbe Yesu ɔ nɛ.

A tle Yesu si nɛ e ba pee ‘kɔ̃ nya tɛ titli’ ɔ (Hyɛ kuku 8, 9)

8. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yesu ba pee ‘kɔ̃ nya tɛ titli’ ɔ?

8 Ke a kua Yesu, nɛ a gbe lɛ ɔ, lɛɛ kɛ e ba lɛ kɛɛ nɛ e ba pee ‘kɔ̃ nya tɛ titli’ ɔ? * Lɔ ɔ ma nyɛ maa ba mi ke ji kaa a tle lɛ si kɛ ba wami mi ekohu. Yesu nitsɛ tsɔɔ enɛ ɔ mi. Ngɛ e nɔ́ he tomi nɔ́ ko mi ɔ, e tsɔɔ kaa ngmɔtsɛ ko tsɔ nihi kɛ ya ngmɔ huli komɛ a ngɔ, se a wa mɛ yi mi kaa bɔ nɛ Israel bi ɔmɛ pee gbali nɛ Mawu tsɔ kɛ ya a ngɔ ɔ. Nɔ́ he tomi nɔ́ ɔ tsɔɔ kaa nyagbe kulaa a, ngmɔtsɛ ɔ tsɔ e binyumu nɛ e suɔ lɛ wawɛɛ ɔ kɛ ya ngmɔ huli ɔmɛ a ngɔ. Anɛ a bu e binyumu ɔ tue lo? Dɛbi. Ngmɔ huli ɔmɛ gbe lɛ. Benɛ Yesu ha nɔ́ he tomi nɔ́ ɔ se ɔ, e tsɛ gbami nɛ ngɛ La 118:22 ɔ se. (Luka 20:9-17) Be ko nɛ Yuda ‘nɔ yeli ɔmɛ, kɛ nikɔtɔma amɛ, kɛ womi ngmali ɔmɛ ya kpe ngɛ Yerusalɛm’ ɔ, bɔfo Petro hu de nɔ́ ko kaa jã. E tu ‘Yesu Kristo, Nazarɛt no ɔ, nɔ nɛ a gbe lɛ ngɛ tso nɔ, se Mawu tle lɛ si kɛ je gbeje ɔ’ he munyu. Petro de mɛ hu ke: “Nɔ nɛ ɔ ji ‘tɛ ɔ nɛ nyɛ nɛ nyɛ ji tsu mali ɔmɛ nyɛ bui lɛ kaa se nami ko ngɛ e he nɛ́ e ba pee kɔ̃ nya tɛ titli ɔ’ nɛ.”​—Níts. 3:15; 4:5-11; 1 Pet. 2:5-7.

9. Mɛni gbami nɛ sa kadimi nɛ ngɛ La 118:22 ɔ?

9 Niinɛ, La 118:22 ɔ gba kɛ fɔ si jehahi babauu kaa nɔ ko ma gbo nɛ a ma tle lɛ si. A ma kua Mesia a, nɛ a maa gbe lɛ, se a ma tle lɛ si kɛ ba wami mi ekohu nɛ e ma ba pee kɔ̃ nya tɛ titli. Enɛ ɔ he ɔ, Mawu Bi nɛ ɔ nɛ a tle lɛ si ɔ pɛ ji nɔ nɛ ‘a ngɔ kɛ ha ngɛ nimli a kpɛti nɛ e sa kaa a gu e nɔ kɛ he wa yi wami.’​—Níts. 4:12; Efe. 1:20.

10. (a) Mɛni gbami lɛ ngɛ La 16:10? (b) Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa La 16:10 kɔ we David he ɔ?

10 Jehanɛ hu ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu ngmami kpa ko hu nɛ kɔɔ gbogboehi a si tlemi ko he ɔ he nɛ waa hyɛ. A ngma gbami nɛ ɔ jeha akpehi abɔ loko e ba mi. Enɛ ɔ haa nɛ wa náa nɔ mi mami kaa ke a wo si kaa a ma tle nɔ ko si ngɛ jehahi fuu a se po ɔ, e maa ba mi. David de ngɛ La 16 mi ke: “O maa bu ye he, nɛ gbenɔ he wami be ye he blɔ náe. Nɔ nɛ o suɔ lɛ ɔ, o be e he ngmɛɛe nɛ e hɛ mi nɛ kpata.” (La 16:10) Tsa pi nɛ David ngɛ tsɔɔe kaa e be gboe gblee, aloo e be Yɔkɔ ɔ mi yae. Mawu Munyu ɔ tsɔɔ heii kaa David ba bwɔ. E “gbo, nɛ a pu lɛ ngɛ David ma a mi.” (1 Ma. 2:1, 10) Ke jã a, lɛɛ mɛni La 16:10 ngɛ tsɔɔe mɔ?

11. Mɛni be nɛ Petro tu La 16:10 he munyu?

11 Tsa pi nɔ́ ko nɛ wa be nyɛe maa na heto ɔ. Benɛ a ngma la nɛ ɔ, maa pee jeha akpe kake se nɛ Petro tu he munyu. Benɛ Yesu gbo nɛ a tle lɛ si otsi bɔɔ komɛ a se ɔ, Petro kɛ Yuda bi kɛ ma jeli nɛ a tsake kɛ ba Yuda jami ɔ mi ɔ sɛɛ La 16:10 he ní. (Kane Ní Tsumi 2:29-32.) Petro tsɔɔ kaa David gbo nɛ a pu lɛ niinɛ. Nihi nɛ a bu Petro tue ɔ le enɛ ɔ. Nɛ nɔ́ ko be Ngmami ɔ mi nɛ tsɔɔ kaa a kɛ Petro kpa we gbi kaa David ‘na kɛ sɛ hlami nɛ e tu Mesia a si tlemi ɔ he munyu.’

12. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ La 16:10 ba mi, nɛ mɛni lɔ ɔ maa nɔ mi ngɛ gbogboehi a si tlemi nɛ a wo he si ɔ he?

12 Petro tsɛ David munyu nɛ ngɛ La 110:1 ɔ se, nɛ e kɛ ma e munyu ɔ nɔ mi. (Kane Ní Tsumi 2:33-36.) Bɔ nɛ Petro kɛ Ngmami ɔ tsɔɔ munyu nɛ ɔ mi ha a ha nɛ nimli kpekpemi ɔ he ye kaa Yesu ji “Nyɔmtsɛ kɛ Kristo.” Jehanɛ hu ɔ, ni ɔmɛ ba kplɛɛ nɔ kaa La 16:10 ba mi benɛ a tle Yesu si kɛ je gbeje ɔ. Pee se ɔ, benɛ bɔfo Paulo kɛ Yuda bi nɛ a ngɛ Antiokia ngɛ Pisidia a ngɛ munyu tue ɔ, lɛ hu e tsɔɔ mi jã nɔuu. Bɔ nɛ e tsɔɔ sane ɔ mi ha a pee mɛ nyakpɛ, nɛ a suɔ kaa e tsɔɔ mɛ níhi fuu. (Kane Ní Tsumi 13:32-37, 42.) E ngɛ mi kaa kɛ je benɛ a wo gbogboehi a si tlemi nɛ ɔmɛ a he si ɔ, jehahi fuu be mohu lɛɛ, se kɛ̃ ɔ, a ba mi. E sa nɛ enɛ ɔ nɛ ha nɛ wɔ hu wa ná nɔ mi mami kaa Baiblo gbamihi nɛ kɔɔ gbogboehi a si tlemi nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ he ɔ maa ba mi.

MƐNI BE A MA TLE NI GBOGBOE ƆMƐ SI?

13. Mɛni sanehi wa ma nyɛ ma bi ngɛ gbogboehi a si tlemi ɔ he?

13 E sa nɛ wa ná nɔ mi mami kaa ke a wo si kaa a ma tle ni gbogboe ɔmɛ si, nɛ jehahi fuu be po ɔ, e maa ba mi. Se eko ɔ, nɔ ko ma bi ke: ‘Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ ma mlɛ be kɛkɛɛ loko ma na ye suɔli nɛ a gbo ɔ lo? Mɛni be nɛ gbogboehi a si tlemi nɛ i ngɛ blɔ hyɛe ɔ maa ba mi?’ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yesu de e kaseli ɔmɛ kaa ní komɛ ngɛ nɛ a li, nɛ a be nyɛe maa le hulɔ. Níhi fuu ngɛ nɛ kɔɔ “be ɔmɛ aloo ligbi ɔmɛ nɛ Tsɛ ɔ to ngɛ lɛ nitsɛ e he wami nya a” he, nɛ lɛ pɛ nɛ e le. (Níts. 1:6, 7; Yoh. 16:12) Se enɛ ɔ tsɔɔ we kaa wa li nɔ́ ko ngɛ be nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ maa ba mi ɔ he.

14. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yesu si tlemi ɔ ngɛ slɔɔto ngɛ ni kpahi nɛ a tle mɛ si blema a he?

14 Bɔ nɛ pee nɛ waa nu sisi ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu gbogboehi a si tlemi nɛ Baiblo ɔ gba kɛ fɔ si ɔ he nɛ waa hyɛ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, gbogboehi a si tlemi nɛ ɔmɛ a kpɛti nɔ́ nɛ he hia pe kulaa ji nɔ́ nɛ kɔɔ Yesu he ɔ. Kaa a tle we Yesu si ɔ, jinɛ wa ti nɔ ko be nyɛe ma ná nɔ mi mami kaa e maa na e suɔli nɛ a gbo ɔ ekohu. Nihi nɛ Eliya kɛ Elisha tle mɛ si loko a tle Kristo si ɔ hí si daa. A kpale gbo, nɛ a plɛ pee zu ngɛ yɔkɔ ɔ mi. Se Yesu lɛɛ ‘a tle lɛ si kɛ je gbeje, e be gboe hu gblegbleegble, ejakaa gbenɔ yi e nɔ nyɔmtsɛ hu.’ E ngɛ hiɔwe, nɛ e ngɛ kɛ yaa “neneene,” nɛ e be gboe gblegbleegble.​—Rom. 6:9; Kpoj. 1:5, 18; Kol. 1:18; 1 Pet. 3:18.

15. Mɛni he je nɛ “kekle yiblii” nɛ Yesu ji ɔ he hia wawɛɛ ɔ?

15 Yesu ji kekleekle nɔ nɛ e ná jamɛ a gbogboehi a si tlemi ɔ, nɛ atsinyɛ jemi ko be he kaa e nɔ́ ɔ ji nɔ́ nɛ he hia pe kulaa. (Níts. 26:23) Se tsa pi lɛ pɛ ji nɔ nɛ a wo si kaa a ma tle lɛ si kɛ ya hiɔwe kaa mumi mi nɔmlɔ. Yesu wo e bɔfo anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ si kaa a kɛ lɛ maa ye tsɛ ngɛ hiɔwe. (Luka 22:28-30) Se loko a ma ná hiɔwo nɛ ɔ, ja a gbo. Kɛkɛ lɔ ɔ se ɔ, a ma tle mɛ si kaa bɔ nɛ a tle Kristo si ɔ. A ma ha mɛ mumi mi nɔmlɔ tso. Paulo tsɔɔ kaa “a tle Kristo si kɛ je gbeje, lɛ ji kekle yiblii ngɛ nihi nɛ a nɔ gbenɔ mahe mi ɔmɛ a kpɛti.” Paulo ya nɔ nɛ e tsɔɔ kaa a ma tle ni kpahi hu si kɛ ya hiɔwe. E de ke: “Se nɔ fɛɛ nɔ ngɛ lɛ nitsɛ e blɔ he nɛ sa: Kristo ji kekle yiblii, lɔ ɔ se ɔ, nihi nɛ a ji Kristo níhi ngɛ be nɛ e ba a mi.”​1 Kor. 15:20, 23.

16. Mɛni wa le ngɛ be nɛ a ma tle nihi si kɛ ya hiɔwe ɔ he?

16 Enɛ ɔ tsɔɔ wɔ nɔ́ ko ngɛ be nɛ a ma tle nihi si kɛ ya hiɔwe ɔ he. Enɛ ɔ maa ya nɔ ngɛ “be nɛ e ba a mi.” Jehahi fuu ji nɛ ɔ nɛ Yehowa Odasefohi da Ngmami ɔ nɔ kɛ tsɔɔ kaa be nɛ Kristo “ba” a je sisi ngɛ jeha 1914 ɔ mi. Loloolo ɔ, wa ngɛ jamɛ a be ɔ mi, nɛ e be kɛe nɛ je yaya nɛ ɔ maa ba nyagbe.

17, 18. Mɛni maa ba nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔmɛ a kpɛti ni komɛ a nɔ ngɛ Kristo bami ɔ mi?

17 Baiblo ɔ tsɔɔ ní kpahi nɛ kɔɔ nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ya hiɔwe ɔ he. Baiblo ɔ de ke: “Wa sume nɛ nyɛɛ pee kaa nihi nɛ a li nɔ́ ko ngɛ ni nɛmɛ nɛ a nɔ gbenɔ mahe mi ɔmɛ a he . . . Ejakaa ke wa ngɛ hemi kɛ yemi kaa Yesu gbo nɛ e te si ekohu ɔ, lɛɛ jã kɛ̃ nɛ Mawu hu maa ngɔ nihi nɛ a nɔ gbenɔ mahe mi . . . ɔ kɛ piɛɛ e he kɛ ba. . . . Wɔ nihi nɛ wa ngɛ wami mi nɛ wa be gboe kɛ yaa si Nyɔmtsɛ ɔ bami ɔ, wa be ni nɛmɛ nɛ a nɔ gbenɔ mahe mi ɔmɛ a hlami sɛe ngɛ blɔ ko blɔ ko nɔ; ejakaa Nyɔmtsɛ ɔ nitsɛ ma kple si kɛ je hiɔwe nɛ e ma tsɛ kɛ gbi nɛ he wa, . . . nɛ ni nɛmɛ nɛ a gbo ngɛ Kristo mi ɔ maa te si kekle. Lɔ ɔ se ɔ, a ma sa wɔ nihi nɛ wa ngɛ wami mi nɛ wa gbo we ɔ kɛ piɛɛ a he kɛ ho ngɛ bɔku ɔmɛ a mi, nɛ waa kɛ Nyɔmtsɛ ɔ ma ya kpe ngɛ kɔɔhiɔ mi; kɛkɛ ɔ, waa kɛ Nyɔmtsɛ ɔ maa hi si daa.”​—1 Tɛs. 4:13-17.

18 Kekleekle gbogboehi a si tlemi ɔ ba ngɛ be nɛ Kristo “bami ɔ” je sisi ɔ se. Nihi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a maa hi wami mi kɛ ya si be nɛ amanehlu ngua a maa ba a, ‘a ma sa mɛ kɛ ho ngɛ bɔku ɔmɛ a mi.’ Nihi nɛ a ma sa mɛ kɛ ho ɔ “be gbenɔ mahe mi nɔe,” nɛ lɔ ɔ tsɔɔ kaa a be mahe hwɔe ngɛ gbenɔ mi be kɛkɛɛ. ‘Ke nyagbe titimati ɔ pɛ ɔ, a ma tsake mɛ tsuo si kake too, kaa a fiaa hɛ ngmɛ ɔ.’​—1 Kor. 15:51, 52; Mat. 24:31.

19. Mɛni “gbogboehi a si tlemi nɛ e hi saminya” wa ngɛ blɔ hyɛe?

19 Mwɔnɛ ɔ, anɔkuale Kristofohi fuu ngɛ nɛ a pɔɛ mɛ nu, nɛ a tsɛ we mɛ kaa a ya piɛɛ Kristo he ngɛ hiɔwe kɛ sɔmɔ. Mohu ɔ, a ngɛ be nɛ je yaya nɛ ɔ maa ba nyagbe ngɛ “Yehowa ligbi ɔ” nɔ ɔ blɔ hyɛe. Nɔ ko be nɛ ma nyɛ maa le be tutuutu nɛ nyagbe ɔ maa ba, se odase tsɔɔ kaa waa kɛ nyagbe ɔ he kɛ we kulaa. (1 Tɛs. 5:1-3) Lɔ ɔ se ɔ, gbogboehi a si tlemi kpa ko hu maa ya nɔ. A ma tle nihi si kɛ ba wami mi ngɛ paradeiso zugba a nɔ. Nihi nɛ a ma tle mɛ si ɔ ma nyɛ maa ye mluku ekohu, nɛ a be gboe hu. Atsinyɛ jemi ko be he kaa enɛ ɔ maa pee “gbogboehi a si tlemi nɛ e hi saminya” pe nɔ́ nɛ ba blema a. E maa hi pe benɛ ‘yi komɛ a nine su a nihi nɛ a gbo ɔmɛ a nɔ kɛ gu gbogboehi a si tlemi nɔ’ ɔ, ejakaa pee se ɔ, a ni ɔmɛ kpale gbo ekohu.​—Heb. 11:35.

20. Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa hwɔɔ se ɔ, a ma tle gbogboehi a si ngɛ blɔ nya tomi nya?

20 Baiblo ɔ tsɔɔ kaa ke a ma tle nihi nɛ a maa ya hiɔwe ɔ si ɔ, a maa da ‘blɔ he nɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ ngɛ’ ɔ nɔ kɛ tle lɛ si. (1 Kor. 15:23) Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa a ma tle nihi nɛ a maa hi zugba a nɔ hu si ngɛ blɔ nya tomi nya. Eko ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa bi ke: Ke Kristo Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ je sisi pɛ ɔ, anɛ a ma tle nihi nɛ a gbo lingmi nɛ ɔ si kekle konɛ a suɔli nɛ a le mɛ ɔ nɛ a he mɛ atuu lo? Anɛ a ma tle nyumu anɔkualetsɛmɛ nɛ a ji hɛ mi nyɛɛli nɛ a hi si blema a si mla konɛ a nyɛɛ Mawu we bi a hɛ mi kɛ to níhi a he blɔ nya ngɛ je ehe ɔ mi lo? Nihi nɛ a sɔmɔ we Yehowa kulaa a hu nɛɛ? Mɛni be nɛ a ma tle mɛ si, nɛ jije a ma tle mɛ si ngɛ? Sanehi fuu ngɛ nɛ wa ma nyɛ ma bi. Se anɛ e he hia wawɛɛ kaa wa susu sane bimi nɛ ɔmɛ a he amlɔ nɛ ɔ lo? Anɛ e sɛ nɛ waa mlɛ nɛ waa hyɛ bɔ nɛ níhi maa ya nɔ ha lo? Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa wa bua maa jɔ bɔ nɛ Yehowa ma tsu ní nɛ ɔmɛ a he ní ha hwɔɔ se ɔ he wawɛɛ.

21. Mɛni ji o hɛ nɔ kami?

21 Se loko jamɛ a be ɔ maa su ɔ, e sa nɛ wa ha nɛ hemi kɛ yemi nɛ wa ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ mi nɛ wa. Mawu gu Yesu nɔ kɛ ma nɔ mi ha wɔ kaa nihi nɛ a gbo, nɛ a ngɛ Mawu kaimi mi ɔ maa te si. (Yoh. 5:28, 29; 11:23) Be ko ɔ, Yesu tsɔɔ kaa Abraham, Isak, kɛ Yakɔb “tsuo a hɛ ngɛ,” nɛ e kɛ ma nɔ mi kaa Yehowa ma nyɛ ma tle gbogboehi a si. (Luka 20:37, 38) Amlɔ nɛ ɔ, wɔ hu waa kɛ nɔ mi mami ma nyɛ ma de nɔ́ nɛ Paulo de ɔ. E de ke: ‘I ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Mawu mi kaa a ma tle nihi si kɛ je gbeje.’​—Níts. 24:15.