1-2. (a) Kɛ munyu nɛ ngɛ Yesaya 41:10 ye bua nyɛmiyo Yoshiko ha kɛɛ? (b) Mɛnɔmɛ a he je nɛ Yehowa ha nɛ a ngma munyu nɛ ɔ kɛ to?

NYƐMIYO ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Yoshiko ya na e dɔkita, nɛ dɔkita a de lɛ sane yobu ko. Dɔkita a de lɛ ke nyɔhiɔ bɔɔ ko pɛ nɛ e piɛ ha lɛ nɛ e kɛ maa hi je mi. Kɛ Yoshiko pee e ní ha kɛɛ? E kai ngmami ko nɛ e bua jɔ he wawɛɛ. Ngmami ɔ ke: “Koo ye gbeye, i kɛ mo ngɛ. O tsui ko po, imi ji o Mawu ɔ nɛ. Ma wo mo he wami, ee, ma ye bua mo.” (Yes. 41:10, NW) Kɛkɛ nɛ e de dɔkita a kaa e yi gbeye kulaa, ejakaa Yehowa piɛɛ e he. * Munyu nɛ ɔ ye bua wa nyɛmiyo ɔ nɛ e nyɛ ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kulaa. Ke wɔ hu waa kɛ kahi ngɛ kpee ɔ, ngmami nɛ ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ, nɛ wa be gbeye yee. Nyɛ ha nɛ waa hyɛ nɔ́ he je nɛ Mawu ha nɛ Yesaya ngma munyu nɛ ɔ kɛ bɔ nɛ e maa ye bua wɔ ha.

² Yehowa ha nɛ Yesaya ngma munyu nɛ ɔmɛ konɛ e kɛ wo Yuda bi nɛ a ma ba nuu mɛ nyɔguɛ kɛ ya Babilon ɔ a bua. Se tsa pi Yuda bi nɛ a ngɔ mɛ nyɔguɛ ɔ pɛ a he je nɛ Yehowa ha nɛ a ngma munyu nɛ ɔ kɛ to. A ngma kɛ ha e we bi nɛ a hi si kɛ je jamɛ a be ɔ mi kɛ ma a tsuo. (Yes. 40:8; Rom. 15:4) Mwɔnɛ ɔ, behi nɛ wa ngɛ mi ɔ ji “behi nɛ a mi wa nɛ a nya dami” ngɛ yee. Enɛ ɔ he ɔ, he wami womi munyu nɛ ngɛ Yesaya womi ɔ mi ɔ he hia wɔ wawɛɛ.​—2 Tim. 3:1.

3. (a) Mɛni si womihi lɛ ngɛ Yesaya 41:10 nɛ ji jeha 2019 wa jeha ngmami ɔ mi? (b) Mɛni he je nɛ si womi nɛ ɔmɛ a he hia wɔ ɔ?

³ Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu Yehowa si womi ɔmɛ  a kpɛti etɛ nɛ woɔ nɔ hemi kɛ yemi mi he wami ɔ he ngɛ Yesaya 41:10: (1) Yehowa kɛ wɔ ngɛ, (2) lɛ ji wa Mawu, kɛ (3) e maa ye bua wɔ. Si womi * nɛ ɔmɛ maa ye bua wɔ kaa bɔ nɛ e ye bua Yoshiko ɔ ejakaa wɔ hu waa kɛ haomihi kpeɔ ngɛ wa si himi mi. Jehanɛ hu ɔ, ní yayamihi nɛ ngɛ nɔ yae ngɛ je ɔ mi ɔ haa nɛ nyagbahi baa wa nɔ. Amlaalohi waa wa ti ni komɛ po yi mi. Nyɛ ha nɛ wa susu si womi etɛ ɔmɛ a he kakaaka.

4. (a) Yehowa si womi ɔmɛ te nɛ he wa ma susu kekle? (Hyɛ sisi ningma a hulɔ.) (b) Mɛni Yehowa de kɛ tsɔɔ kaa e susuɔ wa he wawɛɛ nitsɛ? (d) Kɛ munyu nɛ ɔmɛ haa nɛ o nuɔ he ha kɛɛ?

⁴ Kekleekle si nɛ Yehowa wo ji: “Koo ye gbeye, i kɛ mo ngɛ.” * Yehowa susuɔ wa he be fɛɛ be, nɛ e jeɔ suɔmi kpo ha wɔ kɛ tsɔɔ kaa e kɛ wɔ ngɛ. Mo kadi bɔ nɛ Yehowa tsɔɔ kaa e susuɔ wa he ha ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi. E de ke: “O he jua wa ha mi, . . . o hɛ mi ba nyami, nɛ i suɔ mo.” (Yes. 43:4) Nɔ́ ko nɔ́ ko be nyɛe maa tsi suɔmi nɛ Yehowa ngɛ kɛ ha nihi nɛ a sɔmɔɔ lɛ ɔ nya; nɛ e si womi ɔmɛ hu, kake po be tlɔe. (Yes. 54:10) Suɔmi nɛ e ngɛ kɛ ha wɔ kɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ lɛ wa kpɛti ɔ woɔ wɔ kã. Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, e maa bu wa he kaa bɔ nɛ e bu e huɛ Abram (Abraham) he ɔ. Yehowa de lɛ ke: “Abram, koo ye gbeye. Ma bu o he.”​—1 Mose 15:1.

5-6. (a) Kɛ wa plɛ kɛ le kaa Yehowa suɔ nɛ e ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa da kahi a nya kɛɛ? (b) Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Yoshiko sane ɔ mi?

⁵ Wa le kaa Yehowa suɔ nɛ e ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa da wa haomi ɔmɛ a nya ejakaa e wo si ke: “Ke o haomi ɔmɛ pee kaa pa nɛ o ngɛ poe po, ma piɛɛ o he; o haomi ɔmɛ be nyɛe maa ye o nɔ. Ke o nyɛɛ la mi po, la a be mo sãe. Haomihi tsuo nɛ maa ba o nɔ ɔ, o maa ye a nɔ.” (Yes. 43:2) Mɛni Yehowa ngɛ tsɔɔe?

⁶ Yehowa de we ke e ma je wa haomi ɔmɛ kɛ je. Nɔ́ nɛ e ngɛ tsɔɔe ji kaa e be hae nɛ waa tlɔ haomihi nɛ a ngɛ kaa “pa” a mi. E be blɔ ngmɛe nɛ kahi nɛ a ngɛ kaa “la” a nɛ ye wɔ awi pe bɔ nɛ wa ma nyɛ maa da nya. E wo  wɔ si kaa e maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa gblee haomi ɔmɛ a mi. Mɛni blɔ nɔ Yehowa maa gu kɛ pee jã? E be hae nɛ waa ye gbeye tsɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa ye lɛ anɔkuale kɛ ya si gbenɔ mi po. (Yes. 41:13) Munyu nɛ ɔ ba mi ngɛ Yoshiko nɛ wa tu e he munyu kɛ sɛ hlami ɔ blɔ fa mi. E biyo ɔ de ke: “Bɔ nɛ Yayo to e tsui si ha nɛ e yi gbeye ɔ pee wɔ nyakpɛ. Wa na kaa Yehowa ye bua lɛ niinɛ nɛ e ná bua jɔmi ko ngɛ e mi. Wa mami tu Yehowa kɛ e si womi ɔmɛ a he munyu kɛ tsɔɔ nɛɛsi ɔmɛ kɛ hiɔtsɛmɛ kpahi kɛ ya si benɛ e gbo.” Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Yoshiko sane ɔ mi? Ke wa ná hemi kɛ yemi ngɛ si nɛ Mawu wo ke, “i kɛ mo ngɛ” ɔ mi ɔ, wɔ hu waa kɛ kã ma fĩ si ngɛ kahi a mi.

7-8. (a) Mɛni ji Yehowa si womi enyɔne ɔ, nɛ mɛni e tsɔɔ? (b) Mɛni he je nɛ Yehowa de Yuda bi nɛ a ngɛ nyɔguɛ tso mi ɔ kaa a ‘ko ye gbeye’ ɔ? (d) Mɛni munyu lɛ ngɛ Yesaya 46:3, 4 ɔ nɛ wo Mawu we bi he wami?

⁷ Si womi enyɔne ɔ nɛ Yesaya ngma a ji: “O tsui ko po, imi ji o Mawu ɔ nɛ.” Mɛni nɛ tsui pomi tsɔɔ? Munyungu nɛ a tsɔɔ sisi ke ‘tsui pomi’ ngɛ ngmami nɛ ɔ mi ɔ ma nyɛ maa tsɔɔ “nɔ ko nɛ e ngɛ e he plɛe nɛ e ngɛ e se hyɛe kpamkpam akɛnɛ e ngɛ gbeye yee kaa nɔ́ ko aloo nɔ ko maa ye lɛ awi ɔ he je.”

⁸ Mɛni he je nɛ Yehowa de Yuda bi nɛ a ma ba nuu mɛ kɛ ya Babilon ɔ kaa a “tsui ko po” ɔ? Ejakaa Yehowa le kaa nɔ́ ko maa ba nɛ maa wo Babilon ma a he gbeye. Mɛni lɛ maa wo a he gbeye ɔ? Ke e piɛ bɔɔ nɛ Yuda bi ɔmɛ a jeha 70 nyɔguɛ yemi ɔ maa ba nyagbe ɔ, Medo-Persia ta buli nɛ a he wa a ma ba tua Babilon ma a. Yehowa maa gu ta buli nɛ ɔmɛ a nɔ kɛ kpɔ̃ e we bi kɛ je nyɔguɛ yemi mi ngɛ Babilon. (Yes. 41:2-4) Benɛ Babilon bi ɔmɛ kɛ ni kpahi nɛ a ngɛ jamɛ a kpokpa a nɔ nu kaa a he nyɛli ɔmɛ ma mɛ tuami ɔ, a bɔ mɔde kaa a maa wo a sibi he wami. Enɛ ɔ he ɔ, a de a sibi ke: ‘Moo pee kã!’ Jehanɛ hu ɔ, a puɛ amagahi fuu kɛ yi mi tomi ɔ kaa amaga amɛ maa bu a he. (Yes. 41:5-7) Se ngɛ jamɛ a be ɔ mi nɔuu ɔ, Yehowa to Yuda bi nɛ a ngɛ nyɔguɛ tso mi ɔ a tsui nɔ nine, nɛ e de mɛ ke: “Mo, Israel, [o be kaa mahi nɛ bɔle mo ɔ ejakaa] ye tsɔlɔ ji mo . . . O tsui ko po. Imi ji o Mawu ɔ nɛ.” (Yes. 41:8-10, NW) Mo kadi kaa Yehowa ke: “Imi ji o Mawu ɔ nɛ.” Munyu nɛ ɔ nɛ Yehowa tu ɔ wo e sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ he wami nɛ a na kaa Yehowa hɛ ji a nɔ. A na kaa loloolo ɔ, Yehowa ji a Mawu, nɛ a ji e we bi. Yehowa de mɛ ke: “Ma piɛɛ nyɛ he, nɛ ma he nyɛ yi wami.” Hyɛ bɔ nɛ bua womi munyu nɛ ɔ maa wo Yuda bi nɛ a ngɛ nyɔguɛ tso mi ɔ he wami ha.​—Kane Yesaya 46:3, 4.

9-10. Mɛni he je nɛ e sɛ nɛ waa ye gbeye ɔ? Ngɔɔ nɔ́ he tomi nɔ́ ko kɛ tsɔɔ mi.

⁹ Mwɔnɛ ɔ, nihi babauu ngɛ kɔmɔ yee ejakaa si himi ɔ mi ngɛ wae, nɛ níhi ngɛ puɛe daa ligbi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wɔ hu si himi ɔ mi wa ha wɔ. Se e sɛ nɛ waa ye gbeye. Yehowa ngɛ wɔ dee ke: “Imi ji o Mawu ɔ nɛ.” Mɛni he je nɛ e sa nɛ munyu nɛ ɔ nɛ wo wɔ he wami nɛ wa ko ye gbeye ɔ?

¹⁰ Mo susu nɔ́ he tomi nɔ́ nɛ ɔ he nɛ o hyɛ: Jim kɛ Ben ngɛ ɛloplee mi kɛ ngɛ blɔ hiae. Kɛkɛ nɛ kɔɔhiɔ ko nɛ nya wa ha nɛ ɛloplee ɔ bɔni mimiɛmi. Benɛ ɛloplee ɔ ngɛ mimiɛe wawɛɛ ɔ, a nu gbi ko kɛ je munyu tumi klama a mi ke: “Nyɛɛ fi nyɛ seat belt ɔmɛ. Ɛloplee ɔ ma mimiɛ kikɛ saii.” Jim bɔni gbeye yemi. Se nɔ nɛ ngɛ munyu ɔ tue ɔ de hu ke: “Nyɛ tsui ko po. Imi ɛloplee kudɔlɔ ɔ nɛ i ngɛ munyu ɔ tue ɔ nɛ.” Kɛkɛ nɛ Jim huanya e yi nɛ e de ke, “A kɛ wa wami ngɛ  fiɛe pɛ.” Se e yɔse kaa Ben lɛɛ e hɛwi kulaa. Jim bi lɛ ke: “Mɛni he je nɛ o yi gbeye ɔ?” Ben muɔ hɛlii nɛ e de lɛ ke: “Ejakaa ye papaa nɛ e ngɛ ɛloplee ɔ kudɔe ɔ nɛ, i le lɛ wawɛɛ.” Kɛkɛ nɛ Ben de Jim ke: “Ma de mo nɔ́ ko bɔɔ ngɛ ye papaa he. I he ye kaa ke o le lɛ, nɛ o le bɔ nɛ e le ɛloplee hɛɛmi ha a, mo hu o be gbeye yee.”

11. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ nɔ́ he tomi nɔ́ nɛ kɔɔ Ben kɛ Jim a he ɔ mi?

¹¹ Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ nɔ́ he tomi nɔ́ nɛ ɔ mi? Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ Ben blɔ fa mi ɔ, akɛnɛ wa le Yehowa, wa hiɔwe Tsɛ ɔ saminya he je ɔ, wa yi gbeye kulaa. Wa le kaa e maa ye bua wɔ nɛ wa maa gblee nyagbahi nɛ a ngɛ kaa kɔɔhiɔ nɛ nya wa nɛ waa kɛ kpeɔ ngɛ nyagbe ligbi nɛ ɔmɛ a mi ɔ mi. (Yes. 35:4) Gbeye maa nu nihi ngɛ je ɔ mi lɛɛ, se akɛnɛ wɔɔ lɛɛ wa ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi he je ɔ, wa be gbeye yee. (Yes. 30:15) Kaa bɔ nɛ Ben pee ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ maa ye bua ni kpahi konɛ a ba na kaa e he hia nɛ a ná hemi kɛ yemi ngɛ Mawu mi. Kɛkɛ ɔ, mɛ hu a ma ba ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua mɛ ngɛ nyagbahi nɛ a kɛ maa kpe ɔ tsuo mi.

12. (a) Mɛni ji Yehowa si womi etɛne ɔ? (b) Mɛni nɛ munyu nɛ ji ‘Yehowa ma kɛ he wami’ ɔ tsɔɔ?

¹² Si womi etɛne nɛ Yesaya ngma a ji: “Ma wo mo he wami, ee, ma ye bua mo.” Yesaya tsɔɔ bɔ nɛ Yehowa ma plɛ kɛ wo e we bi ɔmɛ he wami ha a. E de ke: ‘Yehowa ma kɛ he wami; e ngɛ tsɛ yee.’ (Yes. 40:10) Munyu nɛ ji ‘Yehowa ma kɛ he wami’ ɔ tsɔɔ kaa Yehowa ji matsɛ nɛ he wa. E kɛ e he wami kpetekpleenyɛ ɔ ye bua e we bi blema, nɛ e kɛ po a he piɛ hulɔ. Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, e woɔ nihi nɛ ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ e nɔ ɔ he wami,  nɛ e poɔ a he piɛ.​—5 Mose 1:30, 31; Yes. 43:10.

13. (a) Mɛni be titli nɛ Yehowa yeɔ si nɛ e wo kaa e maa wo wɔ he wami ɔ nɔ? (b) Yehowa si womi ɔmɛ te nɛ woɔ wɔ kã?

¹³ Ke nihi te si kɛ wo wɔ nɛ a ngɛ wɔ yi mi wae ɔ, jamɛ a be ɔ ji be titli nɛ Yehowa yeɔ si nɛ e wo kaa e maa ‘wo wɔ he wami’ ɔ nɔ. Si temi kɛ woli bɔɔ mɔde kaa a ma ha nɛ wa kpa fiɛɛmi aloo a maa tsi asafo ɔ nya. Se kɛ̃ ɔ, si temi kɛ womi nɛ ɔmɛ wui wa he gbeye tsɔ. Yehowa wo si ko nɛ woɔ wɔ kã. E de ke: “Ta hwumi níhi nɛ a sɔ̃ nɛ ɔmɛ ekoeko be nyɛe maa pee [nyɛ] nɔ́ ko.” (Yes. 54:17) Si womi nɛ ɔ haa nɛ wa kaiɔ munyu etɛ komɛ.

14. Mɛni he je nɛ e pee we wɔ nyakpɛ kaa Mawu he nyɛli tuaa wɔ ɔ?

¹⁴ Kekleekle ɔ, akɛnɛ wa ji Kristo se nyɛɛli he je ɔ, wa hyɛɛ blɔ kaa nihi maa nyɛ wɔ. (Mat. 10:22) Yesu tsɔɔ kaa ngɛ nyagbe ligbi ɔmɛ a mi ɔ, a maa wa e kaseli ɔmɛ yi mi wawɛɛ. (Mat. 24:9; Yoh. 15:20) Nɔ́ nɛ ji enyɔ ɔ, Yesaya gbami ɔ tsɔɔ kaa pi nɛ nihi maa nyɛ wɔ kɛkɛ, mohu ɔ, a maa sɔ̃ ta hwumi ní slɔɔtohi kɛ wo wɔ. Ta hwumi ní nɛ ɔmɛ ekomɛ ji wa he lakpa munyuhi nɛ a gbɛɛ fiaa kɛ yi mi nɛ a waa wɔ. (Mat. 5:11) Yehowa be wa he nyɛli ɔmɛ a nya tsie kaa a ko sɔ̃ ta hwumi níhi kɛ wo wɔ. (Efe. 6:12; Kpoj. 12:17) Se kɛ̃ ɔ, e sɛ nɛ waa ye gbeye. Mɛni he je?

15-16. (a) Mɛni ji nɔ́ etɛne nɛ e sa kaa wa kai, nɛ kɛ Yesaya 25:4, 5 fĩ munyu nɛ ɔ se ha kɛɛ? (b) Mɛni Yesaya 41:11, 12 tsɔɔ kaa e maa ba nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ wɔ ɔ a nɔ?

¹⁵ Nɔ́ nɛ ji etɛ ɔ, Yehowa de ke, “ta hwumi níhi nɛ a sɔ̃” kɛ wo wɔ ɔ ‘ekoeko be nyɛe maa pee wɔ nɔ́ ko.’ Enɛ ɔ ji anɔkuale munyu nɛ e sɛ nɛ wa hɛ nɛ je nɔ. Kaa bɔ nɛ gbogbo poɔ wa he piɛ ngɛ kɔɔhiɔ nɛ nya wa he ɔ, jã kɛ̃ nɛ Yehowa hu poɔ wa he piɛ ngɛ “yiwutsotsɛmɛ nɛ a yi mi wa a he.” (Kane Yesaya 25:4, 5.) Wa he nyɛli ɔmɛ be nyɛe maa ye wa nɔ kunimi kɛ ya neneene.​—Yes. 65:17.

 ¹⁶ Jehanɛ ɔ, Yehowa tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ maa ba nihi tsuo nɛ “a mi mi fuɔ” wɔ ɔ a nɔ, nɛ enɛ ɔ haa nɛ wa náa hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa ngɛ Yehowa mi. (Kane Yesaya 41:11, 12.) Ngɛ ta nɛ mi wa nɛ waa kɛ wa he nyɛli ɔmɛ ngɛ hwue ɔ tsuo se ɔ, nɔ́ kake pɛ lɛ maa je mi kɛ ba: Mawu we bi a he nyɛli tsuo “a hɛ mi ma kpata pɛsɛpɛsɛ.”

17-18. (a) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Baiblo ɔ kanemi ma nyɛ ma ha nɛ wa ná hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa ngɛ Mawu mi? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́. (b) Kɛ wa yi mi tɛ nɛ wa ma pue ngɛ jeha 2019 jeha ngmami ɔ he ɔ maa ye bua wɔ ha kɛɛ?

¹⁷ Ke wa bɔ mɔde nɛ wa le Yehowa saminya a, lɔ ɔ ma ha nɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ wa ngɛ ngɛ e mi ɔ mi maa wa wawɛɛ. Blɔ kake nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ le Yehowa saminya ji kaa wa maa kase Baiblo ɔ, nɛ wa ma pue wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ wa kane ɔ he. Munyuhi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ tsɔɔ wɔ bɔ nɛ Mawu po e we bi a he piɛ ha blema. Jã kɛ̃ nɛ munyu nɛ ɔmɛ haa nɛ wa náa hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa Mawu maa po wa he piɛ amlɔ nɛ ɔ.

¹⁸ Mo susu munyu nɛ woɔ nɔ he wami nɛ Yesaya kɛ tsɔɔ bɔ nɛ Yehowa poɔ wa he piɛ ha a he nɛ o hyɛ. Yesaya tsɔɔ kaa Yehowa ngɛ kaa to hyɛlɔ, nɛ e sɔmɔli ɔmɛ ngɛ kaa jijɔ bimɛ. Yesaya de ngɛ Yehowa he ke: “E ma bua e to bi ɔmɛ a nya, nɛ e maa hɛɛ mɛ ngɛ e bɔkɔ mi.” (Yes. 40:11) Ke wa susu bɔ nɛ Yehowa ngɔɔ e kɔni nɛ he wa a kɛ hɛɛɔ wɔ ha a he ɔ, wa nuɔ he kaa wa ngɛ slɔkee, nɛ wa yi gbeye. Bɔ nɛ pee nɛ wa nyɛ nɛ waa da wa haomi ɔmɛ a nya a, tsɔlɔ anɔkualetsɛ kɛ ní lelɔ ɔ hla Yesaya 41:10 nɛ e ke, ‘O Tsui Ko Po. Imi Ji O Mawu ɔ Nɛ’ kaa jeha 2019 wa jeha ngmami ɔ. Mo pue o yi mi tɛ ngɛ munyuhi nɛ woɔ nɔ he wami nɛ ɔ he. E maa wo mo he wami konɛ o nyɛ nɛ o da haomihi nɛ o kɛ maa kpe ɔ a nya.