Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Jinɛ E Ko Nyɛ Sa Mawu Hɛ Mi

Jinɛ E Ko Nyɛ Sa Mawu Hɛ Mi

WA JAA Yehowa, nɛ wa suɔ nɛ e bua nɛ jɔ wa he, aloo pi jã? Se mɛnɔ nɛ Mawu bua jɔɔ e he, nɛ e jɔɔ lɛ? Blema a, ni komɛ pee yayamihi nɛ hɛdɔ ngɛ he, se nɛ a pee tsakemi ɔ, Mawu bua ba jɔ a he. Ni komɛ hu nɛ jinɛ a ngɛ su kpakpahi ɔ tɔ̃ Mawu nɔ nɛ e bua jɔɛ a he hu. Enɛ ɔ he ɔ, eko ɔ, o ma bi ke, “Kɛ ma plɛ kɛ sa Yehowa hɛ mi ha kɛɛ?” Bɔ nɛ Yuda bi ɔmɛ a matsɛ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Rehoboam pee e ní ha a maa ye bua wɔ konɛ waa na heto ɔ.

E MATSƐ YEMI Ɔ SISIJE HÍ

Rehoboam papaa ji Solomon. Solomon ye matsɛ jeha 40 ngɛ Israel. (1 Ma. 11:42) Solomon gbo ngɛ jeha 997 ɔ mi loko a fɔ Kristo. Lɔ ɔ se ɔ, Rehoboam hia blɔ kɛ je Yerusalɛm kɛ ho Shekem ya konɛ a pɔ lɛ nu kaa matsɛ. (2 Kron. 10:1) Nihi le e tsɛ Solomon kaa e ngɛ juɛmi saminya. Enɛ ɔ he ɔ, eko ɔ, Rehoboam maa ye gbeye kaa e be nyɛe maa ye ma a nɔ kaa e tsɛ ɔ. Ke e ba ye matsɛ ɔ, e sa nɛ e tsɔɔ kaa e ngɛ juɛmi nɛ e kɛ ma tsu sanehi nɛ a mi wa a he ní.

Benɛ a wo Rehoboam matsɛ ngɛ Israel ɔ, eko ɔ, e na kaa nyagbahi fuu ngɛ nɛ e sa kaa e tsu a he ní. Be bɔɔ se ɔ, Israel ma nimeli ɔmɛ ngɔ a nyagbahi kɛ ba fɔ e hɛ mi. A de lɛ ke: “O tsɛ Salomo wa wɔ yi mi wawɛɛ nitsɛ; tlomi nɛ e ngɔ kɛ tloo wɔ ɔ, tlomi ɔ jiɔ tsɔ. Ke o ma ha nɛ wa tlomi ɔ nɔ ma gbɔ bɔɔ, nɛ wa he mi maa jɔ wɔ ɔ, lɛɛ wa ma sɔmɔ mo.”​—2 Kron. 10:3, 4.

Kɛ Rehoboam maa pee kɛɛ? Ke e pee nɔ́ nɛ ma mi bi ɔmɛ ngɛ bie ɔ, ní komɛ nɛ ma mi bi ɔmɛ haa e weku ɔ, kɛ nihi nɛ a ngɛ matsɛ we ɔ ma nyɛ ma bɔ mɛ. Se ke e kua a, ma mi bi ɔmɛ maa te si kɛ wo lɛ. Kɛ Rehoboam tsu sane ɔ he ní ha kɛɛ? Kekleekle ɔ, e ya bi ga womi ngɛ ma nikɔtɔma komɛ a ngɔ. Benɛ Solomon ngɛ je mi ɔ, jamɛ a nikɔtɔma amɛ nɛ a woɔ lɛ ga. Lɔ ɔ se ɔ, Rehoboam ya bi ga womi ngɛ e juami bi a ngɔ, nɛ e to kaa e maa wa e ma mi bi ɔmɛ yi mi. E de ma mi bi ɔmɛ ke: “Imi lɛɛ i kɛ tlomi ɔ eko ma pa piɛɛ he ha nyɛ. Tsaatsɛ ngɔ kpa gu kɛ fiaa nyɛ; imi lɛɛ i kɛ okpɔngɔ kpa maa fiaa nyɛ!”​—2 Kron. 10:6-14.

Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ sane nɛ ɔ mi? Nile ngɛ mi kaa wa maa bu nikɔtɔmahi nɛ a nane pi si ngɛ Mawu jami mi ɔ tue. Akɛnɛ a ngɛ níhi a si kpami he je ɔ, a ma nyɛ maa na nyagba nɛ maa je yi mi kpɔ ko nɛ wa ngɛ hlae maa mwɔ ɔ mi kɛ ba, nɛ a maa wo wɔ ga kpakpa.​—Hiob 12:12.

‘A BU YEHOWA MUNYU Ɔ TUE’

Rehoboam bua e ta buli ɔmɛ a nya konɛ a kɛ wɛtsohi nɛ a tsɔ atua a nɛ ya hwu ta. Se Yehowa gu gbalɔ Shemaya nɔ kɛ de mɛ ke: “Nyɛɛ kɛ nyɛ nyɛmimɛ Israel bi ɔmɛ ko hwu ta. Nɔ tsuaa nɔ nɛ kpale kɛ ho e we mi ya; ejakaa nɔ́ nɛ ba nɛ ɔ, ye he ngɛ mi.”​—1 Ma. 12:21-24. *

Yehowa ke a ko hwu ta. Hyɛ bɔ nɛ nɔ́ nɛ ɔ maa dɔ Rehoboam ha! E de ke e maa ngɔ “okpɔngɔ kpa” kɛ fiaa e ma mi bi ɔmɛ. Se amlɔ nɛ ɔ, e nyɛ we nɛ e pee nɔ́ ko ngɛ atua nɛ a tsɔ ɔ he. Kɛ e ma mi bi ɔmɛ ma susu ngɛ e he ha kɛɛ? (Kɛ to 2 Kronika 13:7 ɔ he.) Se kɛ̃ ɔ, matsɛ ɔ kɛ e ta buli ɔmɛ ‘bu Yehowa tue, nɛ a kpale kɛ ho a wehi a mi ya kaa bɔ nɛ Yehowa fã mɛ ɔ.’

Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ sane nɛ ɔ mi? Ke nihi ngɛ wa he fɛu yee po ɔ, nile ngɛ mi kaa wa maa bu Mawu tue. Ke wa bu Mawu tue ɔ, e bua maa jɔ wa he nɛ e maa jɔɔ wɔ.​—5 Mose 28:2.

Mɛni je nɔ́ nɛ Rehoboam pee ɔ mi kɛ ba? Rehoboam bu Mawu tue nɛ e kɛ wɛtsohi nɛ a tsɔ a he ɔ hwui ta. Se loloolo ɔ, lɛ ji Yuda kɛ Benyamin wɛtso ɔmɛ a matsɛ. Enɛ ɔ he ɔ, e bɔni mahi pomi, nɛ e fia gbogbo kɛ wo ma amɛ ekomɛ a he saminya. (2 Kron. 11:5-12) Nɔ́ nɛ he hia pe kulaa ji kaa e ye Yehowa mlaa amɛ a nɔ kɛ ya si be ko. Benɛ Israel wɛtso nyɔngma matsɛ yemi ɔ bɔni amagahi jami ngɛ Yeroboam nɔ yemi ɔ sisi ɔ, nihi fuu je lejɛ ɔ kɛ ya Yerusalɛm nɛ a “ya piɛɛ Rehoboam” he kɛ ja Yehowa. (2 Kron. 11:16, 17) Yehowa tue nɛ Rehoboam bu ɔ ha nɛ e matsɛ yemi ɔ da si saminya.

REHOBOAM YAYAMI Ɔ, KƐ E HE PIAMI Ɔ

Benɛ Rehoboam nɔ yemi ɔ ba da si saminya a, e pee nɔ́ ko nɛ nɔ ko hyɛ we blɔ. E kpa Yehowa mlaa amɛ a nɔ yemi, nɛ e bɔni amagahi jami! Mɛni he je nɛ e pee jã a? Anɛ e yayo nɛ e ji Amon no ɔ nɛ e sisi lɛ lo? (1 Ma. 14:21) Wa be nyɛe maa tsɔɔ. Se nɔ́ nɛ wa le ji kaa, ma a tsuo ya nyɛɛ e se. E ngɛ mi kaa Rehoboam fia gbogbo ngɔ wo Yuda ma amɛ fuu a he mohu lɛɛ, se Yehowa ha nɛ Ijipt matsɛ Shishak ya tua ma nɛ ɔmɛ nɛ e ngɔ mɛ!​—1 Ma. 14:22-24; 2 Kron. 12:1-4.

Si fɔfɔɛ ɔ ba puɛ kulaa ejakaa e piɛ bɔɔ nɛ Shishak ma ya su Yerusalɛm he nɛ Rehoboam ngɛ nɔ yee ngɛ ɔ. Jamɛ a be ɔ mi nɛ gbalɔ Shemaya ngɔ sɛ gbi nɛ je Mawu ngɔ kɛ ya ha Rehoboam kɛ e ganɔ ɔmɛ. E de mɛ ke: “Nyɛ kua mi, lɔ ɔ he ɔ, imi hu i ngmɛɛ nyɛ he kɛ wo Shishak dɛ mi.” Kɛ Rehoboam pee e ní ngɛ tsɔsemi nɛ Mawu kɛ ngɛ lɛ hae ɔ he ha kɛɛ? E kplɛɛ tsɔsemi ɔ nɔ! Baiblo ɔ de ke: “Matsɛ ɔ, kɛ Israel ganɔ ɔmɛ kplɛɛ kaa a pee yayami, nɛ a kɛ he si bami de ke, ‘Nɔ́ nɛ Yehowa pee ɔ da.’” Enɛ ɔ he ɔ, Yehowa ha we nɛ a kpata Rehoboam kɛ Yerusalɛm ma a hɛ mi.​—2 Kron. 12:5-7, 12.

Lɔ ɔ se ɔ, Rehoboam ya nɔ nɛ e ye wɛtso enyɔ ɔmɛ a nɔ matsɛ. Loko e ma gbo ɔ, e ke e binyumu ɔmɛ níhi babauu konɛ ke a nyɛmi Abiya ba ye matsɛ ngɛ e gbenɔ se ɔ, a ko te si kɛ wo lɛ. (2 Kron. 11:21-23) Nɔ́ nɛ ɔ nɛ e pee ɔ tsɔɔ kaa e kɛ nile tsu ní pe kekle ɔ.

ANƐ REHOBOAM JI NƆMLƆ KPAKPA ALOO NƆMLƆ YAYAMI?

E ngɛ mi kaa Rehoboam bɔ mɔde kaa e maa pee níhi nɛ da mohu lɛɛ, se Baiblo ɔ de ke: “E pee yayami.” Mɛni he je? ‘Ejakaa e pee we Yehowa suɔmi nya ní.’​—2 Kron. 12:14.

Rehoboam pee we e ní kaa Matsɛ David, e ha we nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi e kɛ Yehowa a kpɛti

Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Rehoboam sane ɔ mi? Be komɛ ɔ, e buɔ Mawu tue. E pee ní kpakpa komɛ kɛ ha Yehowa we bi. Se e ha we nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi e kɛ Yehowa a kpɛti, nɛ e mɛ e juɛmi nya si kaa e maa pee e suɔmi nya ni ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ mi. Enɛ ɔ ha nɛ e kpa nɔ́ nɛ da peemi, nɛ e ya ja lakpa mawuhi. Eko ɔ, o ma bi ke: ‘Benɛ Rehoboam bu Mawu tue ɔ, nihi nɛ a de lɛ ke e pee jã, aloo lɛ nitsɛ nɛ e pia e he, nɛ e suɔ kaa e maa sa Mawu hɛ mi?’ (2 Kron. 11:3, 4; 12:6) Pee se ɔ, e bɔni ní yayami peemi ekohu. Rehoboam ní peepee je ekpa kulaa ngɛ e nɛnɛ David he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Matsɛ David tɔ̃ be komɛ, se e si himi tsuo tsɔɔ kaa e suɔ Yehowa, nɛ fĩ anɔkuale jami se, nɛ e pia e he ngɛ e tɔmi ɔmɛ a he.​—1 Ma. 14:8; La 51:1, 17; 63:1.

Wa ma nyɛ maa kase ní ngɛ Rehoboam sane ɔ mi. E sa nɛ wa ha wa weku mi bimɛ a hiami níhi, nɛ waa ya wa hɛ mi ngɛ Mawu jami mi. Se lɔ ɔ pɛ pi. E sa nɛ wa fĩ anɔkuale jami se, nɛ waa ya nɔ nɛ waa pee jã daa, kɛkɛ ɔ, Mawu bua maa jɔ wa he.

Ke suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa a mi wa a, e be yee ha wɔ kaa wa ma fĩ anɔkuale jami se. Kaa bɔ nɛ a ngɔɔ lɛ kɛ woɔ la mi konɛ la a nɛ ko gbo ɔ, e sa nɛ wɔ hu waa kane Mawu Munyu ɔ, wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he, nɛ waa sɔle daa. Jã nɛ wa maa pee ɔ ma ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Mawu ɔ mi maa wa daa. (La 1:2; Rom. 12:12) Suɔmi nɛ ɔ maa wo wɔ he wami konɛ waa pee Yehowa suɔmi nya ní be fɛɛ be. Ke wa tɔ̃ po ɔ, suɔmi nɛ ɔ ma ha nɛ wa pia wa he nɛ́ wa tsake. Enɛ ɔ be hae nɛ waa pee wa ní kaa Rehoboam, mohu ɔ, waa kɛ wa tsui tsuo ma fĩ anɔkuale jami se.​—Jud 20, 21.

^ kk. 9 Akɛnɛ Solomon yi Mawu anɔkuale he je ɔ, Mawu de kɛ fɔ si kaa matsɛ yemi ɔ mi ma gba enyɔ.​—1 Ma. 11:31.