Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 42

Mɛni Nɛ Yehowa Maa Wo Mo He Wami Nɛ O Pee?

Mɛni Nɛ Yehowa Maa Wo Mo He Wami Nɛ O Pee?

“Mawu . . . woɔ nyɛ he wami ngɛ lɛ nitsɛ e suɔmi nya, nɛ e ngɛ nyɛ suɔmi ɔ kɛ he wami ɔ hae konɛ nyɛ kɛ pee.”—FILIP. 2:13.

LA 104 Mumi Klɔuklɔu ɔ Ji Mawu Nike Ní

NƆ́ NƐ WA MAA KASE *

1. Mɛni nɛ Yehowa ma nyɛ maa pee konɛ e kɛ ha nɛ e yi mi tomi nɛ ba mi?

YEHOWA ma nyɛ maa pee e he nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ he hia konɛ e kɛ ha nɛ e yi mi tomi nɛ ba mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yehowa pee e he Tsɔɔlɔ, Bua Wolɔ, Fiɛɛlɔ kɛ ekpahi fuu. (Yes. 48:17; 2 Kor. 7:6; Gal. 3:8) Se kɛ̃ ɔ, behi fuu ɔ, e kɛ adesahi tsuɔ ní konɛ e kɛ ha nɛ e yi mi tomihi nɛ ba mi. (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Kor. 1:3, 4) Jehanɛ hu ɔ, Yehowa ma nyɛ ma ha wa ti nɔ fɛɛ nɔ juɛmi kɛ he wami nɛ wa hia, nɛ́ wa kɛ pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ma ha nɛ e yi mi tomi maa ba mi. Enɛ ɔ haa nɛ wa naa nɔ́ nɛ Yehowa biɛ ɔ tsɔɔ kaa bɔ nɛ Baiblo mi ní leli komɛ tsɔɔ ɔ.

2. (a) Mɛni he je nɛ be komɛ ɔ, wa susuɔ kaa eko ɔ, Yehowa be nyɛe nɛ e kɛ wɔ nɛ tsu ní ɔ? (b) Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

2 Wɔ tsuo wa suɔ nɛ Yehowa kɛ wɔ nɛ tsu ní, se eko ɔ, ni komɛ he we yi kaa Yehowa kɛ mɛ ma nyɛ ma tsu ní. Mɛni he je? Ejakaa a susuɔ kaa jeha nɛ a ye, loo a si fɔfɔɛ, loo a nyɛmi ha we nɛ a pee babauu. Se ngɛ ni komɛ hu a blɔ fami ɔ, eko ɔ, a ma susu kaa nɔ́ nɛ a ngɛ pee ɔ hiɛ, lɔ ɔ he ɔ, e he hia we nɛ a pee babauu kɛ piɛɛ he. Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu bɔ nɛ Yehowa ma nyɛ ma ha wa ti nɔ fɛɛ nɔ níhi nɛ e hia konɛ e nyɛ nɛ e tsu e yi mi tomi he ní. Lɔ ɔ se ɔ, wa ma susu Baiblo mi nɔ hyɛmi níhi nɛ tsɔɔ bɔ nɛ Yehowa ha e sɔmɔli komɛ suɔmi ɔ kɛ nyɛmi ɔ nɛ a kɛ tsu ní ha a he. Nyagbe ɔ, wa ma susu nɔ́ nɛ wa maa pee konɛ Yehowa nɛ e nyɛ nɛ e kɛ wɔ nɛ tsu ní ɔ he.

YEHOWA HAA WƆ NÍHI NƐ WA HIA

3. Ngɛ Filipi Bi 2:13 ɔ nya a, mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa ma nyɛ ma ha wɔ suɔmi ɔ nɛ wa kɛ tsu nɔ́ ko he ní?

3 Kane Filipi Bi 2:13. * Yehowa ma nyɛ ma ha wɔ suɔmi ɔ nɛ wa kɛ tsu ní. Mɛni blɔ nɔ e maa gu kɛ pee jã? Eko ɔ, wa yɔse kaa nɔ ko hia yemi kɛ buami ngɛ asafo ɔ mi. Aloo asafo mi nikɔtɔma amɛ kane sɛ womi ko nɛ je asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ nɛ tsɔɔ kaa asafo kpa ko nɛ ngɛ wa kpɔ ɔ mi ɔ hia yemi kɛ buami ko. Ke e ba jã a, eko ɔ, wa ma bi wa he ke, ‘Mɛni ma nyɛ ma pee kɛ ye bua?’ Aloo eko ɔ, a ha wɔ ní tsumi ko nɛ wa susu kaa wa be nyɛe ma tsu he ní saminya. Aloo eko ɔ, benɛ wa kane Mawu Munyu ɔ fã ko ta a, wa bi wa he ke, ‘Mɛni blɔ nɔ ma ngɔ munyu nɛ ɔ kɛ tsu ní kɛ ye bua ni kpahi?’ Yehowa be wa nɔ nyɛe kaa waa pee nɔ́ ko. Se ke e na kaa wa bua jɔ he kaa wa ma tsu nɔ́ ko he ní ɔ, e ma nyɛ ma ha wɔ suɔmi ɔ konɛ wa kɛ tsu he ní.

4. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa ma nyɛ ma ha wɔ he wami ɔ nɛ wa kɛ tsu nɔ́ ko he ní?

4 Jehanɛ hu ɔ, Yehowa ma nyɛ ma ha wɔ he wami ɔ konɛ wa kɛ tsu ní. (Yes. 40:29) E ma nyɛ maa gu e mumi klɔuklɔu ɔ nɔ kɛ wo wɔ he wami konɛ waa kɛ nyɛmi ko nɛ wa ngɛ ɔ nɛ tsu ní saminya. (2 Mose 35:30-35) Yehowa ma nyɛ maa gu e we asafo ɔ nɔ kɛ tsɔɔ wɔ blɔ nɛ wa maa gu nɔ kɛ tsu ní tsumi pɔtɛɛ ko. Ke o li blɔ nɔ nɛ o maa gu kɛ tsu ní tsumi ko nɛ a kɛ wo o dɛ ɔ he ní ɔ, mo bi nɛ a ye bua mo. Jehanɛ hu ɔ, wa ma nyɛ ma bi wa hiɔwe Tsɛ ɔ konɛ e ha wɔ “he wami nɛ pe adesahi a nɔ́ ɔ.” (2 Kor. 4:7; Luka 11:13) Nɔ hyɛmi níhi fuu ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ tsɔɔ bɔ nɛ Yehowa ha nyumuhi kɛ yi komɛ suɔmi ɔ kɛ he wami ɔ nɛ a kɛ tsu ní. Ke wa ngɛ nɔ hyɛmi ní nɛ ɔmɛ ekomɛ a he susue ɔ, bɔɔ mɔde nɛ o hyɛ blɔ slɔɔtohi a nɔ nɛ Yehowa ma nyɛ maa gu mo hu o nɔ kɛ tsu nɔ́ ko kaa jã he ní.

NƆ́ NƐ NYUMU KOMƐ NYƐ TSU

5. Mɛni wa kaseɔ ngɛ bɔ nɛ Yehowa kɛ Mose tsu ní ha, kɛ be nɛ e kɛ lɛ tsu ní kɛ kpɔ̃ e we bi ɔ mi?

5 Yehowa ha nɛ Mose pee kpɔlɔ kɛ ha Israel bi ɔmɛ. Se mɛni be nɛ Yehowa kɛ lɛ tsu ní? Be nɛ Mose susu kaa e he su akɛnɛ “a tsɔɔ [lɛ] Ijipt juɛmi ɔ tsuo” ɔ lo? (Níts. 7:22-25) Dɛbi. Yehowa kɛ Mose tsu ní benɛ e dla lɛ nɛ e ba pee nɔ ko nɛ e baa e he si nɛ e he jɔ ɔ. (Níts. 7:30, 34-36) Yehowa ha nɛ Mose ná kã nɛ e kɛ da nɔ yelɔ ngua nɛ ngɛ Ijipt ɔ hɛ mi. (2 Mose 9:13-19) Mɛni wa kaseɔ ngɛ bɔ nɛ Yehowa kɛ Mose tsu ní ha, kɛ be nɛ e kɛ lɛ tsu ní ɔ mi? Yehowa kɛ nihi nɛ a jeɔ su kpakpahi kpo, nɛ́ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ e nɔ kɛ ha he wami womi ɔ tsuɔ ní.​—Filip. 4:13.

6. Mɛni wa kaseɔ ngɛ blɔ nɔ nɛ Yehowa gu nɛ e kɛ Barzilai tsu ní kɛ ye bua Matsɛ David ɔ mi?

6 Jeha lafa komɛ a se ɔ, Yehowa gu Barzilai nɔ kɛ ye bua Matsɛ David. Benɛ David kɛ e we bi ɔmɛ ngɛ e bi Absalom nya fo tue ɔ, ‘pɔ tɔ mɛ, hwɔ ye mɛ, nɛ kuma hu ye mɛ.’ Jamɛ a be ɔ, Barzilai nɛ e ji nɔmoyo ɔ kɛ ni kpa komɛ nɛ a piɛɛ e he ɔ ngɔ a wami kɛ wo oslaa mi kɛ ye bua David kɛ e we bi ɔmɛ. Barzilai susuu we kaa akɛnɛ e wa ngɛ jeha mi he je ɔ, Yehowa kɛ lɛ be nyɛe ma tsu ní. Mohu ɔ, e je e tsui mi nɛ e ngɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ kɛ ye bua Mawu sɔmɔli nɛ e fĩ mɛ ɔ. (2 Sam. 17:27-29) Mɛni wa kaseɔ ngɛ mi? Ke wa wa ngɛ jeha mi po ɔ, Yehowa kɛ wɔ ma nyɛ ma tsu ní kɛ ye bua wa nyɛmimɛ Kristofohi nɛ a ngɛ he nɛ wa ngɛ ɔ, loo ma kpa nɔ ɔ. (Abɛ 3:27, 28; 19:17) Ke wa be nyɛe maa ya nɛ wa ya ye bua mɛ po ɔ, wa ma nyɛ ma ha yemi kɛ buami konɛ ke e fĩ wa nyɛmimɛ ngɛ je kɛ wɛ ɔ, a kɛ ye bua mɛ.​—2 Kor. 8:14, 15; 9:11.

7. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa kɛ Simeon tsu ní, nɛ kɛ enɛ ɔ nɛ wa le ɔ woɔ wɔ he wami ha kɛɛ?

7 Yehowa wo nyumu anɔkualetsɛ Simeon nɛ e wa ngɛ jeha mi nɛ e hi Yerusalem ɔ si kaa e maa na Mesia a kɛ e hɛ ngmɛ loko e ma gbo. Simeon kɛ jehahi babauu ngɛ Mesia a blɔ hyɛe, enɛ ɔ he ɔ, e ngɛ heii kaa si womi nɛ ɔ wo lɛ he wami wawɛɛ nitsɛ. Yehowa jɔɔ Simeon ngɛ e hemi kɛ yemi ɔ kɛ si nɛ e fĩ ɔ he je. Ligbi ko ɔ, “Mumi ɔ kudɔ” lɛ kɛ ba sɔlemi we ɔ. Nɛ e na Yesu nɛ e ji bimwɔyo ɔ, nɛ Yehowa gu Simeon nɔ kɛ gba kɛ kɔ jokuɛ nɛ ɔ he kaa e ma ba pee Kristo ɔ. (Luka 2:25-35) E ngɛ mi kaa eko ɔ, Simeon hí je mi be kɛkɛɛ nɛ e na bɔ nɛ Yesu ma tsu e sɔmɔmi ní tsumi ɔ ha mohu lɛɛ, se e bua jɔ he blɔ nɛ e ná a he, nɛ hwɔɔ se hu ɔ, e maa na ní kpakpahi fuu! Ngɛ je ehe ɔ mi ɔ, nyumu anɔkualetsɛ nɛ ɔ maa na bɔ nɛ Yesu nɔ yemi ɔ maa ngɔ jɔɔmi fuu kɛ ba ha adesahi tsuo nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ. (1 Mose 22:18) Wɔ hu wa bua ma nyɛ maa jɔ he blɔ fɛɛ he blɔ nɛ Yehowa haa wɔ ngɛ e sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi ɔ he.

8. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa kɛ wɔ ma nyɛ ma tsu ní kaa bɔ nɛ e kɛ Banaba tsu ní ɔ?

8 Ngɛ Kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, nyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Yosɛf nɛ e mi mi jɔ ɔ ngɔ e he kɛ ha nɛ Yehowa kɛ lɛ tsu ní. (Níts. 4:36, 37) Eko ɔ, akɛnɛ Yosɛf bɔɔ mɔde nɛ e woɔ ni kpahi a bua he je ɔ, bɔfo ɔmɛ tsɛ lɛ ke Banaba nɛ e sisi ji, “Bua Womi Bi.” Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ Saulo ba pee Kristofo no ɔ, nyɛmimɛ ɔmɛ fuu ye gbeye kaa a maa hɛ kɛ su e he, ejakaa a le lɛ kaa nɔ ko nɛ wa asafo ɔ yi mi. Se kɛ̃ ɔ, Banaba nɛ e mi mi sãa lɛ ɔ ye bua Saulo. Hyɛ bɔ nɛ Saulo bua maa jɔ mi mi sami kpo nɛ Banaba je kɛ tsɔɔ lɛ ɔ he ha. (Níts. 9:21, 26-28) Pee se ɔ, nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ na kaa e he hia nɛ a wo nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Antiokia nɛ ngɛ Siria a he wami. Mɛnɔ a tsɔ? Banaba! E ngɛ heii kaa a hla nɔ nɛ sa. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Banaba “bɔni mɛ tsuo he wami womi kaa a ma nya si ngɛ a tsui mi kaa a maa ya nɔ ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ mi.” (Níts. 11:22-24) Jã kɛ̃ nɛ mwɔnɛ ɔ hu ɔ, Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa pee kaa “bua womi bi” kɛ ha wa nyɛmimɛ Kristofohi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yehowa ma nyɛ maa ngɔ wɔ kɛ tsu ní kɛ wo nɔ ko nɛ e suɔlɔ gbo ɔ bua. Aloo e ma nyɛ maa wo wɔ he wami nɛ wa ya slaa nɔ ko, aloo wa tsɛ nɔ ko nɛ e be he wami, loo e kɔni mi jɔ̃ ɔ ngɛ tɛlifoo nɔ konɛ waa wo nɔ ɔ he wami. Anɛ o ma ha nɛ Yehowa kɛ mo nɛ tsu ní kaa bɔ nɛ e kɛ Banaba tsu ní ɔ lo?​—1 Tɛs. 5:14.

9. Mɛni wa kaseɔ ngɛ bɔ nɛ Yehowa ye bua Nyɛminyumu Vasily nɛ e ba pee to hyɛlɔ kpakpa a mi?

9 Yehowa ye bua nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Vasily, nɛ e ba pee to nɔ hyɛlɔ kpakpa. A hla Vasily kaa asafo mi nɔkɔtɔma benɛ e ye jeha 26. E ye gbeye kaa e be nyɛe maa ye bua nyɛmimɛ nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ saminya, titli ɔ, nihi nɛ a kɛ nyagbahi ngɛ kpee ɔ. Se asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ níhi a si kpami ɔ ye bua lɛ, nɛ Matsɛ Yemi Sɔmɔmi Sukuu ɔ nɛ e ya a hu ye bua lɛ. Vasily nitsɛ hu pee ní komɛ nɛ ye bua lɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e ngma oti nyafinyafi komɛ nɛ e kɛ ma e hɛ mi ɔ kɛ fɔ si. Ke e nyɛ nɛ e su eko fɛɛ eko he ɔ, lɔ ɔ yeɔ bua lɛ nɛ e náa kã. E de ke: “Nɔ́ nɛ woɔ ye he gbeye be ko nɛ be ɔ ji nɔ́ nɛ haa mi bua jɔmi amlɔ nɛ ɔ. Ke Yehowa ye bua mi nɛ i na ngmami ko nɛ ma kɛ wo nyɛminyumu ko aloo nyɛmiyo ko bua ngɛ asafo ɔ mi ɔ, e haa nɛ ye bua jɔɔ.” Nyɛmimɛ nyumuhi, ke nyɛ ngmɛ blɔ nɛ Yehowa kɛ nyɛ tsu ní kaa bɔ nɛ Vasily pee ɔ, Yehowa ma nyɛ ma ha nyɛ nyɛmi ɔ konɛ nyɛ kɛ tsu babauu ngɛ e we asafo ɔ mi.

NƆ́ NƐ YI KOMƐ NYƐ TSU

10. Mɛni nɛ Abigail pee, nɛ mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ e nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi?

10 Benɛ David kɛ e we bi ɔmɛ ngɛ Matsɛ Saul nya fo tue ɔ, a he fĩ mɛ wawɛɛ. Enɛ ɔ he ɔ, David we bi ɔmɛ ya bi Israel niatsɛ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Nabal ɔ konɛ e ha mɛ niye ní bɔɔ, kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko nɛ e ma nyɛ ma ha mɛ. A nyɛ nɛ a bi lɛ yemi kɛ buami nɛ ɔ faa, ejakaa a po Nabal tohi a he piɛ ngɛ nga a nɔ. Se Nabal kpɛletsɛ ɔ ha we mɛ nɔ́ ko nɔ́ ko. Enɛ ɔ ha nɛ David mi mi fu, nɛ e to kaa e ma kpata Nabal kɛ nyumuhi tsuo nɛ a ngɛ e we ɔ mi ɔ a hɛ mi. (1 Sam. 25:3-13, 22) Se Nabal yo Abigail nɛ e he ngɛ fɛu ɔ kɔɔ nɔ́ se hulɔ. E pee kã, nɛ e ya kpla si ngɛ David nane nya, nɛ e kpa lɛ pɛɛ kaa e ko ye e he lue, nɛ́ lɔ ɔ ba ha nɛ e ye muɔ he fɔ. E kɛ hɛ si kami tsu ní, nɛ e wo David ga kaa e ngmɛɛ sane ɔ he. He si bami nɛ Abigail kɛ tu munyu, kɛ bɔ nɛ e kɛ nile tsu sane ɔ he ní ha a ta David tsui he. David yɔse kaa Yehowa nɛ tsɔ Abigail. (1 Sam. 25:23-28, 32-34) Abigail ngɛ su kpakpahi nɛ ha nɛ Yehowa nyɛ nɛ e kɛ lɛ tsu ní. Jã kɛ̃ nɛ Yehowa ma nyɛ maa ngɔ nyɛmimɛ yihi nɛ a ji Kristofohi nɛ ga ngɛ a hɛ mi nɛ a kɔɔ nɔ́ se ɔ kɛ tsu ní kɛ fia a wekuhi kɛ ni kpahi ngɛ asafo ɔ mi ɔ kɛ ma si.​—Abɛ 24:3; Tito 2:3-5.

11. Mɛni nɛ Shalum biyi ɔmɛ pee, nɛ mɛnɔmɛ nɛ a ngɛ mɛ kasee mwɔnɛ ɔ?

11 Jeha lafa komɛ a se ɔ, Yehowa kɛ Shalum biyi ɔmɛ kɛ ni kpa komɛ hu tsu ní kɛ fia Yerusalem gbogbo ɔmɛ. (Neh. 2:20; 3:12) E ngɛ mi kaa a tsɛ ɔ ji ganɔ mohu lɛɛ, se Shalum biyi ɔmɛ suɔ kaa a ma tsu ní tsumi nɛ he wa, nɛ́ oslaa ngɛ he nɛ ɔ. (Neh. 4:15-18) Shalum biyi ɔmɛ be kaa Tekoa ma nimeli ɔmɛ. Tekoa ma nimeli ɔmɛ lɛɛ a kua ní tsumi nɛ “a nɔ hyɛli ɔmɛ ha mɛ ke a tsu ɔ”! (Neh. 3:5) A gbe Yerusalem gbogbo ɔ fiami nya ngɛ ligbi 52 pɛ mi. Hyɛ bɔ nɛ Shalum biyi ɔmɛ a bua maa jɔ ha! (Neh. 6:15) Ngɛ wa be nɛ ɔ mi hu ɔ, nyɛmimɛ yihi fuu kɛ bua jɔmi tsuɔ ní tsumi klɛdɛɛ komɛ kɛ haa Yehowa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ni komɛ yeɔ bua kɛ maa asafo ɔ tsuhi, nɛ ni komɛ hu yeɔ bua kɛ dlaa tsuhi nɛ a ma ha Yehowa a. Nyɛmi nɛ a ngɛ, bua jɔmi nɛ a kɛ tsuɔ ní, kɛ anɔkuale nɛ a yeɔ ɔ ji nɔ́ titli nɛ yeɔ bua mɛ nɛ haa nɛ ní tsumi ɔ yeɔ manye.

12. Mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa ma nyɛ maa ngɔ wɔ kɛ tsu ní kaa Tabita?

12 Yehowa wo Tabita he wami, nɛ e ha nɛ “kpakpa peemi hyi lɛ tɔ, nɛ nihi a he peeɔ lɛ mɔbɔ nɛ e keɔ mɛ ní,” titli ɔ, yalɔyihi. (Níts. 9:36) Akɛnɛ e mi mi jɔ nɛ e keɔ nɔ nɔ́ he je ɔ, nihi fuu fo ya benɛ e gbo ɔ. Se a bua jɔ wawɛɛ benɛ bɔfo Petro tle lɛ si ɔ. (Níts. 9:39-41) Mɛni wa kaseɔ ngɛ Tabita sane ɔ mi? Wa wa jio, wa wɛ jio, nyumu jio, yo jio, wɔ tsuo wa ma nyɛ maa pee nɔ́ ko kɛ ye bua wa nyɛmimɛ.​—Heb. 13:16.

13. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa kɛ nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Ruth nɛ e gboɔ zo ɔ tsu ní, nɛ mɛni nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ba yɔse?

13 Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ Ruth nɛ e gboɔ zo wawɛɛ ɔ suɔ nɛ e pee ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ. Benɛ e ji yoyo wayoo ɔ, ke e ngɛ fiɛɛe ngɛ wehi a mi ɔ, e he sɔɔ kɛ gbaa dɛ womihi. E de ke, “Ye bua jɔ ní tsumi nɛ ɔ he wawɛɛ.” Se e tsɔɔ kaa e he waa ha lɛ kaa lɛ nitsɛ e kɛ nihi maa sɛɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ he ní. E ngɛ mi kaa Ruth gboɔ zo mohu lɛɛ, se e ba pee daa blɔ gbalɔ benɛ e ye jeha 18. Ngɛ jeha 1946 mi ɔ, e ya Watchtower Gilead Baiblo Sukuu ɔ eko, nɛ pee se ɔ, e ya sɔmɔ ngɛ Hawaii kɛ Japan. Yehowa kɛ lɛ tsu ní wawɛɛ kɛ gbɛ sane kpakpa a kɛ fĩa ngɛ ma nɛ ɔmɛ a nɔ. Ruth tsu ní tsumi nɛ ɔ maa pee jeha 80. Lɔ ɔ he ɔ, e de ke: “Yehowa ba pee bua wolɔ ngua kɛ ha mi. E ye bua mi, nɛ amlɔ nɛ ɔ, i gbo we zo hu. I ba ná nɔ mi mami kaa Yehowa ma nyɛ maa ngɔ nɔ fɛɛ nɔ nɛ ngɔɔ e hɛ kɛ fɔɔ e nɔ ɔ kɛ tsu ní.”

MOO NGMƐ BLƆ NƐ YEHOWA KƐ MO NƐ TSU NÍ

14. Ngɛ Kolose Bi 1:29 ɔ nya a, mɛni nɛ e sa nɛ waa pee konɛ Yehowa nɛ e nyɛ nɛ e kɛ wɔ nɛ tsu ní?

14 Kɛ je blema tɔɔ nɛ Yehowa guɔ e sɔmɔli a nɔ kɛ tsuɔ ní tsumi slɔɔtohi fuu. Mɛni nɛ Yehowa ma nyɛ maa gu o nɔ kɛ tsu? Bɔ nɛ o maa je o suɔmi mi nɛ o kɛ kã ma tsu ní tsumi ko ha a lɛ maa tsɔɔ nɔ́ nɛ Yehowa kɛ mo ma tsu. (Kane Kolose Bi 1:29.) Ke o ngɔ o he kɛ ha a, Yehowa ma nyɛ maa ngɔ mo kɛ tsu ní kaa fiɛɛlɔ nɛ ngɛ kã, tsɔɔlɔ nɛ e he be, bua wolɔ kpakpa, ga ní tsulɔ, huɛ kpakpa, aloo nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko nɛ ma ha nɛ Yehowa yi mi tomi nɛ ba mi.

15. Ngɛ fami nɛ ngɛ 1 Timoteo 4:12, 15 ɔ nya a, mɛni e sa nɛ nihewi nɛ a kpa Yehowa pɛɛ konɛ e ye bua mɛ nɛ a pee?

15 Nɛ nyɛ nihewi tsɔwi nɛ nyɛ ma a hu nɛɛ? Wa hia nihewi fuu nɛ a ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami nɛ a sɔmɔ kaa asafo mi sɔmɔli. Ngɛ asafohi fuu a mi ɔ, asafo mi nikɔtɔmahi hiɛ pe asafo mi sɔmɔli. Nihewi nɛ nyɛ ngɛ wa kpɛti, anɛ nyɛ suɔ nɛ nyɛ tsu babauu ngɛ asafo ɔ mi lo? Be komɛ ɔ, nyɛmimɛ komɛ deɔ ke, “I suɔ kaa ma sɔmɔ kaa fiɛɛlɔ pɛ.” Ke jã nɛ mo hu o nuɔ he ɔ, lɛɛ mo kpa Yehowa pɛɛ nɛ e ye bua mo konɛ o ná suɔmi ɔ kaa o ma sɔmɔ kaa asafo mi sɔmɔlɔ, nɛ́ e ha mo he wami ɔ konɛ o nyɛ nɛ o pee babauu ngɛ e sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi. (Fiɛlɔ 12:1) Wa hia nyɛ yemi kɛ buami!​—Kane 1 Timoteo 4:12, 15.

16. Mɛni nɛ e sa nɛ wa bi Yehowa nɛ e ha wɔ, nɛ mɛni he je?

16 Yehowa ma nyɛ maa ngɔ mo kɛ tsu nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko nɛ he hia nɛ ma ha nɛ e yi mi tomi nɛ ba mi. Enɛ ɔ he ɔ, mo bi lɛ konɛ e ha nɛ o ná suɔmi ɔ kɛ ha e ní tsumi ɔ, nɛ o bi lɛ nɛ e ha mo he wami nɛ o maa hia a. O wa jio, o wɛ jio, moo ngɔ o be, o he wami, kɛ níhi nɛ o ngɛ ɔ kɛ wo Yehowa hɛ mi nyami amlɔ nɛ ɔ. (Fiɛlɔ 9:10) Ko ha nɛ gbeye yemi, aloo susumi kaa o be nyɛe ma tsu nɔ́ ko he ní ɔ nɛ ha nɛ he blɔ ngua nɛ o ná kaa o ma tsu babauu ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ɔ nɛ bɔ mo. E ji he blɔ ngua nɛ wɔ tsuo wa ná kaa wa maa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ kɛ wo wa hiɔwe Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ hɛ mi nyami!

LA 127 Bɔ Nɛ E Sa Kaa Ma Ba Ye Je Mi Ha

^ kk. 5 Anɛ o nuɔ he kaa o nyɛ we nɛ o pee babauu ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi lo? Anɛ o nuɔ he kaa o he hia we hu lo? Aloo o susuɔ kaa e he hia we nɛ o pee babauu ha Yehowa lo? Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu blɔhi a nɔ nɛ Yehowa ma nyɛ ma ha wɔ suɔmi ɔ kɛ he wami ɔ nɛ wa kɛ pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ma ha nɛ e yi mi tomi nɛ ba mi ɔ he.

^ kk. 3 E ngɛ mi kaa Paulo ngma munyu nɛ ɔ kɛ ya ha Kristofohi nɛ a hi si ngɛ Kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ mohu lɛɛ, se ngɛ anɔkuale mi ɔ, munyu nɛ ɔ kɔɔ Yehowa sɔmɔli tsuo a he.