1. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ bɔ nɛ nihi foɔ mɛ pɛ a nɔ́ mi ngɛ je ɔ mi ɔ ma nyɛ ma puɛ su kpakpahi nɛ wa ngɛ ɔ?

MƐNI he je nɛ e yeɔ ha wɔ kaa waa kɛ níhi nɛ wa kaseɔ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ma tsu ní ɔ? Nɔ́ he je ji kaa ja wa baa wa he si loko wa ma nyɛ maa pee nɔ́ nɛ da. Jehanɛ hu ɔ, ngɛ “nyagbe ligbi” nɛ ɔmɛ a mi ɔ, nihi nɛ a “suɔ mɛ nitsɛmɛ a he, sika suɔli, fĩali, he nɔ woli” kɛ “nihi nɛ a be he nɔ yemi” sɔuu nɛ a bɔle wɔ kɛ kpe. (2 Tim. 3:1-3) Mawu sɔmɔli le kaa ní peepee nɛ ɔmɛ hí, se be komɛ ɔ, wa hɛ ma nyɛ maa kɔ nimli nɛ ɔmɛ a nɔ. (La 37:1; 73:3) Eko ɔ, nɔ ko po ma bi e he ke: ‘Mɛni he je nɛ e sa nɛ ma fo ni kpahi a nɔ́ mi be mi nɛ a fo we ye nɔ́ mi ɔ? Ke i pee ye “he nɔ nyafii” ɔ, tse nihi be mi bue?’ (Luka 9:48) Ke wa ngmɛ blɔ nɛ su yaya nɛ ɔ ná wa nɔ he wami ɔ, e ma nyɛ ma puɛ suɔmi nɛ ngɛ asafo ɔ mi ɔ, nɛ nihi be lee kaa anɔkuale Kristofohi ji wɔ. Se ke wa kase nɔ hyɛmi ní kpakpahi nɛ Mawu sɔmɔli nɛ a hi si blema a pee ɔ, e maa ye bua wɔ wawɛɛ.

2. Kɛ Mawu sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ nɛ a hi si blema a he ní nɛ wa maa kase ɔ maa ye bua wɔ ha kɛɛ?

² Ke wa suɔ nɛ waa kase nihi nɛ a ye Mawu anɔkuale ɔ,  lɛɛ e sa nɛ waa le níhi nɛ a pee nɛ ha nɛ a ye manye. Mɛni ye bua mɛ nɛ a nyɛ nɛ a kɛ Mawu pee huɛ? Mɛni lɛ ha nɛ Mawu bua jɔ a he? Mɛni ye bua mɛ nɛ a nyɛ nɛ a pee Mawu suɔmi nya ní? Ní nɛ ɔmɛ nɛ wa maa kase ɔ maa ye bua wɔ nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi maa wa saminya.

3, 4. (a) Mɛni blɔ nɔ Yehowa guɔ kɛ tsɔɔ wɔ ní? (b) Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma de ke tsa pi Mawu he ní nɛ wa kaseɔ ɔ pɛ ji mumi mi niye ní ɔ?

³ Wa náa tsɔsemi kɛ ga womi kɛ jeɔ Baiblo ɔ kɛ wa Baiblo kasemi womi ɔmɛ a mi. Jã kɛ̃ nɛ wa wɛbsaiti ɔmɛ, JW Brɔɔdkastin ɔ, kɛ kpe slɔɔtohi nɛ asafo ɔ to he blɔ nya a yeɔ bua wɔ. Se munyu nɛ Yesu tu ngɛ Yohane 4:34 ɔ tsɔɔ kaa tsa pi Mawu he ní nɛ wa maa kase ɔ pɛ ji mumi mi niye ní yemi. Mɛni hu piɛɛ he? Yesu de ke: “Ye niye ní ji kaa ma pee nɔ nɛ e tsɔ mi ɔ suɔmi nya ní nɛ ma gbe e ní tsumi ɔ nya.”

⁴ Yesu le kaa Mawu blɔ tsɔɔmihi nɛ e kɛ ma tsu ní ɔ piɛɛ mumi mi niye ní nɛ e maa ye ɔ he. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Mawu blɔ tsɔɔmihi nɛ waa kɛ ma tsu ní ɔ ngɛ kaa niye ní? Ke wa ye niye ní kpakpa a, wa nɔmlɔ tso ɔ ma ná he wami. Jã nɔuu nɛ ke wa pee Mawu suɔmi nya ní ɔ, e ma ha nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi maa wa saminya. Be komɛ ɔ, loko wa maa je we mi kɛ ya fiɛɛmi ɔ, wa nuɔ he kaa pɔ tɔ wa he, se ke wa mia wa hɛ mi nɛ wa ya fiɛɛmi ɔ, bua jɔmi mohu waa kɛ baa we mi.

5. Mɛni jɔɔmihi nɛ ní leli náa?

⁵ Ke waa kɛ blɔ tsɔɔmihi nɛ Mawu kɛ ha wɔ ɔ tsu ní ɔ, lɔ ɔ maa tsɔɔ kaa ní leli ji wɔ. (La 107:43) Ní leli náa jɔɔmihi babauu. “Nɔ́ ko be nɛ o suɔ saminya nɛ a kɛ maa to nile he. . . . Nihi nɛ le ní ɔ, a náa bua jɔmi; nile haa mɛ wami.” (Abɛ 3:13-18) Yesu de ke: “Ke nyɛ le ní nɛ ɔmɛ nɛ nyɛ peeɔ ɔ, nyɛ ngɛ bua jɔmi.” (Yoh. 13:17) Ke kaseli ɔmɛ ya nɔ nɛ a pee níhi nɛ Yesu fã mɛ ɔ, bua jɔmi nɛ a ngɛ ɔ maa hi si daa. Tsa pi si kake pɛ nɛ kaseli ɔmɛ kɛ Yesu blɔ tsɔɔmi ɔmɛ kɛ e nɔ hyɛmi ní ɔmɛ tsu ní. A pee jã a wami be tsuo.

6. Mɛni he je nɛ e sa nɛ wa mia wa hɛ mi nɛ waa kɛ níhi nɛ wa kase ɔ nɛ tsu ní ɔ?

⁶ Mwɔnɛ ɔ, níhi nɛ wɔ hu wa kase nɛ wa le kaa a ji anɔkuale ɔ, e sa nɛ wa mia wa hɛ mi nɛ wa kɛ tsu ní. Ngɔɔ lɛ kaa nɔ ko kase lɔle dlami, nɛ e ngɛ ní tsumi dadehi. Ke e kɛ nile nɛ e ná a kɛ e ní tsumi dade ɔmɛ tsu we ní ɔ, lɛɛ se nami ko be nɔ́ nɛ e ya kase ɔ he. Ke e tsu ní jehahi fuu, nɛ e ngɛ níhi a si kpami babauu po ɔ, e sa nɛ e ya nɔ nɛ e ngɔ níhi nɛ e kase ɔ kɛ tsu ní loko e ma nyɛ ma tsu ní ɔ saminya, nɛ nihi a bua maa jɔ e ní tsumi ɔ he. Jã nɔuu nɛ eko ɔ, waa kɛ nɔ́ ko nɛ wa kase ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ tsu ní, nɛ wa ná jɔɔmihi kɛ je mi. Se ke wa suɔ nɛ wa bua jɔmi ɔ nɛ hi si daa a, e sa nɛ waa je he si bami mi nɛ waa ngɔ níhi nɛ Yehowa tsɔɔ wɔ ɔ kɛ tsu ní daa ligbi.

7. Kɛ anɔkualetsɛmɛ nɛ a hi si blema a a nɔ hyɛmi ní ɔmɛ maa ye bua wɔ ha kɛɛ?

⁷ Nyɛ ha nɛ wa susu si fɔfɔɛ komɛ nɛ ke wa ya je mi ɔ, e ma nyɛ maa ka wa he si bami ɔ he nɛ waa hyɛ. Wa maa na bɔ nɛ anɔkualetsɛmɛ komɛ nɛ a hi si blema a plɛ kɛ da si fɔfɔɛhi kaa jã a nya ha. E sa nɛ waa pee babauu pe a he ní nɛ wa maa kase. Enɛ ɔ he ɔ, mo susu bɔ nɛ o maa pee kɛ ngɔ ní nɛ ɔmɛ kɛ tsu ní ngɛ o si himi mi ɔ he, nɛ o bɔ mɔde kaa o kɛ ma bɔni ní tsumi nɔuu.

8, 9. Mɛni Ní Tsumi 14:8-15 ɔ tsɔɔ wɔ ngɛ bɔ nɛ bɔfo Paulo ba e he si ha a he? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

⁸ Mawu suɔmi nya ní ji kaa “a he nimli slɔɔtohi tsuo a yi wami nɛ a ba ná anɔkuale ɔ he nile nitsɛnitsɛ ɔ.” (1 Tim. 2:4) Kɛ o naa nimli slɔɔtohi nɛ a kase we anɔkuale ɔ lolo ɔ ha kɛɛ? E ngɛ mi kaa bɔfo Paulo ya kpe he ɔmɛ, nɛ e ya hla Yuda bi nɛ a le Mawu he nɔ́ ko momo ɔ mohu lɛɛ, se tsa pi mɛ pɛ nɛ Paulo ye bua. Anɛ bɔ nɛ ma je li ɔmɛ pee a ní ha ngɛ bɔfo Paulo he ɔ ma ha nɛ e wo e he nɔ lo?

⁹ Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, kekleekle be nɛ Paulo hia blɔ kɛ ya fiɛɛ ngɛ ma se ɔ, Likaonia bi ɔmɛ bu e kɛ Banaba kaa mawuhi. A susu kaa a lakpa mawuhi nɛ ji Zeo kɛ Hɛmes nɛ a plɛ pee Paulo kɛ Banaba. Anɛ Paulo kɛ Banaba bua jɔ a hɛ mi nyami nɛ ni ɔmɛ wo ɔ he lo? Akɛnɛ a wa mɛ yi mi ngɛ mahi nɛ a je nɔ kɛ ba lejɛ ɔ he je ɔ, anɛ nɔ́ nɛ ɔ ma ha nɛ e pee mɛ kaa nyagba ko be bɔ nɛ ni ɔmɛ naa mɛ ha a he lo? Anɛ a susu kaa lɔ ɔ maa ye bua konɛ nihi fuu nɛ a bu sane kpakpa a tue lo? Dɛbi! Mohu ɔ, a hia a tade ɔmɛ, nɛ a sa fo kɛ ya sɛ nimli babauu ɔmɛ a kpɛti, nɛ a kpa ngmlaa ke: “Mɛni he je nɛ nyɛ ngɛ ní nɛ ɔmɛ pee ɔ? Wɔ hu wa ji adesahi nɛ a ngɛ gbɔjɔmihi kaa nyɛ nɔuu.”​—Níts. 14:8-15.

10. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Paulo kɛ Banaba ma nyɛ ma de ke a ngɛ kaa Likaonia bi ɔmɛ?

¹⁰ Benɛ Paulo kɛ Banaba de ni ɔmɛ ke a ngɛ kaa mɛ ɔ, pi nɛ a ngɛ tsɔɔe kaa mɛ hu a jaa lakpa mawuhi. Mohu ɔ, a ngɛ tsɔɔe kaa a yi mluku kaa mɛ nɔuu. Mawu ji nɔ nɛ pee Paulo kɛ Banaba ma se sane kpakpa fiɛɛli. (Níts. 13:2) E ngɔ mumi klɔuklɔu ɔ kɛ pɔ mɛ nu, nɛ a ngɛ hɛ nɔ kami kaa a kɛ Kristo maa ye matsɛ ngɛ hiɔwe. Enɛ ɔ he ɔ, Paulo kɛ Banaba le kaa ke Likaonia bi ɔmɛ bu sane kpakpa a tue ɔ, mɛ hu a ma nyɛ ma ná he blɔhi nɛ a ná a.

11. Ke wa ngɛ fiɛɛe ɔ, kɛ wa ma plɛ kɛ kase Paulo he si bami ɔ ha kɛɛ?

¹¹ Kɛ wa ma plɛ kɛ kase Paulo he si bami ɔ ha kɛɛ? Kekleekle ɔ, e sɛ nɛ waa hi blɔ hyɛe kaa nihi maa wo wa hɛ mi nyami ngɛ níhi nɛ wa nyɛ pee ngɛ Yehowa yemi kɛ buami nya a he je. E sa nɛ wa ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ bi e he ke: ‘Kɛ i naa nihi nɛ a ngɛ ye zugba kpɔ ɔ mi ɔ ha kɛɛ? Ke a bui wɛtso ko mi bi ngɛ ye kpɔ ɔ mi ɔ, anɛ imi hu i naa mɛ ja lo?’ Bua jɔmi sane ji kaa ngɛ je kɛ wɛ ɔ, Yehowa Odasefohi hlaa nihi nɛ a suɔ nɛ a bu sane kpakpa a tue ngɛ a zugba kpɔ ɔmɛ a mi. Be komɛ ɔ, enɛ ɔ peemi biɔ nɛ a kase nihi nɛ ni kpahi bui mɛ ɔ a gbi kɛ a kusumihi. Odasefohi nɛ a yeɔ bua nimli nɛ ɔmɛ ɔ bui a he pi mɛ. Mohu ɔ, a bɔɔ mɔde kaa a maa nu si fɔfɔɛ nɛ nimli nɛ ɔmɛ a kpɛti nɔ fɛɛ nɔ ngɛ mi ɔ sisi konɛ a nyɛ nɛ a fiɛɛ Matsɛ Yemi sɛ gbi ɔ kɛ ha mɛ tsuo.

12. Mɛni Epafra pee kɛ tsɔɔ kaa e susuɔ ni kpahi a he?

¹² Blɔ kpa ko nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ tsɔɔ kaa waa kɛ he si bami kplɛɛɔ Mawu blɔ tsɔɔmihi a nɔ ji kaa wa maa sɔle ha ni nɛmɛ nɛ a “ná hemi kɛ yemi nɛ he jua wa kaa wa nɔ́ ɔ.” (2 Pet. 1:1) Epafra pee jã. Baiblo ɔ wo e biɛ ta si etɛ pɛ ngɛ sɛ womihi nɛ Paulo ngma amɛ a mi. Benɛ Paulo ngɛ Roma nɛ a wo lɛ tsu ngɛ we mi ɔ, e ngma sɛ womi kɛ mane Kristofohi nɛ a ngɛ Kolose ɔ, nɛ e de mɛ ke Epafra “bɔɔ mɔde wawɛɛ nɛ e sɔleɔ kɛ haa [mɛ].” (Kol. 4:12) Epafra le nyɛmimɛ ɔmɛ saminya. Pi kaa e susuɔ a he kɛkɛ, se e sɔleɔ kɛ haa mɛ. E ngɛ mi kaa a ‘wo e kɛ [Paulo] tsuo tsu’ mohu lɛɛ, se  lɔ ɔ ha we nɛ e kpa sɔlemi ha e nyɛmimɛ ɔmɛ. (Filem. 23) Anɛ pi nɔ ko nɛ e fo we lɛ pɛ e nɔ́ mi ji nɛ ɔ lo? He wami ngɛ sɔlemi nɛ wa maa sɔle ha wa nyɛmimɛ Kristofohi ɔ mi wawɛɛ, titli ke wa wo a biɛ ta ngɛ sɔlemi mi.​—2 Kor. 1:11; Yak. 5:16.

13. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ wa ma nyɛ maa kase Epafra ke wa ngɛ sɔlee?

¹³ Ke o hyɛ ɔ, mɛnɔmɛ nɛ o ma nyɛ maa wo a biɛ ta ngɛ o sɔlemi mi. Kaa bɔ nɛ Epafra pee ɔ, wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi fuu sɔleɔ kɛ haa nyɛmimɛ nɛ a kɛ mɛ ngɛ asafo mi kɛ wekuhi nɛ a kɛ kahi kɛ nyagbahi ngɛ kpee nɛ a ngɛ mɔde bɔe kaa a maa da nya. Nyɛmimɛ babauu sɔleɔ kɛ haa nyɛmimɛ nɛ a wo mɛ tsu nɛ a biɛ ngɛ jw.org ngɛ munyu nɛ ji, “Jehovah’s Witnesses Imprisoned for Their Faith” (Yehowa Odasefohi Nɛ A Wo Mɛ Tsu Ngɛ A Hemi Kɛ Yemi ɔ He Je). (Yaa NEWSROOM > LEGAL DEVELOPMENTS.) Jehanɛ hu ɔ, e he hia nɛ wa kai wa nyɛmimɛ nɛ a suɔli gbo, ni nɛmɛ nɛ a kɛ oslaa ko kpe aloo ta hwumi ha nɛ a si himi pee basaa, kɛ ni nɛmɛ sika sane puɛ ngɛ a ma mi ɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi babauu hia wa sɔlemi, nɛ jã nɛ wa maa pee ɔ maa ye bua mɛ wawɛɛ. Ke wa sɔleɔ kɛ haa wa nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ ɔ, e tsɔɔ kaa wa fo we wɔ pɛ wa nɔ́ mi, se wa foɔ ni kpahi hu a nɔ́ mi. (Filip. 2:4) Yehowa buɔ sɔlemihi kaa jã tue.

14. Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma de ke Yehowa ji nɔ nɛ buɔ nɔ tue pe kulaa a?

¹⁴ Nɔ́ kpa ko hu nɛ wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa baa wa he si ji kaa wa maa bu nihi tue saminya. Yakobo 1:19 ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ wa “he nɛ e sɔ kɛ bu munyu tue.” Yehowa nitsɛ pee enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ pe kulaa. (1 Mose 18:32; Yosh. 10:14) Mo susu nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ ní sɛɛmi nɛ ya nɔ ngɛ Yehowa kɛ Mose a kpɛti nɛ a ngma ngɛ 2 Mose 32:11-14 ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. (Kane.) Jinɛ Yehowa ma nyɛ ma de ke e be Mose blɔ ngmɛe konɛ e tsɔɔ e juɛmi, se e ngmɛ lɛ blɔ. Adesa te nɛ maa to e tsui si kɛ bu nɔ ko nɛ e susuu we níhi a he saminya a tue, hluu nɛ e kɛ nɔ ɔ ga womi ma tsu ní? Se Yehowa lɛɛ, e toɔ e tsui si kɛ buɔ adesahi nɛ a náa hemi kɛ yemi ngɛ e mi ɔ a sɔlemi tue.

15. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ wa ma nyɛ ma je bumi kpo kɛ tsɔɔ nihi kaa bɔ nɛ Yehowa peeɔ ɔ?

¹⁵ E sa nɛ wa ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ bi e he ke: ‘Ke Yehowa po ba e he si nɛ e bu nihi kaa Abraham, Rahel, Mose, Yoshua, Manoa, Eliya kɛ Hezekia tue ɔ, lɛɛ imi nɛɛ, anɛ e sɛ nɛ imi hu ma bu ye nyɛmimɛ tue nɛ ma ngɔ a ga womi kpakpa amɛ kɛ tsu ní lo? Anɛ nɔ ko ngɛ ye weku ɔ mi aloo ye asafo ɔ mi nɛ e sa kaa ma ná be kɛ ha lɛ lo? Mɛni ma nyɛ ma pee kɛ ye bua lɛ?’​—1 Mose 30:6; Many. 13:9; 1 Ma. 17:22; 2 Kron. 30:20.

16. Benɛ Shimei tsuaa Matsɛ David ní ɔ, kɛ David pee e ní ha kɛɛ?

¹⁶ Jehanɛ hu ɔ, he si bami yeɔ bua wɔ nɛ wa yeɔ wa he nɔ, titli ke nihi pee wɔ ní sɛ níhi. (Efe. 4:2) Wa maa na enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́ ngɛ 2 Samuel 16:5-13 ɔ. (Kane.) Be ko ɔ, Matsɛ Saul weku no ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Shimei tsuaa David kɛ e tsɔli ɔmɛ ní, nɛ e fiaa mɛ ní. Jinɛ David ngɛ he wami nɛ e ma nyɛ ma ha nɛ a gbe Shimei, kɛkɛ sane ko be hu. Se David pui e nya mi. Mɛni ye bua lɛ nɛ e nyɛ ye e he nɔ ɔ? Wa maa na heto ɔ ngɛ La etɛne ɔ mi.

17. Mɛni ye bua David nɛ e nyɛ ye e he nɔ, nɛ kɛ wa ma plɛ kɛ kase lɛ ha kɛɛ?

 ¹⁷ Benɛ David ngɛ fo tue ngɛ e bi Absalom nya a nɛ e ngma La 3 ɔ nɛ. Kuku 1 kɛ 2 ɔ kɛ níhi nɛ a ngma ngɛ Samuel womi nɛ ji enyɔ yi 16 kɔ. La 3:4 ɔ tsɔɔ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ David ná ngɛ Mawu mi. E de ke: ‘Ke i kpa ngmlaa kɛ tsɛ Yehowa a, e ma he nɔ ngɛ e yoku klɔuklɔu ɔ nɔ.’ Ke nihi ngɛ wɔ yi mi wae ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ maa sɔle. Ke wa pee jã a, Yehowa ma ha wɔ e mumi klɔuklɔu ɔ konɛ wa nyɛ nɛ wa fĩ si. Mɛni si fɔfɔɛhi a mi nɛ e ma bi nɛ o ye o he nɔ aloo o ngɔ nihi nɛ a ngɛ mo yi mi wae ɔ a he yayami kɛ pa mɛ? Anɛ o ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa Yehowa maa na o nɔ́ nami ɔ, e maa ye bua mo, nɛ e maa jɔɔ mo lo?

18. Ke waa kɛ Mawu blɔ tsɔɔmihi tsu ní be fɛɛ be ɔ, kɛ wa ma ná he se ha kɛɛ?

¹⁸ Ke wa le nɔ́ nɛ da, nɛ wa pee ɔ, Yehowa maa jɔɔ wɔ. Abɛ 4:7 ɔ de ke: “Nile ji nɔ́ nɛ he hia pe kulaa.” E ngɛ mi kaa níhi nɛ wa kaseɔ ɔ ma ha nɛ waa pee ní leli, se behi fuu ɔ, níhi nɛ wa kase nɛ wa le ɔ kɛkɛ pi, yi mi kpɔhi nɛ wa maa mwɔ ɔ lɛ maa tsɔɔ kaa wa ji ní leli. Tatuhi kase we ní, se a jeɔ nile kpo. Wa naa nile nɛ ɔ ngɛ bɔ nɛ a buaa niye ní nya kɛ toɔ ngɛ latsa be mi ɔ. (Abɛ 30:24, 25) Kristo nɛ ji “Mawu juɛmi ɔ” peeɔ e Tsɛ ɔ suɔmi nya ní be fɛɛ be. (1 Kor. 1:24; Yoh. 8:29) Ke wa ba wa he si, nɛ wa pee nɔ́ nɛ wa le kaa e da a, Mawu maa jɔɔ wɔ babauu. (Kane Mateo 7:21-23.) Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa bɔ mɔde nɛ wa ha nɛ Yehowa asafo ɔ nɛ pee he ko nɛ nihi kɛ he si bami ma nyɛ ma sɔmɔ Yehowa ngɛ. Be kɛ tsui si tomi he hia loko wa ma nyɛ maa ngɔ nɔ́ ko nɛ wa le kaa e da a kɛ tsu ní. Se jã nɛ wa maa pee ɔ maa tsɔɔ kaa wa baa wa he si, nɛ he si bami ma ha nɛ wa ná bua jɔmi kɛ ya neneene.