Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Mawu Ope ɔ Susuɔ Nɔ He

Mawu Ope ɔ Susuɔ Nɔ He

“[Yehowa] le wa bɔ su; e le kaa zu kɛkɛ ji wɔ.”—LA 103:14.

LAHI: 30, 10

1, 2. (a) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa ngɛ slɔɔto kulaa ngɛ adesahi nɛ a hɛɛ blɔ nya a he? (b) Mɛni he wa ma susu ngɛ munyu nɛ ɔ mi?

BEHI fuu ɔ, nihi nɛ a hɛɛ blɔ nya a “yeɔ” ni kpahi a nɔ, nɛ a waa nihi yi mi po. (Mat. 20:25; Fiɛlɔ 8:9) Se Yehowa lɛɛ e pee we jã. E ngɛ mi kaa lɛ ji Ope ɔ mohu lɛɛ, se e susuɔ adesahi nɛ a yi mluku ɔ a he. E mi mi jɔ, nɛ e susuɔ nɔ he. E nuɔ wɔ sisi, nɛ e le níhi nɛ hia wɔ. Akɛnɛ e “le kaa zu kɛkɛ ji wɔ” he je ɔ, e de we ke waa pee níhi nɛ wa be nyɛe maa pee.​—La 103:13, 14.

2 Ke wa ngɛ Baiblo ɔ kanee ɔ, wa naa nɔ hyɛmi níhi fuu nɛ tsɔɔ bɔ nɛ Yehowa susuɔ e sɔmɔli a he ha. Nyɛ ha nɛ waa hyɛ a kpɛti etɛ komɛ. Kekleekle ɔ, wa ma susu bɔ nɛ Mawu plɛ kɛ ye bua jokuɛ Samuel nɛ e kɛ kojomi sɛ gbi ko ya ha Osɔfo Nɔkɔtɔma Eli ɔ he. Ngɛ nɔ hyɛmi nɔ́ enyɔne ɔ mi ɔ, wa maa na bɔ nɛ Yehowa to e tsui si kɛ ye bua Mose ha benɛ e je e nya ke e be nyɛe maa nyɛɛ Israel bi ɔmɛ a hɛ mi ɔ. Lɔ ɔ se ɔ, wa maa na bɔ nɛ Yehowa susu Israel bi ɔmɛ a he ha benɛ e kpaka mɛ kɛ je Egipt ɔ. Ke wa ngɛ ní nɛ ɔmɛ a he susue ɔ, nyɛ ha nɛ wa kadi níhi nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ mi.

E SUSU JOKUƐ NYUMUYO KO HE

3. Ligbi ko nyɔ mi nɛ Samuel hwɔɔ si ɔ, mɛni nyakpɛ nɔ́ ko lɛ ya nɔ, nɛ mɛni sane nɛ eko ɔ, wa ma bi? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

3 Samuel wɛ kulaa nɛ e bɔni ‘Yehowa sɔmɔmi’ ngɛ kpe he bo tsu ɔ mi. (1 Sam. 3:1) Ligbi ko nyɔ mi, benɛ Samuel hwɔɔ si ɔ, nyakpɛ nɔ́ ko ya nɔ. * (Kane 1 Samuel 3:2-10.) E nu nɛ nɔ ko ngɛ lɛ tsɛe. Samuel susu kaa Osɔfo Nɔkɔtɔma Eli nɛ tsɛ lɛ, lɔ ɔ he ɔ, e tu fo kɛ ho e ngɔ ya, nɛ e de lɛ ke: “I kpa mo pɛɛ, i ba; i nu nɛ o tsɛ mi.” Se Eli de lɛ ke e tsɛ we lɛ. Benɛ nɔ́ nɛ ɔ ya nɔ ekohu si enyɔ ɔ, Eli yɔse kaa Yehowa nɛ ngɛ Samuel tsɛe ɔ nɛ. Lɔ ɔ he ɔ, e tsɔɔ Samuel nɔ́ nɛ e de ke e kpale nu gbi ɔ, nɛ Samuel pee jã. Mɛni he je nɛ Yehowa nitsɛ de we Samuel kɛ ji sisi kaa lɛ nɛ e ngɛ lɛ tsɛe ɔ? Baiblo ɔ tsɔɔ we nɔ́ he je. Se níhi nɛ ya nɔ pee se ɔ ha nɛ wa na kaa eko ɔ, Yehowa susu bɔ nɛ Samuel maa nu he ha a he. Ngɛ mɛni blɔ nɔ?

4, 5. (a) Mɛni Samuel pee ngɛ tsɔmi nɛ Mawu tsɔ lɛ ɔ he, nɛ kɛ níhi ya nɔ ha kɛɛ? (b) Mɛni sane nɛ ɔ tsɔɔ wɔ ngɛ Yehowa he?

4 Kane 1 Samuel 3:11-18. Yehowa Mlaa a fã jokuɛwi kaa a bu nihi nɛ a wa ngɛ jeha mi, titli ni nɛmɛ nɛ a hɛɛ blɔ nya. (2 Mose 22:28; 3 Mose 19:32) Ke o hyɛ ɔ, anɛ o susu kaa Samuel nyafii nɛ ɔ ma nyɛ ma ya da Eli hɛ mi nɛ e de lɛ Mawu kojomi sɛ gbi nɛ mi jiɔ nɛ ɔ nɛ e be gbeye yee lo? Dɛbi! Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Samuel ‘ye gbeye kaa e ma de Eli nɔ́ nɛ Yehowa de lɛ ɔ.’ Se Mawu ha nɛ Eli na kaa lɛ nɛ e ngɛ Samuel tsɛe. Enɛ ɔ he ɔ, Eli fã Samuel ke: “De mi nɔ́ tsuaa nɔ́. [Koo] laa mi ba.” Lɔ ɔ he ɔ, Samuel “de [Eli] nɔ́ tsuaa nɔ́.”

5 Sɛ gbi nɛ ɔ pi nɔ́ ehe kulaa kɛ ha Eli ejakaa “gbalɔ ko” ngɔ sɛ gbi ko kaa jã kɛ ba ha lɛ hyɛ. (1 Sam. 2:27-36) Samuel kɛ Eli sane ɔ haa nɛ wa naa bɔ nɛ Yehowa ngɛ nile nɛ e susuɔ nɔ he ha.

6. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ blɔ nɛ Mawu gu nɔ kɛ ye bua Samuel ɔ mi?

6 Anɛ jokuɛyo ji mo lo? Ke jã a, Samuel sane ɔ ngɛ mo tsɔɔe kaa Yehowa le haomihi nɛ o kɛ ngɛ kpee, nɛ e nu mo sisi. Eko ɔ, o gboɔ zo, nɛ e yeɔ ha mo kaa o kɛ nihi nɛ a wa pe mo ɔ maa sɛɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ he ní, aloo kaa nihi maa na kaa o je ekpa ngɛ o juami bi a he. Mo ná nɔ mi mami kaa Yehowa suɔ nɛ e ye bua mo. Enɛ ɔ he ɔ, moo sɔle, nɛ o de lɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ o tsui mi. (La 62:8) Moo kane jokuɛwi nɛ a ngɛ kaa Samuel a he ní ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ o pue o yi mi tɛ ngɛ he. O kɛ nyɛmimɛ nikɔtɔmahi aloo o juami bi nɛ a kɛ o nyagba a eko kpe hyɛ ɔ nɛ sɛɛ ní. Eko ɔ, a ma de mo bɔ nɛ Yehowa ye bua mɛ ha be mi nɛ a hyɛ we blɔ.

E SUSU MOSE HE

7, 8. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa tsɔɔ kaa e susuɔ Mose he wawɛɛ?

7 Benɛ Mose ye jeha 80 ɔ, Yehowa kɛ ní tsumi ko nɛ he wa wo e dɛ kaa e ya je Israel bi ɔmɛ kɛ je nyɔguɛ yemi mi ngɛ Egipt. (2 Mose 3:10) Akɛnɛ to hyɛlɔ kɛkɛ ji lɛ ngɛ Midian jeha 40 sɔuu he je ɔ, ní tsumi nɛ ɔ wo e he gbeye wawɛɛ nitsɛ. Enɛ ɔ he ɔ, Mose de ke: “Mɛnɔ ji mi nɛ ma ya Farao ngɔ, nɛ́ ma ya je Israel bi ɔmɛ kɛ je Egipt?” Se Mawu wo lɛ si ke: “Ma piɛɛ o he.” (2 Mose 3:11, 12) Mawu wo lɛ si ekohu ke: Israel ma nimeli ɔmɛ “maa bu o gbi tue.” Ngɛ si womi nɛ ɔ tsuo se ɔ, Mose de ke: “A be ye gbi . . . tue bue.” (2 Mose 3:18; 4:1) E ngɛ kaa nɔ́ nɛ Mose ngɛ tsɔɔe kaa Mawu li nɔ́ nɛ e ngɛ dee ɔ. Se Yehowa to e tsui si ha lɛ. Tsa pi lɔ ɔ pɛ. E ha Mose he wami konɛ e kɛ pee nyakpɛ níhi. Mose ji kekleekle adesa nɛ Mawu ha lɛ he wami kaa kikɛ.​—2 Mose 4:2-9, 21.

8 Enɛ ɔmɛ tsuo se ɔ, Mose bɔ mɔde kaa e ma je e nya. E de Mawu ke e nya mi tsɔ we. Enɛ ɔ he ɔ, Mawu de lɛ ke: “Ma ha o nya mi ma tsɔ, nɛ ma tsɔɔ mo nɔ́ nɛ o de.” Anɛ jehanɛ lɛɛ Mose kplɛɛ lo? Dɛbi, e kɛ he si bami de Mawu ke e tsɔ nɔ kpa mohu. Munyu nɛ ɔ nɛ e tu ɔ ha nɛ Yehowa mi mi fu, nɛ e da blɔ jã hulɔ. Se kɛ̃ ɔ, e nu Mose sisi. Enɛ ɔ he ɔ, e hla Aaron kaa otsiamɛ kɛ ha Mose.​—2 Mose 4:10-16.

9. Kɛ bɔ nɛ Yehowa to e tsui si ha Mose nɛ e susu e he ɔ ye bua lɛ ha kɛɛ?

9 Mɛni sane nɛ ɔ tsɔɔ wɔ ngɛ Yehowa he? Akɛnɛ Mawu ji Ope ɔ he je ɔ, jinɛ e ma nyɛ maa ngɔ e he wami ɔ kɛ wo Mose he gbeye konɛ e bu lɛ tue. Se e pee we jã, mohu ɔ, e to e tsui si, e je mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ e sɔmɔlɔ nɛ baa e he si ɔ, nɛ e wo lɛ si kaa e maa piɛɛ e he. Anɛ blɔ nɛ Yehowa gu nɔ kɛ tsu sane ɔ he ní ɔ ye manye lo? Ee! Mose ba pee hɛ mi nyɛɛlɔ kpakpa. E he jɔ, nɛ lɛ hu e bɔ mɔde kaa e ma susu ni kpahi a he kaa bɔ nɛ Yehowa pee ha lɛ ɔ.​—4 Mose 12:3.

Anɛ o kaseɔ Yehowa ngɛ bɔ nɛ o kɛ nihi hiɔ si ha a mi lo? (Hyɛ kuku 10)

10. Ke wa susuɔ nihi a he kaa Yehowa a, kɛ wa ma ná he se ha kɛɛ?

10 Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ sane nɛ ɔ mi? Anɛ huno, fɔlɔ, aloo asafo mi nɔkɔtɔma ji mo lo? Ke jã a, lɛɛ mohu o ngɛ blɔ nya. Enɛ ɔ he ɔ, e he hia nɛ o kase Yehowa konɛ o mi mi nɛ jɔ, nɛ́ o to o tsui si ha nihi nɛ o hyɛɛ a nɔ ɔ nɛ o susu a he. (Kol. 3:19-21; 1 Pet. 5:1-3) Ke o bɔ mɔde nɛ o kase Yehowa kɛ Mose Ngua a nɛ ji Yesu Kristo ɔ, nihi ma nyɛ maa su o he faa, nɛ o maa wo mɛ he wami. (Mat. 11:28, 29) Anɛ mo hu o ma nyɛ maa pee nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa kɛ ha ni kpahi lo?​—Heb. 13:7.

KPƆLƆ NƐ E NGƐ HE WAMI NƐ E SUSUƆ NƆ HE

11, 12. Benɛ Yehowa kpaka Israel bi ɔmɛ kɛ je Egipt ɔ, mɛni e pee nɛ ha nɛ a nu he kaa a ngɛ slɔkee?

11 Ngɛ jeha 1513 loko a fɔ Kristo ɔ mi benɛ Israel bi ɔmɛ je Egipt ɔ, eko ɔ, a he hiɛ pe ayɔ etɛ. Atsinyɛ jemi ko be he kaa jokuɛwi, nimowi kɛ yimowi, kɛ hiɔtsɛmɛ aloo glɔtsɛmɛ hu ngɛ a kpɛti. Ja Hɛ Mi Nyɛɛlɔ nɛ e nuɔ nɔ́ sisi nɛ e susuɔ nɔ he lɛ e ma nyɛ ma kpaka nimli babauu kaa kikɛ. Yehowa gu Mose nɔ kɛ tsɔɔ kaa e ji Hɛ Mi Nyɛɛlɔ nɛ sa. Enɛ ɔ he ɔ, benɛ Israel bi ɔmɛ ngɛ ma nɛ a hi mi a wami be tsuo ɔ mi je ɔ, a yi gbeye, mohu ɔ, a nu he kaa a ngɛ slɔkee.​—La 78:52, 53.

12 Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa ha nɛ a nu he kaa a ngɛ slɔkee? Benɛ a maa je Egipt ɔ, Yehowa to mɛ saminya kɛ wo kuuhi a mi ‘kaa ta buli.’ (2 Mose 13:18) Bɔ nɛ a to Israel bi ɔmɛ ha a ha nɛ a ná hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa Mawu ngɛ níhi kudɔe niinɛ. Jehanɛ hu ɔ, Yehowa ha nɛ a na kaa e ngɛ a kpɛti. “Piani ɔ, e kɛ bɔku tsɔɔ mɛ blɔ, nyɔ mi lɛɛ e haa mɛ la nɛ hii kpɛe.” (La 78:14) Ngɛ blɔ ko nɔ ɔ, Yehowa ngɛ mɛ dee ke: “Nyɛ ko ye gbeye. I kɛ nyɛ ngɛ. Ma tsɔɔ nyɛ blɔ, nɛ ma bu nyɛ he.” He wami womi munyu nɛ ɔ ye bua mɛ nɛ a nyɛ da nyagbahi nɛ a kɛ kpe ɔmɛ a nya!

Mɛni Yehowa pee ha Israel bi ɔmɛ ngɛ Wo Tsu ɔ nya nɛ tsɔɔ kaa e susuɔ a he? (Hyɛ kuku 13)

13, 14. (a) Mɛni Yehowa pee ha Israel bi ɔmɛ ngɛ Wo Tsu ɔ nya nɛ tsɔɔ kaa e susuɔ a he? (b) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa ngɔ e he wami ɔ kɛ ye Egipt bi ɔmɛ a nɔ?

13 Kane 2 Mose 14:19-22. Ngɔɔ lɛ kaa o piɛɛ Israel bi ɔmɛ a he. Benɛ Farao tabo ɔ ngɛ nyɛ se fiee ɔ, nyɛ ya tlɔ Wo Tsu ɔ nya, nɛ he ko be nɛ nyɛ maa gu. Kɛkɛ nɛ Mawu ngɔ e he kɛ wo sane ɔ mi. Bɔku titima a ho ya je nyɛ Israel bi ɔmɛ nyɛ se, nɛ e tsi Egipt bi ɔmɛ blɔ, nɛ e ha nɛ diblii wo mɛ. Se nyɛ Israel bi ɔmɛ lɛɛ la kpɛ ha nyɛ! Enɛ ɔ pee mo nyakpɛ wawɛɛ! Jehanɛ ɔ, o na nɛ Mose kpã e nine mi ngɛ wo ɔ nɔ, nɛ kɔɔhiɔ ko nɛ nya wa fia kɛ je puje he blɔ, nɛ e gba wo ɔ mi enyɔ. Kɛkɛ nɛ o kɛ o weku ɔ, nyɛ lohwe ɔmɛ, kɛ Israel bi kpa amɛ tsuo bɔni zugba gbigbli nɔ nyɛɛmi ngɛ bɔ nɛ a to nyɛ ha a nya kɛ ngɛ wo ɔ mi gue. Jehanɛ ɔ, o yɔse nyakpɛ nɔ́ ko hulɔ. O na kaa mɔsɔ be zugba, nɛ zugba a hu sane we. Lejɛ ɔ gbli, nɛ e he wa bɔ nɛ sa, nɛ nyɛɛmi yi kulaa. Enɛ ɔ he ɔ, nihi nɛ a he sɔɛ kɛ nyɛɛmi ɔ po nyɛ nɛ a po wo ɔ slɔkee.

14 Kane 2 Mose 14:23, 26-30. Benɛ nyɛ ngɛ Wo Tsu ɔ poe ɔ, Farao nɛ e kplii e tsui ɔ nyɛɛ nyɛ se kɛ fo kɛ sɛ wo ɔ mi. Kɛkɛ nɛ Mose kpã e nine mi ngɛ wo ɔ nɔ ekohu. Amlɔ nɛ ɔ, nyu ɔ nɛ wlua nɛ pee kaa gbogbo ngɛ hiɛ kɛ hiɛ ɔ ba tsa, nɛ wo ɔ pee hamahama, nɛ Farao kɛ e tabo ɔ tsuo hɛ mi kpata!​—2 Mose 15:8-10.

15. Mɛni sane nɛ ɔ tsɔɔ wɔ ngɛ Yehowa he?

15 Sane nɛ ɔ ha nɛ wa na kaa Yehowa ji Mawu nɛ peeɔ e ní ngɛ blɔ nya tomi nya. Enɛ ɔ ha nɛ wa nuɔ he kaa wa ngɛ slɔkee ngɛ Yehowa kasa nya. (1 Kor. 14:33) Yehowa tsɔɔ hu kaa e ji to hyɛlɔ kpakpa nɛ ngɛ suɔmi, nɛ e guɔ blɔ slɔɔtohi a nɔ kɛ hyɛɛ e we bi. E buɔ a he, nɛ e poɔ a he piɛ kɛ jeɔ a he nyɛli a he hulɔ. Anɔkuale munyu nɛ ɔ haa nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi waa titli benɛ je yaya nɛ ɔ nyagbe ngɛ sue ɔ.​—Abɛ 1:33.

16. Ke wa pue wa yi mi tɛ ngɛ bɔ nɛ Yehowa kpɔ̃ Israel bi ɔmɛ ha a he ɔ, kɛ e maa ye bua wɔ ha kɛɛ?

16 Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, Yehowa hyɛɛ e we bi a nɔ kaa kuu. E yeɔ bua mɛ konɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ a kɛ lɛ a kpɛti ɔ mi nɛ wa, nɛ e buɔ a he kɛ jeɔ a hɛ nyɛli a he hulɔ. Nɛ e maa ya nɔ maa pee jã ngɛ haomi ngua a mi. (Kpoj. 7:9, 10) Enɛ ɔ he ɔ, Mawu we bi tsuo, a wa jio, a wɛ jio, a ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa jio, a je kpa jio, a be gbeye yee ngɛ haomi ngua a mi. * A ma ha nɛ Yesu Kristo munyu nɛ ɔ maa hi a juɛmi mi: “Nyɛɛ da si tlɔmɔɔ nɛ nyɛ wo nyɛ yi nɔ, ejakaa e be kɛe nɛ a ma kpɔ̃ nyɛ.” (Luka 21:28) Ke Gog nɛ ji je mahi nɛ a pee kake nɛ a he wa kulaa pe Farao ɔ ba tua Mawu we bi po ɔ, a ma ná hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa Mawu maa po a he piɛ. (Eze. 38:2, 14-16) Mɛni he je? Ejakaa a le kaa Yehowa tsakee we. E ma kpɔ̃ e we bi ekohu kɛ tsɔɔ kaa e suɔ mɛ, nɛ e susuɔ a he.​—Yes. 26:3, 20.

17. (a) Ke wa kase Baiblo ɔ, nɛ wa na bɔ nɛ Yehowa susuɔ e we bi a he ha a, kɛ wa ma ná he se ha kɛɛ? (b) Mɛni he wa ma susu ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

17 Nɔ hyɛmi níhi nɛ wa wo a ta ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ ji nɔ hyɛmi níhi bɔɔ ko pɛ nɛ tsɔɔ bɔ nɛ Yehowa mi mi jɔ, nɛ e susuɔ e we bi a he ha. Wa na kaa e tsɔɔ e we bi blɔ, nɛ e kpɔ̃ɔ mɛ hulɔ. Ke o ngɛ nɔ hyɛmi ní nɛ ɔmɛ a he susue ɔ, moo hyɛ kaa mɛni ji su ehe ko nɛ o ma nyɛ maa kase ngɛ Yehowa he lo. Jã nɛ o maa pee ɔ ma ha nɛ suɔmi nɛ o ngɛ ha Mawu, kɛ hemi kɛ yemi nɛ o ngɛ ngɛ e mi ɔ mi maa wa. Ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi ɔ, wa maa na blɔhi nɛ wa maa gu nɔ kɛ susu nihi a he kaa bɔ nɛ Yehowa peeɔ ɔ. Wa maa hyɛ bɔ nɛ wa ma nyɛ maa pee jã ha ngɛ weku ɔ mi, asafo ɔ mi, kɛ fiɛɛmi mi.

^ kk. 3 Yuda bi ɔmɛ a yi nɔ sane ngmalɔ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Josephus ɔ tsɔɔ kaa Samuel ye jeha 12 benɛ nɔ́ nɛ ɔ ya nɔ ɔ.

^ kk. 16 Atsinyɛ jemi ko be he kaa nihi nɛ a maa po Hamagedɔn ɔ, a kpɛti ni komɛ ji nihi nɛ a je kpa. Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, e tsa “gbɔjɔmi slɔɔtohi ngɛ nihi a he” kɛ tsɔɔ nɔ́ nɛ e maa pee ha nihi nɛ a maa po Hamagedɔn se pi nihi nɛ a ma tle mɛ si. (Mat. 9:35) Nihi nɛ a ma tle mɛ si ɔ lɛɛ a maa ba kɛ nɔmlɔ tso nɛ kpa ko be he.