1, 2. (a) Mɛni he je nɛ ke wa pee yeyeeye ɔ, e sɛ nɛ e pee wɔ nyakpɛ ɔ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.) (b) Mɛni he wa ma susu ngɛ munyu nɛ ɔ mi?

MWƆNƐ Ɔ, wa ngɛ je nɛ haomi hyi lɛ tɔ mi. Satan Abosiami mi mi fu wawɛɛ nɛ “e ngɛ nyɛɛe kɛ ngɛ yae kɛ ngɛ bae kaa jata nɛ ngɛ huae, nɛ ngɛ nɔ ko hlae nɛ e tsɔtslɔɔ e mi.” (1 Pet. 5:8; Kpoj. 12:17) Enɛ ɔ he ɔ, e be nyakpɛ kaa be komɛ ɔ, wɔ nɛ wa ji Mawu sɔmɔli po wa peeɔ yeyeeye. Yehowa sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ komɛ kaa Matsɛ David po “na nɔ́” be komɛ. (La 13:2) Mo kai kaa ngɛ bɔfo Paulo hu blɔ fami ɔ, ‘asafo ɔmɛ a he susumi pee kaa tlomi ngɛ e nɔ daa ligbi.’ (2 Kor. 11:28) Se ke wa pee yeyeeye ɔ, mɛni wa ma nyɛ maa pee?

² Wa hiɔwe Tsɛ nɛ e ngɛ suɔmi ɔ ye bua e sɔmɔli nɛ a hi si blema a, nɛ mwɔnɛ ɔ hu ɔ, ke wa pee yeyeeye aloo wa hao ɔ, e woɔ wa bua bɔ nɛ sa. Baiblo ɔ wo wɔ he wami ke: “Nyɛɛ ngɔ nyɛ haomi ɔmɛ tsuo ngɔ fɔ e nɔ; ejakaa lɛ nɛ e hyɛɛ nyɛ nɔ.” (1 Pet. 5:7) Se mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ pee jã? Ha nɛ wa susu blɔ eywiɛ komɛ a he nɛ waa hyɛ. (1) Wa ma nyɛ maa sɔle kɛ je wa tsui mi, (2) wa ma nyɛ maa kane Mawu Munyu ɔ nɛ ji Baiblo ɔ nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he, (3) wa ma nyɛ ma bi Yehowa konɛ  e ha wɔ e mumi klɔuklɔu ɔ, nɛ (4) waa kɛ nɔ ko nɛ wa heɔ lɛ yeɔ ma nyɛ maa sɛɛ wa nyagba a he ní. Benɛ wa ngɛ níhi eywiɛ nɛ ɔmɛ a he susue ɔ, moo hyɛ kaa o ma nyɛ ma yɔse ní komɛ nɛ o ma nyɛ maa pee lo.

3. Kɛ o ma plɛ kɛ ‘ngɔ o haomi ɔmɛ kɛ ha Yehowa’ kɛ gu sɔlemi nɔ ha kɛɛ?

³ Kekleekle nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa pee ji kaa wa maa je wa tsui mi kɛ sɔle ha Yehowa. Ke o kɛ nyagbahi aloo haomihi ngɛ kpee, aloo o pee yeyeeye ɔ, moo je o tsui mi nɛ o fa kue ha o hiɔwe Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ. La polɔ David kpa Yehowa pɛɛ ke: “Mawu, bu ye kue fami ɔ tue.” Lɔ ɔ se ɔ, e de ngɛ jamɛ a la a nɔuu mi ke: ‘Ngɔɔ o haomi ɔmɛ kɛ ha Yehowa, nɛ e maa bu o he.’ (La 55:1, 22) Ke o je o tsui mi kɛ sɔle ha Yehowa, nɛ o pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ o ma nyɛ kɛ tsu nyagba a he ní ɔ, lɔ ɔ maa ye bua mo wawɛɛ pe nɛ o maa hao. Se kɛ sɔlemi ma plɛ kɛ ye bua mo ha kɛɛ konɛ o ko pee yeyeeye tsɔ?​—La 94:18, 19.

4. Ke wa pee yeyeeye ɔ, mɛni blɔ nɔ nɛ sɔlemi yeɔ bua wɔ ngɛ?

⁴ Kane Filipi Bi 4:6, 7. Ke wa jeɔ wa tsui mi kɛ sɔleɔ kɛ haa Yehowa daa a, e maa bu wɔ tue. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? E maa ye bua wɔ konɛ wa tsui he nɛ jɔ, nɛ wa je susumihi nɛ dɛ kɛ je wa juɛmi kɛ wa tsui mi. Nihi fuu ná enɛ ɔ mi níhi a si kpami, nɛ a ma nyɛ maa ye he odase. Mawu ha we nɛ a pee yeyeeye loo a ye gbeye, mohu ɔ, e ha nɛ a ná tue mi jɔmi nɛ adesahi a juɛmi kpi he. Eko ɔ, mo hu o ná jamɛ a níhi a si kpami ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, “Mawu he jɔmi” ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o da nyagba amɛ a nya. O ma nyɛ ma ná hɛ kɛ nɔ fɔmi kulaa ngɛ Yehowa si womi nɛ ɔ mi: “Ko ha nɛ nɔ́ ko nɛ wo o he gbeye. Imi ji o Mawu ɔ nɛ! Ma wo mo he wami; ma piɛ o he.”​—Yes. 41:10.

5. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Mawu Munyu ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa ná tue mi jɔmi?

⁵ Blɔ enyɔne nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ ná tue mi jɔmi ji kaa wa maa kane ngmami komɛ ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ a he. Mɛni he je nɛ enɛ ɔ he hia? Blɔ tsɔɔmihi ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa ko pee yeyeeye, aloo wa ko pee yeyeeye tsɔ, aloo waa da yeyeeye peemi nya. Mo kai kaa Mawu Munyu ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ, nɛ e ma nyɛ maa wo wa bua, ejakaa munyuhi nɛ ngɛ mi ɔ je wa Bɔlɔ nɛ ngɛ juɛmi saminya a ngɔ. Ke o pueɔ o yi mi tɛ ngɛ Mawu susumihi a he nyɔ kɛ pia, nɛ o susuɔ blɔ tsɔɔmihi nɛ a ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ o ma nyɛ kɛ ma tsu ní ɔ he ɔ, e maa wo mo he wami wawɛɛ nitsɛ. Yehowa ngɔ e Munyu ɔ nɛ wa maa kane ɔ kɛ to wa he nɛ maa ‘wa nɛ waa pee kã’ a he, se pi nɛ wa maa ‘nu sawale, nɛ wa nine mi nɛ je wu.’​—Yosh. 1:7-9.

6. Kɛ Yesu munyu ɔ ma plɛ kɛ ye bua wɔ ha kɛɛ?

⁶ Wa naa Yesu munyu nɛ woɔ nɔ bua a ngɛ Mawu Munyu ɔ mi. Munyuhi nɛ e tu, kɛ níhi nɛ e tsɔɔ ɔ wo e tue buli ɔmɛ a bua. Yesu ha nɛ nihi nɛ a ngɛ tsui yee ɔ a tsui he jɔ, e wo nihi nɛ a gbɔjɔ ɔ he wami, nɛ e wo nihi nɛ a hao ɔ hu a bua. Enɛ ɔ ha nɛ nihi fuu hɛ mɛ kɛ su e he. (Kane Mateo 11:28-30.) Yesu je suɔmi mi nɛ e susu nihi a he, nɛ e ha mɛ a mumi mi hiami níhi, kɛ a he lo nya hiami níhi. (Mar. 6:30-32) Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, Yesu yeɔ bua wɔ kaa bɔ nɛ e wo si kaa e maa pee ɔ. Yesu ye bua e bɔfohi nɛ e kɛ mɛ tsu ní ɔ, nɛ jã nɔuu nɛ e yeɔ bua wɔ mwɔnɛ ɔ. E he hia we kaa wa maa na Yesu kɛ wa hɛngmɛ loko wa maa na kaa e ngɛ wɔ ye buae. Yesu ngɛ matsɛ yee ngɛ hiɔwe, nɛ e naa wɔ mɔbɔ daa. Enɛ ɔ he ɔ, ke o hao ɔ, e maa ‘wo mo he wami’ nɛ e ‘maa ye bua mo ngɛ be nɛ sa mi.’ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yesu ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o da o haomi ɔmɛ a nya. E ma nyɛ  ma ha nɛ o ná hɛ nɔ kami kɛ kã hulɔ.​—Heb. 2:17, 18; 4:16.

7. Ke wa bi Mawu konɛ e ha wɔ mumi klɔuklɔu ɔ, mɛni e maa pee?

⁷ Yesu wo wɔ si kaa ke wa bi wa Tsɛ nɛ ngɛ hiɔwe ɔ kaa e ha wɔ e mumi klɔuklɔu ɔ, e ma ha wɔ hluu tsɔ. (Luka 11:10-13) Enɛ ɔ ha nɛ wa na nɔ́ etɛne nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa ko pee yeyeeye tsɔ. Lɔ ɔ ji mumi ɔ yiblii ɔ nɛ wa maa wo. Mawu mumi klɔuklɔu ɔ lɛ yeɔ bua wɔ nɛ wa náa Mawu Ope ɔ su kpakpa amɛ eko. (Kane Galatia Bi 5:22, 23; Kol. 3:10) Ke o ná Mawu su nɛ ɔmɛ eko ɔ, huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ ni kpahi nyɛ kpɛti ɔ mi maa wa. Lɔ ɔ ma ha nɛ o ma kua si fɔfɔɛhi nɛ ma nyɛ ma ha nɛ o pee yeyeeye ɔ. Ha nɛ wa susu bɔ nɛ mumi ɔ yiblii ɔ ma nyɛ maa ye bua mo ha a he bɔɔ.

8-12. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Mawu mumi ɔ yiblii ɔ nɛ o maa wo ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o ko pee yeyeeye tsɔ, aloo o ko pee yeyeeye kulaa?

⁸ “Suɔmi, bua jɔmi, he jɔmi.” Ke o bɔ mɔde wawɛɛ nɛ o je bumi kpo kɛ ha nihi ɔ, o maa na kaa o be yeyeeye pee tsɔ. Mɛni he je wa ma nyɛ ma de jã a? Ke o jeɔ nyɛmi suɔmi kpo, o susuɔ nihi a he, nɛ o jeɔ bumi kpo kɛ haa nihi ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ o ya je si himi nɛ ma ha nɛ o pee yeyeeye ɔ mi.​—Rom. 12:10.

⁹ “Tsui si tomi, mi mi himi, kpakpa peemi.” Ke o kɛ Baiblo ɔ mi ga womi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ tsu ní ɔ, e ma ha nɛ tue mi jɔmi maa hi o kɛ ni kpahi nyɛ kpɛti. Baiblo ɔ de ke: “Nyɛɛ na nyɛ sibi mɔbɔ; nyɛ tsui mi nɛ sã nyɛ ngɛ nyɛ sibi a he, nɛ nyɛɛ ngɔ a he yayami kɛ pa mɛ.” (Efe. 4:32) Ke o pee jã a, o ma nyɛ maa tsi níhi nɛ ma ha nɛ o pee yeyeeye ɔ a nya. Jehanɛ hu ɔ, e maa ye bua mo konɛ o da nyagbahi nɛ mluku nɛ wa yi ɔ nyɛɔ kɛ baa a nya.

¹⁰ “Hemi kɛ yemi.” Mwɔnɛ ɔ, níhi nɛ haa nɛ wa pee ɔ yeyeeye ɔ ekomɛ ji sika kɛ he lo nya níhi. (Abɛ 18:11) Hemi kɛ yemi nɛ mi wa nɛ o ma ná ngɛ Yehowa mi ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ ní nɛ ɔmɛ ko ha nɛ o pee yeyeeye tsɔ, aloo o pee yeyeeye kulaa. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Ke o kɛ bɔfo Paulo ga womi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ tsu ní ɔ, o ma nyɛ maa da yeyeeye peemi nya. Paulo de ke: “Nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ nyɛ ngɛ ɔ, nyɛ bua nɛ jɔ he.” Lɔ ɔ se ɔ, Paulo tsa nɔ ke: “Ejakaa Mawu de ke, “I be mo sie, nɛ i be mo kuae gblegbleegble.” Lɛɛ nyɛ ha waa kɛ kã nɛ de ke, “Nyɔmtsɛ ɔ ji ye he piɛɛlɔ, i be gbeye yee. Mɛni adesa ma nyɛ maa pee mi.”​—Heb. 13:5, 6.

¹¹ “He si bami, he nɔ yemi.” Mo susu bɔ nɛ su nɛ ɔmɛ hu maa ye bua mo ha a he nɛ o hyɛ. He si bami, kɛ he nɔ yemi maa ye bua mo konɛ o kua ní peepeehi nɛ ma ha nɛ o pee yeyeeye ɔ. Nɛ ke o ngmɛɛ ‘mi mi doomi, hɛdɔ, mi mi la, muklii mi fumi, pɛ, kɛ nɔ jɛmi basabasa’ he ɔ, lɔ ɔ hu maa ye bua mo wawɛɛ.​—Efe. 4:31.

¹² Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ja o baa o he si loko o ma nyɛ maa ngɔ o hɛ kɛ fɔ “Mawu, nɔ nɛ he wa” a nɔ, nɛ́ o ‘ngɔ o haomi ɔmɛ tsuo ngɔ fɔ e nɔ.’ (1 Pet. 5:6, 7) Ke o baa o he si ɔ, Mawu maa na mo mɔbɔ nɛ e maa ye bua mo. (Mika 6:8) Ke o yaa nɔ nɛ o kɛ o hɛ fɔɔ Yehowa nɔ se pi mo nitsɛ o he nɔ ɔ, o maa na kaa Yehowa suɔ mo nɛ e yeɔ bua mo, nɛ lɔ ɔ maa wo o bua konɛ o ko pee yeyeeye tsɔ.

13. Benɛ Yesu de ke, “Nyɛ ko hao” ɔ, mɛni e ngɛ hlae maa tsɔɔ?

¹³ Yesu ngɔ ga womi ko kɛ ha wɔ ngɛ Mateo 6:34 ɔ. (Kane.) Nile ngɛ Yesu ga womi nɛ ɔ mi. E de ke: “Nyɛ ko hao.” Se eko ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ ga womi nɛ ɔ kɛ ní tsumi he maa wa. Benɛ Yesu de ke, “Nyɛ ko hao” ɔ, mɛni e ngɛ hlae maa tsɔɔ? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, pi nɛ Yesu ngɛ tsɔɔe kaa Mawu sɔmɔlɔ be nyɛe nɛ e pee yeyeeye ngɛ si himi mi be komɛ. Kaa bɔ nɛ wa de kɛ sɛ hlami ɔ, David kɛ Paulo tsuo pee yeyeeye. Se nɔ́ nɛ Yesu ngɛ  hlae nɛ e kaseli ɔmɛ nɛ a yɔse ji kaa, ke a peeɔ yeyeeye tsɔ ɔ, lɔ ɔ be nyɛe ma tsu nyagba a he ní. Ligbi fɛɛ ligbi kɛ e mi haomi, enɛ ɔ he ɔ, e sɛ nɛ Kristofohi nɛ a pee yeyeeye ngɛ níhi nɛ a be, aloo níhi nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ he. Kɛ o ma plɛ kɛ ngɔ Yesu ga womi ɔ kɛ tsu ní ha kɛɛ, konɛ o ko pee yeyeeye tsɔ?

14. Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa ko pee yeyeeye tsɔ ngɛ tɔmihi nɛ wa tɔ̃ be ko nɛ be ɔ he?

¹⁴ Tɔmi komɛ nɛ nɔ ko tɔ̃ be ko nɛ be ɔ ma nyɛ ma ha nɛ e pee yeyeeye. Eko ɔ, e ngɛ mi kaa jehahi babauu ji nɛ ɔ nɛ e tɔ̃ mohu lɛɛ, se loloolo ɔ, e buɔ e he fɔ tsɔ. Be komɛ ɔ, Matsɛ David ‘yayami ɔmɛ peeɔ kaa tlomi nɛ e tloo.’ E de ke: “Ye tsui ngɛ fiae, nɛ i ngɛ kɛmɛe.” (La 38:3, 4, 8, 18) Ngɛ si fɔfɔɛ kaa jã mi ɔ, mɛni ji nɔ́ nɛ nile ngɛ mi kaa David maa pee? Nɛ mɛni e pee? E he ye kaa Yehowa maa na lɛ mɔbɔ, nɛ e kɛ e he yayami ɔmɛ maa pa lɛ. David de kɛ nɔ mi mami ke: ‘A gbaa nɔ nɛ a ngɔ e tɔmihi ngɔ pa lɛ.’​—Kane La 32:1-3, 5.

15. (a) Mɛni he je nɛ e sɛ nɛ o pee yeyeeye ngɛ nɔ́ nɛ ngɛ nɔ yae ngɛ o si himi mi amlɔ nɛ ɔ he ɔ? (b) Mɛni ji ní komɛ nɛ o ma nyɛ maa pee konɛ o ko pee yeyeeye tsɔ? (Moo hyɛ daka nɛ ji “ Ní Komɛ Nɛ O Ma Nyɛ Maa Pee Konɛ O Ko Pee Yeyeeye Tsɔ” ɔ.)

¹⁵ Be komɛ hu ɔ, níhi nɛ ngɛ nɔ yae ngɛ o si himi mi ngɛ be pɔtɛɛ ko mi ɔ ma nyɛ ma ha nɛ o pee yeyeeye. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ David ngma La 55 ɔ, e ngɛ gbeye yee kaa a maa gbe lɛ. (La 55: 2-5) Se kɛ̃ ɔ, David ha we nɛ yeyeeye peemi nɛ ha nɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ e ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ nɛ ba si. David sɔleɔ wawɛɛ ngɛ e haomi nɛ ɔmɛ a he, se e le hu kaa e sa nɛ e pee ní pɔtɛɛ komɛ konɛ e nyɛ nɛ e da níhi nɛ haa nɛ e peeɔ yeyeeye ɔ a nya. (2 Sam. 15:30-34) Moo kase David. Koo pee yeyeeye tsɔ, mohu ɔ, moo pee nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ o ma nyɛ konɛ o nyɛ nɛ o da haomi ɔmɛ a nya, nɛ o ná nɔmi mami kaa Yehowa ma tsu nɔ́ nɛ piɛ ɔ he ní.

16. Mɛni blɔ nɔ nɛ nɔ́ nɛ Mawu biɛ ɔ tsɔɔ ɔ ma nyɛ maa wo o hemi kɛ yemi mi he wami ngɛ?

¹⁶ Be komɛ ɔ, ke Kristofo no ko susu hwɔɔ se he ɔ, lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ e pee yeyeeye. Se e sɛ nɛ o pee yeyeeye aloo o hao tsɔ ngɛ níhi nɛ a bɛ lolo ɔ a he. Mɛni he je? Ejakaa behi fuu ɔ, wa susuɔ kaa níhi be nɔ yae saminya hwɔɔ se, se benɛ wa maa hyɛɛ ɔ, kɛkɛ e ya bɛ lɛ jã. Jehanɛ ɔ hu ɔ, nyagba ko be nɛ e kle pe Mawu, nɔ nɛ wa ma nyɛ maa ngɔ wa haomi ɔmɛ kɛ fɔ e nɔ ɔ. E biɛ ɔ po sisi ji “O Deɔ O Peeɔ.” (2 Mose 3:14, NW) Mawu biɛ ɔ sisi nitsɛnitsɛ ɔ haa nɛ wa náa hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa Mawu ma nyɛ ma ha nɛ yi mi nɛ e to ngɛ e sɔmɔli a he ɔ nɛ ba mi. O ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Mawu ma nyɛ maa jɔɔ e sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ. E maa ye bua mɛ konɛ a da haomihi nɛ a kɛ kpe be ko nɛ be nɛ haa nɛ a peeɔ yeyeeye, kɛ haomihi nɛ a kɛ ngɛ kpee amlɔ nɛ ɔ, kɛ nɔ́ nɛ a kɛ maa kpe hwɔɔ se ɔ a nya.

17, 18. Ke o je o tsui mi nɛ o kɛ nɔ ko sɛɛ o nyagbahi a he ní ɔ, ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ lɔ ɔ maa ye bua mo konɛ o ko pee yeyeeye tsɔ?

¹⁷ Blɔ eywiɛne nɛ o ma nyɛ maa gu nɔ kɛ da yeyeeye peemi nya ji kaa o maa je o tsui  mi nɛ o kɛ nɔ ko nɛ o heɔ lɛ yeɔ nɛ sɛɛ o nyagba a he ní. O huno aloo o yo, o huɛ nɛ nyu bi ngɛ o kɛ lɛ nyɛ kpɛti, aloo asafo mi nɔkɔtɔma ko ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o da o haomi ɔmɛ a nya nɛ o ko pee yeyeeye tsɔ. Baiblo ɔ de ke: “Tsui yemi ha we nɔ bua jɔmi, se munyu kpakpa haa nɔ bua jɔɔ e he.” (Abɛ 12:25) Ke o je o tsui mi nɛ o kɛ nɔ ko sɛɛ o haomi ɔmɛ a he ní ɔ, lɔ ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o nu o haomi ɔmɛ a sisi, nɛ o nyɛ nɛ o da nya. Baiblo ɔ de ke: “He nɛ ga womi be ɔ, yi mi tomi peeɔ yaka; se he nɛ ga woli hiɛ ngɛ ɔ, níhi yaa nɔ pɛpɛɛpɛ.” (Abɛ 15:22)

¹⁸ Jehanɛ hu ɔ, Yehowa guɔ asafo mi kpehi nɛ a peeɔ daa otsi ɔ nɔ kɛ yeɔ bua Kristofohi konɛ a ko pee yeyeeye tsɔ. Lejɛ ɔ ji he nɛ o maa na o nyɛmimɛ Kristofohi nɛ susuɔ o he, nɛ a suɔ kaa a wo a sibi he wami ngɛ. (Heb. 10:24, 25) ‘He wami nɛ wa woɔ wa sibi’ ɔ maa ye bua mo, nɛ e ma ha nɛ e he be wae ha mo kulaa kaa o ma kpa tsui yemi.​—Rom. 1:12.

19. Mɛni he je nɛ o ma nyɛ ma ná nɔmi mami kaa huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti ɔ ma nyɛ maa wo mo he wami ɔ?

¹⁹ Mo susu bɔ nɛ asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ e ngɛ Canada a na kaa se nami ngɛ he kaa e maa ngɔ e haomi ɔmɛ tsuo kɛ fɔ Yehowa nɔ ɔ he nɛ o hyɛ. E ji tsɔɔlɔ kɛ ga wolɔ. E ní tsumi ɔ haa nɛ e gboɔ dengme wawɛɛ. Lɔ ɔ se ɔ, hiɔ ko hu ngɛ e he nɛ e haa nɛ e peeɔ yeyeeye. Kɛ nyɛminyumu nɛ ɔ plɛ kɛ da nyagba nɛ ɔ nya ha kɛɛ? E de ke: “Ngɛ nyagba nɛ ɔmɛ tsuo se ɔ, mɔde nɛ i bɔɔ kaa ma ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi i kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ ji nɔ́ nɛ woɔ mi he wami wawɛɛ. Ke o hao ɔ, huɛmɛ kpakpahi kɛ nyɛmimɛ Kristofohi a yemi kɛ buami ma nyɛ maa wo mo he wami. I jeɔ ye tsui mi nɛ i deɔ ye yo ɔ bɔ nɛ níhi peeɔ mi ha. Ye nyɛmimɛ asafo mi nikɔtɔmahi kɛ wa kpɔmi nɔ hyɛlɔ ɔ ye bua mi wawɛɛ nɛ i nyɛ nɛ i tsu ye nyagba a he ní. Jehanɛ hu ɔ, i ha nɛ a pee tsopa ha mi, nɛ i to ye be he blɔ nya saminya konɛ ma na be kɛ jɔɔ ye he, nɛ ma ka ye he mi. Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, i ba le bɔ nɛ ma to ye tsui si kɛ da ye haomi ɔmɛ a nya ha. Níhi nɛ i nyɛ we nɛ ma tsu a he ní ɔ, i ngmɛɛɔ he kɛ haa Yehowa.”

20. (a) Kɛ wa ma plɛ kɛ ngɔ wa haomi ɔmɛ kɛ fɔ Mawu nɔ ha kɛɛ? (b) Mɛni wa maa kase ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

²⁰ Wa kase ngɛ munyu nɛ ɔ mi kaa se nami ngɛ he kaa wa maa ngɔ wa haomi ɔmɛ kɛ fɔ Mawu nɔ. Wa ma nyɛ maa pee jã kɛ gu wa tsui mi nɛ wa maa je kɛ sɔle ha Yehowa, kɛ e Munyu ɔ nɛ wa maa kane nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he ɔ nɔ. Jehanɛ hu ɔ, wa ba na kaa se nami ngɛ he kaa wa maa wo mumi ɔ yiblii ɔ, waa kɛ nɔ ko nɛ wa heɔ lɛ yeɔ nɛ sɛɛ wa nyagba a he ní, nɛ waa kɛ wa nyɛmimɛ Kristofohi nɛ bɔ konɛ a wo wɔ he wami. Ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi ɔ, wa maa le bɔ nɛ hɛ nɔ kami nɛ Yehowa ha wɔ ɔ woɔ wɔ he wami ha.​—Heb. 11:6.