HUƐMƐ kpakpahi a he jua wa, nɛ huɛ bɔmi nɛ hiɔ si daa a pɔɛ he. Ke nɔ́ ko ma ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ nɔ ko wa kpɛti ɔ ma puɛ ɔ, mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa huɛ bɔmi ɔ nɛ ko puɛ? Wa ma nyɛ maa kase níhi fuu kɛ je ni komɛ nɛ a wo a ta ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ a ji huɛmɛ kpakpahi, se ní komɛ ka a huɛ bɔmi ɔ puɛmi ɔ a he.

Ngɛ anɔkuale mi ɔ, David nɛ ji to hyɛlɔ, nɛ pee se ɔ, e ba pee matsɛ ɔ ngɛ huɛmɛ kpakpahi. E huɛmɛ nɛ ɔmɛ a kpɛti nɔ kake ji Yonatan. (1 Sam. 18:1) Se nɔ kpa hu nɛ wa ma nyɛ ma de ke e kɛ David pee huɛ ji gbalɔ Natan. Baiblo ɔ tsɔɔ we be nɛ a bɔni huɛ bɔmi. Se kɛ̃ ɔ, be ko ɔ, David ngɔ e hɛ kɛ fɔ Natan nɔ kaa bɔ nɛ o maa ngɔ o hɛ kɛ fɔ o huɛ ko nɔ ɔ. David suɔ kaa e ma we kɛ ha Yehowa. Eko ɔ, akɛnɛ matsɛ David buɔ Natan kaa huɛ, kɛ nɔ nɛ Yehowa mumi ɔ ngɛ e nɔ he je ɔ, e le kaa Natan ma nyɛ maa tsɔɔ lɛ blɔ nɛ da.—2 Sam. 7:2, 3.

Se nɔ́ ko ba nɛ jinɛ e ma nyɛ ma puɛ a huɛ bɔmi ɔ. Matsɛ David kɛ Batsheba puɛ gba, nɛ pee se ɔ, e ha nɛ a gbe Batsheba huno  Uria. (2 Sam. 11:2-21) David kɛ jehahi fuu ye Yehowa anɔkuale, nɛ e ye dami sane. Se e pee yayami nɛ hɛdɔ ngɛ he! Mɛni ha nɛ matsɛ kpakpa nɛ ɔ pee jã a? Anɛ e nɛ kaa hɛdɔ ngɛ nɔ́ nɛ e pee ɔ he lo? Anɛ e susu kaa Mawu be nae lo?

Mɛni Natan maa pee? Anɛ e ma ha nɛ nɔ kpa nɛ e kɛ matsɛ ɔ ya tu nɔ́ nɛ ɔ he munyu lo? Ni komɛ le kaa David lɛ ha nɛ a gbe Uria. Enɛ ɔ he ɔ, mɛni he je nɛ e sa nɛ Natan nɛ e ngɔ e he kɛ wo sane ɔ mi, konɛ e ba puɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ ngɛ a kpɛti ɔ? Ke Natan ya wo sane nɛ ɔ nɔ ɔ, a ma nyɛ maa gbe lɛ po. Pohu David ha nɛ a gbe Uria nɛ pee we lɛ nɔ́ ko ɔ momo.

Se Natan ji Mawu gbalɔ. Gbalɔ Natan le kaa ke e ma e nya ngɔ to sane ɔ nɔ ɔ, e kɛ David be nyɛe maa bɔ kaa bɔ nɛ a peeɔ sa a, nɛ e he nile hu maa bu lɛ fɔ. E huɛ David pee nɔ́ ko nɛ sɛ Yehowa hɛ mi. E sa nɛ a ye bua matsɛ ɔ wawɛɛ konɛ e dla e kɛ Mawu a kpɛti. Niinɛ, David hia huɛ kpakpa, nɛ Natan ji jamɛ a huɛ ɔ. Be ko nɛ be ɔ, David hyɛɛ tohi a nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, benɛ Natan maa je e munyu ɔ sisi ɔ, e ngɔ nɔ́ hetomi nɔ́ nɛ kɔɔ to nɔ hyɛlɔ ko he kɛ tsu ní, konɛ e ta David tsui he. Natan ngɔ Mawu sɛ gbi ɔ kɛ ha David, se blɔ nɔ nɛ e gu kɛ tsu he ní ɔ ha nɛ David na hɛdɔ nɛ ngɛ sane ɔ he, nɛ e pee he nɔ́ ko.—2 Sam. 12:1-14.

Ke o huɛ ko pee yayami nɛ hɛdɔ ngɛ he ɔ, mɛni o maa pee? Eko ɔ, o ma susu kaa ke o ha nɛ e na yayami nɛ e pee ɔ, lɔ ɔ ma puɛ nyɛ huɛ bɔmi ɔ. Aloo o ma susu kaa ke o ya bɔ nikɔtɔma amɛ konɛ a ye bua lɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa o je e se. Mɛni o maa pee?

Gianni nɛ wa wo e ta kɛ sɛ hlami ɔ de ke: “I yɔse kaa nɔ́ ko tsake. Maurizio kɛ mi sɛɛ we ní kaa bɔ nɛ e peeɔ sa a. E ngɛ mi kaa e he wa wawɛɛ ha mi kaa ma su e kasa mi mohu lɛɛ, se i pee jã. I bi ye he ke: ‘E le nɔ́ tsuaa nɔ́ momo, lɔ ɔ mɛni po ma de lɛ? Eko ɔ, e mi mi ma fu!’ Se i kai níhi nɛ e kɛ mi kase ɔ, enɛ ɔ he ɔ, i ná kã nɛ i kɛ lɛ sɛɛ ní. Be ko benɛ i hia yemi kɛ buami ko kaa jã a, Maurizio hu ye bua mi. I sume nɛ nɔ́ ko nɛ puɛ wa huɛ bɔmi ɔ, se i suɔ kaa ma ye bua lɛ, ejakaa i susuɔ e he.”

Maurizio hu de ke: “Gianni tu anɔkuale, nɛ nɔ́ nɛ e de ɔ hu da. I le kaa nyagba nɛ je yayami nɛ i pee ɔ mi kɛ ba a ji lɛ, loo Yehowa. Enɛ ɔ he ɔ, i kplɛɛ tsɔsemi ɔ nɔ, nɛ be komɛ a se ɔ, i dla i kɛ Yehowa wa kpɛti.”

David ngɛ huɛ kpahi nɛ a fĩ e se benɛ e kɛ haomihi kpe ɔ. Huɛmɛ nɛ ɔmɛ a kpɛti nɔ kake ji Hushai. Baiblo ɔ tsɛɛ lɛ ke “David huɛ.” (2 Sam. 16:16; 1 Kron. 27:33) Eko ɔ, Hushai piɛɛ nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ kojomi he ɔ a he, nɛ nyu bi ngɛ e kɛ matsɛ ɔ a kpɛti. Be komɛ ɔ, Hushai tsuɔ matsɛ ɔ laami sanehi a he ní haa lɛ.

Benɛ David binyumu Absalom kpɔ̃ matsɛ sɛ ɔ ngɛ David dɛ ɔ, Israel bi fuu fĩ Absalom se, se Hushai lɛɛ e pee we jã. Benɛ David ngɛ fo tue ɔ, Hushai piɛɛ e he kɛ ho. David hao wawɛɛ kaa lɛ nitsɛ e binyumu, kɛ ni komɛ nɛ e he mɛ ye ɔ je e se. Se Hushai ya nɔ nɛ e fĩ David se. E ngɔ e wami kɛ wo oslaa mi konɛ e puɛ ga yaya nɛ he nyɛli ɔmɛ to ɔ. Hushai pee we jã akɛnɛ e piɛɛ nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ kojomi he ɔ a he ɔ he je kɛkɛ. E tsɔɔ kaa e ji huɛ kpakpa.—2 Sam. 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.

E ji bua jɔmi kaa mwɔnɛ ɔ, wa ngɛ nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi fuu nɛ kake peemi ngɛ a kpɛti. Pi blɔ nya ní tsumi ko nɛ ngɛ a dɛ ngɛ asafo ɔ mi ɔ he je nɛ a peeɔ jã. Bɔ nɛ a peeɔ a ní ha a ngɛ kaa nɔ́ nɛ a ngɛ dee ke, “Ye huɛ ji mo, pi nɛ e sa kaa ma pee jã a he je, se akɛnɛ o he hia mi ɔ he je.”

Nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Federico ɔ níhi a si kpami ji nɛ ɔ nɛ. E huɛ kpakpa ko nɛ a tsɛɛ lɛ Antonio ɔ ye bua lɛ nɛ  e gblee nyagba ko mi ngɛ e si himi mi. Federico de ke: “Benɛ Antonio ba je wa we asafo ɔ mi ɔ, e kɛ we nɛ wa ba pee huɛmɛ. Wɔ ni enyɔ ɔmɛ tsuo ɔ, asafo mi sɔmɔli ji wɔ, nɛ wa peeɔ kake kɛ tsuɔ ní. E kɛ we nɛ a hla Antonio kaa asafo mi nɔkɔtɔma. E ji ye huɛ, nɛ e peeɔ nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa ngɛ Mawu jami mi ha mi hulɔ.” Pee se ɔ, Federico wo blɔ ko nɛ dɛ. Federico ha nɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ ye bua lɛ amlɔ nɔuu, se e sɔmɔ we kaa blɔ gbalɔ kɛ asafo mi sɔmɔlɔ hu. Kɛ Antonio pee e ní ha kɛɛ?

Frederico de ke: “I na kaa Antonio kɛ e he wo ye si fɔfɔɛ ɔ mi. E pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e ma nyɛ konɛ e ye bua mi. E suɔ nɛ ye he nɛ wa ngɛ Mawu jami mi ekohu, nɛ e ji ye se gblegbleegble. E wo mi he wami konɛ ye nane nɛ pi si ngɛ Mawu jami mi, nɛ ye kɔni mi ko jɔ̃.” Antonio de ke: “I kɛ Frederico sɛɛ ní behi fuu. I suɔ kaa e kɛ mi nɛ sɛɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ he ní faa, nɛ e de mi bɔ nɛ e ngɛ lɛ pee ha a po.” E ji bua jɔmi sane kaa be bɔɔ se ɔ, Frederico kpale ba da e nane nɔ ekohu, nɛ a kpale ha lɛ he blɔ nɛ e sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ kɛ asafo mi sɔmɔlɔ. Antonio de ke: “E ngɛ mi kaa amlɔ nɛ ɔ, wa ngɛ sɔmɔe ngɛ asafo ekpaekpahi a mi mohu lɛɛ, se wa huɛ bɔmi ɔ mi wa pe daa.”

Ke o huɛ ko je o se be mi nɛ o hia yemi kɛ buami ɔ, kɛ e maa pee mo ha kɛɛ? E dɔɔ nɔ wawɛɛ. Anɛ o ma nyɛ maa ngɔ kɛ pa lɛ lo? Anɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ nyɛ kpɛti ɔ mi maa wa kaa sá a lo?

Benɛ e piɛ bɔɔ nɛ Yesu ma gbo ɔ, mo susu si fɔfɔɛ nɛ e ya je mi ɔ he nɛ o hyɛ. E kɛ e kaseli anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ peeɔ kake kɛ peeɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́, nɛ huɛ bɔmi klɛdɛɛ ko ngɛ a kpɛti. Yesu tsɛ mɛ ke e huɛmɛ. (Yoh. 15:15) Se kɛ̃ ɔ, benɛ a nu Yesu ɔ, mɛni ba? Bɔfo ɔmɛ tu fo. Petro tsɔɔ kaa e be e Nyɔmtsɛ ɔ kuae gblegbleegble, se jamɛ a gbɔkuɛ ɔ, e de ke e li Yesu!—Mat. 26:31-33, 56, 69-75.

 Yesu le kaa lɛ nɔ kake pɛ nɛ e maa da e nyagbe ka a nya. Se kɛ̃ ɔ, sisi numi ngɛ he kaa nɔ́ nɛ kaseli ɔmɛ pee ɔ ma gba e nya, aloo e maa hao lɛ po. Se nɔ́ nɛ Yesu kɛ e kaseli ɔmɛ sɛɛ benɛ a tle lɛ si ligbi bɔɔ se ɔ tsɔɔ we kaa e hao, e mi mi fu, aloo e pia e he kaa e hla mɛ kaa e kaseli. Yesu na kaa e he hia we nɛ e tu e kaseli ɔmɛ a gbɔjɔmi ɔmɛ, aloo níhi nɛ a pee nyɔ mi be mi nɛ a nu lɛ ɔ he munyu.

Mohu ɔ, Yesu ha nɛ Petro kɛ bɔfo kpa amɛ ná nɔ mi mami kaa loloolo ɔ, e ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ a mi. E ngɔ ní tsumi ko nɛ he hia wawɛɛ nɛ a kɛ ma tsɔse nihi ɔ he blɔ tsɔɔmi kɛ ha mɛ. Loloolo ɔ, Yesu na e bɔfo ɔmɛ kaa a ji e huɛmɛ. A hɛ be suɔmi nɛ Yesu je kpo kɛ tsɔɔ mɛ ɔ nɔ jee kɔkɔɔkɔ. A maa bɔ mɔde kaa a be a Nyɔmtsɛ ɔ kuae hu gblegbleegble. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a ngɔ blɔ tsɔɔmi nɛ Yesu kɛ ha e se nyɛɛli ɔmɛ ɔ kɛ tsu ní saminya.—Níts. 1:8; Kol. 1:23.

Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Elvira a kai kaa be ko ɔ, pɛ ko ba e kɛ e huɛ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Giuliana a kpɛti. Elvira de ke: “Benɛ e ha nɛ i le kaa nɔ́ nɛ i pee lɛ ɔ gba e nya a, i hao. Sisi numi ngɛ he kaa e mi mi ma fu. Se nɔ́ nɛ ye bua jɔ he wawɛɛ ji bɔ nɛ e susuɔ ye he ha, kɛ bɔ nɛ nɔ́ nɛ maa je nɔ́ nɛ i peeɔ mi kɛ baa a hao lɛ ha a. E ngɔɛ e juɛmi kɛ ma yayami nɛ i pee lɛ ɔ nɔ, mohu ɔ, e susu nɔ́ nɛ maa ba imi nitsɛ ye nɔ ɔ he, nɛ enɛ ɔ ji nɔ́ ko nɛ ye hɛ be nɔ jee gblee. I naa Yehowa si kaa i ná huɛ nɛ susuɔ ye he pe bɔ nɛ e susuɔ lɛ nitsɛ e he.”

Ke jã a, lɛɛ kɛ huɛ kpakpahi maa pee a ní ha kɛɛ ke a na kaa nɔ́ ko miɔ nɛ e ma puɛ a huɛ bɔmi ɔ? Huɛ kpakpa maa suɔ kaa e kɛ e nyɛmi ɔ nɛ tu munyu ngɛ mi mi jɔmi mi, se ke e he ba hia nɛ e je sane ɔ kpo hu ɔ, e sa nɛ e pee jã. Huɛ kaa jã a peeɔ e ní kaa Natan kɛ Hushai nɛ a ya nɔ nɛ a ye a huɛ ɔ anɔkuale ngɛ haomi behi a mi ɔ. Huɛ kpakpa peeɔ e ní kaa Yesu, nɛ e suɔ kaa e kɛ nihi a tɔmihi maa pa mɛ. Anɛ jã nɛ mo hu o peeɔ lo?