1. Mɛni he je nɛ atsinyɛ jemi ko be he kaa Mawu Munyu ɔ ngɛ he wami ɔ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

AKƐNƐ wa ji Yehowa we bi he je ɔ, wa heɔ yeɔ kaa Mawu Munyu ɔ nɛ ji e sɛ gbi kɛ ha adesahi ɔ “hɛ ngɛ, nɛ e ngɛ he wami.” (Heb. 4:12) Wa kpɛti nihi fuu na bɔ nɛ Baiblo ɔ tsake wɔ nitsɛmɛ wa si himi kɛ ni kpahi a si himi ha. Loko wa ma ba le anɔkuale ɔ, wa ti ni komɛ juɔ, waa kɛ tsopa yayahi tsuɔ ní, nɛ wa bɔɔ ajuama. Ni komɛ hu he biɛ, nɛ a ná ni, se kɛ̃ ɔ, a na kaa nɔ́ ko ngɛ mɛ bɔe. (Fiɛlɔ 2:3-11) Bua jɔmi sane ji kaa jinɛ wa kpɛti nihi fuu be hɛ nɔ kami ko, nɛ wa laa, se amlɔ nɛ ɔ lɛɛ Baiblo ɔ ye bua wɔ nɛ wa na wami blɔ ɔ. Eko ɔ, o kane níhi a si kpami nɛ ɔmɛ ekomɛ ngɛ munyu nɛ ji “Baiblo ɔ Tsakeɔ Nihi A Si Himi” nɛ jeɔ kpo ngɛ Hwɔɔmi Mɔ ɔ mi ɔ mi nɛ o bua jɔ he wawɛɛ. O yɔse kaa benɛ a ba pee Kristofohi se po ɔ, Ngmami ɔ ye bua mɛ nɛ a ya nɔ nɛ a pee tsakemihi.

2. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ he wami nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ ye bua ni komɛ ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi?

² Lɛɛ mwɔnɛ ɔ, ke nihi kase Mawu Munyu ɔ, nɛ a pee tsakemi nguahi ngɛ a si himi mi ɔ, anɛ e sa nɛ e pee wɔ nyakpɛ lo? Ohoo! Níhi a si kpami nɛ ɔmɛ haa nɛ wa kaiɔ wa nyɛmimɛ nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi nɛ a ngɛ hɛ nɔ kami kaa a maa ya hiɔwe ɔ. (Kane 1 Korinto Bi 6:9-11.) Benɛ bɔfo Paulo tsɔɔ nihi nɛ a nine be Mawu Matsɛ Yemi ɔ nɔ sue ɔ se ɔ, e de ke:  “Be ko ɔ, kikɛ nɛ ɔ nyɛ ti ni komɛ ba nyɛ je mi.” Se Ngmami ɔ, kɛ Mawu mumi klɔuklɔu ɔ ye bua mɛ nɛ a tsake. Benɛ a kplɛɛ anɔkuale ɔ nɔ se po ɔ, a kpɛti ni komɛ tɔ̃ tɔmihi nɛ hɛdɔ ngɛ he, nɛ e sa huɛ bɔmi nɛ ngɛ a kɛ Mawu a kpɛti ɔ he. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, a fiee Kristofo no ko nɛ a pɔ lɛ nu ɔ kɛ je asafo ɔ mi, se pee se ɔ, e tsake, nɛ a ngɔ lɛ ekohu. (1 Kor. 5:1-5; 2 Kor. 2:5-8) Ke wa susu nyagba slɔɔtohi nɛ wa nyɛmimɛ komɛ kɛ kpe, kɛ bɔ nɛ Mawu Munyu ɔ ye bua mɛ nɛ a gblee si fɔfɔɛ nɛ ɔmɛ a mi ɔ he ɔ, anɛ lɔ ɔ wui wɔ he wami lo?

3. Mɛni he wa ma susu ngɛ munyu nɛ ɔ mi?

³ Akɛnɛ Mawu Munyu ɔ ngɛ he wami wawɛɛ, nɛ e ha nɛ wa nine su eko nɔ he je ɔ, wa suɔ nɛ wa ná he se kɛ pi si. (2 Tim. 2:15) Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, wa maa na bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ ngɔ he wami nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ kɛ tsu ní ha (1) ngɛ wɔ nitsɛmɛ wa si himi mi, (2) ngɛ fiɛɛmi mi, (3) ke wa ngɛ ní tsɔɔe ngɛ kpehi a sisi. Ní nɛ ɔmɛ a he nɛ wa ma susu ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa suɔ wa hiɔwe Tsɛ, nɔ nɛ tsɔɔ wɔ ní konɛ e hi ha wɔ nitsɛmɛ ɔ, nɛ waa tsɔɔ kaa wa bua jɔ nɔ́ nɛ e pee ha wɔ ɔ he.​—Yes. 48:17.

4. (a) Ke wa ma ná Mawu Munyu ɔ he se ɔ, mɛni e sa nɛ waa pee? (b) Mɛni blɔ nya o to konɛ o ná be kɛ kane Baiblo ɔ?

⁴ Ke wa ma ná Mawu Munyu ɔ he se wawɛɛ ɔ, ja wa kaneɔ be fɛɛ be, ke e maa hi ɔ, daa ligbi. (Yosh. 1:8) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa kpɛti nihi fuu be deka kulaa. Se kɛ̃ ɔ, e sɛ nɛ wa ha nɛ nɔ́ ko nɔ́ ko nɛ tsi wa nya ngɛ Baiblo ɔ kanemi he, ke jamɛ a nɔ́ ɔ ji blɔ nya ní tsumi ko nɛ he hia wawɛɛ po. (Kane Efeso Bi 5:15, 16.) Yehowa we bi fuu to blɔ nya konɛ a ná be kɛ kane Baiblo ɔ daa ligbi. Ni komɛ kaneɔ mɔtu, ni komɛ piani, nɛ ni komɛ hu gbɔkuɛ. A kɛ la polɔ ɔ kpaa gbi. E ngma ke: “I suɔ o mlaa a kaa nɔ́ ko! Ke je na kikɛ nɛ ɔ, e he pɛ i susuɔ.”​—La 119:97.

5, 6. (a) Mɛni he je nɛ e sa nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ he ɔ? (b) Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa pue wa yi mi tɛ saminya? (d) Kɛ o ná Mawu Munyu ɔ nɛ o kaneɔ nɛ o pueɔ o yi mi tɛ ngɛ he ɔ he se ha kɛɛ?

⁵ Baiblo ɔ nɛ wa maa kane ɔ kɛkɛ pi, e sa nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ nɔ́ nɛ wa kaneɔ ɔ he hulɔ. (La 1:1-3) Ja jã loko wa ma nyɛ maa ngɔ nile nɛ e be bi nɛ ngɛ mi ɔ kɛ tsu ní. Ke wa ngɛ Mawu Munyu ɔ kanee ngɛ fon, tablɛti, aloo womi nɔ po ɔ, e sa nɛ wa kɛ pee oti kaa wa ma ha nɛ e sɛ wa tsui mi.

⁶ Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa nyɛ nɛ wa pue wa yi mi tɛ saminya? Nihi fuu yɔse kaa ke a kane Ngmami ɔ fã ko, nɛ a mlɛ bɔɔ, nɛ a bi a he sanehi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔmɛ ɔ, e yeɔ bua mɛ wawɛɛ: ‘Mɛni enɛ ɔ tsɔɔ mi ngɛ Yehowa he? Mɛni i ngɛ  pee momo nɛ tsɔɔ kaa i kɛ sisi tomi mlaa nɛ ngɛ ngmami nɛ ɔ mi ɔ ngɛ ní tsue? Mɛni tsakemihi nɛ e sa nɛ ma pee loloolo?’ Ke wa sɔle nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ he ɔ, lɔ ɔ woɔ wɔ he wami konɛ waa ngɔ kɔkɔ bɔmi nɛ ngɛ mi ɔ kɛ tsu ní. Kɛkɛ ɔ, wa ma yɔse kaa he wami nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ ngɛ ní tsue ngɛ wa si himi mi wawɛɛ.​—2 Kor. 10:4, 5.

7. Ngɛ mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa ngɔ Mawu Munyu ɔ kɛ tsu ní saminya ngɛ fiɛɛmi mi?

⁷ Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa ngɔ Mawu Munyu ɔ kɛ tsu ní saminya ngɛ fiɛɛmi mi? Kekleekle ɔ, e sa nɛ waa pɔ Mawu Munyu ɔ kanemi ke ji wa ngɛ fiɛɛe aloo wa ngɛ ní tsɔɔe. Nyɛminyumu ko de ke, “Ke o kɛ Yehowa ngɛ fiɛɛe ngɛ wehi a mi ɔ, anɛ mo pɛ nɛ o maa tu munyu aloo o ma ha nɛ lɛ hu e tu munyu?” Nɔ́ nɛ e ngɛ hlae nɛ e tsɔɔ ji: Ke wa kane Mawu Munyu ɔ tɛɛ kɛ tsɔɔ nihi ngɛ fiɛɛmi mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ha nɛ Yehowa kɛ wetsɛ ɔ ngɛ munyu tue. Ke waa kɛ ngmami nɛ sa tsu ní ɔ, e tsuɔ ní wawɛɛ pe nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wɔ nitsɛmɛ wa ma de. (1 Tes. 2:13) Mo bi o he ke, ‘Anɛ i bɔɔ mɔde kaa ma kane Mawu Munyu ɔ fã ko kɛ tsɔɔ nihi nɛ i ngɔɔ sane kpakpa a ya haa mɛ ɔ lo?’

8. Mɛni he je nɛ ngmamihi nɛ wa maa kane ngɛ fiɛɛmi mi ɔ kɛkɛ pi ɔ?

⁸ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Baiblo ɔ fã ko nɛ wa maa kane ha nihi ngɛ fiɛɛmi mi ɔ pɛ pi. Mɛni he je? Ejakaa nihi fuu nui Baiblo ɔ sisi kpakpa ko, nɛ ni komɛ hu nui sisi kulaa. Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, jã nɔuu nɛ e ngɛ mwɔnɛ ɔ hulɔ. (Rom. 10:2) Enɛ ɔ he ɔ, wa ko susu kaa ke wa kane ngmami ko nɔuu kɛkɛ wetsɛ ɔ nu sisi. E sa nɛ waa to wa tsui si nɛ wa gba kuku ɔmɛ a mi nɛ waa kane, nɛ ke e maa hi ɔ, waa kpale ti munyu otihi nɛ ngɛ mi ɔ mi ekohu, nɛ waa tsɔɔ mi saminya. Ke wa pee jã a, lɔ ɔ ma ha nɛ tue buli ɔmɛ nɛ a nu Mawu Munyu ɔ sisi  saminya, nɛ e maa ta a tsui he.​—Kane Luka 24:32.

9. Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ gbla nɔ ko juɛmi kɛ ya Baiblo ɔ nɔ konɛ e ná bumi kɛ ha Baiblo ɔ? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

⁹ Jehanɛ hu ɔ, wa bɔɔ mɔde kaa wa ma ha nɛ munyuhi nɛ wa tuɔ kɛ gblaa nihi a juɛmi kɛ baa Baiblo ɔ nɔ ɔ nɛ ha nɛ e ná bumi kɛ ha Baiblo ɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa ma nyɛ ma de ke, “Ha nɛ waa hyɛ nɔ́ nɛ wa Bɔlɔ ɔ deɔ ngɛ sane nɛ ɔ he.” Ke tue bulɔ ɔ pi Kristofo no ɔ, wa ma nyɛ ma de ke, “Mo kadi nɔ́ nɛ Ngmami Klɔuklɔu ɔ deɔ wɔ ɔ.” Aloo eko ɔ, ke waa kɛ nɔ ko nɛ jami pi e he sane ko ɔ ngɛ munyu tue ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke, “Anɛ o nu blema abɛ nɛ ɔ hyɛ lo?” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa susuɔ nihi a he kaa ni kakaakahi, nɛ wa plɛɔ wa munyu ɔ mi konɛ e kɔ a ti nɔ tsuaa nɔ he.​—1 Kor. 9:22, 23.

10. (a) Moo tsɔɔ níhi a si kpami ko nɛ nyɛminyumu ko ná. (b) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ o yɔse he wami nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ ngɛ fiɛɛmi mi?

¹⁰ Nihi fuu yɔse kaa ke a kɛ Mawu Munyu ɔ tsu ní ngɛ fiɛɛmi mi ɔ, ni nɛmɛ nɛ a fiɛɛ kɛ haa a náa he se wawɛɛ. Mo susu nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ ɔ he nɛ o hyɛ. Nyɛminyumu ko kpale ya slaa nyumu nɔkɔtɔma ko nɛ e kɛ jehahi fuu kane wa womi tɛtlɛɛ ɔmɛ. E ngɔɛ Hwɔɔmi Mɔ nɛ ba ehe ɔ kɛ ha we lɛ kɛkɛ, mohu ɔ, e kane ngmami ko nɛ ngɛ womi tɛtlɛɛ ɔ mi ɔ kɛ tsɔɔ lɛ. E kane 2 Korinto Bi 1:3, 4 ɔ. Lejɛ ɔ de ke: ‘Tsɛ mɔbɔ nalɔ, kɛ bua womi tsuo Mawu ɔ woɔ wa bua ngɛ wa kahi tsuo a mi.’ Wetsɛ ɔ bua jɔ munyu ɔ he wawɛɛ, enɛ ɔ he ɔ, e de wa nyɛmi ɔ kaa e kpale kane ngmami ɔ ekohu. Nyumu ɔ tsɔɔ bɔ nɛ e kɛ e yo ɔ hia bua womi ha, nɛ amlɔ nɛ ɔ, e bua jɔ Baiblo ɔ mi sɛ gbi ɔ he. Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ we kaa he wami nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ tsuɔ ní ngɛ wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi lo?​—Níts. 19:20.

11. Mɛni ní tsumi lɛ fɔɔ si ngɛ nyɛmimɛ nyumuhi nɛ a tsɔɔ ní ngɛ munyu tumi kpoku ɔ nɔ ɔ a nɔ?

¹¹ Ke wa ya asafo mi kpehi, kpɔ mi kpehi, aloo kpokpa nɔ kpehi ɔ, wɔ tsuo wa bua jɔɔ. Nɔ́ titli he je nɛ wa yaa kpe nɛ ɔmɛ ji kaa wa ma ya sɔmɔ Yehowa. Jehanɛ hu ɔ, wa náa Baiblo mi tsɔsemi nɛ a kɛ haa wɔ ɔ he se wawɛɛ. Nyɛmimɛ nyumu komɛ náa he blɔ kɛ tsɔɔ ní ngɛ munyu tumi kpoku ɔ nɔ ngɛ kpe nɛ ɔmɛ a sisi. Enɛ ɔ ji he blɔ ngua. Se kɛ̃ ɔ, e sa nɛ a yɔse kaa e ji ní tsumi agbo nɛ fɔɔ si ngɛ a nɔ. (Yak. 3:1) Be fɛɛ be ɔ, e sa nɛ a ha nɛ a ní tsɔɔmi ɔ nɛ da Mawu Munyu ɔ nɔ tutuutu. Ke a ha mo ní tsumi ngɛ munyu tumi kpoku ɔ nɔ ɔ, kɛ o ma plɛ kɛ ngɔ he wami nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ kɛ tsu ní ha kɛɛ?

12. Kɛ munyu tulɔ ko ma plɛ kɛ ngɔ e munyu ɔ kɛ da Ngmami ɔ nɔ ha kɛɛ?

¹² Ha nɛ o munyu ɔ nɛ da Ngmami ɔ nɔ titli. (Yoh. 7:16) Mɛni enɛ ɔ tsɔɔ? Enɛ ɔ tsɔɔ kaa e sɛ nɛ o ha nɛ níhi a si kpami, nɔ́ he tomi níhi, aloo blɔ nɔ nɛ o guɔ kɛ tuɔ munyu ɔ nɛ je nihi a juɛmi kɛ je ngmamihi nɛ o kɛ ngɛ ní tsue ɔ a nɔ. Jehanɛ hu ɔ, mo kai kaa ngmamihi nɛ o maa kane kɛkɛ ɔ tsɔɔ we kaa o kɛ Baiblo ɔ ngɛ ní tsɔɔe. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke o kɛ ngmamihi fuu tsu ní ɔ, eko ɔ, o tue buli ɔmɛ be ekoeko kaie. Enɛ ɔ he ɔ, moo hla ngmamihi nɛ sa, moo to o tsui si kɛ kane, nɛ o tsɔɔ mi, nɛ o ngɔ nɔ́ he tomi níhi kɛ tsu ní, nɛ o tsɔɔ bɔ nɛ a kɛ ní kasemi nɛ ngɛ mi ɔ ma tsu ní ha. (Neh. 8:8) Ke o kɛ munyu tumi he womi nɛ asafo ɔ pee ɔ nɛ ngɛ ní tsue ɔ, moo kase lɛ saminya, nɛ o le ngmami ɔmɛ nɛ ngɛ mi ɔ saminya. Moo bɔ mɔde kaa o maa le bɔ nɛ ngmamihi nɛ a tsɛ se ɔ kɛ munyu ɔmɛ kɔɔ ha. Kɛkɛ ɔ, moo hla ngmamihi nɛ  o kɛ maa tsɔɔ otihi nɛ ngɛ munyu tumi he womi ɔ mi ɔ. (O ma nyɛ maa na ga womi komɛ ngɛ ní kasemi nɛ ji 21 kɛ ya si 23 nɛ ngɛ Benefit From Theocratic Ministry School Education ɔ mi ɔ.) Nɔ́ nɛ pe kulaa a, moo sɔle kɛ bi Yehowa konɛ e ye bua mo nɛ o nyɛ nɛ o tsɔɔ níhi nɛ a he jua wa nɛ ngɛ e Munyu ɔ mi ɔ.​—Kane Ezra 7:10; Abɛ 3:13, 14.

13. (a) Kɛ ngmami komɛ nɛ a kɛ tsu ní ngɛ asafo mi kpe ko sisi ɔ ye bua nyɛmiyo ko ha kɛɛ? (b) Kɛ níhi nɛ a daa Ngmami ɔ nɔ kɛ tsɔɔ wɔ ngɛ asafo mi kpehi a sisi ɔ ye bua mo ha kɛɛ?

¹³ Ngmami ko nɛ a kɛ tsu ní ngɛ asafo mi kpe ko sisi ɔ ye bua nyɛmiyo ko nɛ e je Australia a wawɛɛ. E ngɛ mi kaa e gblee si fɔfɔɛhi nɛ a mi wa mi benɛ e wɛ ɔ mohu lɛɛ, se e kplɛɛ sɛ gbi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ nɔ, nɛ e jɔɔ e wami nɔ kɛ ha Yehowa. Se loloolo ɔ, e peeɔ lɛ kaa Yehowa sume lɛ. Se ngɛ be komɛ a se ɔ, e ba ná nɔ mi mami kaa Mawu suɔ lɛ. Mɛni ye bua lɛ? Ngmami ɔ nɛ a kane ngɛ asafo mi kpe ɔ sisi nɛ e pue e yi mi tɛ ngɛ he, nɛ e kɛ to ngmami kpahi a he ɔ lɛ ye bua lɛ. * Anɛ mo hu a tsɔɔ Mawu Munyu ɔ mi ngɛ asafo mi kpe ko, kpɔ mi kpe ko, aloo kpokpa nɔ kpe ko sisi hyɛ nɛ lɔ ɔ ye bua mo lo?​—Neh. 8:12.

14. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa bua jɔ Yehowa Munyu ɔ he?

¹⁴ Anɛ o bua jɔɛ kaa Yehowa ha wɔ e Munyu nɛ ji Baiblo ɔ lo? Tsa pi nɛ e je suɔmi mi kɛ ha adesahi womi nɛ ɔ kɛkɛ, se e ye si nɛ e wo kaa e ma ha nɛ e hi si kɛ ya neneene ɔ nɔ hulɔ. (1 Pet. 1:24, 25) Niinɛ, wa bɔɔ mɔde kaa wa maa kane Mawu Munyu ɔ daa, waa kɛ tsuɔ ní ngɛ wa si himi mi, nɛ waa kɛ yeɔ bua ni kpahi hulɔ. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ Mawu nike ní nɛ he jua wa nɛ ɔ, nɛ wa bua jɔ he. Nɛ nɔ́ nɛ pe kulaa a, wa suɔ e Ngmalɔ ɔ nɛ ji Yehowa Mawu.