1, 2. (a) Mɛni ní tsumi komɛ to hyɛli nɛ a hi si ngɛ blema Israel ɔ tsuɔ? (b) Mɛni he je nɛ fɔli ngɛ kaa to hyɛli ɔ?

TO HYƐLI nɛ a hi si ngɛ blema Israel ɔ gboɔ dengme wawɛɛ nitsɛ. Pu ngɛ tsoe jio, fĩɛ ngɛ yee jio, a hyɛɔ a to ɔmɛ a nɔ, nɛ a poɔ a he piɛ kɛ jeɔ lohwe awi yeli kɛ juli a he. Be tsuaa be ɔ, to hyɛli ɔmɛ bɔɔ mɔde kaa a maa hyɛ bɔ nɛ a to ɔmɛ ngɛ ha. Ke a na kaa to ɔ eko plaa, aloo e be he wami ɔ, a tsaa lɛ. To hyɛli ɔmɛ náa deka kɛ haa to bi ɔmɛ wawɛɛ nitsɛ, ejakaa to bi ɔmɛ a he wɛ kpakpa ko.—1 Mose 33:13.

² E sa kaa fɔli nɛ a ji Kristofohi ɔ nɛ a pee a ní kaa to hyɛli. E ji fɔli a ní tsumi kaa a kɛ Mawu mlaa a ma tsɔse a bimɛ. (Efeso Bi 6:4) Anɛ jã peemi ngɛ gbɔjɔɔ lo? Ohoo! Ejakaa kpamisaa nɛ ɔ, Satan kɛ lakpa munyuhi ngɛ jokuɛwi a tue puɛe. Jehanɛ se hu ɔ, jokuɛwi ɔmɛ yi mluku. (2 Timoteo 2:22; 1 Yohane 2:16) Mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ ye bua o bimɛ ɔmɛ? Nyɛ ha nɛ wa susu níhi etɛ nɛ maa ye bua fɔli konɛ a nyɛ nɛ a kudɔ a bimɛ ɔmɛ a he nɛ waa hyɛ. E sa nɛ (1) a le bɔ nɛ a bimɛ ɔmɛ ngɛ ha, (2) a tsɔɔ a bimɛ ɔmɛ Yehowa he ní, nɛ (3) a kudɔ a bimɛ ɔmɛ.

3. Mɛni blɔ nɔ fɔli maa gu kɛ le bɔ nɛ a bimɛ ngɛ ha saminya?

³ To hyɛlɔ kpakpa suɔ kaa e to ɔmɛ nɛ a hi he wami, enɛ ɔ he ɔ, e toɔ e tsui si nɛ e hyɛɛ bɔ nɛ e to ɔmɛ eko tsuaa eko ngɛ ha. Baiblo ɔ de ke: “Hyɛ o to, kɛ o na nɔ saminya.” (Abɛ 27:23) Akɛnɛ o ji fɔlɔ he je ɔ, o suɔ kaa o maa le bɔ nɛ “o to” ɔmɛ, nɛ ji mo nitsɛ o bimɛ ɔmɛ ngɛ ha saminya. Loko o ma nyɛ maa pee jã a, e sa nɛ o to o bimɛ ɔmɛ a he hɛ saminya. E sa nɛ o le bɔ nɛ a peeɔ a ní ha, a susumi ngɛ níhi a he, kɛ níhi nɛ a bua jɔ he kɛ níhi nɛ a bua jɔɛ he. Mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ pee jã? E sa nɛ o kɛ o bimɛ nɛ sɛɛ ní be tsuaa be.

4, 5. (a) Mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ o bimɛ nɛ a de mo a yi mi munyuhi? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ni kasemi ɔ sisije ɔ.) (b) Mɛni o pee nɛ lɔ ɔ ha nɛ e yi ha o bimɛ kaa a kɛ mo maa sɛɛ ni?

⁴ Fɔli komɛ yɔse kaa ke a bimɛ ɔmɛ ná ye kɛ je jeha 13 kɛ yaa a, a kɛ mɛ nyɛ we ní sɛɛmi kpakpa ko. Eko ɔ, jokuɛwi kaa jã a be suɔe kaa a ma de nɔ ko a yi mi munyu, kɛ bɔ nɛ e peeɔ mɛ ha ngɛ níhi a he. Ke o bimɛ ɔmɛ ngɛ jã a, mɛni o ma nyɛ maa pee? E he hia we doo kaa o ma tsɛ mɛ kɛ hi si nɛ nyɛɛ sɛɛ ní be gagaa. Mohu ɔ, bɔɔ mɔde kaa ke o ná o bi ɔ he blɔ bɔɔ ko ɔ, o kɛ lɛ ma susu nɔ́ ko he. (5 Mose 6:6, 7) Nyɛ bla kɛ pee ní komɛ. O kɛ mɛ nɛ ya slaa si. Nyɛ bla kɛ je nyɛ hɛja. Mo ha nɛ a piɛɛ o he kɛ tsu ní ngɛ we ɔ mi. Enɛ ɔ ma ha nɛ o bimɛ ɔmɛ ma nyɛ ma de mo a yi mi munyuhi kɛ bɔ nɛ e peeɔ mɛ ha ngɛ níhi a he ɔ faa.

⁵ Nɛ ke enɛ ɔ tsuo se ɔ, o bi ɔ sume kaa e ma de mo e yi mi munyuhi hu nɛɛ? O ma nyɛ maa gu blɔ kpa nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, o ma nyɛ ma de o bi ɔ ní komɛ nɛ o pee ngɛ ligbi ɔ mi mohu pe nɛ o ma bi lɛ níhi nɛ lɛɛ e pee ngɛ ligbi ɔ mi. Ja jã loko eko ɔ, e bua maa jɔ, nɛ e ma de mo níhi nɛ e pee ngɛ ligbi ɔ mi. Aloo ke o suɔ nɛ o le e susumi ngɛ nɔ́ ko he ɔ, mo bi lɛ sanehi kɛ kɔ jamɛ a nɔ́ ɔ he. Koo tu munyu kɛ si lɛ. O ma nyɛ ma bi lɛ bɔ nɛ e huɛmɛ susuɔ ngɛ jamɛ a nɔ́ ɔ he ha. Lɔ ɔ se ɔ, mo bi lɛ ga nɛ e maa wo e huɛmɛ ɔmɛ.

6. Mɛni blɔ nɔ o maa gu konɛ o bimɛ ɔmɛ nɛ a ná nɔ mi mami kaa o ngɛ a he deka, nɛ a kɛ mo ma nyɛ maa sɛɛ ní?

⁶ O bimɛ ɔmɛ ma suɔ kaa a kɛ mo maa sɛɛ ní ke a na kaa o ngɛ deka, nɛ o sane he wɛ. Ke daa nɛ ɔ o be o bimɛ ɔmɛ a he deka a, mɛ hu a be mo a nyagbahi dee. Kɛ o maa pee kɛɛ konɛ o bimɛ ɔmɛ nɛ a nyɛ nɛ a su o he? E biɔ nɛ o pee babauu pe o nya kɛkɛ nɛ o kɛ ma de mɛ ke, “Be tsuaa be nɛ nɔ́ ko ngɛ nyɛ nyagbae ɔ, nyɛ ba de mi.” E sa nɛ o bimɛ nɛ a ye kɛ je jeha 13 kɛ ya si 19 ɔ nɛ a ná nɔ mi mami  kaa ke a ba de mo nɔ́ ko ɔ, o mi mi be fue. E sa nɛ o ha nɛ a le hu kaa a kɔmɔ ji o kɔmɔ. Kayla, nɛ e ye jeha 19 ɔ de ke: “I nyɛɔ nɛ i kɛ ye papaa sɛɛɔ nɔ́ tsuaa nɔ́ he ní. Ke i ngɛ lɛ nɔ́ ko dee ɔ, e pui ye nya nɔ, nɛ e susuu we kaa jokuɛ yayami ji imi hulɔ. E buɔ mi tue saminya. Lɔ ɔ se ɔ, e woɔ mi ga kpakpa.”

7. (a) Mɛni blɔ nɔ fɔli maa gu konɛ a kɛ a bimɛ nɛ susu nɔ́ ko kaa nyumu kɛ yo a huɛ bɔmi nɛ a kɛ sɛɛ gba si himi mi ɔ he ɔ? (b) Mɛni nɛ ke fɔli peeɔ ɔ, a bimɛ be a kasa nya bae nɛ́ a kɛ mɛ ba sɛɛ ní hu?

⁷ Be komɛ ɔ, e he maa hia nɛ o kɛ o bimɛ ɔmɛ nɛ susu ní komɛ nɛ a he munyu tumi yee ɔ a he. Ní nɛ ɔmɛ eko ji nyumu kɛ yo a huɛ bɔmi nɛ a kɛ sɛɛ gba si himi mi. Ke o kɛ mɛ ngɛ nɔ́ ko kaa jã he susue ɔ, moo bɔ mɔde nɛ o tsɔɔ mɛ blɔ kpakpa nɛ a ma nyɛ maa gu nɔ kɛ pee jã. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɔɔ lɛ kaa o ya ní yemi he ko nɛ a ngma ngɛ lejɛ ɔ ke, niye ní saisaa nɛ nɔ ko ma he maa ye ɔ, ma nyɛ maa kɔɔ e mi mi. E ngɛ heii kaa o be niye ní ko hee ngɛ lejɛ ɔ maa ye gblegbleegble. Jã kɛ̃ nɛ e ma nyɛ maa ba ngɛ o bimɛ ɔmɛ hu a blɔ fa mi. Ke daa nɛ ɔ, haomihi nɛ a kɛ ma nyɛ maa kpe ɔ he munyu pɛ o tuɔ ɔ, a be o kasa nya bae nɛ a kɛ mo ba sɛɛ ní hu. (Kane Kolose Bi 3:21.) Mohu ɔ, be komɛ ɔ, mo de mɛ níhi nɛ ma ha nɛ a bua maa jɔ. Jokuɛ yoyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Emily ɔ de ke: “Ke i kɛ ye fɔli ɔmɛ wa ngɛ nyumu kɛ yo a huɛ bɔmi nɛ a kɛ sɛɛ gba si himi mi ɔ he susue ɔ, a tui he munyu yaya. A ha nɛ i le kaa ke o ngɛ hlae nɛ o le nɔ ko saminya konɛ o kɛ lɛ nɛ sɛ gba si himi mi ɔ, e ngɛ bua jɔmi. Enɛ ɔ haa nɛ i kɛ mɛ nyɛɔ sɛɛɔ nyumu kɛ yo a huɛ bɔmi he ní faa. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke i kɛ nɔ ko wa ngɛ nyɛe konɛ waa sɛ gba si himi mi ɔ, i be ye fɔli ɔmɛ nɔ́ ko nɔ́ ko nɔ lae.”

8, 9. (a) Ke o buɔ o bimɛ tue, nɛ o kpɔɛ munyu wui a nya a, mɛni se o ma ná? (b) Mɛni jeɔ o bimɛ tue nɛ o buɔ ɔ mi kɛ baa?

⁸ Moo to o tsui si, nɛ o je mi mi jɔmi mi nɛ o bu o bi ɔ tue. Enɛ ɔ ma ha nɛ e kɛ mo ma nyɛ maa sɛɛ ní. (Kane Yakobo 1:19.) Binyɛ ko nɛ lɛ nɔ kake pɛ nɛ ngɛ e bi tsɔsee nɛ a tsɛɛ lɛ ke Katia a de ke: “Be ko nɛ be ɔ, i tui ye tsui si ha ye biyo ɔ kulaa. Ke e ngɛ mi nɔ́ ko dee ɔ, i kpɔɔ munyu ɔ ngɔ woɔ e nya. Be komɛ ngɛ nɛ pɔtɔtɔɛ nɛ haa nɛ i peeɔ jã, nɛ be komɛ hu ngɛ nɛ i sume nɛ e gba ye nya. Amlɔ nɛ ɔ nɛ i tsake ye subai ɔ, ye biyo ɔ hu tsake e subai. Enɛ ɔ ha nɛ i kɛ lɛ nyɛɔ sɛɛɔ ní faa.”

⁹ Bitsɛ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Ronald ɔ hu ná níhi a si kpami ko kaa jã. E ngɛ biyo ko nɛ ye kɛ je jeha 13 kɛ yaa. Ronald de ke: “Benɛ ye biyo ɔ de mi ke nyumuyo ko bua jɔ e he ngɛ sukuu ɔ, sisije ɔ, ye mi mi fu wawɛɛ. Se benɛ i susu bɔ nɛ Yehowa toɔ e tsui si kɛ haa e sɔmɔli nɛ e nuɔ mɛ sisi ha a he ɔ, i na kaa e sa nɛ ma ngmɛ ye biyo ɔ blɔ nɛ e de mi e yi mi munyuhi tsuo, loko ma bɔ mɔde kaa ma ye bua lɛ. Ye bua jɔ kaa i pee jã! Enɛ ɔ ha nɛ i nu ye biyo ɔ sisi. Benɛ e gbe e munyu ɔ nya a, i je suɔmi mi nɛ i kɛ lɛ wa susu sane ɔ he. E pee mi nyakpɛ kaa e bu ga nɛ i wo lɛ ɔ tue. E je e tsui mi nɛ  e de mi kaa e ma tsake e je mi bami.” Ke o kɛ o bimɛ ɔmɛ pɔɔ ní sɛɛmi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ o maa le a susumi ngɛ níhi a he, kɛ níhi nɛ a bua jɔɔ he kɛ níhi nɛ a bua jɔɛ he. Enɛ ɔ ma ha nɛ o ma nyɛ maa ye bua mɛ kɛ pee juɛmi nɛ da. *—Hyɛ sisi ningma.

10, 11. Kɛ o ma plɛ kɛ ye bua o bimɛ konɛ a ya nɔ nɛ a pɛtɛ anɔkuale ɔ he ha kɛɛ?

¹⁰ To hyɛlɔ kpakpa le kaa e to ɔmɛ eko ma nyɛ maa laa. To ɔ eko ma nyɛ ma tsɔ e he ya hi ní yee. E ma nyɛ maa hi se yaa bɔɔbɔɔbɔɔ kɛ ya si benɛ e maa laa kulaa. Jã kɛ̃ nɛ e ma nyɛ maa ba ngɛ jokuɛwi a blɔ fa mi. Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, a ma nyɛ maa je anɔkuale ɔ mi. Eko ɔ, huɛ yaya bɔmi aloo hɛja jemi yaya ma nyɛ ma puɛ a hemi kɛ yemi ɔ. (Abɛ 13:20) Kɛ nyɛ ma plɛ kɛ ye bua mɛ ha kɛɛ?

¹¹ Ke o yɔse kaa o bimɛ ɔmɛ gbɔjɔ ngɛ ní komɛ a mi ɔ, nɛ o ngɛ mɛ ní tsɔɔe ɔ, moo bɔ mɔde nɛ o ye bua mɛ ngɛ jamɛ a ní ɔmɛ a mi amlɔ. Moo ye bua mɛ konɛ a ná su kpakpahi hulɔ. (2 Petro 1:5-8) Be nɛ e hi pe kulaa nɛ o kɛ ma nyɛ maa pee enɛ ɔ ji, ke nyɛ ngɛ weku Mawu jami pee. October 2008 Wa Matsɛ Yemi Sɔmɔmi ɔ nɛ ji Blɛfo gbi nɔ́ ɔ de ke: “Wa ngɛ wekuyihi he wami woe konɛ a tsu blɔ nya ní tsumi nɛ Yehowa kɛ wo a dɛ ɔ he ní, konɛ a bɔ mɔde nɛ a pee weku Baiblo mi ní kasemi daa.” Anɛ o ngɔɔ be nɛ ɔ kɛ tsuɔ ní ngɛ nile mi, nɛ o kudɔɔ o bimɛ ɔmɛ lo? Mo ná nɔ mi mami kaa o bimɛ ɔmɛ a bua jɔɔ mɔde nɛ o bɔɔ kaa o maa ye bua mɛ ɔ he wawɛɛ nitsɛ.—Mateo 5:3; Filipi Bi 1:10.

12. (a) Kɛ nihewi kɛ zangmawi náa weku Mawu jami nɛ a peeɔ ɔ he se ha kɛɛ? (Hyɛ daka nɛ ji, “ A Bua Jɔ He” ɔ hulɔ.) (b) Mɛni se mo nitsɛ o ná ngɛ weku Mawu jami nɛ nyɛ peeɔ ɔ he?

¹² Jokuɛ yoyo ko nɛ e yi jeha 20 lolo, nɛ a tsɛɛ lɛ ke Carissa a, kɛ e weku ɔ náa Weku Mawu Jami nɛ a peeɔ ɔ he se. E de ke: “Ye bua jɔɔ kaa wɔ tsuo wa hiɔ si nɛ wa sɛɛɔ ní. Enɛ ɔ haa nɛ suɔmi nɛ ngɛ wa kpɛti ɔ mi waa, nɛ wa kaiɔ níhi fuu. Ye papaa haa nɛ wa peeɔ wa Weku Mawu Jami ɔ daa, nɛ wa pui mi. Akɛnɛ e kɛ wa Weku Mawu Jami ɔ fiɛ we he je ɔ, imi hu i kɛ fiɛ we kulaa. Lɔ ɔ hu haa nɛ i buu lɛ wawɛɛ. I naa kaa e ji tsɛ kpakpa, nɛ e suɔ kaa huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi i kɛ Yehowa wa kpɛti.” Yiheyo ko nɛ  a tsɛɛ lɛ ke Brittney ɔ hu de ke: “Weku Mawu Jami ɔ nɛ wa peeɔ ɔ, ha nɛ suɔmi nɛ mi wa ngɛ i kɛ ye fɔli ɔmɛ wa kpɛti. Lɔ ɔ ha nɛ i le kaa ye fɔli ɔmɛ suɔ nɛ a le nyagbahi nɛ i kɛ ngɛ kpee, nɛ a susuɔ ye he. E yeɔ bua wɔ nɛ suɔmi kɛ kake peemi nɛ mi wa ngɛ wa weku ɔ mi.” Oti nɛ sa kaa fɔli nɛ kɛ ma a hɛ mi ji kaa a maa ye bua a bimɛ konɛ a suɔ Yehowa. Weku Mawu jami ɔ piɛɛ níhi nɛ hi pe kulaa nɛ fɔli ma nyɛ maa pee konɛ a bimɛ nɛ a suɔ Yehowa a he. *—Hyɛ sisi ningma.

13. Kɛ fɔli ma plɛ kɛ wo a bimɛ he wami konɛ a sɔmɔ Yehowa ha kɛɛ?

¹³ To hyɛlɔ kpakpa ngɔɔ tso kɛ kpakaa to ɔmɛ, nɛ e kɛ tso ɔ poɔ to ɔmɛ a he piɛ hulɔ. Oti nɛ e kɛ maa e hɛ mi ji kaa e ma kudɔ e to ɔmɛ kɛ ya he nɛ “nga mumu ngɛ.” (Ezekiel 34:13, 14) E sa nɛ fɔli hu kɛ oti ko kaa jã nɛ ma a hɛ mi. E sa nɛ a kɛ ma a hɛ mi kaa a maa ye bua a bimɛ konɛ a sɔmɔ Yehowa. E sa nɛ a ye bua a bimɛ konɛ a pee kaa bɔ nɛ la polɔ ɔ de ɔ. E de ke: “Ye Mawu, i suɔ kaa ma pee o suɔmi nya ní, o mlaa a, a ngma ngɛ ye tsui mi.” (La 40:8) Ke e peeɔ o bimɛ ɔmɛ hu jã a, lɔ ɔ ma ha nɛ a maa jɔɔ a wami nɔ kɛ ha Yehowa, nɛ a ma ha nɛ a baptisi mɛ. Loko o bimɛ ɔmɛ ma nyɛ maa mwɔ a yi mi kpɔ kaa a ma sɔmɔ Yehowa a, e ma bi nɛ a nu níhi a sisi saii.

14, 15. (a) Mɛni oti nɛ e sa kaa fɔli nɛ a kɛ ma a hɛ mi? (b) Mɛni he je nɛ eko ɔ, jokuɛ ko nɛ e ye kɛ je jeha 13 kɛ yaa a, yi mi maa pee lɛ enyɔɔnyɔ ngɛ anɔkuale ɔ he ɔ?

¹⁴ Eko ɔ, o bimɛ ɔmɛ ha we nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ a kɛ Yehowa a kpɛti ɔ mi nɛ wa. Eko ɔ, a yi mi peeɔ mɛ enyɔɔnyɔ ngɛ níhi nɛ Yehowa Odasefohi heɔ yeɔ ɔ a he. Ke e ba jã a, mɛni e sa kaa o pee? Moo bɔ mɔde wawɛɛ nɛ o kɛ o bimɛ ɔmɛ nɛ susu níhi a he, nɛ o ye bua mɛ nɛ a sɔmɔ Yehowa kɛ a tsui tsuo. Moo ye bua mɛ konɛ a bua nɛ jɔ níhi tsuo nɛ Mawu pee ha mɛ ɔ he. (Kpojemi 4:11) Ke a ba nu níhi a sisi saminya a, mɛ nitsɛmɛ a maa je a suɔmi mi nɛ a ma sɔmɔ Yehowa.

¹⁵ Ke o bimɛ ɔmɛ a yi mi peeɔ mɛ enyɔɔnyɔ ngɛ anɔkuale ɔ he ɔ, moo to o tsui si ha mɛ, nɛ o bɔ mɔde nɛ o ye bua mɛ. Moo ye bua mɛ konɛ a nu sisi kaa Yehowa nɛ a ma sɔmɔ ɔ ji nɔ́ nɛ hi pe kulaa nɛ a ma nyɛ maa pee, nɛ ke a pee jã hu ɔ, a ma ná he se kɛ ya neneene. Jehanɛ se hu ɔ, bɔɔ mɔde nɛ o le nɔ́ he je nɛ a yi mi ngɛ mɛ enyɔɔnyɔ pee ngɛ anɔkuale ɔ he ɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, anɛ o binyumu ɔ kplɛɛ we nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de ɔ nɔ niinɛ lo, aloo e ngɛ gbeye yee kaa e ma ya fiɛɛ kɛ ha e juami bimɛ? Anɛ o biyo ɔ susu kaa sisi numi be Mawu mlaa amɛ a he niinɛ lo, aloo e hɛ nɛ ngɛ jae, aloo e susu kaa nihi sume e sane lo?

16, 17. Mɛni blɔhi a nɔ fɔli ma nyɛ maa gu kɛ ye bua a bimɛ konɛ a ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi a kɛ Yehowa a kpɛti?

¹⁶ Kɛ o ma plɛ kɛ ye bua o bimɛ konɛ a ná nɔ mi mami kaa anɔkuale ɔ ji nɛ ɔ ha kɛɛ? Fɔli fuu ngɔ sane bimihi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ kɛ ye bua a bimɛ: “Anɛ e peeɔ mo zo kaa o ji Kristofo no lo? Mɛni se o náa  ngɛ Kristofo no nɛ o ji ɔ he? Anɛ nɔ́ ko ngɛ mo bɔe lo? Ke o kɛ níhi nɛ ngɛ mo bɔe ɔ to jɔɔmihi nɛ o ngɛ náe amlɔ nɛ ɔ, kɛ jɔɔmihi nɛ o ma ná hwɔɔ se ɔ he ɔ, te nɛ hiɛ?” Moo je mi mi jɔmi, kɛ suɔmi mi kɛ bi sane nɛ ɔmɛ, konɛ e ko pee kaa o ngɛ e nya mi tae. Ko ha nɛ o bimɛ ɔmɛ nɛ a susu kaa o ngɛ munyu tue kɛ mɛ sie. O kɛ mɛ ma nyɛ ma susu Marko 10:29, 30 ɔ he. Eko ɔ, jokuɛwi komɛ maa suɔ kaa a maa ngma jɔɔmihi nɛ a ngɛ náe ɔ ngɛ he kpa, kɛ níhi nɛ ngɛ mɛ bɔe ɔ hu ngɛ he kpa. Enɛ ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o le níhi nɛ ngɛ a nya gbae ɔ, nɛ o ye bua mɛ. Ke e he hia kaa waa kɛ nihi nɛ a ngɛ munyu ɔ he bua jɔmi ɔ nɛ kase Baiblo Tsɔɔmi kɛ “Mawu Suɔmi” womi ɔmɛ ɔ, lɛɛ e he hia wawɛɛ nɛ waa kɛ wɔ nitsɛmɛ wa bimɛ ɔmɛ nɛ kase jamɛ a womi ɔmɛ! Anɛ o ngɛ jã pee lo?

¹⁷ Ke o bimɛ ɔmɛ wa a, mɛ nitsɛmɛ nɛ a maa mwɔ a yi mi kpɔ kaa a ma sɔmɔ Yehowa aloo a be lɛ sɔmɔe. Ko susu kɔkɔɔkɔ kaa akɛnɛ moo o ngɛ Yehowa sɔmɔe he je ɔ, mɛ hu bɔ tsuaa bɔ nɛ ji ɔ, a ma sɔmɔ lɛ. E sa nɛ o bimɛ ɔmɛ nitsɛmɛ nɛ a ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi a kɛ Yehowa a kpɛti. (Abɛ 3:1, 2) Nɛ ke o bi ɔ nyɛ we nɛ e ma e juɛmi nya si kaa e ma sɔmɔ Mawu hu nɛɛ? Moo ye bua lɛ konɛ e susu sane bimihi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ a he saminya: ‘Mɛni ha nɛ i he ye kaa Mawu ngɛ? Kɛ i plɛ kɛ le kaa Yehowa susuɔ ye he niinɛ ha kɛɛ? Anɛ i he ye niinɛ kaa ke i kɛ Yehowa mlaa amɛ tsu ní ɔ, ma ná he se lo?’ Fɔli, nyɛɛ pee nyɛ ní kaa to hyɛli kpakpahi, konɛ nyɛɛ to nyɛ tsui si kɛ kudɔ nyɛ bimɛ ɔmɛ. Nyɛɛ ye bua mɛ konɛ a ná nɔ mi mami kaa nɔ́ nɛ hi pe kulaa nɛ a ma nyɛ maa pee ji, nɛ a ma sɔmɔ Yehowa. * (Hyɛ sisi ningma.)—Roma Bi 12:2.

18. Kɛ fɔli ma plɛ kɛ kase Yehowa nɛ ji To Hyɛlɔ Kpanaa ha kɛɛ?

¹⁸ Anɔkuale Kristofohi tsuo suɔ kaa a maa kase To Hyɛlɔ Kpanaa nɛ ji Yehowa. (Efeso Bi 5:1; 1 Petro 2:25) E he hia nɛ fɔli nɛ a le a to ɔmɛ, nɛ ji mɛ nitsɛmɛ a bimɛ ɔmɛ saminya. E he hia nɛ fɔli nɛ kudɔ a bimɛ ɔmɛ konɛ a nine nɛ su jɔɔmihi nɛ Yehowa kɛ maa ba hwɔɔ se ɔ a nɔ. Niinɛ, nyɛɛ bɔ mɔde wawɛɛ nɛ nyɛ tsɔse nyɛ bimɛ ɔmɛ konɛ a suɔ Yehowa!