Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Mo Kai Nihi Nɛ A Ngɛ Be Tsuo Sɔmɔmi Ní Tsumi ɔ Mi ɔ

Mo Kai Nihi Nɛ A Ngɛ Be Tsuo Sɔmɔmi Ní Tsumi ɔ Mi ɔ

‘Wa kaiɔ bɔ nɛ nyɛ hemi kɛ yemi ɔ jeɔ kpo ngɛ nyɛ ní tsumi mi, bɔ nɛ suɔmi nɛ nyɛ ngɛ ɔ ha nɛ nyɛ tsu ní wawɛɛ ɔ.’1 TESALONIKA BI 1:3.

1. Mɛni Paulo de ngɛ e nyɛmimɛ nɛ a kɛ kã fiɛɛ sane kpakpa a he?

BƆFO Paulo bua jɔ e nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a kɛ kã fiɛɛ sane kpakpa a he. E ngma ke: “Wa kaiɔ nyɛ ngɛ wa Tsɛ Mawu hɛ mi bɔ nɛ nyɛ hemi kɛ yemi ɔ jeɔ kpo ngɛ nyɛ ní tsumi mi, bɔ nɛ suɔmi nɛ nyɛ ngɛ ɔ ha nɛ nyɛ tsu ní wawɛɛ, kɛ bɔ nɛ nyɛ ngɔ nyɛ hɛ kɛ fɔ wa Nyɔmtsɛ Yesu Kristo nɔ wawɛɛ nitsɛ.” (1 Tesalonika Bi 1:3) Yehowa hɛ ji níhi tsuo nɛ e sɔmɔli peeɔ konɛ a nyɛ nɛ a sɔmɔ lɛ ɔ nɔ. E bua jɔ nihi nɛ a nyɛɔ tsuɔ babauu kɛ nihi nɛ a tsuɔ bɔɔ ɔ tsuo a he.Hebri Bi 6:10.

2. Mɛni he wa ma susu ngɛ munyu nɛ ɔ mi?

2 Kristofohi nɛ a hi si blema a, kɛ Kristofohi nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ tsuo ngɔ ní nguanguahi kɛ sã afɔle konɛ a nyɛ nɛ a kɛ a be tsuo nɛ sɔmɔ Yehowa. Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu nɔ́ nɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ pee, nɛ lɔ ɔ ha nɛ a nyɛ sɔmɔ Yehowa a he. Jehanɛ se hu ɔ, wa ma susu nɔ́ nɛ nihi nɛ a ngɛ be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi mwɔnɛ ɔ ngɛ pee, kɛ nɔ́ nɛ wɔ hu wa ma nyɛ maa pee kɛ ye bua mɛ ɔ he.

 KRISTOFOHI NƐ A HI SI NGƐ KASELI ƆMƐ A BE Ɔ MI

3, 4. (a) Mɛni blɔ komɛ a nɔ nyɛmimɛ nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ gu kɛ sɔmɔ Yehowa? (b) Kɛ Matsɛ Yemi fiɛɛli nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ plɛ kɛ hyɛ a he ha kɛɛ?

3 Benɛ a baptisi Yesu ta a pɛ nɛ e bɔni Matsɛ Yemi ɔ he sane kpakpa a fiɛɛmi. E tsɔɔ nihi konɛ mɛ hu a tsu ní tsumi nɛ ɔ nɔuu. (Luka 3:21-23; 4:14, 15, 43) Ngɛ Yesu gbenɔ se ɔ, bɔfo ɔmɛ fiɛɛ, nɛ sane kpakpa a gbɛ fĩa. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 5:42; 6:7) Kristofohi komɛ je a wehi a he, nɛ a ya fiɛɛ ngɛ ma se. Kaa nɔ hyɛmi nɔ ɔ, Filipo fiɛɛ ngɛ Palestina ma slɔɔtoslɔɔtohi a nɔ. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 8:5, 40; 21:8) Paulo, nɛ lɛ hu e ji ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ ɔ, ya ma kpahi a nɔ ngɛ tsitsaa nɛ e ya fiɛɛ sane kpakpa a kɛ tsɔɔ nihi. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 13:2-4; 14:26; 2 Korinto Bi 1:19) Ni komɛ kaa Marko, Luka, kɛ Silvano nɛ ji Sila a, hu ngma Baiblo womi komɛ, aloo a ji womi ngmali kɛ ha Baiblo ngmali. (1 Petro 5:12) Nyɛmimɛ yihi babauu piɛɛ nyɛmimɛ nyumu nɛ ɔmɛ a he kɛ fiɛɛ. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 18:26; Roma Bi 16:1, 2) Wa kaneɔ nyɛmimɛ nyumu nɛ ɔmɛ kɛ yi nɛ ɔmɛ a he munyuhi ngɛ Kristofohi a Hela Ngmami ɔ mi, nɛ wa bua jɔɔ. Munyu nɛ ɔmɛ haa nɛ wa naa kaa Yehowa bua jɔ ní tsumi nɛ e sɔmɔli ngɛ tsue ɔ he, nɛ e haa mɛ a hiami níhi.

4 Kɛ Matsɛ Yemi fiɛɛli nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ plɛ kɛ hyɛ a he ha kɛɛ? Be komɛ ɔ, a kɛ be bɔɔ ko tsuɔ ní kɛ hyɛɔ a he, enɛ ɔ he ɔ, a bi we yemi kɛ buami kɛ ji a nyɛmimɛ ɔmɛ a dɛ. (1 Korinto Bi 9:11-15) Se ke a nyɛmimɛ ɔmɛ ke mɛ nɔ́ ko ɔ, a ngɔɔ. Nyɛmimɛ tsɛɔ mɛ ní yemi, a haa mɛ he ko nɛ a kɛ a yi fɔɔ, aloo a yeɔ bua mɛ ngɛ blɔ kpahi a nɔ. Nyɛmimɛ, kɛ asafo ɔmɛ tsuo yeɔ bua mɛ.Kane Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 16:14, 15; Filipi Bi 4:15-18.

NIHI NƐ A NGƐ BE TSUO SƆMƆMI NÍ TSUMI Ɔ MI MWƆNƐ Ɔ

5. Mɛni nyumu ko kɛ e yo de ngɛ be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɛ a kɛ a he wo mi ɔ he?

5 Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, nihi fuu ngɛ mɔde bɔe nɛ a kɛ a be tsuo ngɛ sɔmɔe ngɛ blɔ slɔɔtoslɔɔtohi a nɔ. (Hyɛ daka nɛ ji, “ Be Tsuo Sɔmɔmi Ní Tsumi ɔ Mimi Slɔɔtoslɔɔtohi.”) Kɛ a naa ní tsumi nɛ ɔ nɛ a ngɛ tsue ɔ ha kɛɛ? Ke o bi nyɛmimɛ nɛ a kɛ a be tsuo ngɛ sɔmɔe ɔ sane nɛ ɔ, heto nɛ a ma ha mo ɔ maa wo mo he wami. Nyɛminyumu ko sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ, blɔ gbalɔ klɛdɛɛ, kɛ ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ. Jehanɛ se hu ɔ, e ya sɔmɔ ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ko ngɛ ma se. E de ke: “I  na kaa ní tsumi ko be nɛ hi pe be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɛ i kɛ ye he wo mi ɔ. Benɛ i ye jeha 18 ɔ, e biɔ nɛ ma mwɔ ye yi mi kpɔ kaa ma ya univɛsiti, aloo ma tsu he lo nya ní tsumi, aloo ma pee daa blɔ gbalɔ. I na kaa Yehowa hɛ ji nihi nɛ a kɛ níhi sãa afɔle nɛ a kɛ a be tsuo sɔmɔɔ lɛ ɔ, a nɔ. I kɛ nile nɛ Yehowa kɛ dloo mi ɔ yeɔ bua nihi ngɛ blɔhi fuu a nɔ. Kaa i ya tsu he lo nya ní tsumi ko ɔ, i ko nyɛ we jã peemi kɔkɔɔkɔ.” E yo hu de ke: “Ní tsumi saisaa nɛ a kɛ maa wo wa dɛ ɔ yeɔ bua mi nɛ i yaa ye hɛ mi ngɛ mumi mi. Wa na kaa Yehowa buɔ wa he, nɛ e tsɔɔ wɔ blɔ be tsuaa be. Kaa wa ya tsu he lo nya ní tsumi ko ɔ, jinɛ wa ko nɛ níhi jã kɔkɔɔkɔ. I naa Yehowa si daa ligbi kaa waa kɛ wa be tsuo ngɛ lɛ sɔmɔe.” Anɛ mo hu o maa suɔ kaa o kɛ o he maa wo be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi lo?

“I na kaa ní tsumi ko be nɛ hi pe be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɛ i kɛ ye he wo mi ɔ”

6. Kɛ Yehowa naa sɔmɔmi nɛ waa kɛ haa lɛ ɔ ha kɛɛ?

6 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ni komɛ a si himi ngmɛ́ mɛ blɔ nɛ a kɛ a he nɛ wo be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi, se a ngɛ mɔde bɔe ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi. Yehowa bua jɔɔ a mɔde bɔmi ɔ he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ Filemon 1-3 ɔ, Paulo bi nyɛmimɛ tsuo nɛ a ngɛ Kolose asafo ɔ mi ɔ, a si, nɛ e tsua a ti ni komɛ po a biɛ. (Kane.) Paulo bua jɔ ní tsumi nɛ a ngɛ tsue ɔ he, nɛ Yehowa hu bua jɔ he. Jã kɛ̃ nɛ Yehowa bua jɔɔ mɔde nɛ o ngɛ bɔe ngɛ e sɔmɔmi mi ɔ he. Ke jã a, lɛɛ mɛni o maa pee kɛ ye bua nihi nɛ a kɛ a be tsuo ngɛ Yehowa sɔmɔe mɔ?

MOO YE BUA BLƆ GBALI

7, 8. Mɛni blɔ gbali peeɔ, nɛ mɛni nihi ma nyɛ maa pee kɛ ye bua mɛ?

7 Nihi nɛ a fiɛɛ kɛ kã ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ wo asafo ɔ he wami wawɛɛ. Jã kɛ̃ nɛ blɔ gbali hu peeɔ mwɔnɛ ɔ. A ti nihi fuu ngɔɔ ngmlɛfia 70 kɛ tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ daa nyɔhiɔ. Mɛni o ma nyɛ maa pee kɛ ye bua mɛ?

8 Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Shari nɛ e ji blɔ gbalɔ ɔ de ke: “Blɔ gbali ngɛ he wami, nɛ a yaa fiɛɛmi daa ligbi. Se kɛ̃ ɔ, mɛ hu a hia he wami womi.” (Roma Bi 1:11, 12) Nyɛmiyo ko hu nɛ e kɛ jehahi babauu sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ ɔ, de ngɛ blɔ gbali nɛ a ngɛ e we asafo ɔ mi ɔ a he ke: “A tsuɔ ní wawɛɛ be tsuaa be. Ke nihi kɛ a lɔle wo mɛ kɛ ya fiɛɛmi, aloo a tsɛ mɛ ní yemi, aloo a ha mɛ sika bɔɔ ko konɛ a kɛ he petrol kɛ wo a lɔle mi, aloo a ye bua mɛ ngɛ sika blɔ fa mi ɔ, a bua jɔɔ wawɛɛ nitsɛ. Ke o peeɔ nɔ́ ko kaa jã kɛ haa mɛ ɔ, lɔ ɔ haa nɛ a naa kaa o susuɔ a he.”

9, 10. Mɛni ni komɛ peeɔ kɛ yeɔ bua blɔ gbali nɛ a ngɛ a we asafo ɔmɛ a mi ɔ?

9 Blɔ kpa ko hu nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ ye bua blɔ gbali ji, nɛ waa kɛ mɛ maa ya fiɛɛmi. Nyɛmimɛ yi enyɔ komɛ nɛ a ji blɔ gbali ɔ tsɔɔ kaa a hia nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a kɛ mɛ maa ya fiɛɛmi daa ligbi ngɛ otsi ɔ mi, kɛ daa piani hulɔ. Nyɛmiyo ko nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe ngɛ Brooklyn Betel ɔ kai yemi kɛ buami nɛ nyɛmi ko kɛ ha lɛ be mi nɛ e ji blɔ gbalɔ ɔ. E de ke: “Nyɛmiyo ko nɛ e ngɛ lɔle ɔ de mi ke, ‘Be tsuaa be nɛ o nɛ nɔ ko nɛ o kɛ lɛ maa ya fiɛɛmi ɔ, mo tsɛ mi, nɛ i kɛ mo maa ya.’ Nyɛmiyo nɛ ɔ ye bua mi nɛ i nyɛ tsu blɔ gbami ní tsumi ɔ.” Shari de ke: “Blɔ gbali nɛ a sɛ we gba si himi mi ɔ, ke a ya fiɛɛmi nɛ a ba we mi ɔ, a nɛ nɔ ko nɛ kɛ lɛ sɛɛɔ ní. Be  komɛ ɔ, o ma nyɛ ma tsɛ nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a sɛ we gba si himi mi ɔ konɛ a ba piɛɛ nyɛ he kɛ pee nyɛ weku Mawu jami ɔ. Ke o haa nɛ a ba piɛɔ o he kɛ peeɔ ní kpa komɛ ɔ, lɔ ɔ hu woɔ mɛ he wami.”

10 Nyɛmiyo ko nɛ e sɛ we gba si himi mi ɔ ngɛ blɔ gbami ní tsumi ɔ tsue maa pee jeha 50 ji nɛ ɔ nɛ. E tsɔɔ yemi kɛ buami nɛ asafo mi nikɔtɔmahi kɛ ha e kɛ nyɛmimɛ yi kpahi nɛ mɛ hu a sɛ we gba si himi mi ɔ. E de ke: “Daa nyɔhiɔ enyɔ ɔ, wa asafo mi nikɔtɔma amɛ ba slaa wɔ blɔ gbali ɔmɛ. A biɔ wɔ bɔ nɛ wa he mi ngɛ ha, kɛ bɔ nɛ níhi ngɛ nɔ yae ha ngɛ wa he lo nya ní tsumihi a mi. A suɔ nɛ a le keji wa ngɛ nyagba ko. Wa na kaa a susuɔ wa he wawɛɛ. A ba slaa wɔ ngɛ wa we ɔ mi konɛ ke wa hia nɔ́ ko ɔ, nɛ́ a pee ha wɔ.” Asafo mi nikɔtɔma nɛ ɔmɛ kɛ ni kpahi nɛ a peeɔ a ní kaa mɛ ɔ ngɛ Onesiforo kasee. E ngɛ mi kaa weku blɔ nya ní tsumi ngɛ Onesiforo kuɛ nɔ mohu lɛɛ, se e ye bua Paulo.2 Timoteo 1:18.

11. Mɛni blɔ gbali klɛdɛɛ peeɔ?

11 Be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ ekpa ko hu ji blɔ gbami klɛdɛɛ. Blɔ gbali klɛdɛɛhi fuu ngɔɔ ngmlɛfia 130 kɛ tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ. A tsuɔ asafo ɔ mi ní tsumi kpahi hulɔ. Daa nyɔhiɔ ɔ, asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ haa mɛ sika bɔɔ ko, ejakaa a be deka nɛ a kɛ ma tsu he lo nya ní tsumi ko. Enɛ ɔ yeɔ bua blɔ gbali klɛdɛɛ ɔmɛ nɛ a nyɛɔ tsuɔ níhi nɛ hia mɛ ɔ a he ní, nɛ a náa be fuu kɛ tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ hulɔ.

12. Mɛni asafo mi nikɔtɔmahi kɛ ni kpahi ma nyɛ maa pee kɛ ye bua blɔ gbali klɛdɛɛ?

12 Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ ye bua blɔ gbali klɛdɛɛ ɔmɛ? Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ e tsuɔ ní ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ko, nɛ e kɛ blɔ gbali klɛdɛɛ ɔmɛ a ti nihi fuu sɛɛ ní ɔ de ke: “E sa kaa asafo mi nikɔtɔma amɛ kɛ blɔ gbali klɛdɛɛ ɔmɛ nɛ sɛɛ ní, nɛ a le si himi mi nɛ a ngɛ, konɛ a da lɔ ɔ nɔ kɛ ye bua mɛ. Akɛnɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ haa blɔ gbali klɛdɛɛ sika bɔɔ ko he je ɔ, nyɛmimɛ komɛ susuɔ kaa e he hia we nɛ nɔ kpa ko nɛ ye bua blɔ gbali klɛdɛɛ ɔmɛ, ejakaa asafo ɔ ngɛ mɛ hyɛe momo. Se kɛ̃ ɔ, nyɛmimɛ nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ ma nyɛ maa ye bua blɔ gbali klɛdɛɛ ɔmɛ ngɛ blɔhi fuu a nɔ.” Ke nyɛmimɛ kɛ blɔ gbali klɛdɛɛ ɔmɛ ya fiɛɛmi ɔ, blɔ gbali klɛdɛɛ ɔmɛ a bua jɔɔ kaa bɔ nɛ e ji ngɛ daa blɔ gbali hu a blɔ fa mi ɔ. Anɛ o kɛ mɛ ma nyɛ maa ya fiɛɛmi lo?

MOO YE BUA KPƆ MI NƆ HYƐLI

13, 14. (a) E sa kaa waa le kaa kpɔ mi nɔ hyɛli kɛ a yihi hia mɛni? (b) Mɛni o ma nyɛ maa pee kɛ ye bua kpɔ mi nɔ hyɛli kɛ a yihi?

13 Kpɔ mi nɔ hyɛli kɛ a yihi ngɛ níhi a si kpami, a hemi kɛ yemi ɔ mi wa, nɛ a woɔ wɔ he wami. Se e sa nɛ waa le kaa mɛ hu a hia he wami womi. Mɛ hu a hia nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a kɛ mɛ nɛ ya fiɛɛmi. Ke nyɛmimɛ tsɛ mɛ kɛ ba piɛɛ a he kɛ je a hɛja a, a bua jɔɔ wawɛɛ. Ke kpɔmi nɔ hyɛli aloo a yihi be he wami nɛ a tsi a nya ngɛ hiɔ tsami he ɔ, wa ma nyɛ ma ya slaa mɛ. Aloo ke a be he wami, nɛ kpaako a ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami nae ɔ, wa ma nyɛ maa pee níhi nɛ hia mɛ ɔ kɛ ha mɛ. Luka ji ‘tsopatsɛ nɛ Paulo suɔ lɛ saminya.’ E tsu Paulo kɛ nihi nɛ a piɛɛ Paulo he kɛ hia blɔ kɛ ya slaa asafo slɔɔtohi ɔ a hiami níhi ha mɛ.Kolose Bi 4:14; Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 20:5–21:18.

14 Kpɔ mi nɔ hyɛli kɛ a yihi suɔ kaa a huɛmɛ nɛ hi a kasa nya, nɛ́ a je suɔmi kpo kɛ ha mɛ, nɛ a wo mɛ he wami. Kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ko ngma ke: “Ye huɛmɛ ɔmɛ le be nɛ i hia he wami womi. A kɔɔ nɔ́ se, nɛ a biɔ mi sanehi nɛ haa nɛ i deɔ mɛ ye nyagbahi. Ke i ngɛ munyu tue ɔ, a buɔ tue saminya, nɛ enɛ ɔ woɔ mi he wami.” Ke kpɔ mi nɔ hyɛli na kaa nyɛmimɛ nyumuhi  kɛ yihi susuɔ a he ɔ, a bua jɔɔ he kaa a kɛ mɛ maa bɔ huɛ.

MOO YE BUA NIHI NƐ A SƆMƆƆ NGƐ BETEL Ɔ

15, 16. Mɛni he je nɛ ní tsumi nɛ nihi nɛ a sɔmɔɔ ngɛ Betel kɛ Kpe Peemi Asahi a nɔ ɔ tsuɔ ɔ he hia a? Nɛ kɛ wa ma plɛ kɛ ye bua mɛ kɛɛ?

15 Nihi nɛ a sɔmɔɔ ngɛ Betel, kɛ Kpe Peemi Asahi a nɔ ɔ tsuɔ ní tsumi nɛ he hia kɛ fĩɔ sane kpakpa fiɛɛmi ní tsumi ɔ se. Ke nihi nɛ a sɔmɔɔ ngɛ Betel ɔ a ti ni komɛ ngɛ o we asafo ɔ mi, aloo o kɛ mɛ ngɛ kpɔ kake mi ɔ, mɛni o maa pee kɛ tsɔɔ kaa o hɛ ji a nɔ?

16 Ke nɔ ko ba Betel ehe ɔ, e hɛ ma nyɛ ma ja ngɛ e weku li kɛ e huɛmɛ nɛ a ngɛ we ɔ a he. E he hia nɛ ni momohi nɛ a ngɛ sɔmɔe ngɛ Betel ɔ nɛ a kɛ ni he nɛ ɔmɛ nɛ bɔ. Jã kɛ̃ nɛ e he hia nɛ nihi nɛ a kɛ ni hehi kaa jã ngɛ asafo kake mi ɔ hu nɛ a kɛ mɛ nɛ bɔ. Ke wa peeɔ jã a, a hɛ maa muɔ si. (Marko 10:29, 30) A ngmɛɔ nihi nɛ a sɔmɔɔ ngɛ Betel ɔ blɔ nɛ daa otsi ɔ, a yaa asafo mi kpehi kɛ fiɛɛmi. Se be komɛ ɔ, a tsuɔ ní tsumi kpahi hu ngɛ Betel. Ke nihi nɛ a kɛ Betel ní tsuli ngɛ asafo kake mi ɔ le enɛ ɔ nɛ a tsɔɔ hu kaa a bua jɔ ní tsumi nɛ a ngɛ tsue ngɛ Betel ɔ he ɔ, e yeɔ bua wawɛɛ.Kane 1 Tesalonika Bi 2:9.

MOO YE BUA NIHI NƐ A KƐ A BE TSUO NGƐ SƆMƆE NGƐ MA KPAHI A NƆ Ɔ

17, 18. Mɛni nihi nɛ a kɛ a be tsuo ya sɔmɔɔ ngɛ ma kpahi a nɔ ɔ tsuɔ?

17 Eko ɔ, e ma bi nɛ nihi nɛ a ya sɔmɔɔ ngɛ ma kpahi a nɔ ɔ nɛ a kase niye ní kpahi yemi, a kase gbi kpa, nɛ a kase bɔ nɛ nihi nɛ a ngɛ ma a mi ɔ peeɔ a ní ha hulɔ. Mɛni nihi nɛ a kɛ a be tsuo ngɛ sɔmɔe ngɛ ma kpahi a nɔ ɔ tsuɔ?

18 A ti ni komɛ sɔmɔɔ kaa ma se sane kpakpa fiɛɛli, nɛ a kɛ a be babauu fiɛɛɔ. A le nihi ní tsɔɔmi saminya, nɛ a tsɔseɔ nihi nɛ a ngɛ a we asafo ɔmɛ a mi ɔ hulɔ. Asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ peeɔ he ko kpokploo ha ma se sane kpakpa fiɛɛli ɔmɛ nɛ a hiɔ lejɛ ɔ. A haa mɛ sika bɔɔ ko konɛ a kɛ tsu a hiami níhi a he ní. Ni komɛ ya sɔmɔɔ ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔnihi, nɛ ni komɛ hu ya yeɔ bua kɛ maa asafo ɔ ní  tsumi kɔnihi, gbi sisi tsɔɔmi hehi, Kpe Peemi Asahi, aloo Matsɛ Yemi Asahi. Asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ, loo nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ hehi nɛ a ya ngɛ sɔmɔe ngɛ ɔ hyɛɛ a nɔ, nɛ a haa mɛ niye ní kɛ hihe. Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Betel ní tsuli a blɔ fa mi ɔ, nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ hu yaa asafo mi kpehi kɛ fiɛɛmi daa otsi. Nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ woɔ asafo ɔmɛ he wami.

19. Kɛ o ma plɛ kɛ ye bua nihi nɛ a je a ma mi, nɛ a kɛ be tsuo ba ngɛ sɔmɔe ngɛ o ma a mi ɔ ha kɛɛ?

19 Kɛ o ma plɛ kɛ ye bua nihi nɛ a je a ma mi nɛ a kɛ a be tsuo ba ngɛ sɔmɔe ngɛ o ma a mi ɔ ha kɛɛ? Mo kai kaa ke a ba o ma a mi kɛ we ɔ, lɛɛ eko ɔ, tsa pi niye ní tsuaa niye ní nɛ a le yemi. Enɛ ɔ he ɔ, ke o tsɛ mɛ ní yemi ɔ, o ma nyɛ ma bi mɛ kaa a maa suɔ nɛ a ye niye ní ko nɛ a yi eko hyɛ lo. O ma nyɛ ma bi mɛ hu kaa niye ní ko ngɛ nɛ a sume lo. Ke a ngɛ o je gbi ɔ aloo bɔ nɛ nyɛ peeɔ nyɛ ní ha a kasee ɔ, moo to o tsui si ha mɛ. E ma he be loko a ma nyɛ maa nu o je gbi ɔ, nɛ a maa le bɔ nɛ nyɛ peeɔ nyɛ ní ha. Enɛ ɔ he ɔ, yaa nɔ nɛ o ye bua mɛ, ejakaa a suɔ kaa a maa kase ní hehi!

20. Mɛni wa maa pee kɛ ye bua be tsuo sɔmɔli kɛ a fɔli?

20 Benɛ je ngɛ jɔe nɛ je ngɛ nae ɔ, e he ma nyɛ maa hia kaa nihi nɛ a je a ma mi nɛ a kɛ a be tsuo ya ngɛ sɔmɔe ngɛ ma kpahi a nɔ ɔ nɛ a susu bɔ nɛ a ma plɛ kɛ ye bua a fɔli nɛ a bwɔ ɔ he. Ke a fɔli ɔmɛ ji Odasefohi ɔ, a maa suɔ kaa a bimɛ ɔmɛ nɛ a ya nɔ nɛ a sɔmɔ. (3 Yohane 4) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a maa bɔ mɔde wawɛɛ konɛ a hyɛ a fɔli, nɛ a pɔ mɛ slaami. Se nihi nɛ a kɛ be tsuo sɔmɔli nɛ ɔmɛ a fɔli a he kɛ we ɔ hu ma nyɛ maa ye bua mɛ. Ke a fɔli ɔmɛ hia yemi kɛ buami ko ɔ, a ma nyɛ ma tsu he ní ha mɛ. E sa nɛ wa kai kaa be tsuo sɔmɔli ɔmɛ ngɔ a he wami tsuo kɛ ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ se fĩe. Fiɛɛmi ní tsumi ɔ ji ní tsumi nɛ he hia pe kulaa ngɛ zugba a nɔ mwɔnɛ ɔ. (Mateo 28:19, 20) Anɛ o ma nyɛ maa ye bua be tsuo sɔmɔli nɛ ɔmɛ a fɔli konɛ o kɛ kpee mɛ lo?

21. Ke nihi ye bua be tsuo sɔmɔli nɛ a wo mɛ he wami ɔ, kɛ e peeɔ be tsuo sɔmɔli ɔmɛ ha kɛɛ?

21 Nihi fuu tsuɔ ní wawɛɛ konɛ a ná sika fuu. Se nihi nɛ a kɛ a he wo be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi ɔ lɛɛ a tsuɔ ní wawɛɛ, ejakaa a suɔ nɛ a pee Yehowa suɔmi nya ní, nɛ a ye bua nihi. Enɛ ɔ he ɔ, a bua jɔɔ yemi kɛ buami saisaa nɛ nihi kɛ haa mɛ ɔ he. Nyɛmiyo ko nɛ e ngɛ be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi nɛ e hia kɛ ho ma kpa nɔ ya konɛ e ya sɔmɔ ngɛ lejɛ ɔ de ke, “Ke nihi ngma womi nyafii po kɛ ha mo kɛ tsɔɔ kaa a bua jɔ ní nɛ o ngɛ tsue ɔ he ɔ, lɔ ɔ haa nɛ o naa kaa nihi ngɛ o he susue.”

22. Kɛ o naa be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ ha kɛɛ?

22 Ke nɔ ko kɛ e be tsuo sɔmɔɔ Yehowa a, e tsui nɔɔ e mi wawɛɛ nitsɛnitsɛ. Lɔ ɔ ji nɔ́ nɛ hi pe kulaa nɛ nɔ ko ma nyɛ maa pee mwɔnɛ ɔ. Nihi nɛ a kɛ a be tsuo ngɛ Yehowa sɔmɔe ɔ, kaseɔ suhi kɛ níhi nɛ ma nyɛ maa ye bua mɛ amlɔ nɛ ɔ. Suhi kɛ níhi nɛ a kaseɔ ɔ ma nyɛ maa ye bua mɛ ngɛ je ehe ɔ mi hulɔ. E be kɛe kulaa nɛ Yehowa sɔmɔli tsuo ma tsu ní tsumi nɛ haa nɛ nɔ tsui nɔɔ nɔ mi nitsɛnitsɛ daa ligbi. Nyɛ ha nɛ waa ya nɔ nɛ wa kai be tsuo sɔmɔli ɔmɛ ngɛ ‘bɔ nɛ a hemi kɛ yemi ɔ jeɔ kpo ngɛ a ní tsumi mi, kɛ bɔ nɛ suɔmi nɛ a ngɛ ɔ haa nɛ a tsuɔ ní wawɛɛ’ ɔ.1 Tesalonika Bi 1:3.