Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

‘Amlɔ Nɛ ɔ, Mawu Ma Ji Nyɛ’

‘Amlɔ Nɛ ɔ, Mawu Ma Ji Nyɛ’

“Sa a, pi Mawu e ma ji nyɛ; se amlɔ nɛ ɔ, e ma ji nyɛ.”1 PETRO 2:10.

1, 2. Mɛni tsakemi Yehowa pee ngɛ Pentekoste jeha 33 ɔ mi? Mɛnɔmɛ ba pee Yehowa ma ehe ɔ mi bimɛ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

YEHOWA pee tsakemi ngua ko ngɛ Pentekoste jeha 33 ɔ mi. E to ma ehe ko sisi. Ma nɛ ɔ ji ‘Mawu Israel,’ aloo mumi mi Israel ɔ nɛ. (Galatia Bi 6:16) Yehowa gu e mumi klɔuklɔu ɔ nɔ kɛ hla ma ehe nɛ ɔ mi bimɛ ɔmɛ. Paulo ngma kaa e he hia we nɛ a po ma ehe nɛ ɔ mi bimɛ ɔmɛ kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Abraham kɛ e nina amɛ lɛɛ a blɔ fa mi ɔ. Mohu ɔ, mɛɛ ‘a pomi ɔ ngɛ a tsui mi.’ Mumi klɔuklɔu ɔ lɛ tsuɔ enɛ ɔ.Roma Bi 2:29.

2 Kekleekle nihi nɛ a kɛ je Mawu ma ehe nɛ ɔ sisi ji Kristo bɔfo ɔmɛ kɛ kaseli kpahi nɛ a bua a he nya ngɛ hiɔwe tsu ko mi ngɛ Yerusalem ɔ nɛ. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 1:12-15) Mawu plɛ e mumi klɔuklɔu ɔ pue a nɔ, nɛ a ba pee e bimɛ. (Roma Bi 8:15, 16; 2 Korinto Bi 1:21) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa Yehowa kplɛɛ afɔle nɛ Kristo sã a nɔ, nɛ e kɛ somi he ɔ da Mlaa somi ɔ nane mi. (Luka 22:20; kane Hebri Bi 9:15.) Kaseli nɛ ɔmɛ nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ba pee ma ehe ɔ mi bimɛ, aloo Yehowa we bi. Mumi klɔuklɔu ɔ ye bua mɛ nɛ a nyɛ tu gbi slɔɔtoslɔɔtohi, nɛ a tsɔɔ nihi “Mawu ní nguangua amɛ.”Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 2:1-11.

MAWU MA EHE Ɔ

3-5. (a) Mɛni Petro de Yuda bi ɔmɛ ngɛ Pentekoste ligbi ɔ nɔ? (b) Sisije ɔ, mɛni ha nɛ ma ehe ɔ mi bimɛ ɔmɛ a he ba bɔni hiɛmi?

3 Yehowa gu bɔfo Petro nɔ kɛ tsɛ Yuda bi kɛ nihi nɛ a tsake kɛ ba pee Yuda bi konɛ a ba pee e ma ehe ɔ mi bimɛ. Mɛ ji Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ nɛ. Ngɛ Pentekoste ligbi ɔ nɔ ɔ, Petro kɛ kã de Yuda bi ɔmɛ kaa e sa nɛ a he Yesu, nɔ nɛ mɛ Yuda bi ɔmɛ a gbe lɛ ɔ nɔ nɛ a ye kaa lɛ ji ‘Nyɔmtsɛ kɛ Kristo’ ɔ nɛ. Benɛ nimli asafo ɔ bi Petro nɔ́ nɛ e sa kaa a pee ɔ, e de mɛ ke: ‘Nyɛ tsake nyɛ tsui, nɛ nyɛ ti nɔ tsuaa nɔ nɛ ha nɛ a baptisi lɛ ngɛ Yesu Kristo biɛ mi, kɛkɛ, a maa ngɔ nyɛ he yayami ɔmɛ ngɔ pa nyɛ, nɛ nyɛ ma ná Mawu nɔke nɔ́ nɛ ji mumi klɔuklɔu ɔ.’ (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 2:22, 23, 36-38) Jamɛ ligbi ɔ, nimli maa pee 3,000 ba piɛɛ ma ehe ɔ, nɛ ji mumi mi Israel ɔ he. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 2:41) Lɔ ɔ se ɔ, bɔfo ɔmɛ ya nɔ nɛ a fiɛɛ kɛ kã, nɛ nihi babauu kplɛɛ anɔkuale ɔ nɔ. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 6:7) Ma ehe ɔ mi bimɛ ɔmɛ a he ba bɔni hiɛmi.

4 Pee se ɔ, Yesu kaseli ɔmɛ bɔni fiɛɛmi ha Samaria bi ɔmɛ. A ti nihi fuu kplɛɛ anɔkuale ɔ nɔ nɛ a baptisi mɛ, se a ná we mumi klɔuklɔu ɔ. Blɔ tsɔɔmi ajla toli nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ tsɔ Petro kɛ Yohane konɛ a ya slaa nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ Samaria a. Petro kɛ Yohane ngɔ a nine pue ni ɔmɛ a nɔ, “nɛ a ná mumi klɔuklɔu ɔ.” (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 8:5, 6, 14-17) Enɛ ɔ ha nɛ Samaria bi ɔmɛ hu ba piɛɛ mumi mi Israel ɔ he.

Petro fiɛɛ ha Kornelio kɛ e weku li, kɛ e huɛmɛ (Hyɛ kuku 5)

5 Ngɛ jeha 36 mi ɔ, Mawu gu Petro nɔ kɛ fɔ ni kpa komɛ hu nine konɛ a ba piɛɛ ma ehe ɔ, nɛ ji mumi mi Israel ɔ he. Nɔ́ nɛ ɔ ya nɔ benɛ Petro fiɛɛ ha Kornelio nɛ ji Roma tatsɛ kpanaa a, kɛ e weku li, kɛ e huɛmɛ ɔmɛ ɔ. (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 10:22, 24, 34, 35) Baiblo ɔ tsɔɔ kaa benɛ Petro ngɛ munyu tue ɔ, mumi klɔuklɔu ɔ ba nihi nɛ a pi Yuda bi nɛ a ngɛ munyu ɔ tue bue ɔ a nɔ. Baiblo ɔ de ke: “Enɛ ɔ ha Yuda bi nɛ he ye, nɛ a kɛ Petro je Yopa kɛ ba a a nya kpɛ a he kaa Mawu ha nɛ nɔke nɔ́ nɛ ji mumi klɔuklɔu ɔ ba ma je li ɔmɛ hu a nɔ.” (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 10:44, 45) Kɛ je jamɛ a be ɔ mi ɔ, nihi nɛ a pi Yuda bi nɛ a pui mɛ ɔ ba piɛɛ mumi mi Israel ɔ he.

‘MAWU HLA MA KO NGƆ HA E HE’

6, 7. Mɛni ma ehe ɔ pee kɛ tsɔɔ kaa Yehowa hla mɛ kɛ ha e he?

6 Blɔ tsɔɔmi ajla toli ɔmɛ pee kpe ko ngɛ jeha 49 ɔ mi. Ngɛ jamɛ a kpe mi ɔ, kaselɔ Yakobo de ke: “Simon sɛɛ bɔ nɛ kekle ɔ, Mawu ba slaa ma je li ɔmɛ, nɛ e hla a kpɛti ma ko ngɔ ha e he.” (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 15:14) Kristofohi nɛ a ji Yuda bi kɛ ni nɛmɛ nɛ a pi Yuda bi tsuo piɛɛ nihi nɛ Mawu ‘hla kɛ ha e he’ ɔ a he. (Roma Bi 11:25, 26a) Pee se ɔ, Petro ngma ke: “Sa a, pi Mawu e ma ji nyɛ; se amlɔ nɛ ɔ, e ma ji nyɛ.” Petro tsɔɔ nɔ́ he je nɛ a to ma ehe ɔ sisi ɔ. E de ke: “Nyɛɛ lɛɛ, wɛtso nɛ Mawu hla ji nyɛ, odehe osɔfohi, je ma klɔuklɔu, kɛ Mawu nitsɛ e ma. E hla nyɛ nɛ e tsɛ nyɛ kɛ je diblii mi kɛ ba lɛ nitsɛ e la nɛ ngɛ nyakpɛ ɔ he, konɛ nyɛ ba fiɛɛ nyakpɛ níhi nɛ e tsu ɔ.” (1 Petro 2:9, 10) E sa nɛ nimli nɛ ɔmɛ nɛ a pee Yehowa we odasefohi nɛ a ngɛ kã, konɛ a fiɛɛ kɛ tsɔɔ nihi kaa Yehowa ji Je Mluku ɔ Matsɛ.

7 Amlɔ nɛ ɔ, Yehowa kɛ mumi mi Israel ɔ ngɛ ní tsue, nɛ e ma nyɛ ma tsɛ mɛ kaa ‘e ma nɛ lɛ nitsɛ e bɔ ha e he, konɛ a la kɛ je e yi.’ (Yesaya 43:21) A kɛ kã fiɛɛ kɛ tsɔɔ nihi kaa Yehowa pɛ ji anɔkuale Mawu ɔ nɛ. A tsɔɔ nihi kaa mawu kpa amɛ tsuo ji lakpa mawuhi. (1 Tesalonika Bi 1:9) A ye odase ha Yehowa kɛ Yesu ngɛ ‘Yerusalem, Yudea, kɛ Samaria tsuo kɛ ya su je ɔ nyagbe he tɔɔ.’Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 1:8; Kolose Bi 1:23.

Mwɔnɛ ɔ, nihi nɛ a pɔ mɛ nu, nɛ ji “matsɛ yemi ɔ mi bimɛ” ɔmɛ ɔ hu ji Yehowa we odasefohi kaa Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ nɔuu

8. Mɛni kɔkɔ Paulo bɔ Mawu we bi ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi?

8 Paulo ji Yehowa we odasefo no nɛ ngɛ kã. E ma nɔ mi kaa Yehowa ji anɔkuale Mawu ɔ nɛ. E pee jã ngɛ wɔ jali nɛ a ji je mi ní leli po a hɛ mi. E ha nɛ a nu sisi kaa Yehowa ji ‘nɔ nɛ bɔ je ɔ, kɛ e mi níhi tsuo,’ nɛ lɛ ji “hiɔwe kɛ zugba Nyɔmtsɛ.” (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 17:18, 23-25) Paulo bɔ asafo ɔ hu kɔkɔ nɛ e de mɛ ke: “I le kaa ke i je ɔ, nihi ma ba sɛ nyɛ kpɛti, nɛ a maa pee a ní kaa ogbetee ní hali; a be asafo ɔ yi bae. Nyɛ nitsɛmɛ nyɛ kpɛti hu nihi maa ye lakpa kɛ puɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a tue kɛ ya nyɛɛ a se.” (Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 20:29, 30) Ngɛ Yesu bɔfo ɔmɛ a gbenɔ se ɔ, hemi kɛ yemi kuali fuu je a he kpo.1 Yohane 2:18, 19.

9. Mɛni ba Mawu we bi a nɔ ngɛ bɔfo ɔmɛ a gbenɔ se?

9 Benɛ bɔfo ɔmɛ gbo se ɔ, hemi kɛ yemi kuali ɔmɛ a he ba hiɛ babauu ngɛ asafo ɔmɛ a mi, nɛ a tsɔ sɔlemihi fuu. Yehowa bua jɔɛ lakpa Kristo se nyɛɛli nɛ ɔmɛ a he, ejakaa a je Mawu biɛ ɔ kɛ je a Baiblo sisi tsɔɔmihi fuu a mi. A gbe Mawu he guɛ ngɛ blɔ kpahi fuu a nɔ hulɔ. A kɛ a he woɔ wɔ jami kusumihi a mi, nɛ a tsɔɔ tsɔɔmihi nɛ be Baiblo ɔ mi. A hwuɔ tahi, nɛ a tsɔɔ kaa Mawu biɛ mi nɛ a ngɛ jã pee ngɛ. A heɔ nyɔ mi ní, nɛ a kɛ a he woɔ ajuama bɔmi ní peepeehi a mi. Jeha lafahi a se benɛ hemi kɛ yemi kuami ɔ je sisi ɔ, Yehowa we anɔkuale jali bɔɔ ko pɛ lɛ a ngɛ zugba a nɔ. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Yehowa tui blɔ nya ko kɛ ha nihi nɛ e hla ‘kɛ ha e he ɔ’ lolo.

A FƆ MAWU MA A EKOHU

10, 11. (a) Mɛni Yesu gba kɛ fɔ si kɛ kɔɔ “ngma” a kɛ “hu” ɔ he? (b) Kɛ Yesu nɔ́ hetomi nɔ́ ɔ ba mi ngɛ jeha 1914 ɔ mi ha kɛɛ?

10 Yesu ngɔ nɔ́ hetomi nɔ́ nɛ kɔɔ ngma a kɛ hu ɔ he ɔ kɛ tsu ní kɛ tsɔɔ kaa hemi kɛ yemi kuami ma ha nɛ e maa ye kɛ ha nihi kaa a ma yɔse anɔkuale jami ɔ. E tsɔɔ kaa “nyɔ mi benɛ nɔ tsuaa nɔ hwɔ si ɔ,” he nyɛlɔ ɔ ma du hu kɛ futu ngma a nɛ nɔmlɔ Bi ɔ du ɔ. Ngma a kɛ hu ɔ tsuo maa wa kɛ ya si “je nɛ ɔ nyagbe.” E tsɔɔ nya kaa “wu kpakpa a” ji “matsɛ yemi ɔ mi bimɛ ɔmɛ,” nɛ ‘hu ɔ’ ji, “nɔ yayami ɔ bimɛ” ɔmɛ ɔ nɛ. Ngɛ nyagbe be ɔ mi ɔ, nɔmlɔ Bi ɔ maa tsɔ bɔfohi konɛ a ya je hu ɔmɛ ngɛ ngma a mi. Lɔ ɔ se ɔ, bɔfo ɔmɛ ma bua matsɛ yemi ɔ mi bimɛ ɔmɛ a nya. (Mateo 13:24-30, 36-43) Kɛ enɛ ɔ plɛ kɛ ba mi ha kɛɛ? Kɛ enɛ ɔ kɔɔ nihi nɛ Mawu maa na mɛ ngɛ zugba a nɔ konɛ a ja lɛ ɔ he ha kɛɛ?

11 “Je nɛ ɔ nyagbe” ɔ je sisi ngɛ jeha 1914 ɔ mi. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a ti nihi maa pee 5,000 pɛ nɛ a ngɛ zugba a nɔ. Ngɛ ta a nɛ a hwu ɔ mi ɔ, nihi nɛ a pɔ mɛ nu, nɛ ji “matsɛ yemi ɔ mi bimɛ” ɔmɛ ngɛ nyɔguɛ yee ngɛ Babilon Ngua a mi. Se ngɛ jeha 1919 ɔ mi ɔ, Yehowa ha nɛ a ye a he, nɛ slɔɔto nɛ ngɛ anɔkuale Kristofohi kɛ lakpa Kristofohi a kpɛti ɔ ba pee heii. E bua “matsɛ yemi ɔ mi bimɛ” ɔmɛ a nya nɛ e pee mɛ kake kaa bɔ nɛ Yesaya gba kɛ fɔ si kaa e maa ba a. Yesaya de ke: “Anɛ ligbi kake too kɛkɛ nɛ zugba nɔ hyiɔ kɛ nimli babauu? Anɛ si kake too kɛkɛ nɛ a fɔɔ je ma lo? Se Zion lɛɛ e nɛ nɔ́; benɛ kɔɔmi miɔ nɛ ta e he kɛkɛ e fɔ e binyumu ɔmɛ momo.” (Yesaya 66:8) Zion nɛ a kɛ tsu ní ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ daa si kɛ ha bɔfohi nɛ a ngɛ Yehowa sɔmɔe ɔ. Zion “fɔ” be mi nɛ a to nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a ma a sisi ngɛ zugba a nɔ ɔ.

12. Mɛni he je nɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ba peeɔ nihi nɛ Yehowa hla kɛ ha e he ɔ?

12 Mwɔnɛ ɔ, nihi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ ji “matsɛ yemi ɔ mi bimɛ” ɔmɛ ɔ hu ji Yehowa we odasefohi kaa Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ nɔuu. (Kane Yesaya 43:1, 10, 11.) A baa a je mi saminya, nɛ a fiɛɛɔ Matsɛ Yemi ɔ he sane kpakpa a kɛ ‘yeɔ je ma amɛ tsuo odase.’ Enɛ ɔ he ɔ, a je ekpa kulaa. (Mateo 24:14; Filipi Bi 2:15) Enɛ ɔ ha nɛ a ye bua nihi fuu nɛ a dla a kɛ Yehowa a kpɛti.Kane Daniel 12:3.

“WAA KƐ MO MAA YA”

13, 14. Mɛni e sa kaa nihi nɛ a pɔɛ mɛ nu ɔ nɛ a pee konɛ Yehowa nɛ kplɛɛ a jami ɔ nɔ? Mɛni Baiblo ɔ gba kɛ fɔ si kɛ kɔ enɛ ɔ he?

13 Munyu nɛ wa kase kɛ sɛ hlami ɔ tsɔɔ kaa Yehowa kplɛɛ nɔ kaa ni kpahi ma nyɛ ma ya piɛɛ Israel bi ɔmɛ a he kɛ ja lɛ. (1 Matsɛmɛ 8:41-43) Mwɔnɛ ɔ, e sa nɛ nihi nɛ a pɔɛ mɛ nu ɔ hu nɛ a piɛɛ Odasefohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a he kɛ ja Yehowa.

14 Gbali enyɔ komɛ gba kɛ fɔ si momoomo kaa ngɛ nyagbe be ɔ mi ɔ, nihi babauu maa piɛɛ Yehowa we bi a he kɛ ja lɛ. Yesaya gba fɔ si ke: ‘Je ma amɛ tsuo ma bu yuu kɛ ba e he, nɛ a ma de ke, “Nyɛ ha wa ya kuɔ Yehowa yo ɔ kɛ ya Israel Mawu ɔ sɔlemi we ɔ. E maa tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ e suɔ kaa waa pee; nɛ wa maa pee bɔ nɛ e maa tsɔɔ wɔ ɔ pɛpɛɛpɛ. Ejakaa Yehowa ní tsɔɔmi ɔ, Yerusalem e jee; e kɛ e ma a tuɔ munyu kɛ jeɔ Zion yo ɔ nɔ.”’ (Yesaya 2:2, 3) Zakaria gba kɛ fɔ si kaa ‘nihi babauu maa je ma nguanguahi a mi kɛ ba Yerusalem ba ja Yehowa Tabohiatsɛ ɔ, nɛ a ma kpa lɛ pɛɛ ke e gbaa mɛ.’ Nimli nɛ ɔmɛ maa je “ma slɔɔtohi a mi.” A kɛ mumi mi Israel ɔ tsuo ma ja Mawu, nɛ a ma de ke: “Waa kɛ mo maa ya, ejakaa wa nu kaa Mawu kɛ nyɛ ngɛ.”Zakaria 8:20-23.

15. Ke a ke “to kpa” amɛ kɛ mumi mi Israel ɔ ‘yaa’ a, mɛni lɔ ɔ tsɔɔ?

15 Ke a ke “to kpa” amɛ kɛ mumi mi Israel ɔ ‘yaa’ a, mɛni lɔ ɔ tsɔɔ? Lɔ ɔ tsɔɔ kaa a piɛɔ mumi mi Israel ɔ he kɛ fiɛɛɔ Matsɛ Yemi ɔ he sane kpakpa a kɛ tsɔɔ nihi. (Marko 13:10) Mɛ hu a ba piɛɛ Mawu we bi a he. A kɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ba peeɔ “to kuu kake” ngɛ Kristo Yesu nɛ ji, “to hyɛlɔ kpakpa a” sisi.Kane Yohane 10:14-16.

HA NƐ A PO O HE PIƐ KƐ PIƐƐ YEHOWA WE BI A HE

16. Mɛni Yehowa maa pee nɛ lɔ ɔ ma ha nɛ Harmagedon ta a ma fɛ?

16 Ke a kpata Babilon Ngua a hɛ mi se ɔ, a ma tua Mawu we bi wawɛɛ nitsɛ. Ja Yehowa bu wa he loko wa ma ná yi baami. Ngɛ Yehowa nitsɛ e be nɛ e to ɔ nya a, e ma kudɔ níhi ngɛ zugba a nɔ, nɛ enɛ ɔ ma ha nɛ nihi ma tua e we bi. Enɛ ɔ ma ha nɛ “haomi ngua” a nyagbe fã nɛ ji, Harmagedon ɔ ma fɛ. (Mateo 24:21; Ezekiel 38:2-4) Gog ma tua “ni ɔmɛ nɛ a bua a nya kɛ je je ma amɛ a mi ɔ.” (Ezekiel 38:10-12) Ke e ba jã a, Yehowa maa je ngmlaa kɛ ha e we bi amlɔ nɔuu, nɛ e kɛ Gog maa to ní. Yehowa maa wo e nɔ yemi ɔ hɛ mi nyami nɛ e ma tsɔ e biɛ ɔ he. Yehowa de ke: ‘Je ma amɛ tsuo maa na kaa i kle, nɛ i ngɛ klɔuklɔu. Kɛkɛ ɔ, a maa le jehanɛ kaa imi ji Yehowa.’Ezekiel 38:18-23.

Ngɛ “amanehlu ngua a” mi ɔ, e sa nɛ waa kɛ asafo ɔ nɛ nyɛɛ (Hyɛ kuku 16-18)

17, 18. (a) Ke Gog ba tua Yehowa we bi ɔ, mɛni blɔ tsɔɔmi nɛ Yehowa kɛ ma ha e we bi? (b) Ke wa suɔ nɛ Yehowa nɛ po wa he piɛ ɔ, mɛni e sa nɛ waa pee?

17 Ke Gog je e tuami ɔ sisi ɔ, Yehowa ma de e sɔmɔli ɔmɛ ke: “Ye ma, nyɛ ya sɛ nyɛ we ɔmɛ a mi, nɛ nyɛɛ ngmɛ sinya amɛ a mi ngɔ wo nyɛ yi. Nyɛɛ laa nyɛ he be kpiti ko kɛ yaa si Mawu mi mi fumi ɔ nya maa be.” (Yesaya 26:20) Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Yehowa maa tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ e sa kaa waa pee konɛ wa hɛ mi nɛ ko kpata. Eko ɔ, “we ɔmɛ a mi” maa pee Matsɛ Yemi Asa amɛ a nɔ.

18 Ke wa suɔ nɛ a po wa he piɛ ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ, e sa nɛ waa kplɛɛ nɔ kaa Mawu ngɛ ni komɛ ngɛ zugba a nɔ, nɛ e to blɔ nya ha mɛ kaa asafo. E sa nɛ waa kɛ Yehowa we bi nɛ ɔmɛ nɛ bɔ, nɛ waa kɛ asafo ɔ hu nɛ nyɛɛ. Kaa bɔ nɛ la polɔ ɔ de ɔ, nyɛ ha nɛ wɔ hu waa kɛ wa tsui tsuo nɛ de ke: ‘Yehowa, mo ji wa yi wami helɔ, moo gbaa o ma a koo!’La 3:8.