1, 2. Ngɛ Nisan 14, jeha 33 ɔ gbɔkuɛ ɔ, mɛni Yesu pee? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

JE JƆ ngɛ Yerusalem. Jamɛ a ligbi ɔ ji Nisan ligbi 14 ngɛ jeha 33 ɔ mi. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, nyɔhiɔ ɔ wa. Yesu kɛ e bɔfo ɔmɛ ye Hetsɔmi gbijlɔ ɔ. Gbijlɔ nɛ ɔ ha nɛ nihi kaiɔ bɔ nɛ Yehowa plɛ kɛ kpɔ Israel bi ɔmɛ kɛ je Egipt jeha 1,500 nɛ be ɔ. Lɔ ɔ se ɔ, Yesu kɛ e bɔfo anɔkualetsɛmɛ 11 ɔ ye niye ní klɛdɛɛ ko. E kaseli ɔmɛ maa ya nɔ maa ye niye ní klɛdɛɛ nɛ ɔ daa jeha konɛ a kɛ kai e gbenɔ ɔ.—Mateo 26:1, 2.

² Yesu sɔle, nɛ e ngɔ abolo nɛ masa be mi kɛ ha e kaseli ɔmɛ nɛ e de ke: “Nyɛ he nɛ nyɛɛ ye!” Lɔ ɔ se ɔ, e ngɔ wai kɛ kplu ɔ nɛ e sɔle ekohu, nɛ e de ke: “Nyɛ tsuo nyɛɛ nu.” (Mateo 26:26, 27) Abolo ɔ kɛ wai ɔ hɛɛ sisi numi klɛdɛɛ ko. Yesu bɔfo anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ kase níhi fuu jamɛ a gbɔkuɛ klɛdɛɛ ɔ.

3. Mɛni sane bimihi a he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

 ³ Yesu suɔ nɛ e kaseli ɔmɛ nɛ a kai e gbenɔ ɔ daa jeha. Pee se ɔ, a wo gbijlɔ nɛ ɔ biɛ ke ‘Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ,’ aloo Kaimi ɔ. (1 Korinto Bi 11:20) Eko ɔ, ni komɛ ma bi sanehi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ. Mɛni he je nɛ e sa kaa wa kai Yesu gbenɔ ɔ? Mɛni abolo ɔ kɛ wai ɔ daa si kɛ ha? Mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ dla wa he kɛ ha Kaimi ɔ? Mɛnɔmɛ lɛ e sa kaa a ye abolo ɔ eko, nɛ a nu wai ɔ hu eko? Nɛ mɛni Kristofohi peeɔ kɛ tsɔɔ kaa a bua jɔ hɛ nɔ kami nɛ a ngɛ ɔ he?

4. Mɛni Yesu gbenɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa ma ná?

⁴ Akɛnɛ Adam pee yayami he je ɔ, e kɛ yayami kɛ gbenɔ sã wɔ. (Roma Bi 5:12) Adesa ko be nɛ e ye mluku, enɛ ɔ he ɔ, nɔ ko be nyɛe maa wo Mawu hiɔ nɛ maa su e wami aloo ni kpahi a wami nya. (La 49:6-9) Se Yesu ngɔ e wami nɛ ye mluku ɔ kɛ ha Mawu kaa kpɔmi nɔ́ ngɛ wa he je. Enɛ ɔ nɛ Yesu pee ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa ma ná neneene wami, nɛ wa maa ye wa he ngɛ yayami kɛ gbenɔ he.—Roma Bi 6:23; 1 Korinto Bi 15:21, 22.

5. (a) Kɛ wa plɛ kɛ le kaa Mawu kɛ Yesu suɔ wɔ kɛɛ? (b) Mɛni he je nɛ e sa kaa waa ya Kaimi ɔ?

⁵ Kpɔmi nɔ́ ɔ nɛ Mawu ha wɔ ɔ tsɔɔ kaa e suɔ adesahi. (Yohane 3:16) Yesu hu ngɔ e wami kɛ ha ngɛ wa he je kɛ tsɔɔ kaa e suɔ wɔ. Loko Yesu maa ba zugba a nɔ po ɔ, e ‘náa nimli adesahi tsuo a he bua jɔmi.’ (Abɛ 8:30, 31) Wa bua jɔ nɔ́ nɛ Yehowa kɛ Yesu pee kɛ ha wɔ ɔ he wawɛɛ nitsɛ! Enɛ ɔ he ɔ, wa buɔ Yesu fami nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ tue. E de ke: “Nyɛɛ pee enɛ ɔ nɛ nyɛ kɛ kai mi.” Lɔ ɔ he nɛ wa yaa Kaimi ɔ nɛ.—1 Korinto Bi 11:23-25.

6. Mɛni wa le ngɛ abolo ɔ kɛ wai ɔ nɛ a kɛ yeɔ Kaimi ɔ he?

⁶ Benɛ Yesu kɛ e bɔfo ɔmɛ ngɛ nyagbe ní ɔ yee ɔ, Yesu gui nyakpɛ blɔ ko nɔ kɛ tsake abolo ɔ kɛ pee e nɔmlɔ tso, aloo wai ɔ kɛ pee e muɔ. E de ngɛ abolo ɔ he ke: “Enɛ ɔ daa si kɛ ha ye nɔmlɔ tso ɔ.” E de ngɛ wai ɔ hu he ke: “Enɛ ɔ daa si kɛ ha ‘ye muɔ nɛ a ngɔ kɛ sɔu somi ɔ nya’ nɛ a kɛ ma pue si ha nihi babauu ɔ.” (Marko 14:22-24, NW) E ngɛ heii kaa abolo ɔ kɛ wai ɔ daa si kɛ ha nɔ́ ko.

7. Mɛni abolo nɛ masa be mi ɔ daa si kɛ ha?

⁷ Ngɛ jamɛ a gbɔkuɛ klɛdɛɛ ɔ nɔ ɔ, Yesu ngɔ abolo nɛ masa be mi nɛ a kɛ ye Hetsɔmi ɔ eko kɛ tsu ní. (2 Mose 12:8) Be komɛ ɔ, ke Baiblo ɔ tu masa he munyu ɔ, e daa si kɛ ha yayami. (Mateo 16:6, 11, 12; Luka 12:1) Abolo nɛ masa be mi, nɛ Yesu kɛ tsu ní ɔ daa si kɛ ha e nɔmlɔ tso nɛ yayami ko be he ɔ. (Hebri Bi 7:26) Enɛ ɔ he nɛ waa kɛ abolo nɛ masa be mi yeɔ Kaimi ɔ nɛ.

8. Mɛni wai ɔ daa si kɛ ha?

⁸ Wai ɔ nɛ Yesu kɛ tsu ní ɔ daa si kɛ ha e muɔ, loo e wami. Mwɔnɛ ɔ hu ɔ,  wai nɛ waa kɛ yeɔ Kaimi ɔ daa si kɛ ha Yesu muɔ, aloo e wami ɔ. Yesu gbo ngɛ Golgata ngɛ Yerusalem ma a se, nɛ e kɛ e wami ha ngɛ wa he je ‘konɛ a ngɔ wa he yayami ɔmɛ ngɔ pa wɔ.’ (Mateo 26:28; 27:33) Ke wa bua jɔ nike ní nɛ he jua wa nɛ ɔ he ɔ, daa jeha a, wa ti nɔ tsuaa nɔ ma dla e he kɛ ha Kaimi ɔ. Mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ pee jã?

9. (a) Mɛni he je nɛ e sa kaa waa kane Kaimi ɔ he Baiblo ngmami ɔmɛ ɔ? (b) Kɛ o naa kpɔmi nɔ́ ɔ ha kɛɛ?

⁹ Blɔ kake nɛ wa maa gu nɔ kɛ dla wa he kɛ ha Kaimi ɔ ji, nɛ́ wa maa kane Kaimi ɔ he Baiblo ngmamihi nɛ ngɛ Mo Susu Ngmami ɔ He Daa Ligbi womi ɔ mi ɔ. Ke wa kane ngmami nɛ ɔmɛ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa ma susu níhi nɛ Yesu pee benɛ e piɛ bɔɔ nɛ e ma gbo ɔ a he. * (Hyɛ sisi ningma.) Nyɛmiyo ko ngma ke: ‘Wa hyɛɔ Kaimi ɔ blɔ. Daa jeha a, Kaimi ɔ peeɔ slɔɔto ko. I kai benɛ ye papaa gbo ɔ. Benɛ i hyɛ ye tsɛ nɛ i suɔ lɛ ɔ nɛ e fɔɔ si ɔ, lɔ ɔ ha nɛ ye bua jɔ kpɔmi nɔ́ ɔ he wawɛɛ. I le ngmami ɔmɛ tsuo, nɛ i le bɔ nɛ ma plɛ kɛ tsɔɔ nihi ngmami ɔmɛ a nya ha! Se benɛ nɔ gbo mi ɔ loko ye bua jɔ nɔ́ nɛ kpɔmi nɔ́ nɛ e he hia nɛ ɔ ma ha nɛ adesahi ma ná a he.’ Ke wa susu bɔ nɛ Yesu afɔle sami ɔ maa ye bua wa ti nɔ tsuaa nɔ ha a he ɔ, lɔ ɔ maa ye bua wɔ konɛ wa dla wa he kɛ ha Kaimi ɔ.

10. Mɛni hu wa ma nyɛ maa pee kɛ dla wa he kɛ ha Kaimi ɔ?

¹⁰ Blɔ kpa ko hu nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ dla wa he kɛ ha Kaimi ɔ ji, nɛ́ waa kɛ be fuu maa ya fiɛɛmi, konɛ waa fɔ nihi fuu nine kɛ ba Kaimi ɔ. Wa ma nyɛ ma sɔmɔ kaa blɔ gbali a wali. Ke waa kɛ nihi sɛɛ Mawu, kɛ e Bi ɔ, kɛ neneene wami he hɛ nɔ kami nɛ wa ngɛ ɔ he ní ɔ, wa tsui maa nɔ wa mi kaa wa  nyɛ tsu nɔ́ nɛ Mawu suɔ kaa wa tsu ɔ.—La 148:12, 13.

11. Mɛni he je nɛ Paulo de ke Korinto bi ɔmɛ a ti ni komɛ ye abolo ɔ, nɛ a nu wai ɔ bɔ nɛ sɛ ngɛ Kaimi ɔ sisi ɔ?

¹¹ Ke wa ngɛ wa he dlae kɛ ha Kaimi ɔ, e sa nɛ wa susu munyu nɛ Paulo ngma ya ha Kristofohi nɛ a hi Korinto ɔ he. (Kane 1 Korinto Bi 11:27-34.) E tsɔɔ kaa ke nɔ ko ye abolo ɔ eko, aloo e nu wai ɔ eko bɔ nɛ sɛ ɔ, ‘e pee yayami kɛ si Nyɔmtsɛ ɔ nɔmlɔ tso ɔ, kɛ e muɔ ɔ.’ Enɛ ɔ he ɔ, ke nɔ ko nɛ a pɔ lɛ nu kɛ e he wo je mi bami yaya ko mi, nɛ e ye abolo ɔ eko nɛ e nu wai ɔ eko ɔ, “Mawu maa gbla e tue.” Ngɛ Paulo be ɔ mi ɔ, Korinto bi ɔmɛ a ti nihi fuu ngɔ a he kɛ wo je mi bami yaya mi. Eko ɔ, a ti ni komɛ yeɔ ní nɛ a nuɔ ní tsɔ loko a yaa Kaimi ɔ sisi, aloo ke a ngɛ Kaimi ɔ yee ɔ, a yeɔ ní nɛ a nuɔ ní tsɔ, nɛ lɔ ɔ haa nɛ mahe deɔ mɛ. A je we bumi kpo kɛ ha ní peemi ɔ, enɛ ɔ he ɔ, ke a ye abolo ɔ nɛ a nu wai ɔ, Mawu bua jɔɛ he.

12. (a) Mɛni he Paulo ngɔ Kaimi ɔ kɛ to? Mɛni kɔkɔ e bɔ nihi nɛ a yeɔ abolo ɔ nɛ a nuɔ wai ɔ eko ɔ? (b) Ke nɔ ko nɛ e yeɔ abolo ɔ eko nɛ e nuɔ wai ɔ eko pee yayami nɛ hɛdɔ ngɛ he ɔ, mɛni e sa kaa e pee?

¹² Paulo ngɔ Kaimi ɔ kɛ to niye ní he. E bɔ nihi nɛ a yeɔ abolo ɔ nɛ a nuɔ wai ɔ kɔkɔ ke: “Nyɛ be nyɛe maa nu Nyɔmtsɛ ɔ kplu ɔ nɛ́ nyɛ ma ya nu mumi yayamihi hu a kplu. Nyɛ be nyɛe maa ye ní ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ we okplɔɔ ɔ he, nɛ nyɛɛ kɛ mumi yayamihi hu maa ye ní.” (1 Korinto Bi 10:16-21) Ke nɔ ko nɛ e yeɔ abolo ɔ eko, nɛ́ e nuɔ wai ɔ eko ɔ pee yayami nɛ hɛdɔ ngɛ he ɔ, e sa nɛ e ya na asafo mi nikɔtɔma amɛ nɛ a ye bua lɛ. (Kane Yakobo 5:14-16.) Ke e ní peepee tsɔɔ kaa e pia e he niinɛ ɔ, lɛɛ ke e ye abolo ɔ nɛ e nu wai ɔ eko ngɛ Kaimi ɔ sisi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ we kaa e je we bumi kpo kɛ ha Yesu afɔle sami ɔ.—Luka 3:8.

13. Mɛni he je nɛ sa kaa waa sɔle ngɛ hɛ nɔ kami nɛ Mawu ha wɔ ɔ he ɔ?

¹³ Nɔ́ kpa ko hu nɛ wa ma nyɛ maa pee kɛ dla wa he kɛ ha Kaimi ɔ ji, nɛ́ wa maa sɔle, nɛ wa ma pue wa yi mi tɛ ngɛ hɛ nɔ kami nɛ Mawu ha wa ti nɔ tsuaa nɔ ɔ he. E sɛ nɛ waa pee nɔ́ ko kɛ tsɔɔ kaa wa bui Yesu afɔle sami ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ke wa be nɔ mi mami nitsɛnitsɛ kaa wa piɛɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a he ɔ, wa yi abolo ɔ eko, nɛ wa nui wai ɔ hu eko. Ke jã a, lɛɛ mɛnɔmɛ nɛ e sa kaa a ye abolo ɔ eko nɛ a nu wai ɔ eko?

14. Akɛnɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ lɛ a kɛ mɛ so somi ehe ɔ he je ɔ, ke a ya Kaimi ɔ, mɛni a peeɔ?

¹⁴ Nihi nɛ a yeɔ abolo ɔ eko nɛ a nuɔ wai ɔ eko ɔ ngɛ nɔ mi mami kaa a piɛɛ nihi nɛ a kɛ mɛ so somi ehe ɔ a he. Yesu de ngɛ wai ɔ he ke: ‘Kplu nɛ ɔ daa si kɛ ha Mawu somi he ɔ nɛ a kɛ ye muɔ sɔu nya a.’ (1 Korinto Bi 11:25) Yehowa kɛ Israel bi ɔmɛ so Mlaa somi ɔ, se pee se ɔ, e tsɔɔ kaa e maa ngɔ somi ehe ko kɛ da lɔ ɔ nane mi. (Kane Yeremia 31:31-34.) Mawu kɛ nihi nɛ a pɔ  mɛ nu ɔ lɛ so somi nɛ ɔ nɛ. (Galatia Bi 6:15, 16) Yesu gbenɔ ɔ ma somi nɛ ɔ nɔ mi. (Luka 22:20) Yesu ji somi ehe ɔ Mi Dalɔ. Nihi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a yeɔ anɔkuale nɛ a kɛ mɛ so somi ehe ɔ maa piɛɛ Yesu he kɛ ye matsɛ ngɛ hiɔwe.—Hebri Bi 8:6; 9:15.

15. Mɛnɔmɛ nɛ a kɛ so Matsɛ Yemi ɔ he somi ɔ? Ke a ye anɔkuale ɔ, mɛni he blɔ a ma ná?

¹⁵ Nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ le kaa a kɛ mɛ so Matsɛ Yemi ɔ he somi. (Kane Luka 12:32.) Yesu kɛ e se nyɛɛli nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a yeɔ anɔkuale, nɛ a “na nɔ́ kaa bɔ nɛ e na nɔ́ ɔ,” lɛ so somi nɛ ɔ nɛ. (Filipi Bi 3:10) Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, a kɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a yeɔ anɔkuale ɔ hu so somi nɛ ɔ. A maa piɛɛ Kristo he kɛ ye matsɛ ngɛ hiɔwe kɛ ya neneene. (Kpojemi 22:5) Enɛ ɔ he ɔ, e sa kaa a yeɔ abolo ɔ nɛ a nuɔ wai ɔ eko ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ sisi.

16. Moo tsɔɔ Roma Bi 8:15-17 ɔ nya kpiti.

¹⁶ Nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ngɛ nɔ mi mami nitsɛnitsɛ kaa Mawu bimɛ ji mɛ, nɛ a ma nyɛ maa ye abolo ɔ eko nɛ a maa nu wai ɔ eko. (Kane Roma Bi 8:15-17.) Paulo tsɔɔ kaa a faa kue kɛ ngmlaa ke: “Tsaatsɛ, Tsaatsɛ!” Aram munyungu nɛ a tsɔɔ sisi ke “Tsaatsɛ” nɛ Paulo kɛ tsu ní ɔ ngɛ kaa bɔ nɛ bi ko tsɛɛ e tsɛ ke “papaa” nɛ lɔ ɔ tsɔɔ kaa e suɔ e tsɛ ɔ, nɛ e buu lɛ ɔ. E tsɔɔ huɛ bɔmi klɛdɛɛ nɛ ngɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ kɛ Yehowa a kpɛti benɛ a ‘pee mɛ Mawu bimɛ’ ɔ. Mawu mumi ɔ kɛ mɛ nitsɛmɛ hu a mumi ɔ “yeɔ odase” kaa a ji Mawu bimɛ nɛ a pɔ mɛ nu, enɛ ɔ he ɔ, a yi mi pee we mɛ enyɔɔnyɔ. Lɔ ɔ tsɔɔ we kaa a sume nɛ a maa hi zugba a nɔ. A le kaa ke a ye anɔkuale kɛ ya si gbenɔ mi ɔ, a maa piɛɛ Yesu he kɛ ye Matsɛ ngɛ hiɔwe. A le hu kaa Yehowa nɛ ji nɔ klɔuklɔu ɔ ‘ha mɛ mumi klɔuklɔu ɔ,’ aloo e pɔ mɛ nu. Mwɔnɛ ɔ, Mawu bimɛ nɛ ɔmɛ nɛ a yibɔ ji 144,000 ɔ, a kpɛti nihi bɔɔ pɛ lɛ piɛ ngɛ zugba a nɔ. (1 Yohane 2:20; Kpojemi 14:1) A ba pee Yehowa bimɛ, enɛ ɔ he ɔ, a tsɛɛ lɛ ke, “Tsaatsɛ, Tsaatsɛ!”

17. Mɛni hɛ nɔ kami lɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ngɛ? Kɛ a plɛ kɛ le kaa a pɔ mɛ nu kɛɛ?

¹⁷ Ke o ji Kristofo no nɛ a pɔ lɛ nu ɔ, o pɔɔ hiɔwe he hɛ nɔ kami nɛ o ngɛ ɔ nɔ ta womi ngɛ o sɔlemi mi. O kɛ Ngmami ɔ mi munyu ɔmɛ toɔ mo nitsɛ o he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke Baiblo ɔ tu yo kpeemi nɛ maa ya nɔ ngɛ hiɔwe ngɛ Yesu kɛ e we “ayɛflo ɔ” a kpɛti ɔ he munyu ɔ, o le kaa e kɔɔ o he, nɛ o hyɛɔ jamɛ a be ɔ blɔ. (Yohane 3:27-29; 2 Korinto Bi 11:2; Kpojemi 21:2, 9-14) Aloo ke Baiblo ɔ tsɔɔ suɔmi nɛ ngɛ Mawu kɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a kpɛti ɔ, o le kaa e kɛ mo ngɛ munyu tue. Jehanɛ hu ɔ, ke o kane blɔ tsɔɔmi ko ngɛ Mawu Munyu ɔ mi nɛ kɔɔ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a he titli ɔ, mumi klɔuklɔu ɔ yeɔ bua mo nɛ o kɛ tsuɔ ní. Mawu mumi klɔuklɔu ɔ kɛ mo hu o mumi ɔ “yeɔ odase” kaa o hɛ nɔ kami ji kaa o maa ya hiɔwe.

18. Mɛni hɛ nɔ kami nɛ “to kpa” amɛ ngɛ? Kɛ o peeɔ o ní ngɛ hɛ nɔ kami nɛ ɔ he ha kɛɛ?

¹⁸ Ke o piɛɛ “to kpa” amɛ a mi “nimli asafo” ɔ he ɔ, Mawu ha mo he blɔ konɛ o hi si ngɛ Paradeiso mi ngɛ zugba a nɔ kɛ ya neneene. (Kpojemi 7:9; Yohane 10:16) Kɛ o peeɔ o ní ngɛ  jɔɔmihi nɛ o ma ná hwɔɔ se ɔ he ha kɛɛ? Ke o susu níhi nɛ Baiblo ɔ de ngɛ Paradeiso nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ he ɔ, o bua jɔɔ. O hyɛɔ blɔ kaa o kɛ o wekuli kɛ o huɛmɛ maa hi zugba a nɔ ngɛ tue mi jɔmi mi. O ngɛ be nɛ hwɔ, ohia, nɔ́ nami, hiɔ, kɛ gbenɔ se maa po ɔ blɔ hyɛe. (La 37:10, 11, 29; 67:6; 72:7, 16; Yesaya 33:24) O ngɛ blɔ hyɛe wawɛɛ kaa a ma tle o suɔli nɛ a gbo ɔ si. (Yohane 5:28, 29) O bua jɔ wawɛɛ kaa Yehowa ha nɛ o ná hɛ nɔ kami ko nɛ se be kaa kikɛ ɔ! E ngɛ mi kaa o yi abolo ɔ eko nɛ o nui wai ɔ eko lɛɛ, se o yaa Kaimi ɔ, ejakaa o bua jɔ Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ he.

19, 20. (a) Mɛni e sa kaa o pee konɛ o nyɛ nɛ o hi si kɛ ya neneene? (b) Mɛni he je nɛ o maa ya Kaimi ɔ?

¹⁹ Loko o ma nyɛ maa hi si kɛ ya neneene ngɛ zugba a nɔ aloo ngɛ hiɔwe ɔ, ja o ná hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa Mawu, Yesu Kristo, kɛ kpɔmi nɔ́ ɔ mi. Ke o ya Kaimi ɔ, mo susu hɛ nɔ kami nɛ o ngɛ ɔ, kɛ se nami agbo nɛ ngɛ Yesu gbenɔ ɔ he ɔ hu he. Ngɛ Soha, April 3, 2015 ɔ nɔ ɔ, ke pu nɔ si ɔ, nimli ayɔhi abɔ nɛ a ngɛ je kɛ wɛ maa ya Kaimi ɔ ngɛ Matsɛ Yemi Asahi a nɔ, loo ngɛ he kpahi.

²⁰ Ke wa dla wa he kɛ to kaa wa maa ya Kaimi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa bua maa jɔ Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ he wawɛɛ. Ke o bu Kaimi ɔ he munyu nɛ a maa tu ɔ tue saminya a, lɔ ɔ maa wo mo he wami konɛ o je suɔmi kpo ha nihi. O kɛ mɛ maa tu suɔmi nɛ Yehowa ngɛ kɛ ha adesahi, kɛ e yi mi nɛ e to ha mɛ ɔ he munyu. (Mateo 22:34-40) Moo fia o pɛɛ si kaa o maa ya Kaimi ɔ eko.