1-3. Mɛni he je nɛ Paulo ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa ma nyɛ maa ye bua lɛ ɔ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

NGƐ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, a wa Kristofohi nɛ a hi Roma a yi mi wawɛɛ nitsɛ. Ngɔɔ lɛ kaa o ji Kristofo no nɛ o ngɛ lejɛ ɔ jamɛ a be ɔ mi. Atsinyɛ jemi ko be he kaa o maa na kaa o wami ngɛ oslaa mi. Roma bi ɔmɛ po a nya kaa a ha nɛ Roma ma a mi juɛ, nɛ a be nihi a he suɔmi hulɔ. A wo nyɛmimɛ Kristofohi nyumuhi kɛ yihi fuu tsu. A ha nɛ lohwe awi yeli tsɔtslɔɔ a ti ni komɛ a mi. A sɛu a ti ni komɛ, nɛ a sã a ti ni komɛ hu hɛngmengmle gbɔkuɛ konɛ la a nɛ ha nɛ je mi nɛ tsɔ nɛ a hyɛ nɔ́. Daa je nɛ maa na a, o le kaa nɔ́ ko kaa jã ma nyɛ maa ba mo hu o nɔ.

² Benɛ haomi nɛ ɔ ngɛ nɔ yae ɔ, a wo bɔfo Paulo tsu. Eko ɔ, e susu kaa e nyɛmimɛ Kristofohi be lɛ ye buae kaa bɔ nɛ be ko nɛ be ɔ hu a yi bua lɛ ɔ. Se Yehowa gu Nyɔmtsɛ Yesu nɔ kɛ ye bua Paulo. E ngma ke: “Nyɔmtsɛ ɔ piɛɛ ye he, nɛ e wo mi he wami.” Yesu wo Paulo he wami. Paulo ngma po kaa e ‘je lɛ kɛ je gbenɔ nya mi.’—2 Timoteo 4:16, 17. * (Hyɛ sisi ningma.)

 ³ Paulo kai bɔ nɛ Yehowa ye bua lɛ be ko nɛ be ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, e ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa maa wo lɛ he wami konɛ e nyɛ nɛ e da si himi nɛ e ngɛ mi amlɔ nɛ ɔ, kɛ kahi nɛ e kɛ maa kpe hwɔɔ se ɔ tsuo a nya. E ngɛ nɔ mi mami wawɛɛ, enɛ ɔ he ɔ, e ngma ke: ‘Nyɔmtsɛ ɔ ma je mi kɛ maa je ní yayamihi tsuo a mi.’ (2 Timoteo 4:18) Paulo le kaa ke e ya je si himi ko mi nɛ e nyɛmimɛ ɔmɛ be nyɛe maa ye bua lɛ po ɔ, Yehowa kɛ Yesu lɛɛ a ma nyɛ maa ye bua lɛ. E yi mi pee we lɛ enyɔɔnyɔ ngɛ enɛ ɔ he.

4, 5. (a) Mɛnɔ ma nyɛ maa ye bua mo be tsuaa be? (b) Mɛni ma ha huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti ɔ mi maa wa?

⁴ Anɛ o kɛ haomi ko kpe hyɛ nɛ o nu he kaa nɔ ko ji ngmlaa ha mo lo? Eko ɔ, o ní tsumi puɛ, aloo o kɛ kahi kpe ngɛ sukuu. Eko ɔ, hiɔ ko nɛ mi wa fia mo, aloo o kɛ ka kpa ko nɛ mi wa kpe. Eko ɔ, o bi yemi kɛ buami kɛ je nihi a dɛ, se a nyɛ we nɛ a ye bua mo nɛ enɛ ɔ ha o kɔni mi wo nyu. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, haomi komɛ ngɛ nɛ adesahi be nyɛe ma tsu he ní. Ke e ba jã a, mɛni o maa pee? Baiblo ɔ de wɔ ke waa ‘ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ.’ (Abɛ 3:5, 6) Se anɛ o he ye kaa Yehowa maa ye bua mo niinɛ lo? Ee! Wa ma nyɛ maa kane enɛ ɔ he nɔ hyɛmi níhi fuu ngɛ Baiblo ɔ mi. Enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa ná nɔ́ mi mami kaa Yehowa yeɔ bua e we bi.

⁵ Ke o ngɛ hlae nɛ nihi nɛ a ye bua mo nɛ a yi bua mo ɔ, o mi mi nɛ ko fu. Mohu ɔ, kaa bɔ nɛ Paulo pee ɔ, moo bu ka nɛ o kɛ kpe ɔ kaa he blɔ ko nɛ o ná nɛ o kɛ o hɛ maa fɔ Yehowa nɔ kulaa. E ji he blɔ ko hu nɛ o ná nɛ e ma ha nɛ o yɔse kaa Yehowa susuɔ o he. Ke e ba jã a, hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ o ngɛ ngɛ Yehowa mi, kɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ lɛ nyɛ kpɛti ɔ mi maa wa.

6. Mɛni he je nɛ ke waa kɛ haomihi ngɛ kpee ɔ, eko ɔ, e maa ye ha wɔ kaa waa kɛ wa hɛ maa fɔ Yehowa nɔ ɔ?

⁶ O kɛ haomi ko nɛ mi wa ma nyɛ maa kpe nɛ ma ha nɛ o maa pee basaa. Eko ɔ, o bɔ mɔde wawɛɛ kaa o ma tsu he ní, nɛ o sɔle kɛ ha Yehowa kaa e ye bua mo. Amlɔ nɛ ɔ nɛ o he ye kaa e maa ye bua mo ɔ, tse o tsui nɔ o mi, aloo? Ee, o tsui ma nyɛ maa nɔ o mi! (Kane La 62:8; 1 Petro 5:7.) Ke o suɔ nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti ɔ, lɛɛ e he hia nɛ o kɛ o hɛ nɛ fɔ e nɔ. Se pi be tsuaa be nɛ enɛ ɔ peemi ngɛ gbɔjɔɔ. Mɛni he je? Nɔ́ kake ji kaa eko ɔ, Yehowa be o sɔlemihi a heto hae amlɔ nɔuu.—La 13:1, 2; 74:10; 89:46; 90:13; Habakuk 1:2.

7. Mɛni he je nɛ pi be tsuaa be nɛ Yehowa haa wa sɔlemihi a heto amlɔ nɔuu ɔ?

⁷ Mɛni he je nɛ pi be tsuaa be nɛ Yehowa haa wa sɔlemihi a heto amlɔ nɔuu ɔ? Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Yehowa ji wa  Tsɛ, nɛ wa ji e bimɛ. (La 103:13) Tsa pi nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ bi ko biɔ e tsɛ nɛ e tsɛ ɔ haa lɛ, nɛ ke e ma ha lɛ po ɔ, pi be nɛ jokuɛ ɔ ngɛ nɔ́ ɔ hlae ɔ. Tsɛ ɔ le kaa e bi ɔ ma nyɛ ma de lɛ ke e hia nɔ́ ko, se pee se ɔ, e bi ɔ bua be jamɛ a nɔ́ ɔ he jɔe hu. Jehanɛ se hu ɔ, tsɛ ɔ le níhi nɛ hi kɛ ha e bi ɔ, nɛ e le bɔ nɛ jamɛ a nɔ́ ɔ maa sa ni kpahi a he ha. Tsɛ ɔ le nɔ́ nɛ hia e bi ɔ, kɛ be nɛ e sa kaa e nine nɛ su nɔ. Ke tsɛ ɔ haa e bi ɔ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ e biɔ lɛ ɔ amlɔ nɔuu ɔ, tsɛ ɔ ma ba plɛ jokuɛ ɔ nyɔguɛ. Yehowa nɛ ji wa hiɔwe Tsɛ ɔ suɔ wɔ. Akɛnɛ wa Bɔlɔ ɔ ngɛ nile he je ɔ, e le níhi nɛ wa hia, nɛ e le be nɛ e sa kaa wa nine nɛ su jamɛ a ní ɔmɛ a nɔ. E maa hi wawɛɛ kaa wa maa mlɛ konɛ waa na bɔ nɛ Yehowa ma ha wa sɔlemihi a heto ha.—Kɛ to Yesaya 29:16; 45:9 ɔ he.

8. Mɛni si Yehowa wo wɔ ngɛ kahi nɛ waa kɛ ngɛ kpee ɔ a he?

⁸ Mo kai hu kaa Yehowa le nɔ tsuaa nɔ kɛ ka nɛ e ma nyɛ maa da nya kɛ nɔ́ nɛ e be nyɛe maa da nya. (La 103:14) Lɔ ɔ he ɔ, e haa wɔ he wami nɛ wa hia. Be komɛ ngɛ nɛ eko ɔ, wa susu kaa wa be nyɛe maa da ka ko nya hu. Se Yehowa wo wɔ si kaa ke ka a nya wa tsɔ pe bɔ nɛ wa ma nyɛ maa da nya a, ‘e ma ha wɔ he wami nɛ wa kɛ je mi.’ (Kane 1 Korinto Bi 10:13.) Wa bua jɔ wawɛɛ kaa Yehowa le kahi nɛ wa ma nyɛ maa da nya.

9. Ke wa sɔle ha Yehowa kaa e ye bua wɔ nɛ e ha we wa sɔlemi ɔ heto amlɔ nɔuu ɔ, mɛni e sa kaa waa pee?

⁹ Ke wa sɔle konɛ Yehowa nɛ e ye bua wɔ se e ha we wa sɔlemi ɔ heto amlɔ nɔuu ɔ, nyɛ ha nɛ waa to wa tsui si. Mo kai kaa Yehowa suɔ kaa e maa ye bua wɔ, se e toɔ e tsui si nɛ e haa wɔ wa hiami níhi ngɛ be nɛ sa mi. Baiblo ɔ de wɔ ke: ‘Yehowa ngɛ mlɛe kaa e maa na nyɛ mɔbɔ; ejakaa nɔ́ nɛ da pɛ e peeɔ daa. Nihi nɛ ngɔɔ a hɛ ngɔ fɔɔ Yehowa nɔ ɔ, a náa bua jɔmi.’—Yesaya 30:18.

10-12. (a) Ke nɔ ko weku no ko be he wami ɔ, mɛni ma ha nɛ e maa ye ha lɛ kaa e maa hyɛ e nɔ? (b) Ke o ngɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ ngɛ haomi behi a mi ɔ, kɛ lɔ ɔ maa sa huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ lɛ nyɛ kpɛti ɔ he ha kɛɛ? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

¹⁰ Ke o kɛ si himi nɛ mi wa ngɛ kpee ɔ, e maa pee mo kaa bɔ nɛ e pee Paulo ɔ, nɛ e he maa hia kaa a je mo kɛ je “gbenɔ mi.” (2 Timoteo 4:17) Ngɛ behi kaa jã mi ɔ, e he hia wawɛɛ nɛ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, o ngɛ o weku no ko nɛ e be he wami hyɛe. O sɔleɔ kɛ haa Yehowa konɛ e ye bua mo nɛ o pee juɛmi nɛ da, nɛ o ná kã kɛ tsu níhi a he ní. * (Hyɛ sisi ningma.) Ke amlɔ nɛ ɔ, o na kaa Yehowa nu mo sisi, nɛ e le si himi mi nɛ o ngɛ ɔ, o tsui nɔɔ o mi. E maa ye bua mo konɛ o nyɛ nɛ o da si himi ɔ nya, konɛ o nyɛ nɛ o ye lɛ anɔkuale.—La 32:8.

 ¹¹ Be komɛ ɔ, eko ɔ, o be nae kaa Yehowa ngɛ mo ye buae. Eko ɔ, dɔkitahi kɛ mo kpa we gbi ngɛ nɔ́ nɛ o suɔ kaa a pee ha mo ɔ he. Aloo eko ɔ, o hyɛ blɔ kaa o weku li nɛ a wo o bua, se a peeɔ níhi kɛ jɔ̃ɔ o kɔni mi mohu. Be tsuaa be ɔ, moo ngɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ, nɛ e maa wo mo he wami. Yaa nɔ nɛ o hɛ mo kɛ su Yehowa he. (Kane 1 Samuel 30:3, 6.) Pee se ɔ, ke o yɔse kaa Yehowa ye bua mo ɔ, huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ lɛ nyɛ kpɛti ɔ mi maa wa.

¹² Jã nɛ Linda nu he. * (Hyɛ sisi ningma.) E hyɛ e fɔli nɛ a be he wami ɔ be kɛkɛɛ loko a gbo. E de ke: “Benɛ i kɛ si himi nɛ ɔ ngɛ kpee ɔ, i kɛ ye huno kɛ ye nyɛminyumu ɔ tsuo wa li bɔ nɛ wa maa pee ha. Be komɛ ɔ, e peeɔ wɔ kaa wa be nɔ ko. Se ke wa hyɛ níhi nɛ Yehowa pee ha wɔ be ko nɛ be ɔ, wa naa heii kaa e kɛ wɔ ngɛ. Ke wa juɛmi gbɛ po ɔ, e woɔ wɔ he wami nɛ e haa wɔ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ he hia wɔ.”

13. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ Rhonda ná ngɛ Yehowa mi ɔ ha e nyɛ da haomihi nɛ e kɛ kpe nɔtonɔto ɔ a nya?

¹³ Ke waa kɛ haomihi ngɛ kpee nɛ wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kulaa a, e maa ye bua wɔ nɛ wa maa da haomihi a nya. Rhonda ná enɛ ɔ mi níhi a si kpami. E huno nɛ tsa pi Yehowa Odasefo no ji lɛ ɔ ngɛ hlae kaa e kɛ lɛ maa po gba mi. Jamɛ a be ɔ mi nɔuu ɔ, hiɔ gbeyegbeye ko nɛ a tsɛɛ ke lupus ɔ nu e nyɛminyumu. Nyɔhiɔ bɔɔ ko se ɔ, e nyɛminyumu ɔ e yo ba gbo. Benɛ níhi a mi ngɛ jɔe ɔ, Rhonda kɛ e he wo blɔ gbami ní tsumi ɔ mi. Kɛkɛ nɛ e yayo hu ba gbo. Mɛni ye bua Rhonda nɛ e nyɛ da haomi nɛ ɔmɛ a nya? E de ke: “Ke i ngɛ hlae nɛ ma mwɔ yi mi kpɔ ko ɔ, e kle jio, e klee we jio, i sɔleɔ konɛ Yehowa nɛ e ye bua mi. Enɛ ɔ haa nɛ i naa Yehowa kaa nɔ ko nɛ ngɛ nitsɛnitsɛ. E haa nɛ i ngɔɔ ye hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ mohu pe nɛ i kɛ ye hɛ maa fɔ imi nitsɛ loo ni kpahi a nɔ. Imi nitsɛ i na kaa Yehowa ye bua mi, nɛ e tsu ye hiami níhi a he ní ha mi. Enɛ ɔ ha nɛ i na kaa i piɛɛ Yehowa he kɛ ngɛ ní tsue.”

14. Mɛni blɔ nɔ Yehowa maa gu kɛ ye bua mo ke a fie o weku nɔ ko kɛ je asafo ɔ mi?

¹⁴ Mo susu haomi kpa ko hu he e nɛ o hyɛ. Eko ɔ, a fie o weku nɔ ko kɛ je asafo ɔ mi. O le bɔ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ kaa waa kɛ nihi nɛ a fie mɛ kɛ je asafo ɔ mi ɔ nɛ hi si ha. (1 Korinto Bi 5:11; 2 Yohane 10) Se akɛnɛ o suɔ o weku no ɔ he je ɔ, eko ɔ, o ma susu kaa e he maa wa wawɛɛ kaa o kɛ fami nɛ Baiblo ɔ kɛ ha a ma tsu ní, aloo eko ɔ, o be nyɛe maa ye nɔ. Anɛ o kɛ o hɛ maa fɔ o hiɔwe Tsɛ ɔ nɔ konɛ e wo mo he wami nɛ o nyɛ nɛ o ye lɛ anɔkuale lo? Anɛ o ma nyɛ maa da enɛ ɔ nɔ kɛ hɛ mo kɛ su Yehowa he lo?  

15. Mɛni he je nɛ Adam gbo Yehowa nɔ tue ɔ?

 ¹⁵ Kɛ waa kɛ si himi nɛ ɔ ma nyɛ maa to si himi nɛ Adam kɛ kpe ɔ he ha kɛɛ? Anɛ e susu kaa e ma nyɛ ma gbo Yehowa nɔ tue nɛ e maa ya nɔ maa hi wami mi lo? Ohoo, ejakaa Baiblo ɔ tsɔɔ kaa “pi Adam nɛ a sisi.” (1 Timoteo 2:14) Lɛɛ mɛni he je mɔ nɛ e gbo Yehowa nɔ tue ɔ? Adam ye tso yiblii nɛ e yo ɔ kɛ ha lɛ ɔ, ejakaa e suɔ e yo ɔ pe Yehowa. E bu e yo ɔ tue mohu pe fami nɛ Yehowa kɛ ha lɛ ɔ.—1 Mose 3:6, 17.  

16. Mɛnɔ nɛ e sa kaa waa suɔ lɛ pe nɔ tsuaa nɔ, nɛ mɛni he je?

¹⁶ Yi mi kpɔ nɛ Adam mwɔ ɔ ha nɛ wa na kaa e sa nɛ waa suɔ Yehowa pe nɔ tsuaa nɔ. (Kane Mateo 22:37, 38.) Nɛ ke suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa a mi wa a, wa ma nyɛ maa ye bua wa weku li, a ngɛ Yehowa sɔmɔe jio, a sɔmɔ we lɛ jio. Enɛ ɔ he ɔ, moo ya nɔ nɛ o ha nɛ suɔmi nɛ o ngɛ ha Yehowa, kɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ o ngɛ ngɛ e mi ɔ mi nɛ wa. Ke a fie o weku no ko kɛ je asafo ɔ mi nɛ lɔ ɔ ngɛ o nya gbae ɔ, moo sɔle kɛ ha Yehowa nɛ o de lɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ ngɛ mo haoe ɔ. * (Hyɛ sisi ningma.) (Roma Bi 12:12; Filipi Bi 4:6, 7) E ngɛ mi kaa e ngɛ mo dɔe wawɛɛ mohu lɛɛ, se moo bu si fɔfɔɛ nɛ ɔ kaa e ji he blɔ nɛ o ná nɛ o kɛ ma ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti ɔ mi maa wa. Ke o pee jã a, lɔ ɔ ma ha nɛ o kɛ o hɛ ma nyɛ maa fɔ e nɔ nɛ o maa na kaa ke o bu lɛ tue ɔ, e maa hi ha mo.

17. Ke wa tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ wawɛɛ ɔ, mɛni wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa pee?

¹⁷ Mɛni he je nɛ Yehowa je Paulo kɛ je “gbenɔ nya mi” ɔ? Paulo de ke: “I nyɛ fiɛɛ sane kpakpa a kɛ ha ma je li ɔmɛ tsuo.” (2 Timoteo 4:17) Jehanɛ se hu ɔ, Yehowa ha wɔ ní tsumi kaa waa fiɛɛ “sane kpakpa a,” nɛ e tsɛɛ wɔ kaa ‘nihi nɛ a piɛɛ e he kɛ ngɛ ní tsue.’ (1 Tesalonika Bi 2:4; 1 Korinto Bi 3:9) Ke wa tsu ní tsumi nɛ ɔ wawɛɛ ɔ, wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa ma ha wɔ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ wa hia. (Mateo 6:33) Ke e ba jã a, e be yee ha wɔ kaa wa maa hyɛ Yehowa blɔ nɛ e ha wa sɔlemihi a heto.

18. Mɛni o maa pee konɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ o ngɛ ngɛ Yehowa mi, kɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ lɛ nyɛ kpɛti ɔ mi nɛ wa?

¹⁸ Enɛ ɔ he ɔ, daa ligbi ɔ, moo bɔ mɔde nɛ o ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti ɔ mi nɛ wa. Ke o kɛ ka ko kpe nɛ o hao ɔ, ngɔɔ jamɛ a he blɔ ɔ kɛ hɛ mo kɛ su Yehowa ye. Moo kane Mawu Munyu nɛ ji Baiblo ɔ, nɛ o kase, nɛ o susu níhi nɛ o kaseɔ ɔ a he. Yaa nɔ nɛ o sɔle ha Yehowa, nɛ o kɛ e sɔmɔmi nɛ ko fiɛ. Ke o peeɔ ní nɛ ɔmɛ ɔ, o ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua mo konɛ o da kahi tsuo nɛ o kɛ kpeɔ amlɔ nɛ ɔ, kɛ kahi nɛ o kɛ ma nyɛ maa kpe hwɔɔ se ɔ tsuo a nya.