Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

A “Na” Níhi Nɛ A Wo Mɛ He Si ɔ

A “Na” Níhi Nɛ A Wo Mɛ He Si ɔ

“Nimli nɛ ɔmɛ tsuo nɛ he Mawu ye ɔ, nɔ́ nɛ a wo mɛ he si ɔ, a nine sui nɔ loko a gbo. A na ní ɔmɛ ngɛ lokoo.”HEBRI BI 11:13.

1. Mɛni he je nɛ e hi kaa wa ma susu níhi nɛ wa nɛ ɔ a he ɔ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

YEHOWA ha wɔ nike ní ko nɛ se be. Lɔ ɔ ji nyɛmi nɛ wa ngɛ nɛ waa kɛ susuɔ níhi nɛ wa nɛ ɔ a he. Nyɛmi nɛ ɔ nɛ wa ngɛ ɔ yeɔ bua wɔ nɛ wa hyɛɔ ní kpakpahi nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ blɔ, nɛ wa dlaa wa he kɛ toɔ, nɛ wa yuu wa he ngɛ haomihi a he. Yehowa le níhi nɛ maa ba hwɔɔ se, nɛ e deɔ wɔ ní komɛ nɛ wa ma nyɛ maa hyɛ blɔ. E ngɛ mi kaa wa nɛ jamɛ a ní ɔmɛ kɛ wa hɛngmɛ mohu lɛɛ, se wa ma nyɛ ma susu a he, konɛ wa ná hemi kɛ yemi kaa jamɛ a ní ɔmɛ maa ba mi.2 Korinto Bi 4:18.

2, 3. (a) Kɛ níhi nɛ wa susuɔ he ɔ yeɔ bua wɔ ha kɛɛ? (b) Mɛni sane bimihi wa ma ha heto ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

2 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, be komɛ ɔ, wa susuɔ ní komɛ a he nɛ jamɛ a ní ɔmɛ be mi bae gblegbleegble. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, jokuɛ yoyo nyafii ko ma nyɛ maa po he foni ngɛ e juɛmi mi kaa e hii si ngɛ ablɛɛ aloo kutu ko nɛ ngɛ tee nɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e be nyɛe maa ba mi jã. Se Samuel yayo Hana susu níhi nɛ ma nyɛ maa ba mi ɔ a he. E susuɔ ligbi nɛ e maa ngɔ e bi ɔ kɛ ya kpe he bo tsu ɔ mi nɛ e kɛ osɔfo ɔmɛ ma ya tsu ní ɔ he. Tsa pi nlami nɛ e ngɛ nlae. E ji nɔ́ ko nɛ e ma e juɛmi nya si kaa e maa pee. Hana susuɔ jamɛ a ligbi ɔ he daa, nɛ enɛ ɔ ye bua lɛ nɛ e ye si nɛ e wo Yehowa a nɔ. (1 Samuel 1:22) Ke wɔ hu wa susuɔ níhi nɛ Yehowa wo si kaa e maa pee ɔ he ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ níhi nɛ maa ba mi nitsɛnitsɛ ɔ a he foni poe ngɛ wa juɛmi mi.2 Petro 1:19-21.

3 Yehowa sɔmɔli fuu nɛ a hi si blema a susu níhi nɛ Yehowa wo si kaa e maa pee ɔ a he. Mɛni se a ná ngɛ jã nɛ a pee ɔ mi? Nɛ mɛni se wɔ hu wa ma ná ke wa susuɔ bɔ nɛ wa si himi maa pee ha ke Mawu si womi ɔmɛ ba mi ɔ he?

NÍHI NƐ MAA BA HWƆƆ SE Ɔ HE NƐ A SUSU Ɔ HA A HEMI KƐ YEMI Ɔ MI WA

4. Mɛni he je nɛ Habel nyɛ nɛ e susu ní kpakpahi nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ a he ɔ?

4 Habel ji kekleekle nɔ nɛ e ná hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa si womi ɔmɛ a mi. Benɛ Adam kɛ Hawa pee yayami se ɔ, Habel le nɔ́ nɛ Yehowa de sinɔ ɔ. Yehowa de sinɔ ɔ ke: ‘Ma pee o kɛ yo ɔ he nyɛli; o nina kɛ lɛ hu e nina maa pee he nyɛli. E maa fia o yi nɔ́, nɛ mo hu o maa kɔ e nane se ja.’ (1 Mose 3:14, 15) Habel li bɔ nɛ nɔ́ nɛ ɔ ma plɛ kɛ ba mi ha tutuutu. Se eko ɔ, e susu nɔ́ nɛ Mawu de ɔ he wawɛɛ. Eko ɔ, Habel bi e he ke, ‘Mɛnɔ ji nɔ nɛ sinɔ ɔ maa kɔ̃ lɛ nɛ e ma ha nɛ adesahi maa ye mluku ekohu ɔ?’ Habel ngɛ hemi kɛ yemi kaa nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ Yehowa wo he si ɔ maa ba mi, enɛ ɔ he ɔ, benɛ e sã afɔle ha Yehowa a, Yehowa bua jɔ he.Kane 1 Mose 4:3-5; Hebri Bi 11:4.

5. Mɛni he je nɛ e hi kaa Henok susu níhi nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ he ɔ?

5 Henok ji nɔ ko nɛ lɛ hu e ná hemi kɛ yemi nɛ mi wa ngɛ Mawu mi. E hi si ngɛ nimli yayamihi nɛ a tuɔ “musu bɔmi” munyuhi kɛ siɔ Mawu ɔ a kpɛti. Se Henok pee kã, nɛ e fiɛɛ Mawu sɛ gbi ɔ. E de nihi ke Yehowa ma ba kpata nimli yayamihi a hɛ mi. (Yuda 14, 15) Mɛni ye bua lɛ nɛ e nyɛ pee jã a? Eko ɔ, Henok susu bɔ nɛ je ɔ mi si fɔfɔɛ maa pee ha ke nɔ tsuaa nɔ ngɛ Yehowa sɔmɔe ɔ he.Kane Hebri Bi 11:6.

6. Ngɛ Nyu Kpekpemi ɔ se ɔ, mɛni nɛ eko ɔ, Noa susu he?

6 Noa ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa mi, lɔ ɔ he ɔ, a kpataa we e hɛ mi ngɛ Nyu Kpekpemi ɔ mi. (Hebri Bi 11:7) Nɛ hemi kɛ yemi nɛ Noa ngɛ ɔ hu ha nɛ e ngɔ lohwehi kɛ sã afɔle ha Yehowa. (1 Mose 8:20) Ngɛ Nyu Kpekpemi ɔ se ɔ, nihi bɔni ní yayamihi peemi ngɛ je ɔ mi ekohu. Nimrod bɔni nihi a nɔ yemi, nɛ e suɔ kaa nihi nɛ a tsɔ Yehowa hɛ mi atua. (1 Mose 10:8-12) Se Noa ya nɔ nɛ e ha nɛ e hemi kɛ yemi ɔ mi wa. Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Habel blɔ fa mi ɔ, Noa hu ngɛ nɔ mi mami kaa ligbi ko ɔ, Mawu maa po yayami kɛ gbenɔ se. Eko ɔ, Noa susu be nɛ nɔ yeli yiwutsotsɛmɛ be si hie hu ɔ he. Wɔ hu wa ma nyɛ ma susu be kpakpa nɛ ngɛ wa hɛ mi haa nɛ ɔ he.Roma Bi 6:23.

A SUSU BE NƐ MAWU SI WOMI ƆMƐ MAA BA MI Ɔ HE

7. Mɛni si himi kpakpa nɛ Abraham, Isak, kɛ Yakob hyɛ blɔ kaa a ma ná?

7 Abraham, Isak, kɛ Yakob susu si himi kpakpa nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ he. Yehowa wo mɛ si kaa kɛ gu a “nina” nɔ ɔ, nihi tsuo nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ ma ná jɔɔmi. (1 Mose 22:18; 26:4; 28:14) Mawu wo mɛ si hu kaa a weku ɔ maa kle nɛ a ma ba plɛ ma ngua, nɛ a maa hi si ngɛ Si Womi Zugba nɛ ngɛ fɛu ɔ nɔ. (1 Mose 15:5-7) Akɛnɛ Abraham, Isak kɛ Yakob le kaa sihi nɛ Yehowa wo ɔ maa ba mi he je ɔ, a nyɛ nɛ a po he foni ngɛ a juɛmi mi kaa a weku ɔmɛ ngɛ jamɛ a zugba a nɔ momo. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, kɛ je benɛ Adam kɛ Hawa pee yayami ɔ, Yehowa yeɔ bua e sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ konɛ a le kaa hwɔɔ se ko ɔ, adesahi maa ye mluku ekohu.

8. Mɛni ye bua Abraham nɛ e hemi kɛ yemi ɔ mi wa, nɛ e bu Mawu tue ɔ?

8 Akɛnɛ Abraham hemi kɛ yemi ɔ mi wa he je ɔ, e nyɛ nɛ e bu Yehowa tue ngɛ si himi nɛ mi wa wawɛɛ po mi. Abraham kɛ anɔkualetsɛmɛ kpahi susu níhi nɛ Yehowa wo si ɔ a he, e ngɛ mi kaa jamɛ a ní ɔmɛ bɛ mi ngɛ a yi nɔ mohu. Baiblo ɔ de ke: “A na ní ɔmɛ ngɛ lokoo kɛkɛ nɛ a nya he.” (Kane Hebri Bi 11:8-13.) Abraham le kaa Yehowa ye sihi tsuo nɛ e wo be ko nɛ be ɔ a nɔ, lɔ ɔ he ɔ, e ngɛ nɔ mi mami kaa níhi tsuo nɛ Yehowa wo si kaa e maa pee hwɔɔ se ɔ maa ba mi.

Yehowa sɔmɔli nɛ Baiblo ɔ wo a ta a hyɛ be nɛ Yehowa kɛ e nɔ yemi ɔ maa ye zugba a nɔ kɛ ya neneene ɔ blɔ

9. Kɛ hemi kɛ yemi nɛ Abraham ngɛ ngɛ Mawu si womi ɔmɛ a mi ɔ ye bua lɛ ha kɛɛ?

9 Akɛnɛ Abraham ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ si nɛ Yehowa wo lɛ ɔ mi he je ɔ, e ya nɔ nɛ e pee níhi nɛ Yehowa de lɛ ke e pee ɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e je e ma nɛ ji Ur ɔ mi, nɛ ngɛ e wami be nɛ piɛ ɔ tsuo mi ɔ, e hi si kaa nubwɔ ngɛ ma kpahi a nɔ. E le kaa mahi nɛ bɔle lɛ ɔ be si hie daa, ejakaa a nɔ yeli ɔmɛ sɔmɔ we Yehowa. (Yoshua 24:2) E hyɛ be nɛ Yehowa kɛ e nɔ yemi ɔ maa ye zugba a nɔ kɛ ya neneene ɔ blɔ. Nɔ yemi nɛ ɔ ji “ma nɛ Mawu nitsɛ to sisi, nɛ́ lɛ nɔuu e fia” a nɛ. (Hebri Bi 11:10) Abraham, Habel, Henok, Noa, kɛ ni kpahi he ye kaa a ma tle gbogboehi a si. A le kaa zugba a nɔ maa pee fɛu nɛ a maa hi nɔ kɛ ya neneene. Be tsuaa be nɛ a ma susu enɛ ɔ he ɔ, hemi kɛ yemi nɛ a ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ mi waa wawɛɛ.Kane Hebri Bi 11:15, 16.

10. Mɛni he je nɛ si himi kpakpa nɛ maa ba hwɔɔ se nɛ Sara hyɛ blɔ ɔ ye bua lɛ ɔ?

10 Abraham yo Sara hu ná hemi kɛ yemi nɛ mi wa ngɛ Yehowa si womi ɔmɛ a mi. Benɛ e ye jeha 90 nɛ e fɔ we lolo po ɔ, e hyɛ blɔ kaa hwɔɔ se ko ɔ, e ma fɔ. Sara nyɛ nɛ e po he foni ngɛ e juɛmi mi kaa e bimɛ a he ba hiɛ nɛ a ba pee ma ngua. (Hebri Bi 11:11, 12) Mɛni ha nɛ e ná nɔ mi mami jã a? Ejakaa Yehowa de e huno ɔ ke: “Ma gbaa lɛ, nɛ ma ha e ma fɔ binyumu ha mo. Ma gbaa lɛ nɛ e maa pee je mahi a nyɛ, nɛ e bimɛ ɔmɛ ekomɛ ma ba pee matsɛmɛ.” (1 Mose 17:16) Kaa bɔ nɛ Yehowa wo si ɔ, Sara fɔ binyumu nɛ ji Isak. Nyakpɛ nɔ́ nɛ ɔ ha nɛ Sara ná nɔ mi mami kaa Yehowa si womihi nɛ a bɛ mi lolo ɔ maa ba mi. Wɔ hu ke wa susuɔ ní kpakpahi tsuo nɛ Yehowa wo wɔ si ɔ a he ɔ, wa hemi kɛ yemi ɔ mi ma nyɛ maa wa.

E YA NƆ NƐ E SUSU HIƆWO NƐ E MA NÁ A HE

11, 12. Mɛni ye bua Mose nɛ e ná suɔmi nɛ mi wa kɛ ha Yehowa?

11 Mose hu ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa si womi ɔmɛ a mi. A tsɔse lɛ ngɛ Egipt kaa matsɛ bi. Se akɛnɛ Mose suɔ Yehowa pe nɔ́ tsuaa nɔ́ he je ɔ, e hla we blɔ nya, nɛ e dí ní nami se hulɔ. E fɔli ji Hebri bi, nɛ a tsɔɔ lɛ Yehowa he ní. A tsɔɔ lɛ kaa Yehowa wo si kaa e ma kpɔ Hebri bi ɔmɛ kɛ je nyɔguɛ yemi mi, nɛ e ma ha mɛ Si Womi Zugba a. (1 Mose 13:14, 15; 2 Mose 2:5-10) Si womi nɛ ɔmɛ a he nɛ Mose susu ɔ ha nɛ e ná suɔmi nɛ mi wa kɛ ha Yehowa.

12 Baiblo ɔ ha nɛ wa le níhi nɛ Mose susuɔ he. Baiblo ɔ de ke: “Hemi kɛ yemi lɛ ha nɛ benɛ Mose ba wa a, e kplɛɛ we kaa a tsɛ lɛ Egipt matsɛ ɔ biyo ɔ bi. E suɔ mohu kaa e kɛ Mawu ma a nɛ na amanehlu pe nɔ́ nɛ e maa ye ngɔɔmi ngɛ yayami peemi mi be bɔɔ ko. Ngɛ Mose susumi nya a, ke a bɔ nɔ ko ahlua ngɛ Kristo ɔ he ɔ, juetli babauu nɛ ngɛ Egipt ɔ po he jua wɛ kaa lɔ ɔ, ejakaa e hɛ ngɛ hiɔwo nɛ e ma ná hwɔɔ se ɔ nɔ.”Hebri Bi 11:24-26.

13. Kɛ Mose ná sihi nɛ Yehowa wo ɔ a he nɛ e susuɔ ɔ he se ha kɛɛ?

13 Eko ɔ, Mose susu si nɛ Yehowa wo kaa e ma kpɔ̃ Hebri bi ɔmɛ kɛ je nyɔguɛ yemi mi ɔ he wawɛɛ. Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Yehowa sɔmɔli kpahi a blɔ fami ɔ, Mose hu le kaa Yehowa ma kpɔ adesahi tsuo kɛ je gbenɔ dɛ mi. (Hiob 14:14, 15; Hebri Bi 11:17-19) Lɔ ɔ he ɔ, Mose le kaa Yehowa suɔ adesahi wawɛɛ. Enɛ ɔ ha nɛ Mose ná suɔmi nɛ mi wa ha Yehowa, nɛ e ná hemi kɛ yemi hu nɛ mi wa ngɛ e mi. Lɔ ɔ ye bua lɛ nɛ e ya nɔ nɛ sɔmɔ Yehowa e wami be tsuo. (5 Mose 6:4, 5) Benɛ Farao ngɛ hlae maa gbe Mose po ɔ, e yi gbeye. E le kaa hwɔɔ se ɔ, Yehowa maa jɔɔ lɛ.2 Mose 10:28, 29.

MO SUSU NÍHI NƐ MAWU NƆ YEMI Ɔ MAA PEE Ɔ HE

Anɛ o ma nyɛ maa po he foni ngɛ o juɛmi mi kaa o ngɛ níhi nɛ Yehowa wo mo si kaa o maa pee ɔ pee lo? (Hyɛ kuku 15)

14. Mɛni ni komɛ susuɔ kaa e maa ba hwɔɔ se?

14 Nihi fuu susuɔ níhi nɛ maa ba hwɔɔ se he, nɛ a susuɔ ní komɛ nɛ be nyɛe maa ba mi gblegbleegble ɔ he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ni komɛ nɛ a ji ohiatsɛmɛ posoposo ɔ susuɔ kaa hwɔɔ se ɔ, a ma ná ní, nɛ nɔ́ ko be mɛ hiae. Se Baiblo ɔ tsɔɔ kaa be abɔ nɛ wa ngɛ Satan je nɛ ɔ mi ɔ, “haomi kɛ aywilɛho” maa ya nɔ maa hi si. (La 90:10) Ni komɛ susuɔ kaa adesa nɔ yemi maa po haomihi nɛ ngɛ je ɔ mi ɔ se. Se Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Mawu nɔ yemi ɔ pɛ nɛ ma nyɛ maa pee jã. (Daniel 2:44) Nihi fuu susuɔ kaa je ɔ maa hi kikɛ ɔ daa. Se Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Mawu ma kpata je yaya nɛ ɔ hɛ mi. (Zefania 1:18; 1 Yohane 2:15-17) Nihi nɛ e slo a susumi ngɛ níhi nɛ Yehowa tsɔɔ kaa e maa pee ɔ he ɔ, a nine maa nyɛ si.

15. (a) Mɛni he je nɛ ke wa susuɔ níhi nɛ Mawu wo si kaa e maa pee hwɔɔ se ɔ he ɔ, lɔ ɔ maa ye bua wɔ ɔ? (b) Mɛni ji nɔ́ kake ko nɛ o ngɛ blɔ hyɛe?

15 Yehowa wo wɔ si kaa wa ma ná si himi kpakpa hwɔɔ se. Ke wa susu jamɛ a be ɔ he ɔ, wa bua jɔɔ, nɛ lɔ ɔ woɔ wɔ kã konɛ waa ya nɔ nɛ wa sɔmɔ lɛ. Ke o maa ya hiɔwe jio, o maa hi zugba nɛ ɔ nɔ jio, anɛ o nyɛɔ poɔ he foni ngɛ o juɛmi mi kaa o ngɛ níhi nɛ Yehowa wo mo si kaa o maa pee ɔ pee lo? Ke o hɛ nɔ kami ji kaa o maa hi zugba a nɔ kɛ ya neneene ɔ, moo po he foni kaa o piɛɛ o huɛmɛ a he kɛ ngɛ zugba a nɔ dlae kɛ pee abɔɔ ko nɛ ngɛ fɛu. Nihi nɛ a ngɛ ní tsumi nɛ ɔ nɔ hyɛe ɔ susuɔ o he. Nihi tsuo nɛ bɔle mo ɔ suɔ Yehowa kaa bɔ nɛ mo hu o suɔ lɛ ɔ. O ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa, o ngɛ kpakpataa, nɛ nɔ́ ko hɛwi mo. O ngɛ bua jɔmi, ejakaa o ma nyɛ maa ngɔ nyɛmi kɛ nile nɛ o ngɛ ɔ kɛ ye bua nihi, nɛ o kɛ ma nyɛ maa wo Yehowa hɛ mi nyami hulɔ. Eko ɔ, o ngɛ nihi nɛ a tle mɛ si ɔ ye buae momo konɛ a le Yehowa. (Yohane 17:3; Bɔfo Ɔmɛ A Nítsumi 24:15) Ke o poɔ ní nɛ ɔmɛ a he foni ngɛ o juɛmi mi ɔ, pi nlami nɛ o ngɛ nlae. Ní nɛ ɔmɛ tsuo maa ba mi, ejakaa jã ji bɔ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ.Yesaya 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.

O KƐ NIHI NƐ SƐƐ NÍHI NƐ O NGƐ BLƆ HYƐE Ɔ A HE NÍ

16, 17. Mɛni se wa náa ke wa tuɔ níhi nɛ Yehowa wo si kaa e maa pee ha wɔ hwɔɔ se ɔ a he munyu kɛ tsɔɔ nihi?

16 Ke wa deɔ wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi níhi nɛ wa suɔ kaa wa maa pee ngɛ je ehe ɔ mi ɔ, e ma ha nɛ wa ti nɔ tsuaa nɔ ma susu ní kpakpahi nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ a he saminya. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, jamɛ a be ɔ mi ɔ, wa li nɔ́ tutuutu nɛ wa ti nɔ tsuaa nɔ maa pee. Se ke wa tuɔ wa hɛ nɔ kami ɔ he munyu kɛ tsɔɔ nihi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa si womi ɔmɛ a mi. Enɛ ɔ ma ha nɛ wa maa wo wa sibi he wami konɛ waa ya nɔ nɛ wa sɔmɔ Yehowa ngɛ be nɛ mi wa mi kaa bɔ nɛ bɔfo Paulo kɛ e nyɛmimɛ nɛ a hi Roma a pee ɔ.Roma Bi 1:11, 12.

17 Ke o susuɔ níhi nɛ Yehowa wo si kaa e maa pee ha wɔ hwɔɔ se ɔ a he ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ o susu o haomihi nɛ o kɛ kpeɔ ɔ a he tsɔ. Be ko ɔ, Petro hao nɛ e bi Yesu ke: “Hyɛ, wɔɔ lɛɛ wa si nɔ tsuaa nɔ, nɛ wa ba nyɛɛ o se. Mɛni wa ma ná mɔ?” Yesu suɔ kaa Petro kɛ kaseli kpa amɛ nɛ a piɛɛ e he ɔ nɛ susu ní kpakpahi nɛ a ma ná hwɔɔ se ɔ a he. Yesu de mɛ ke: “Benɛ Nɔmlɔ Bi ɔ maa hi e nyami sɛ ɔ nɔ ɔ, nyɛ hu nyɛ maa hi matsɛ sɛ nyɔngma kɛ enyɔ nɔ, nɛ nyɛ maa kojo Israel wɛtso nyɔngma kɛ enyɔ ɔmɛ. Nɔ tsuaa nɔ nɛ ma si wehi, loo nyɛminyumuhi, loo nyɛmiyihi, loo e tsɛ, loo e nyɛ; loo bimɛ; loo zugba ngɛ ye he ɔ, a maa to lɛ nane mi totoe lafa, nɛ a ma ha lɛ neneene wami.” (Mateo 19:27-29) Lɔ ɔ he ɔ, Petro kɛ kaseli kpa amɛ ma nyɛ maa po he foni ngɛ a juɛmi mi kaa a piɛɛ Yesu he kɛ ngɛ matsɛ yee ngɛ hiɔwe nɛ a ngɛ adesahi nɛ a peeɔ tue bumi ngɛ zugba a nɔ ɔ ye buae konɛ a ye mluku.

18. Ke wa susuɔ níhi nɛ Mawu wo si kaa e maa pee ɔ a he ɔ, mɛni se wa náa?

18 Wa na nɔ́ nɛ ye bua Yehowa sɔmɔli nɛ a hemi kɛ yemi ɔ mi wa a. Habel susu si nɛ Yehowa wo kaa si himi kpakpa ko maa ba hwɔɔ se ɔ he, nɛ akɛnɛ e ná hemi kɛ yemi ngɛ si womi nɛ ɔ mi he je ɔ, Yehowa bua jɔ e he. Abraham susu be nɛ si nɛ Yehowa wo kɛ kɔ “nina” a he ɔ maa ba mi ɔ he, enɛ ɔ ha nɛ e bu Yehowa tue ngɛ si himi nɛ mi wa po mi. (1 Mose 3:15) Mose hyɛ jɔɔmi nɛ Yehowa wo lɛ he si ɔ blɔ, nɛ enɛ ɔ ye bua lɛ nɛ e ná suɔmi kɛ ha Yehowa nɛ e ye lɛ anɔkuale. (Hebri Bi 11:26) Ke wa susuɔ be nɛ Yehowa ma ha nɛ sihi tsuo nɛ e wo ɔ maa ba mi ɔ he ɔ, wa hemi kɛ yemi kɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha lɛ ɔ mi maa wa wawɛɛ. Ngɛ ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ mi ɔ, wa ma susu blɔ kpa nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ susu níhi a he ɔ he.