1. Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa kase Yehowa?

KE WAA kɛ haomihi nɛ nihi kɛ ngɛ kpee ɔ eko kpi hyɛ po ɔ, waa kɛ wa he ma nyɛ maa wo a si himi mi, nɛ waa nu mɛ sisi. Yehowa bɔ wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa pee jã. (Kane Efeso Bi 5:1, 2.) Kɛ enɛ ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa kase Yehowa ha kɛɛ? Nɛ mɛni he je nɛ e sa nɛ waa hyɛ nɛ hi konɛ enɛ ɔ nɛ ko ye wɔ awi ɔ?

2. Ke Yehowa na kaa wa ngɛ nɔ́ nae ɔ, kɛ e peeɔ e ní ha kɛɛ?

² Yehowa wo wɔ si kaa hwɔɔ se ɔ, wa ma ná si himi kpakpa nɛ wa be nɔ́ nae hu. Nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ma nyɛ maa hyɛ blɔ kaa a ma ná neneene wami ngɛ hiɔwe, nɛ “to kpa” amɛ hu ma ná neneene wami ngɛ zugba a nɔ. (Yohane 10:16; 17:3; 1 Korinto Bi 15:53) Mwɔnɛ ɔ, ke haomi ko ba wa nɔ nɛ wa ngɛ nɔ́ nae ɔ, Yehowa nuɔ wɔ sisi. Blema a, benɛ Yehowa we bi ngɛ nɔ́ nae ngɛ Egipt ɔ, e tsui ye lɛ ngɛ a he. “E hao ngɛ a he.” (Yesaya 63:9, NW) Pee se ɔ, benɛ Yehowa we bi ɔmɛ kpale ngɛ sɔlemi we ɔ mae nɛ a ngɛ a he  nyɛli ɔmɛ gbeye yee ɔ, e nu mɛ sisi. E de mɛ ke: “Nɔ nɛ maa ta nyɛ he ɔ, i be lɛ kplɛɛe.” (Zakaria 2:8) Kaa bɔ nɛ binyɛ náa suɔmi kɛ ha e bi ɔ, jã nɛ Yehowa hu suɔ e sɔmɔli, nɛ e suɔ nɛ e ye bua mɛ. (Yesaya 49:15) Ke wa susuɔ nihi a he nɛ waa kɛ wa he woɔ a si himi mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yehowa suɔmi ɔ kasee.—La 103:13, 14.

3. Kɛ Yesu pee e ní ngɛ nihi a he ha kɛɛ?

³ Ke Yesu na kaa nihi ngɛ nɔ́ nae ɔ, e nuɔ he ha mɛ, e ngɛ mi kaa e kɛ jamɛ a si himi ɔ eko kpi hyɛ mohu. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e le kaa nihi fuu kɛ si himi nɛ mi wa ngɛ kpee. Jami nya dali ɔmɛ sisiɔ mɛ, nɛ a woɔ mɛ mlaahi fuu nɛ ji Mawu ngɔ. Nihi yeɔ jami nya dali nɛ ɔmɛ gbeye. (Mateo 23:4; Marko 7:1-5; Yohane 7:13) E ngɛ mi kaa Yesu lɛɛ e yi mɛ gbeye nɛ e he we a lakpa munyu ɔmɛ yi mohu lɛɛ, se e nu ni ɔmɛ sisi. Benɛ Yesu na kaa a ngɛ ni ɔmɛ yi mi wae ɔ, e hao lɛ wawɛɛ. A be yemi kɛ bualɔ ko. A ngɛ “kaa tohi nɛ be hyɛlɔ.” (Mateo 9:36) Yesu kase e Tsɛ ɔ, enɛ ɔ he ɔ, e suɔ nihi, nɛ e jeɔ ‘mɔbɔ nami kɛ mi mi himi’ kpo kɛ haa mɛ.—La 103:8.

4. Benɛ Yesu na nihi nɛ a ngɛ nɔ́ nae ɔ, kɛ e pee e ní ha kɛɛ?

⁴ Benɛ Yesu na kaa nihi ngɛ nɔ́ nae ɔ, e ye bua mɛ, ejakaa e suɔ mɛ. Yesu pee e ní kaa e Tsɛ ɔ pɛpɛɛpɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, be ko ɔ, Yesu bɔfo ɔmɛ ya fiɛɛ ngɛ he ko tsitsaa nɛ pɔ tɔ a he, nɛ e he hia kaa a jɔɔ a he ngɛ he ko nɛ ngɛ dii. Se Yesu na nihi fuu nɛ a ngɛ lɛ mlɛe. E na kaa e sa nɛ e ye bua mɛ. Enɛ ɔ he ɔ, “e bɔni mɛ níhi fuu tsɔɔmi.”—Marko 6:30, 31, 34.

5, 6. Ke wa suɔ nɛ wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ nihi kaa bɔ nɛ Yehowa hu pee ɔ, mɛni e sa kaa waa pee? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́. (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

⁵ Ke wa suɔ nɛ wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ nihi kaa bɔ nɛ Yehowa hu peeɔ ɔ, mɛni e sa kaa waa pee? Nɔ́ hetomi nɔ́ ko ji nɛ ɔ nɛ. Ngɔɔ lɛ kaa a tsɛɛ nyɛminyumu wayoo ko ke Alan. E susuɔ nyɛminyumu ko nɛ e bwɔ, nɛ e nyɛ we nyɛɛmi, nɛ e hyɛ we nɔ́ kpakpa ko ɔ he. Alan susuɔ munyu nɛ Yesu tu kɛ nyɛɛ se nɛ ɔ he: “Bɔ nɛ nyɛ suɔ nɛ nihi nɛ pee ngɔ ha nyɛ ɔ, nyɛ hu nyɛɛ pee ngɔ ha mɛ jã nɔuu.” (Luka 6:31) Enɛ ɔ he ɔ, Alan biɔ e he ke, ‘Mɛni i suɔ nɛ nihi nɛ a pee ha mi?’ E deɔ ke, ‘I suɔ nɛ nihi kɛ mi nɛ fia bɔɔlu!’ Se nɔmo nɛ ɔ be nyɛe maa fia bɔɔlu. Enɛ ɔ he ɔ, sane nɛ e sa kaa Alan nɛ bi e he ji, ‘Ke imi ji nyɛminyumu nɛ ɔ, mɛni ma suɔ kaa nihi nɛ a pee ha mi?’

⁶ E ngɛ mi kaa Alan bwɔ we lolo mohu lɛɛ, se e susu bɔ nɛ ke e bwɔ ɔ, e maa nu he ha a he. E kɛ nɔmo ɔ ya hiɔ si nɛ a sɛɛɔ ní nɛ e buɔ nɔmo ɔ tue saminya. Enɛ ɔ ha nɛ e na kaa e he wa ha nɔmo ɔ kaa e maa kane Baiblo ɔ, nɛ e yee ha lɛ hu kaa e maa nyɛɛ kɛ ya fiɛɛ ngɛ wehi a mi. Alan na nɔ́ nɛ e maa pee kɛ ye bua lɛ, nɛ e suɔ kaa e maa bɔ mɔde wawɛɛ konɛ e pee jã. Ke wa nuɔ ni kpahi a sisi nɛ wa jeɔ suɔmi kpo kɛ haa mɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ wa ní pee kaa Yehowa.—1 Korinto Bi 12:26.

7. Kɛ wa ma plɛ kɛ nu haomihi nɛ wa nyɛmimɛ kɛ ngɛ kpee ɔ sisi ha kɛɛ?

 ⁷ E be gbɔjɔɔ kaa wa maa le bɔ nɛ ni kpahi ngɛ haoe ha tutuutu, titli ɔ, ke waa kɛ haomi nɛ a kɛ ngɛ kpee ɔ eko kpi hyɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa nyɛmimɛ fuu ngɛ nɔ́ nae ngɛ hiɔ, aloo plaami ko nɛ a plaa, aloo bwɔmi dɛ mi. A ti ni komɛ ngɛ haoe wawɛɛ ngɛ nɔ́ yeyee ko, aloo níhi nɛ sɛ nɛ nɔ ko pee mɛ be ko nɛ be ɔ he. Ni komɛ ngɛ nɛ mɛ pɛ nɛ a ngɛ a bimɛ tsɔsee, aloo a weku li komɛ sɔmɔ we Yehowa. Nɔ tsuaa nɔ ngɛ nyagba, se nyagbahi fuu ngɛ nɛ nihi kɛ kpeɔ nɛ wɔɔ wa kɛ kpi hyɛ. Se kɛ̃ ɔ, e sa nɛ wa je suɔmi kpo ha nihi nɛ waa ye bua mɛ. Ke jã a, lɛɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee? E slo nɔ tsuaa nɔ kɛ yemi kɛ buami nɛ e hia. Enɛ ɔ he ɔ, ke wa buɔ nihi tue saminya nɛ wa bɔɔ mɔde kaa waa kɛ wa he maa wo a si himi mi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa maa le nɔ́ nɛ wa maa pee kɛ ye bua mɛ. Eko ɔ, wa ma nyɛ ma ha nɛ a le bɔ nɛ Yehowa nuɔ he ha ngɛ nyagba nɛ a kɛ ngɛ kpee ɔ he. Aloo wa ma nyɛ maa ye bua mɛ ngɛ blɔ kpahi a nɔ. Ke wa peeɔ jã a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yehowa kasee.—Kane Roma Bi 12:15; 1 Petro 3:8.

8. Mɛni ye bua Yesu nɛ e je mi mi jɔmi kpo ha nihi?

⁸ Yehowa jeɔ mi mi jɔmi kpo kɛ haa nɔ tsuaa nɔ. (Luka 6:35) Yesu ngɛ kaa e Tsɛ ɔ pɛpɛɛpɛ. Mɛni ye bua Yesu nɛ e je mi mi jɔmi kpo kɛ ha nihi benɛ e ngɛ zugba a nɔ ɔ? E susu bɔ nɛ e munyu tutui kɛ e ní peepee maa sa nihi a he ha a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ligbi ko ɔ, yo ko nɛ nihi le lɛ kaa e ji yayami peelɔ ɔ ba Yesu ngɔ. Yo ɔ fo ya wawɛɛ nɛ e vo nyu ɔ dɛ pue Yesu nane nɔ. Yesu na kaa yo ɔ pia e he nitsɛnitsɛ ngɛ ní yayamihi nɛ e pee ɔ a he. E yɔse kaa ke e je we mi mi jɔmi kpo kɛ ha yo ɔ, yo ɔ maa hao pe nine. Lɔ ɔ he ɔ, e je yo ɔ yi ngɛ nɔ́ kpakpa nɛ e pee ɔ he, nɛ e kɛ e yayami ɔ pa lɛ. Yesu kɛ Farisi no ko tu munyu ngɛ mi mi jɔmi mi, e ngɛ mi kaa Farisi no ɔ kplɛɛ we nɔ́ nɛ e pee ha yo ɔ nɔ mohu.—Luka 7:36-48.

9. Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa je mi mi jɔmi kpo kɛ ha nihi kaa bɔ nɛ Yehowa peeɔ ɔ? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

⁹ Kɛ wa ma plɛ kɛ je mi mi jɔmi kpo kɛ ha nihi kaa bɔ nɛ Yehowa pee ɔ ha kɛɛ? Loko wa maa pee nɔ́ ko, aloo wa ma de nɔ ko nɔ́ ko ɔ, e sa nɛ wa susu he saminya. Lɔ ɔ ma ha nɛ wa be nɔ́ ko pee nɛ maa dɔ nɔ ko. Paulo ngma kaa  ‘e sɛ́ kaa Kristofohi pɛɔ; mohu ɔ, a mi nɛ jɔ ha nɔ tsuaa nɔ.’ (2 Timoteo 2:24) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mo susu blɔ nɔ nɛ o maa gu kɛ je mi mi jɔmi kpo kɛ ha nihi ngɛ si fɔfɔɛ nɛ ɔmɛ a mi ɔ he nɛ o hyɛ: Ke o ngɔ nɔ ko kaa e ba tsu ní ha mo nɛ e tsu we ní ɔ saminya a, mɛni o maa pee? Ke nyɛmi ko kpa asafo mi kpe bami nyɔhiɔhi abɔ nɛ e ba a, mɛni o ma de lɛ. Ke o yaa fiɛɛ ha nɔ ko nɛ nɔ ɔ de mo ke e be deka a, mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ je mi mi jɔmi kpo kɛ ha lɛ? Ke o pee nɔ́ ko nɛ o yo bi mo ke mɛni he je nɛ o de we lɛ loko o pee ɔ, anɛ o kɛ lɛ maa tu munyu ngɛ mi mi jɔmi mi lo? E sa nɛ waa kɛ wa he nɛ wo ni kpahi a si himi mi nɛ waa le bɔ nɛ wa munyu tutui ma nyɛ maa sa a he ha. Kɛkɛ ɔ, wa maa le bɔ nɛ wa ma je mi mi jɔmi kpo kɛ ha mɛ kɛ gu wa munyu tutui kɛ wa ní peepeehi a nɔ kaa bɔ nɛ Yehowa peeɔ ɔ.—Kane Abɛ 15:28.

10, 11. Kɛ wa ma plɛ kɛ kase Yehowa konɛ wɔ hu waa pee wa he nihi nɛ a ngɛ juɛmi ha kɛɛ? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

¹⁰ Yehowa juɛmi mi kuɔ wawɛɛ, nɛ e nyɛɔ leɔ níhi nɛ maa ba hwɔɔ se. E ngɛ mi kaa wa li níhi nɛ maa ba hwɔɔ se mohu lɛɛ, se wɔ hu wa ma nyɛ maa pee wa he nihi nɛ a ngɛ juɛmi. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Loko wa maa mwɔ wa yi mi kpɔ ngɛ nɔ́ ko he ɔ, wa ma nyɛ ma susu bɔ nɛ eko ɔ, e maa sa wɔ aloo ni kpahi a he ha a he. E sɛ nɛ waa pee wa ní kaa Israel bi ɔmɛ. Mɛɛ lɛɛ a susuu we nɔ́ nɛ maa ba a nɔ ɔ he ke a bui Yehowa tue. Nɛ a susuu we huɛ bɔmi nɛ ngɛ a kɛ lɛ a kpɛti kɛ níhi tsuo nɛ e pee kɛ ha mɛ ɔ hu he. Akɛnɛ Mose yɔse enɛ ɔ he je ɔ, e le kaa Israel bi ɔmɛ maa pee ní yayamihi. E de ke: “Ma ko nɛ be juɛmi ji Israel; a li nɔ́ ko nɔ́ ko. A nyɛ we nɛ a na nɔ́ he je nɛ a ye a nɔ ɔ; a nui nɔ́ nɛ ba a sisi.”—5 Mose 31:29, 30; 32:28, 29.

¹¹ Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke o kɛ nɔ ko ngɛ nyɛɛe nɛ nyɛ maa sɛ gba si himi mi ɔ, e sa nɛ nyɛɛ ye nyɛ he nɔ ngɛ bɔmi nami akɔnɔ blɔ fa mi. Enɛ ɔ he ɔ, koo pe nɔ́ ko nɛ ma puɛ huɛ bɔmi nɛ se be nɛ ngɛ o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti ɔ! Mohu ɔ, moo pee o he nɔ nɛ ngɛ juɛmi konɛ o yu o he ngɛ oslaahi a he. O kɛ Yehowa ga womi nɛ juɛmi ngɛ mi nɛ ɔ nɛ tsu ní: “Nɔmlɔ nɛ le nɔ́ ɔ, ke e na haomi nɛ ma a, e tuu nya fo, nɛ e ya laa e he. Nɔ nɛ be juɛmi ɔ, lɛɛ e kɛ e he ya woɔ haomi mi, nɛ e naa nɔ́.”—Abɛ 22:3.

12. Mɛni blɔ nɔ níhi nɛ wa susuu ɔ ma nyɛ maa ye wɔ awi ngɛ?

¹² Nɔ nɛ ngɛ juɛmi ɔ hyɛɛ níhi nɛ e susuu ɔ saminya. Kaa bɔ nɛ la ma nyɛ maa ye bua wɔ, nɛ e ma nyɛ maa  ye wɔ awi ɔ, jã kɛ̃ nɛ níhi nɛ wa susuu ɔ hu ma nyɛ maa ye bua wɔ, nɛ e ma nyɛ maa ye wɔ awi. Ke wa hyɛ wa he nɔ saminya a, waa kɛ la ma nyɛ maa hoo ní nɛ e be wɔ sãe. Se ke wa hyɛ we nɛ hi ɔ, la ma nyɛ maa sã wa we, nɛ e ma nyɛ maa gbe wɔ po. Jã kɛ̃ nɛ e ji ngɛ níhi nɛ wa susuu ɔ a he. Ke wa susuɔ níhi nɛ wa kaseɔ kɛ jeɔ Yehowa ngɔ ɔ a he ɔ, wa ma ná he se. Se ke wa yaa nɔ nɛ wa susuɔ ajuama bɔmi kɛ ní yayami kpahi a he ɔ, wa ma ná jamɛ a ní ɔmɛ a he akɔnɔ nɛ waa kɛ wa he ma nyɛ maa wo mi. Lɔ ɔ ma nyɛ ma puɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ.—Kane Yakobo 1:14, 15.

13. Kɛ Hawa susu kaa e si himi maa pee ha kɛɛ?

¹³ Wa ma nyɛ maa kase nɔ́ ko ngɛ nɔ́ nɛ Hawa pee ɔ mi. Yehowa wo Adam kɛ Hawa mlaa kaa a ko ye “tso ɔ nɛ haa nɔ leɔ kpakpa kɛ yayami” ɔ yiblii ɔ eko. (1 Mose 2:16, 17) Se Satan de Hawa ke: “Oo, nyɛ be gboe! Mawu de jã, ejakaa e le kaa ke nyɛ ye jamɛ a tso ɔ yiblii ɔ, nyɛ hɛngmɛ ma bli, nɛ nyɛ maa hi kaa lɛ Mawu ɔ nitsɛ; nyɛ maa le kpakpa kɛ yayami.” Hawa susu bɔ nɛ e si himi maa pee kpakpa ha ke lɛ nitsɛ e ma nyɛ maa mwɔ e yi mi kpɔ ngɛ kpakpa kɛ yayami he. E susu enɛ ɔ he hluu nɛ e “na kaa tso ɔ ngɛ fɛu; e na kaa tso ɔ yiblii ɔ maa ngɔ, nɛ e ma ha nɛ nɔ maa le ní.” Mɛni je mi kɛ ba? “E tsɔ eko nɛ e ye, nɛ e ha e huno ɔ hu eko nɛ e ye.” (1 Mose 3:1-6) Enɛ ɔ ngɔ ‘yayami kɛ gbenɔ kɛ ba.’ (Roma Bi 5:12) Jinɛ e sa kaa Hawa ko je e juɛmi ngɛ yayami nɛ e maa pee ɔ nɔ!

14. Mɛni kɔkɔ Baiblo ɔ bɔ wɔ ngɛ ajuama bɔmi he?

¹⁴ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, tsa pi ajuama nɛ Hawa ya bɔ. Se Baiblo ɔ bɔ wɔ kɔkɔ heii kaa wa ko susu níhi nɛ ma ha nɛ wa maa bɔ ajuama a he. Yesu de ke: “Nɔ tsuaa nɔ nɛ hyɛɛ yo, nɛ e he peeɔ lɛ akɔnɔ ɔ, e kɛ lɛ puɛ gba momo ngɛ e tsui mi.” (Mateo 5:28) Paulo hu bɔ wɔ kɔkɔ ke: “Nyɛ ko susu he lo nya níhi a he, ke pi jã a, e ma jlo nyɛ kaa nyɛɛ pee.”—Roma Bi 13:14.

15. Mɛni nɔ e sa kaa waa kɛ wa juɛmi nɛ ma, nɛ mɛni he je?

¹⁵ Baiblo ɔ tsɔɔ hu kaa e sa nɛ waa kɛ wa juɛmi nɛ ma níhi nɛ ma ha nɛ waa sa Yehowa hɛ mi ɔ a nɔ, nɛ wa ko susu ní nami he. Ke nɔ ko ji niatsɛ po ɔ, e sika a be nyɛe maa po e he piɛ. (Abɛ 18:11) Yesu tsɔɔ kaa kuasia lɛ e bua níhi fuu a nya ha e he nɛ e kɛ Yehowa suɔmi nya ní peemi pee we nɔ́ titli ngɛ e si himi mi. E “pi niatsɛ ngɛ Mawu níhi a mi.” (Luka 12:16-21) Ke wa toɔ ‘juetli ha wa he ngɛ hiɔwe,’ nɛ wa peeɔ níhi nɛ saa Yehowa hɛ mi ɔ, wa haa nɛ e náa bua jɔmi nɛ wɔ hu wa náa bua jɔmi. (Mateo 6:20; Abɛ 27:11) Huɛ bɔmi kpakpa nɛ maa hi waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ he hia pe nɔ́ tsuaa nɔ́.

16. Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ ke wa ngɛ haoe?

¹⁶ Ke wa bɔɔ mɔde kaa wa ma ná ní ngɛ je nɛ ɔ mi ɔ, wa maa pee yeyeeye nitsɛnitsɛ. (Mateo 6:19) Yesu tsɔɔ kaa e he maa wa ha nihi nɛ a haoɔ a he ngɛ sika he be tsuaa be ɔ kaa a ma hla Mawu Matsɛ Yemi ɔ se blɔ kekle ngɛ a  si himi mi. (Mateo 13:18, 19, 22) Ni komɛ hu ngɛ nɛ be tsuaa be ɔ, a ngɛ haoe ngɛ ní yayamihi nɛ maa ba a nɔ ɔ he. Se ke wa haoɔ be tsuaa be ɔ, e ma nyɛ maa wo wɔ hiɔ, aloo e ma nyɛ ma ha nɛ hemi kɛ yemi nɛ wa ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ mi ma gbɔjɔ. Mohu ɔ, e sa nɛ wa ná hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi kaa e maa ye bua wɔ. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa “tsui yemi ha we nɔ bua jɔmi, se munyu kpakpa haa nɔ bua jɔɔ e he.” (Abɛ 12:25) Enɛ ɔ he ɔ, ke o ngɛ tsui yee ngɛ nɔ́ ko he ɔ, o kɛ nɔ ko nɛ e sɔmɔɔ Yehowa nɛ e le mo saminya nɛ susu he. O fɔlɔ, o huno, o yo, aloo o huɛ kpakpa ko ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o kɛ o hɛ nɛ fɔ Yehowa nɔ nɛ e ye bua mo nɛ o jɔɔ haomi.

17. Mɛni blɔ nɔ Yehowa ma nyɛ maa gu kɛ ye bua wɔ ke wa ngɛ haoe?

¹⁷ Yehowa le bɔ nɛ e peeɔ wɔ ha pe nɔ tsuaa nɔ, nɛ e ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa jɔɔ tsui yemi. Paulo ngma ke: “Nyɛ ko hao ngɛ nɔ́ ko nɔ́ ko he; se mohu nɔ́ tsuaa nɔ́ mi ɔ, nyɛɛ kɛ sɔlemi, kɛ pɛɛ kpami, kɛ sina nɛ wo nyɛ hiami ní ɔmɛ a ta ha Mawu. Nɛ Mawu he jɔmi nɛ pã adesa juɛmi tsuo ɔ maa bu nyɛ tsui, kɛ nyɛ juɛmi he ngɛ Kristo Yesu mi.” (Filipi Bi 4:6, 7) Enɛ ɔ he ɔ, ke o ngɛ haoe ɔ, mo susu yemi kɛ buami nɛ Yehowa kɛ haa mo konɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ lɛ nyɛ kpɛti ɔ mi nɛ wa a he. Yehowa peeɔ enɛ ɔ kɛ guɔ wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi, asafo mi nikɔtɔmahi, tsɔlɔ anɔkualetsɛ ɔ, hiɔwe bɔfohi, kɛ Yesu a nɔ.

18. Mɛni blɔ nɔ níhi a he nɛ wa ma susu ɔ maa ye bua wɔ ngɛ?

¹⁸ Kaa bɔ nɛ wa kase kɛ sɛ hlami ɔ, ke waa kɛ wa he woɔ nihi a si himi mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yehowa kasee. (1 Timoteo 1:11; 1 Yohane 4:8) Ke wa jeɔ suɔmi kɛ mi mi jɔmi kpo kɛ haa nihi, nɛ wa susuɔ nɔ́ nɛ maa je wa ní peepeehi a mi kɛ ba a he, nɛ wa hɛwi tsɔ be tsuaa be ɔ, wa ma ná bua jɔmi. Nyɛ ha nɛ wa susu bɔ nɛ si himi ɔ ma ji ha ngɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ sisi ɔ he konɛ waa bɔ mɔde wawɛɛ nɛ waa kase Yehowa.—Roma Bi 12:12.