Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

O Kɛ Sɔlemi He Nɔ Hyɛmi Nɔ́ ɔ Mi Munyu Nɛ Tsu Ní—Fã II

O Kɛ Sɔlemi He Nɔ Hyɛmi Nɔ́ ɔ Mi Munyu Nɛ Tsu Ní—Fã II

‘Nyɛ Tsɛ ɔ le níhi nɛ hia nyɛ ɔ momo.’MATEO 6:8.

1-3. Mɛni he je nɛ nyɛmiyo ko ná nɔ mi mami kaa Yehowa le níhi nɛ hia lɛ ɔ?

NYƐMIYO ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Lana, nɛ e ji daa blɔ gbalɔ ɔ hɛ ji nɔ́ nɛ ya nɔ benɛ e hia blɔ kɛ yaa Germany ngɛ jeha 2012 ɔ mi ɔ nɔ. E nu he kaa Yehowa ha e sɔlemi enyɔ komɛ a heto. Benɛ e ngɛ tlee mi kɛ yaa kɔɔhiɔ mi lɛhi a si dami he ɔ, e bi Yehowa kaa e ye bua lɛ konɛ e na nɔ ko nɛ e fiɛɛ kɛ ha lɛ. Benɛ e ya su kɔɔhiɔ mi lɛhi a si dami he ɔ, e yɔse kaa kɔɔhiɔ mi lɛ nɛ e kɛ maa hia blɔ ɔ maa je e nɔ jena mohu. Lana sɔle konɛ Yehowa nɛ e ye bua lɛ, ejakaa sika nɛ e piɛ ngɛ e dɛ ɔ pi, nɛ e hia he ko nɛ e maa hwɔ jamɛ a gbɔkuɛ ɔ.

2 Benɛ Lana sɔle ta pɛ ɔ, e nu nɛ nɔ ko tsɛ lɛ nɛ e bi lɛ ke, “Lana, kɛ ji lɛ kɛɛ, mɛni o ngɛ pee ngɛ hiɛ ɔ?” Niheyo ko nɛ e kɛ lɛ ya sukuu lɛ e tsɛ lɛ ɔ nɛ. Niheyo ɔ ngɛ blɔ hiae kɛ yaa South Africa, nɛ e yayo kɛ e na ba je lɛ blɔ. Benɛ Lana de mɛ e nyagba a, niheyo ɔ yayo kɛ e na a ngɔ Lana kɛ ho we mi ya konɛ e ya hwɔ lejɛ ɔ. A bi lɛ sanehi fuu kɛ kɔ e hemi kɛ yemi ɔ, kɛ ní tsumi nɛ e ngɛ tsue kaa blɔ gbalɔ ɔ he.

3 E nɔ jena mɔtu benɛ a ye ní ta a, Lana ha sanehi fuu nɛ a bi kɛ kɔ Baiblo ɔ he ɔ heto. Lana ngɔ a tɛlifoo nɔma kɛ adrɛs konɛ e kɛ ha nɔ ko nɛ́ e ya slaa mɛ, nɛ e ha sane bimi kpahi nɛ a ngɛ ɔ heto. Lana kpale kɛ ho we mi ya fiafiaafia, nɛ loloolo ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa blɔ gbalɔ. E nu he kaa Yehowa bu e sɔlemi ɔ tue, nɛ Yehowa le níhi nɛ hia lɛ, nɛ e ye bua lɛ.La 65:2.

E he hia we nɛ waa hao wa he ngɛ níhi nɛ maa hia wɔ hwɔɔ se ɔ a he

4. Mɛni hiami níhi a he wa ma susu?

4 Ke waa kɛ haomi ko kpe tlukaa a, e yi ha wɔ kaa wa maa sɔle kɛ ha Yehowa nɛ e ye bua wɔ, nɛ lɛ hu e kɛ bua jɔmi buɔ wɔ tue. (La 34:15; Abɛ 15:8) Se sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ nɛ Yesu tsɔɔ wɔ ɔ ha nɛ wa na kaa níhi ngɛ nɛ a he hia wawɛɛ nɛ e sa kaa waa sɔle ngɛ he. Ngɛ munyu nɛ ɔ nɛ wa ngɛ kasee ɔ mi ɔ, wa ma susu nyagbe níhi etɛ nɛ a wo ta ngɛ sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ɔ a he. Wa maa hyɛ bɔ nɛ lɔ ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ ha konɛ waa ye Yehowa anɔkuale.Kane Mateo 6:11-13.

“HA WƆ MWƆNƐ Ɔ WA DAA NYA NGMA”

5, 6. Ke wa ngɛ niye ní fuu nɛ wa yeɔ po ɔ, mɛni he je nɛ Yesu tsɔɔ kaa waa sɔle nɛ a ha wɔ ‘wa nya ngma’?

5 Yesu tsɔɔ kaa waa sɔle kɛ bi ‘wa nya ngma,’ se pi “ye nya ngma” pɛ. Kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ko nɛ e ngɛ Afrika, nɛ a tsɛɛ lɛ ke Victor ɔ de ke: “Behi fuu ɔ, i jeɔ ye tsui mi nɛ i naa Yehowa si kaa i kɛ ye yo ɔ wa yi tsui tsɔ ngɛ nɔ́ nɛ wa maa ye, aloo nɔ nɛ maa wo wa tsu hiɔ ha wɔ ɔ he. Wa nyɛmimɛ ɔmɛ jeɔ mi mi jɔmi mi nɛ a hyɛɛ wa nɔ daa ligbi. Se akɛnɛ si himi ɔ he wa he je ɔ, i sɔleɔ kaa nihi nɛ a yeɔ bua wɔ ɔ nɛ a nyɛ nɛ a da nya.”

6 Eko ɔ, wa ngɛ niye ní fuu nɛ wa yeɔ, se wa nyɛmimɛ fuu ji ohiatsɛmɛ. Adebɔ mi oslaahi hu ná a ti ni komɛ. Tsa pi sɔlemi pɛ nɛ wa ma nyɛ maa sɔle ha mɛ. Wa ma nyɛ maa pee nɔ́ ko kɛ ye bua mɛ hulɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa ngɛ nɔ́ ko ɔ, wa ma nyɛ ma ha mɛ eko. Wa ma nyɛ maa ngɔ sika kɛ fĩ ní tsumi nɛ Yehowa we bi ngɛ tsue ngɛ je kɛ wɛ ɔ se daa. Wa le kaa a kɛ sika nɛ wa haa kɛ fĩɔ je kɛ wɛ ní tsumi ɔ se ɔ yeɔ bua wa nyɛmimɛ nɛ e fĩ mɛ ɔ.1 Yohane 3:17.

7. Mɛni Yesu de nɛ tsɔɔ kaa e sɛ nɛ waa ‘hao wa he ha hwɔɔ’?

7 Benɛ Yesu tu sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he munyu ta a, e tsɔɔ kaa e sɛ nɛ waa kɛ wa juɛmi nɛ ma he lo nya níhi a nɔ. E tsɔɔ kaa ke Yehowa hyɛɔ nga nɔ mɔmɔhi po a nɔ ɔ, ‘Anɛ Mawu be nyɛe maa pee jã kɛ be nɔ ha nyɛ lo! Oo, nyɛ hemi kɛ yemi pi sãasãa! Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ ko hao nyɛ he nɛ nyɛ bi ke, “Mɛni wa maa ngɔ kɛ ha wa he?”’ Lɔ ɔ se ɔ, e kpale tĩ mi ke: “Nyɛ ko hao nyɛ he ha hwɔɔ.” (Mateo 6:30-34) E he hia we nɛ waa hao wa he ngɛ níhi nɛ maa hia wɔ hwɔɔ se ɔ a he. Mohu ɔ, ke wa nine su wa daa ligbi hiami níhi a nɔ ɔ, e sa nɛ wa bua nɛ jɔ lɔ ɔ he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa ma nyɛ maa sɔle konɛ wa ná he ko nɛ waa kɛ wa yi nɛ fɔ, nɛ wa ná ní tsumi nɛ wa tsu kɛ hyɛ wa weku mi bimɛ. Ke wa be he wami hu ɔ, wa ma nyɛ maa sɔle konɛ Yehowa nɛ ha wɔ juɛmi nɛ wa kɛ mwɔ wa yi mi kpɔ ngɛ nile mi. Se nɔ́ ko ngɛ nɛ e he hia wawɛɛ nɛ e sa kaa waa sɔle kɛ bi.

8. Mɛni munyu nɛ Yesu tu kɛ kɔ wa daa nya ngma he ɔ ha wa kaiɔ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

8 Munyu nɛ Yesu tu kɛ kɔ wa daa nya ngma he ɔ ha nɛ wa kaiɔ nɔ́ kpa ko hu nɛ e de. E de ke: “Pi abolo kɛkɛ nɛ haa nɔmlɔ yi náa wami, se mohu munyu tsuaa munyu nɛ jee Mawu nya a.” (Mateo 4:4) Lɔ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa sɔle konɛ Yehowa nɛ ya nɔ nɛ e tsɔɔ wɔ ní, nɛ e ha wɔ níhi nɛ wa hia konɛ huɛ bɔmi gbagbanii nɛ hi waa kɛ lɛ wa kpɛti daa.

“NGƆƆ WA TƆMI ƆMƐ KƐ PA WƆ”

9. A kɛ yayamihi nɛ wa peeɔ ɔ to mɛni he, nɛ mɛni nɔ Yehowa daa nɛ e kɛ wa yayami ɔmɛ paa wɔ?

9 Yesu de ke: “Ngɔɔ wa tɔmi ɔmɛ kɛ pa wɔ kaa bɔ nɛ wɔ hu waa kɛ paa nihi nɛ tɔɔ wa nɔ ɔ.” (Mateo 6:12; Luka 11:4) Ke wa pee yayami ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ wa hɛɛ Yehowa hiɔ. Se wa Mawu ɔ ngɛ suɔmi. E pee klaalo kaa ke wa pia wa he kɛ je wa tsui mi, nɛ ‘wa kpale wa se,’ nɛ wa da Kristo kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ kɛ kpa lɛ pɛɛ ɔ, e kɛ wa yayami ɔmɛ maa ‘pa wɔ.’Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 3:19; 10:43; 1 Timoteo 2:5, 6.

E sa nɛ waa na Yehowa si be tsuaa be ngɛ nike ní nɛ e se be nɛ e ha wɔ ɔ he

10. Mɛni he je nɛ Yehowa ma nyɛ maa ngɔ wa yayami ɔmɛ kɛ pa wɔ ɔ, nɛ kɛ e sa kaa enɛ ɔ nɛ ha waa nu he ha kɛɛ?

10 Wa bua jɔ wawɛɛ kaa Yehowa ha nɛ Yesu ba gbo kɛ kpɔ̃ wɔ, konɛ e ngɔ wa yayami ɔmɛ kɛ pa wɔ! Daa ligbi ɔ, e he hia nɛ Yehowa nɛ ngɔ wa yayamihi kɛ pa wɔ. E ngɛ mi kaa Yesu gbo maa pee jeha 2,000 ji nɛ ɔ mohu lɛɛ, se kɛ̃ ɔ, wa náa kpɔmi nɔ́ ɔ he se mwɔnɛ ɔ. Kpɔmi nɔ́ ɔ ji nike ní nɛ se be nɛ Yehowa ha wɔ. E sa nɛ waa na lɛ si be tsuaa be ngɛ he. Wa ti nɔ ko nɔ ko be nyɛe ma kpɔ̃ adesahi ngɛ yayami kɛ gbenɔ dɛ mi kɔkɔɔkɔ. (Kane La 49:7-9; 1 Petro 1:18, 19.) Munyu nɛ ji ‘ngɔɔ wa tɔmi ɔmɛ kɛ pa wɔ’ nɛ ngɛ sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ɔ, kaiɔ wɔ kaa kpɔmi nɔ́ ɔ he hia waa kɛ wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi tsuo. Yehowa suɔ kaa wa susu wa nyɛmimɛ ɔmɛ a he, nɛ wa susu huɛ bɔmi nɛ ngɛ a kɛ lɛ a kpɛti ɔ hu he. Enɛ ɔ hu tsɔɔ kaa ke wa nyɛmimɛ tɔ̃ wa nɔ ɔ, e sa nɛ wa kɛ pa mɛ mla. Behi fuu ɔ, níhi nɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ peeɔ kɛ siɔ wɔ ɔ ji tɔmi tsɔwitsɔwi komɛ kɛkɛ, nɛ ke waa kɛ pa mɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ mɛ. Lɔ ɔ hu tsɔɔ kaa wa bua jɔɔ kaa Yehowa ngɔɔ wa yayami ɔmɛ kɛ paa wɔ.Kolose Bi 3:13.

11. Mɛni he je nɛ e he hia kaa waa ngɔ nihi a tɔmi kɛ pa mɛ ɔ?

11 Akɛnɛ wa yi mluku he je ɔ, be komɛ ɔ, ke nihi tɔ̃ wa nɔ ɔ, e he waa ha wɔ kaa waa kɛ maa pa mɛ. (3 Mose 19:18) Ke wa bɔni níhi nɛ nihi pee wɔ ɔ he munyu tumi ɔ, nyɛmimɛ kpahi nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ ma nyɛ maa ngɔ a he kɛ wo mi, nɛ enɛ ɔ maa ngɔ mi gbami kɛ ba asafo ɔ mi. Ke wa haa nɛ níhi kaa jã yaa nɔ ɔ, lɛɛ wa ngɛ tsɔɔe kaa wa bui Mawu nike ní nɛ ji kpɔmi nɔ́ ɔ, nɛ wa be he se náe. (Mateo 18:35) Ke waa kɛ nihi a tɔmihi pɛ mɛ ɔ, Yehowa hu be nyɛe maa ngɔ wa tɔmi ɔmɛ kɛ pa wɔ. (Kane Mateo 6:14, 15.) Jehanɛ se hu ɔ, ke wa suɔ nɛ Yehowa nɛ ngɔ wa yayami ɔmɛ kɛ pa wɔ ɔ, lɛɛ e sɛ nɛ waa ya nɔ nɛ waa pee níhi nɛ e sume.1 Yohane 3:4, 6.

Ke o suɔ kaa Mawu nɛ ngɔ o he yayamihi kɛ pa mo ɔ, e he hia nɛ o kɛ nihi a he yayamihi nɛ pa mɛ (Hyɛ kuku 11)

“O KƐ WƆ KO YA KA MI”

12, 13. (a) Mɛni ba Yesu nɔ benɛ a baptisi lɛ se ɔ? (b) Mɛni he je nɛ ke wa nyɛ we nɛ waa da ka ko nya a, e sɛ nɛ wa pia nɔ ko ɔ? (d) Anɔkuale nɛ Yesu ye kɛ ya si gbenɔ mi ɔ tsɔɔ mɛni?

12 Munyu nɛ ngɛ sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi kaa “o kɛ wɔ kó ya ka mi” ɔ, kaiɔ wɔ nɔ́ nɛ ba Yesu nɔ benɛ a baptisi lɛ be bɔɔ se ɔ. Mawu mumi ɔ ngɔ Yesu kɛ ho nga a nɔ ya “konɛ Abosiami ya ka lɛ.” (Mateo 4:1; 6:13) Mɛni he je nɛ Yehowa ngmɛ blɔ nɛ e ba jã a? Benɛ Adam kɛ Hawa tsɔ atua kɛ si Yehowa nɔ yemi ɔ, Yehowa tsɔ Yesu kɛ ba zugba a nɔ konɛ e ba tsu sane ko he ní. Atua nɛ a tsɔ ɔ tle sane bimi komɛ si, nɛ e ma he be loko nihi maa na nya. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, anɛ Yehowa bɔɛ adesa nɛ hi lo? Ke adesa ko ye mluku nɛ “nɔ yayami ɔ” ka lɛ ɔ, anɛ e ma nyɛ maa ya nɔ maa ye Yehowa anɔkuale lo? Nɛ ke adesahi ye mɛ nitsɛmɛ a nɔ ɔ, anɛ e níhi a mi maa hi ha mɛ lo? (1 Mose 3:4, 5) E ngɛ mi kaa e ma he be loko nihi maa na sane bimi nɛ ɔmɛ a nya mohu lɛɛ, se lɔ ɔ ma ha nɛ nɔ tsuaa nɔ nɛ ngɛ hiɔwe kɛ zugba a nɔ ɔ maa na kaa Yehowa nɔ yemi ɔ hi kɛ pi si.

Wa ma nyɛ maa ye Yehowa anɔkuale ngɛ si himihi nɛ mi wa wawɛɛ po mi

13 Yehowa ngɛ klɔuklɔu, enɛ ɔ he ɔ, e kɛ nɔ́ yayami kɛ́ nɔ ko gblegbleegble. Satan “Abosiami” mohu lɛ e kaa nɔ. (Mateo 4:3) Satan bɔɔ mɔde kaa e maa ka wɔ ngɛ blɔhi fuu a nɔ. Se nɔ́ ko ngɛ nɛ wa ma nyɛ maa pee. Ke waa kɛ ka ko kpe ɔ, wa ti nɔ tsuaa nɔ ma nyɛ maa mwɔ e yi mi kpɔ kaa e maa da nya aloo e ma ha nɛ ka a nɛ ye e nɔ kunimi. (Kane Yakobo 1:13-15.) Benɛ Satan ka Yesu ɔ, Yesu yu e he ngɛ e he kɛ gu Mawu Munyu ɔ se nɛ e tsɛ ɔ nɔ. Yesu ye Mawu anɔkuale. Se Satan ngmɛɛ we e he. E ‘si Yesu lolo’ kɛ ya si be nɛ sa. (Luka 4:13) Se ngɛ níhi nɛ Satan pee ɔ tsuo se ɔ, Yesu ya nɔ nɛ e bu Mawu tue, ejakaa Mawu ji e Nɔ Yelɔ. E tsɔɔ kaa ke adesa ko ye mluku ɔ, e ma nyɛ maa ye Yehowa anɔkuale ngɛ si himihi nɛ mi wa wawɛɛ po mi. Se Satan bɔɔ mɔde kaa e maa ka Yesu se nyɛɛli nɛ mo hu o piɛɛ he ɔ konɛ a gbo Yehowa nɔ tue.

Yehowa ngɛ nɔ mi mami kaa wa ma nyɛ maa ye lɛ anɔkuale daa, nɛ e suɔ kaa e maa ye bua wɔ

14. Mɛni e he hiaa kaa waa pee konɛ wa nyɛ nɛ waa da kahi a nya?

14 Loloolo ɔ, e he hia nɛ nihi nɛ a na sane bimihi nɛ Satan tle si kɛ kɔ Yehowa nɔ yemi ɔ he ɔ nya. Lɔ ɔ he ɔ, amlɔ nɛ ɔ, Yehowa ngmɛɔ Satan blɔ konɛ e ka wɔ. Yehowa ‘ngɔɛ wɔ kɛ yɛ ka mi.’ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e ngɛ nɔ mi mami kaa wa ma nyɛ maa ye lɛ anɔkuale daa, nɛ e suɔ kaa e maa ye bua wɔ. Se Yehowa nyɛ we wa nɔ kaa waa pee nɔ́ nɛ da. E suɔ nɛ waa je wa tsui mi kɛ hla nɔ́ nɛ wa suɔ. Enɛ ɔ he ɔ, e ngmɛ wɔ blɔ konɛ wɔ nitsɛmɛ waa mwɔ wa yi mi kpɔ kaa wa maa ye lɛ anɔkuale, aloo wa be lɛ anɔkuale yee. Loko wa ma nyɛ maa da ka ko nya a, e he hia nɛ waa pee ní enyɔ komɛ: kekleekle ɔ, e he hia nɛ waa hi Yehowa kasa mi daa. Nɔ́ nɛ ji enyɔ ɔ, e he hia nɛ waa sɔle daa konɛ e ye bua wɔ. Mɛni blɔ nɔ Yehowa guu kɛ haa wa sɔlemihi a heto konɛ wa nyɛ nɛ waa da kahi a nya?

Moo hi Yehowa kasa mi daa nɛ o kɛ kã nɛ fiɛɛ (Hyɛ kuku 15)

15, 16. (a) Mɛni ji ka komɛ nɛ e he hia kaa waa da nya? (b) Ke wa nyɛ we nɛ waa da ka ko nya a, mɛnɔ e sa kaa wa pia?

15 Yehowa mumi klɔuklɔu ɔ ngɛ he wami wawɛɛ, enɛ ɔ he ɔ, e haa wɔ e mumi klɔuklɔu ɔ konɛ e ye bua wɔ nɛ wa nyɛ nɛ waa da kahi nɛ Satan kɛ baa wa nɔ ɔ a nya. Jehanɛ se hu ɔ, Yehowa guu Baiblo ɔ kɛ asafo ɔ nɔ kɛ bɔɔ wɔ kɔkɔ ngɛ oslaahi a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e bɔɔ wɔ kɔkɔ konɛ waa kɛ wa be, kɛ wa sika, kɛ wa he wami nɛ tsu níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ a he ní. Espen kɛ Janne ngɛ sika ma ko mi ngɛ Yuropa. A kɛ jehahi fuu sɔmɔ kaa daa blɔ gbali ngɛ ma a kɔ nya he ko nɛ́ fiɛɛli fuu a he hia ngɛ lejɛ ɔ. Benɛ a ba fɔ ɔ, a jɔɔ blɔ gbami ní tsumi ɔ tsumi. Amlɔ nɛ ɔ, a ngɛ bimɛ enyɔ. Espen de ke: “Amlɔ nɛ ɔ nɛ waa kɛ be fuu tsu we teokrase ní tsumihi kaa bɔ nɛ wa peeɔ sa a he je ɔ, behi fuu ɔ, wa sɔleɔ kɛ haa Yehowa konɛ e ye bua wɔ nɛ wa ko sɛ ka mi. Wa deɔ lɛ kaa e ye bua wɔ konɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi waa kɛ lɛ wa kpɛti daa, konɛ waa kɛ kã nɛ tsu sɔmɔmi ní tsumi ɔ.”

16 Ka kpa ko hu nɛ e sa kaa wa nyɛ nɛ waa da nya ji ajuama bɔmi he fonihi a hyɛmi. Ke wa hyɛɔ ajuama bɔmi he fonihi ɔ, e sɛ nɛ wa pia Satan. Mɛni he je? Ejakaa Satan kɛ e je ɔ nyɛ we wa nɔ kaa waa pee nɔ́ ko nɛ dɛ. Ni komɛ hyɛɛ ajuama bɔmi he fonihi, ejakaa a susuɔ ní yayahi a he. Se wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi fuu nyɛ nɛ a da ka nɛ ɔ nya, lɔ ɔ he ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ maa da nya.1 Korinto Bi 10:12, 13.

“JE WƆ KƐ JE NƆ YAYAMI Ɔ DƐ MI”

17. (a) Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ nɛ Yehowa nɛ “je wɔ kɛ je nɔ yayami ɔ dɛ mi”? (b) Mɛni he je nɛ e be kɛe kulaa nɛ wa he maa jɔ wɔ ɔ?

17 Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ nɛ Yehowa nɛ “je wɔ kɛ je nɔ yayami ɔ dɛ mi”? E sa nɛ waa ‘yu wa he ngɛ je ɔ he.’ E sɛ nɛ waa “suɔ je ɔ, loo níhi nɛ ngɛ je ɔ mi ɔ.” (Yohane 15:19; 1 Yohane 2:15-17) Ke Yehowa kpata Satan kɛ je yaya nɛ ɔ hɛ mi ɔ, hyɛ bɔ nɛ wa he maa jɔ wɔ ha! Se loko jamɛ a be ɔ maa su ɔ, e he maa hia nɛ wa kai kaa Satan “mi mi fu wawɛɛ, ejakaa be bɔɔ kɛkɛ nɛ piɛ ha lɛ.” E maa bɔ mɔde wawɛɛ kaa e ma ha nɛ wa kpa Yehowa sɔmɔmi. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa ya nɔ nɛ waa sɔle konɛ Yehowa nɛ po wa he piɛ ngɛ Satan he.Kpojemi 12:12, 17.

18. Ke wa sume kaa a kpata wa hɛ mi kɛ piɛɛ Satan je ɔ he ɔ, mɛni e sa kaa waa pee?

18 Anɛ o suɔ kaa o maa hi je ko nɛ Satan be mi ɔ mi lo? Ke jã a, lɛɛ yaa nɔ nɛ o sɔle kaa Mawu Matsɛ Yemi ɔ nɛ ba, Mawu biɛ ɔ he nɛ tsɔ, konɛ a pee Mawu sɔumi nya ní ngɛ zugba a nɔ. Ngɔɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ konɛ e ha mo o mumi mi kɛ o he lo nya hiami níhi daa. Ee, moo fia o pɛɛ si kaa o kɛ munyu nɛ ngɛ sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ɔ ma tsu ní.