1, 2. Mɛni Yehowa pee kɛ tsɔɔ wɔ bɔ nɛ e sa kaa waa suɔ lɛ ha?

BLƆ nɛ hi pe kulaa nɛ tsɛ ko ma nyɛ maa gu nɔ kɛ tsɔɔ e bimɛ ní ji, nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ lɛ nitsɛ e maa pee. Ke e suɔ e bimɛ ɔ, e maa tsɔɔ mɛ bɔ nɛ mɛ hu a ma plɛ kɛ je suɔmi kpo kɛ ha nihi ha. Nɔ ko be nɛ e suɔ wɔ pe wa Tsɛ Yehowa. Enɛ ɔ he ɔ, wɔ hu wa le bɔ nɛ a jeɔ suɔmi kpo ha, “ejakaa lɛ nɛ e suɔ wɔ kekle.”—1 Yohane 4:19.

² Mɛni Yehowa pee kɛ tsɔɔ kaa “lɛ nɛ e suɔ wɔ kekle”? Baiblo ɔ de ke: “Be nɛ wa ji yayami peeli ɔ, jamɛ a be ɔ Kristo ba gbo ngɛ wa he.” (Roma Bi 5:8) Wa Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi nɛ ji Yehowa a, ha nɛ e Bi ɔ ba gbo kɛ kpɔ̃ wɔ kɛ je yayami kɛ gbenɔ dɛ mi. Kpɔmi nɔ́ ɔ ji nike ní nɛ he jua wa, nɛ haa nɛ huɛ bɔmi kpakpa hii waa kɛ Yehowa wa kpɛti, nɛ wa jeɔ suɔmi kpo kɛ haa lɛ. Yehowa ngɔ afɔle ngua nɛ ɔ nɛ e sã a kɛ pee nɔ hyɛmi nɔ́ kɛ ha wɔ. E tsɔɔ wɔ kaa e sa nɛ wa je suɔmi nɛ ha we nɛ nɔ foɔ lɛ pɛ e nɔ́ mi ɔ kpo, nɛ wa ha nɔ nɔ́ faa.—1 Yohane 4:10.

3, 4. Kɛ e sa kaa wa suɔ Yehowa ha kɛɛ?

 ³ Suɔmi ji Yehowa su titli. Lɔ ɔ he je nɛ Yesu tsɔɔ kaa suɔmi nɛ wa maa suɔ Yehowa a ji kita nɛ he hia pe kulaa a nɛ. E de ke: ‘Suɔ Yehowa, o Mawu ɔ kɛ o tsui, kɛ o klaa, kɛ o juɛmi, kɛ o he wami tsuo!’ (Marko 12:30) Yehowa suɔ kaa waa suɔ lɛ kɛ wa ‘tsui tsuo.’ Ke wa suɔ nɔ kpa ko aloo nɔ́ kpa ko pe Yehowa a, e maa dɔ lɛ. Se e sɛ nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha lɛ ɔ nɛ pee he numi ko kɛkɛ. Yehowa hyɛɛ blɔ hu kaa wa maa suɔ lɛ kɛ wa ‘juɛmi tsuo,’ kɛ wa “he wami tsuo.” Enɛ ɔ tsɔɔ kaa suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa a saa bɔ nɛ wa susuɔ níhi a he ha, kɛ níhi nɛ wa peeɔ ɔ he.—Kane Mika 6:8.

⁴ Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa kɛ wa nɔmlɔ tso ɔ tsuo kɛ níhi nɛ wa ngɛ ɔ tsuo nɛ suɔ Yehowa. Ke wa ngɔɔ e suɔmi nya ní peemi kɛ peeɔ nɔ́ titli ngɛ wa si himi mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ lɛ nitsɛnitsɛ. Ngɛ ní kasemi nɛ sɛ hlami ɔ mi ɔ, wa susu níhi eywiɛ nɛ Yehowa peeɔ kɛ tsɔɔ kaa e suɔ e bimɛ wawɛɛ ɔ he. Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ ha wa susu nɔ́ nɛ wa maa pee nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ ha Yehowa a mi maa wa a he nɛ waa hyɛ.

5. Ke wa susu níhi tsuo nɛ Yehowa peeɔ ha wɔ ɔ he ɔ, mɛni wa suɔ kaa wa maa pee?

⁵ Ke nɔ ko ke mo nɔ́ ko ɔ, e ngɛ heii kaa o haa nɛ e naa kaa o bua jɔ nɔ́ ɔ he. Nɛ akɛnɛ o bua jɔ nɔ́ ɔ he wawɛɛ he je ɔ, o kɛ tsuɔ ní. Yakobo ngma ke: “Nike ní kpakpa, kɛ níhi nɛ hi kɛ pi si nɛ wa náa yaka a, lɛ tsuo Mawu lɛ haa wɔ. Mawu lɛ bɔ pu, nyɔhiɔ, kɛ dodoehi nɛ ngɛ hiɔwe ɔ. E haa nɛ a haa wɔ la daa, nɛ lɛ nitsɛ hu e tsakee we gblegbleegble.” (Yakobo 1:17) Wa bua jɔ kaa Yehowa haa wɔ níhi tsuo nɛ wa hia konɛ waa hi wami mi nɛ wa bua nɛ jɔ. Wa na kaa e suɔ wɔ wawɛɛ, nɛ wa suɔ nɛ e na kaa wɔ hu wa suɔ lɛ. Jã nɛ e peeɔ mo lo?

6. Ke Israel bi ɔmɛ suɔ nɛ Yehowa nɛ ya nɔ nɛ e jɔɔ mɛ ɔ, mɛni e he hia kaa a pee?

⁶ Israel bi ɔmɛ ná ni kpakpahi fuu kɛ je Yehowa ngɔ. Yehowa kɛ mɛ hi si jeha lafahi abɔ. E wo mɛ mlaahi kɛ kudɔ mɛ, nɛ e ha mɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ a hia nɛ ma ha nɛ a hi wami mi. (5 Mose 4:7, 8) Jinɛ nɔ́ nɛ Israel bi ɔmɛ ko pee kɛ tsɔɔ kaa a bua jɔ níhi nɛ Yehowa pee ha mɛ ɔ he ji, nɛ a maa ye e mlaa amɛ a nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke a maa sã afɔle ha Yehowa a, e sa nɛ a ngɔ zugba a nɔ “kekleekle yiblii” kɛ pee jã. (2 Mose 23:19) Israel bi ɔmɛ le kaa ke a bu Yehowa tue nɛ a kɛ a tsui tsuo sɔmɔ lɛ ɔ, e maa ya nɔ maa jɔɔ mɛ.—Kane 5 Mose 8:7-11.

7. Mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ ngɔ wa “níhi nɛ a he jua wa” a kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ Yehowa?

⁷ Wɔ hu wa ma nyɛ ma je suɔmi kpo kɛ ha Yehowa kɛ gu wa “níhi nɛ a he jua wa” nɛ waa kɛ ma ha lɛ ɔ nɔ. (Abɛ 3:9, NW) Wa peeɔ jã kɛ gu níhi nɛ wa ngɛ nɛ waa kɛ woɔ e hɛ mi nyami ɔ nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa ma nyɛ ma ha yemi kɛ buami konɛ wa kɛ fĩ Matsɛ Yemi ní tsumi ɔ se ngɛ je kɛ wɛ, kɛ wa we asafo ɔmɛ a mi. Wa ngɛ sika fuu jio, bɔɔ ko nɛ wa ngɛ jio, wɔ tsuo wa ma nyɛ maa ngɔ nɔ́ nɛ wa ngɛ ɔ kɛ ha Yehowa kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ lɛ. (2 Korinto Bi 8:12) Se wa ma nyɛ maa gu blɔ kpahi hu a nɔ kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ Yehowa.

8, 9. Mɛni blɔ kpa ko hu nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ ha nɛ Yehowa nɛ le kaa wa suɔ lɛ? Mɛni Mike kɛ e weku ɔ pee?

 ⁸ Yesu tsɔɔ wɔ kaa wa hla Matsɛ Yemi ɔ kekle, nɛ wa ko pee yeyeeye ngɛ nya mi ngma kɛ heha nɔ́ he. Wa Tsɛ ɔ wo wɔ si kaa e ma ha wɔ wa hiami níhi. (Mateo 6:31-33) Wa ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi, nɛ wa le kaa e maa ye si nɛ e wo ɔ nɔ. Ke o suɔ nɔ ko wawɛɛ ɔ, o náa hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ e mi. Niinɛ, ke wa yaa nɔ nɛ wa náa hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi ɔ, lɔ ɔ haa nɛ e naa kaa wa suɔ lɛ. (La 143:8) Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ wa bi wa he sanehi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ: ‘Anɛ otihi nɛ i kɛ ma ye hɛ mi, kɛ bɔ nɛ i kɛ ye be kɛ ye he wami tsuɔ ní ha a tsɔɔ kaa i suɔ Yehowa niinɛ lo? Anɛ i kɛ ye hɛ fɔɔ Yehowa nɔ kaa e ma ha mi ye hiami níhi daa lo?’

⁹ Mike kɛ e weku ɔ ngɔ a hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ. Benɛ Mike wɛ lolo ɔ, be tsuaa be ɔ, e suɔ kaa e ma ya fiɛɛ ngɛ ma kpa nɔ. Benɛ e ngɔ yo nɛ e fɔ bimɛ enyɔ tsuo se ɔ, loloolo ɔ, e suɔ kaa e maa pee jã. Benɛ Mike kɛ e weku ɔ kane nyɛmimɛ nɛ a ya sɔmɔ ngɛ hehi nɛ fiɛɛli fuu a he hia ngɛ ɔ, a ma a juɛmi nya si kaa a maa pee a si himi hlɛhlɛɛhlɛ. A jua a we ɔ nɛ a ya hi we kpokploo ko mi. Mike ngɛ nihi nɛ e kɛ mɛ tsuɔ ní, nɛ a dlaa nihi a wehi a mi, kɛ ní tsumi hehi. E gbɔ nihi abɔ nɛ a tsuɔ ní ha mɛ ɔ a nɔ. E hla níhi a mi nɛ e na kaa ke e hia kɛ ho ma kpa nɔ ya a, e ma nyɛ maa gu Intanɛti ɔ nɔ kɛ hyɛ ní tsumi ɔ nɔ. Enɛ ɔ ha nɛ Mike kɛ e weku ɔ nyɛ nɛ a hia kɛ ho ma kpa nɔ ya. Fiɛɛmi ní tsumi ɔ ngɔ ha mɛ wawɛɛ nitsɛ ngɛ lejɛ ɔ. Mike de ke, “Wa na kaa munyu nɛ Yesu tu ngɛ Mateo 6:33 ɔ ji anɔkuale nitsɛnitsɛ.”

10. Kaa bɔ nɛ Matsɛ David pee ɔ, mɛni he je nɛ e maa hi kaa wa ma pue wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ wa kase ngɛ Yehowa he ɔ a he?

¹⁰ Be ko ɔ, Matsɛ David ngma ke: “Mawu nibɔ níhi nɛ ngɛ hiɔwe ngɛ e yi jee, nɛ a ngɛ e nine nya ní tsumi kpo jee.” E de hu ke: ‘Yehowa mlaa a hi kɛ pi si; e haa nɔ naa he wami he. Yehowa mlaa a, anɔkuale sɔuu, e haa nɛ kuasia leɔ ní.’ Benɛ David susu Yehowa mlaahi nɛ juɛmi ngɛ mi kɛ e nibɔ níhi nɛ a ngɛ fɛu ɔ a he ɔ, e hɛ lɛ kɛ su Yehowa he. David de ke: ‘Yehowa, ye wesa he, kɛ ye kpɔlɔ! Ha nɛ ye nya mi munyu, kɛ ye tsui mi susumi nɛ sa o hɛ mi.’—La 19:1, 7, 14.

11. Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa ngɔ nile nɛ Yehowa ha nɛ wa ná a kɛ tsu ní kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ lɛ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

¹¹ Mwɔnɛ ɔ, Yehowa ha nɛ wa le e he sanehi fuu, kɛ e yi mi tomi, wa le níhi nɛ e bɔ, nɛ wa le e Munyu ɔ mi hulɔ. Je ɔ woɔ nihi he wami kaa a ya sukuu kɛ ya tsitsaa, se behi fuu ɔ, lɔ ɔ ha we nɛ nihi nɛ a ná suɔmi kɛ ha Mawu hu. Se pi nile pɛ kɛkɛ nɛ Yehowa suɔ kaa wa ná, mohu ɔ, e suɔ kaa e maa ye bua wɔ nɛ wa ná juɛmi hulɔ. E suɔ kaa waa ngɔ níhi nɛ wa kase ɔ kɛ tsu ní nɛ wɔ nitsɛmɛ wa ná he se, konɛ wa kɛ ye bua ni kpahi. (Abɛ 4:5-7) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ,  e suɔ nɛ waa fiɛɛ “anɔkuale ɔ” kɛ tsɔɔ nihi nɛ waa ye bua mɛ konɛ a he a yi wami. (1 Timoteo 2:4) Wa suɔ Yehowa kɛ wa nyɛmi nɔmlɔ, enɛ ɔ he ɔ, wa bɔɔ mɔde kaa wa maa tsɔɔ nihi fuu Mawu Matsɛ Yemi ɔ he ní, kɛ níhi nɛ e maa pee ha adesahi.—Kane La 66:16, 17.

12. Mɛni nyɛmiyo wayoo ko de ngɛ nike ní ko nɛ je Yehowa ngɔ ɔ he?

¹² Nihewi kɛ yihewi hu ma nyɛ ma pue a yi mi tɛ ngɛ níhi tsuo nɛ Yehowa ha mɛ kɛ níhi nɛ e tsɔɔ mɛ ɔ he. Loloolo ɔ, nyɛmiyo Shannon kaiɔ kpe ko nɛ a ya benɛ e ye jeha 11, nɛ e nyɛmiyo ɔ hu ye jeha 10. Jamɛ a Kpokpa Nɔ Kpe ɔ yi ji, “Godly Devotion.” A ha nɛ Shannon kɛ e nyɛmiyo ɔ kɛ jokuɛwi tsuo nɛ a ya jamɛ a kpe ɔ ya hi si ngɛ he pɔtɛɛ ko. Benɛ a de mɛ kaa a ya hi lejɛ ɔ, e ye gbeye. Se benɛ a ha jokuɛwi ɔmɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ Questions Young People Ask—Answers That Work womi ɔ, e pee lɛ nyakpɛ. Kɛ nike ní nɛ ɔ nɛ se be ɔ ha nɛ e na Yehowa ha kɛɛ? E de ke: “Jamɛ a be ɔ mi loko i ba na kaa Yehowa ji nɔ ko nɛ e ngɛ nitsɛnitsɛ, nɛ e suɔ mi wawɛɛ nitsɛ. Wa bua jɔ kaa Yehowa, wa Mawu kpetekpleenyɛ ɔ haa wɔ nike ní kpakpahi nɛ hi kɛ pi si!”

13, 14. Ke Yehowa ngɛ wɔ tsɔsee ɔ, kɛ e sa kaa waa pee wa ní ha kɛɛ, nɛ mɛni he je?

¹³ Baiblo ɔ kaiɔ wɔ ke: ‘Nihi nɛ Yehowa suɔ mɛ ɔ, a hɛ mi e kaa, kaa bɔ nɛ tsɛ peeɔ e bi nɛ e suɔ ɔ.’ (Abɛ 3:12) Ke  wa kplɛɛɔ nɛ Yehowa tsɔɔ wɔ blɔ nɛ e tsɔseɔ wɔ ɔ, lɔ ɔ haa nɛ wa peeɔ nɔ́ nɛ da nɛ wa tue mi hu jɔɔ wɔ. Niinɛ, “be mi nɛ a ngɛ nɔ ko tsɔsee ɔ, bua jɔmi be mi; e dɔɔ lɛ wawɛɛ.” (Hebri Bi 12:11) Se ke Yehowa ngɛ wɔ tsɔsee ɔ, kɛ e sa kaa waa pee wa ní ha kɛɛ? Ke Yehowa kã wa hɛ mi nɛ wa bua jɔɛ he po ɔ, e sɛ nɛ wa ma wa hɛ kɛ fɔ nɔ, aloo wa mi mi nɛ fu kɔkɔɔkɔ. Wa suɔ Yehowa, enɛ ɔ he ɔ, wa buɔ lɛ tue nɛ wa peeɔ tsakemihi nɛ e he hia kaa waa pee.

¹⁴ Ngɛ Malaki be ɔ mi ɔ, Yuda bi fuu bui Yehowa tue. Ke a sã afɔle ha Yehowa nɛ e kplɛɛ we nɔ po ɔ, nɔ́ ko si we mɛ kpu. Enɛ ɔ he ɔ, Yehowa kã a hɛ mi wawɛɛ. (Kane Malaki 1:12, 13.) Yehowa wo Israel bi ɔmɛ ga si abɔ se a bui tue. Enɛ ɔ he ɔ, e de mɛ ke: “Ma gbiɛ nyɛ; nɛ gbaami nɛ i ko gbaa nyɛ ɔ ma plɛ pee tue gblami mohu.” (Malaki 2:1, 2) E ngɛ heii kaa ke wa pɔɛ Yehowa ga womi tue bumi, aloo wa susuɔ kaa e he hia we ɔ, huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ lɛ wa kpɛti ɔ ma puɛ.

15. Mɛni susumi kaa kikɛ lɛ e sɛ kaa wa ná kɔkɔɔkɔ?

¹⁵ Satan je ɔ haa nɛ nihi woɔ a he nɔ, nɛ a foɔ mɛ pɛ a nɔ́ mi. Nihi fuu a bua jɔɛ tsɔsemi he, nɛ a sume kaa a tsɔɔ mɛ nɔ́ nɛ e sa kaa a pee. Ni komɛ buɔ ga womi tue nɛ tsa pi a bua nɔ. E sɛ nɛ waa pee wa ní jã. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa wa ‘ko ba wa je mi kaa je mi bi ɔmɛ hu.’ Mohu ɔ, e he hia nɛ waa le nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ hlae ngɛ wa dɛ, konɛ waa pee e suɔmi nya ní. (Roma Bi 12:2) E guɔ e we asafo ɔ nɔ kɛ woɔ wɔ ga ngɛ be nɛ sa mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke nyumuhi ji wɔ ɔ, a tsɔɔ wɔ bɔ nɛ e sa kaa waa kɛ yihi nɛ bɔ ha, nɛ jã kɛ̃ nɛ e ji ngɛ yihi hu a blɔ fa mi. A kaiɔ wɔ nihi nɛ e sa kaa waa kɛ mɛ nɛ bɔ, kɛ níhi nɛ wa ma nyɛ maa pee ke wa ngɛ wa he jɔɔe loo wa ngɛ wa hɛja jee. Ke wa je wa tsui mi nɛ wa kplɛɛ Yehowa tsɔsemi nɔ, nɛ wa pee tsakemihi konɛ waa sa e hɛ mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa bua jɔ blɔ tsɔɔmihi nɛ e kɛ haa wɔ ɔ he,  nɛ wa suɔ lɛ nitsɛnitsɛ.—Yohane 14:31; Roma Bi 6:17.

16, 17. (a) Mɛni he je nɛ e sa kaa waa le Yehowa susumi ngɛ sanehi a he loko waa mwɔ wa yi mi kpɔ ɔ? (b) Ngɛ be mi nɛ e sa kaa Israel bi ɔmɛ ko ná hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi ɔ, mɛni mohu a pee?

¹⁶ Jokuɛ tsɔwi ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ a fɔli a nɔ konɛ a ye bua mɛ nɛ a bu a he. Nihi nɛ a wa po ma nyɛ ma de a fɔli kaa a ye bua mɛ. E ngɛ mi kaa a ma nyɛ maa mwɔ mɛ nitsɛmɛ a yi mi kpɔ ngɛ níhi a he mohu lɛɛ, se a le kaa a fɔli ɔmɛ ma nyɛ maa wo mɛ ga kpakpa. Wa Tsɛ Yehowa ngmɛɛ wɔ blɔ nɛ wɔ nitsɛmɛ wa mwɔɔ wa yi mi kpɔ ngɛ níhi a he. Se akɛnɛ wa ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ e mi nɛ wa suɔ lɛ he je ɔ, be fɛɛ be ɔ, wa biɔ lɛ yemi kɛ buami, nɛ wa bɔɔ mɔde wawɛɛ nɛ wa hlaa e susumi ngɛ sanehi a he loko wa mwɔɔ wa yi mi kpɔ. Ke waa kɛ wa hɛ fɔ Yehowa nɔ ɔ, e ma ha wɔ e mumi klɔuklɔu ɔ konɛ e ye bua wɔ nɛ waa pee nɔ́ nɛ da.—Filipi Bi 2:13.

¹⁷ Ngɛ Samuel be ɔ mi ɔ, Israel bi ɔmɛ kɛ Filisti bi ɔmɛ hwu ta, nɛ Filisti bi ɔmɛ ye a nɔ kunimi. Ngɛ be mi nɛ e sa kaa a bi Yehowa nɔ́ nɛ e he hia kaa a pee ɔ, a pee we jã, mohu ɔ, a de ke: ‘Nyɛ ha wa ya ngɔ Yehowa somi daka a ngɛ Shilo kɛ ba konɛ Yehowa ba hi wa ngɔ, nɛ e ba kpɔ wɔ kɛ je wa he nyɛli ɔmɛ a dɛ mi.’ Mɛni je yi mi kpɔ nɛ ɔ nɛ a mwɔ ɔ mi kɛ ba? “A gbe nihi babauu nitsɛ, nɛ Israel ta buli akpe nyingmi etɛ sɔuu gbo. A kpɔ Mawu somi daka a.” (1 Samuel 4:2-4, 10, 11) Israel bi ɔmɛ susu kaa Somi Daka a kɛkɛ nɛ a maa ngɔ kɛ ho ta a ya a, ma ha Yehowa maa ye bua mɛ nɛ e maa bu a he. A bi we yemi kɛ buami kɛ ji Yehowa ngɔ, nɛ a bɔɛ mɔde kaa a maa le e susumi hulɔ. Mohu ɔ, a pee nɔ́ nɛ mɛɛ a susu kaa e da, nɛ a na e mi nɔ́ wawɛɛ nitsɛ.—Kane Abɛ 14:12.

18. Mɛni Baiblo ɔ tsɔɔ mo ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ e sa kaa o ná ngɛ Yehowa mi ɔ he?

¹⁸ La polɔ ko nɛ e suɔ Yehowa saminya, nɛ e kɛ e hɛ fɔ Yehowa nɔ ɔ ngma ke: ‘Ma ngɔ ye hɛ kɛ fɔ Mawu nɔ, nɛ ma je e yi ekohu; lɛ ji ye kpɔlɔ; lɛ ji ye Mawu. Ye tsui ngɛ yee ngɛ ye mi. Ye juɛmi tsuo ngɛ Mawu nɔ.’ (La 42:5, 6) Anɛ jã nɛ e peeɔ mo ngɛ Yehowa he lo? Anɛ o naa kaa huɛ bɔmi kpakpa ngɛ o kɛ lɛ nyɛ kpɛti, nɛ o ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ e mi lo? O ma nyɛ ma ná hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa wawɛɛ ngɛ e mi. Baiblo ɔ de ke: ‘Ngɔɔ o hɛ ngɔ fɔ Yehowa nɔ kulaa. Koo ngɔ o hɛ ngɔ fɔ nɔ́ nɛ moo o susu kaa o le ɔ nɔ. Nɔ́ tsuaa nɔ́ mi ɔ, mo kai Yehowa, nɛ e maa tsɔɔ mo blɔ nɛ da.’—Abɛ 3:5, 6.

19. Mɛni o maa pee konɛ Yehowa nɛ na kaa o suɔ lɛ?

¹⁹ Yehowa je suɔmi kpo ha wɔ kekle, konɛ wɔ hu waa suɔ lɛ. Be fɛɛ be ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu níhi abɔ nɛ Yehowa pee kɛ ha wɔ, kɛ suɔmi nɛ e ngɛ kɛ ha wɔ ɔ he. E ba kaa wa maa suɔ lɛ kɛ wa tsui tsuo, wa klaa tsuo, kɛ wa he wami tsuo.—Marko 12:30.