1, 2. Mɛni he je nɛ Baiblo ɔ ngɔ munyu nɛ wa tuɔ ɔ kɛ to la he ɔ?

NGƐ jeha 1871 ɔ mi ɔ, la ko bɔni tsomi ngɛ Wisconsin hue tso ɔ mi ngɛ United States. E kɛ we nɛ la a sã tsohi maa pee ayɔ akpe enyɔ. La a gbe nimli 1,200 kɛ se. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, la ko gbi nimli babauu kaa jã hyɛ ngɛ United States. Eko ɔ, la nyafinyafihi nɛ jeɔ tleehi nɛ beɔ ngɛ jamɛ a hue tso ɔ mi kɛ nɔɔ si ɔ lɛ je la ngua nɛ ɔ sisi ɔ nɛ. Enɛ ɔ kaiɔ wɔ Baiblo ngmami nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ: “Hyɛ kaa la bɔbɔyoo pɛ maa sã hue tso!” (Yakobo 3:5) Mɛni he je nɛ Baiblo ngmalɔ Yakobo tu munyu nɛ ɔ?

² E tsɔɔ nya kaa: “Lilɛ ngɛ kaa la.” (Yakobo 3:6) “Lilɛ” ɔ daa si kɛ ha munyu nɛ wa tuɔ. Kaa bɔ nɛ la ma nyɛ ma puɛ ní ɔ, jã kɛ̃ nɛ munyu nɛ wa tuɔ ɔ hu ma nyɛ ma puɛ ní wawɛɛ. Munyu nɛ wa tuɔ ɔ ma nyɛ ma ná nihi a nɔ he wami wawɛɛ nitsɛ. Baiblo ɔ po deɔ wɔ kaa munyu nɛ jeɔ wa nya mi ɔ, ma nyɛ maa gbe nɔ nɛ e ma nyɛ ma he nɔ yi wami. (Abɛ 18:21) Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ kaa akɛnɛ wa ma nyɛ maa tu munyu ko nɛ sɛ he je ɔ, e sɛ kaa waa tu munyu kulaa lo? Pi jã ji sane ɔ. Wa be dee ke akɛnɛ la ma nyɛ maa sã wɔ he je ɔ, waa kɛ la be nɔ́ ko nɔ́ ko pee. Mohu ɔ, ke waa kɛ la ngɛ ní tsue ɔ, wa hyɛɛ wa he nɔ saminya. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, waa kɛ la ma nyɛ maa hoo ní, nɛ ke fĩɛ ngɛ wɔ yee hu ɔ, wa hlueɔ la, nɛ la yeɔ bua wɔ  nɛ wa hyɛɛ nɔ hulɔ. Jã kɛ̃ nɛ ke wa hyɛɔ munyu nɛ wa tuɔ ɔ saminya a, wa ma nyɛ maa wo Yehowa hɛ mi nyami, nɛ ni kpahi hu ma ná he se.—La 19:14.

3. Mɛni ji ní etɛ komɛ nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa munyu tumi nɛ wo nihi he wami?

³ Yehowa ha wɔ nyɛmi konɛ wa de ni kpahi wa susumi kɛ bɔ nɛ wa nuɔ níhi a he ha. Wa peeɔ enɛ ɔ kɛ guɔ munyu nɛ waa kɛ mɛ tuɔ loo wa nine nɛ waa kɛ peeɔ okadi kɛ tsɔɔ mɛ ɔ nɔ. Ke jã a, mɛni blɔ nɔ wa maa gu konɛ waa kɛ nike ní kpakpa nɛ ɔ nɛ wo nihi he wami? (Kane Yakobo 3:9, 10.) E he hia nɛ waa le be nɛ e sa kaa waa tu munyu, nɔ́ nɛ e sa kaa wa de, kɛ blɔ nɔ nɛ wa maa gu kɛ tu munyu.

4. Mɛni be nɛ e sa kaa waa pee dii?

⁴ Be komɛ ngɛ nɛ e maa hi kaa wa maa pee kɔ̃. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa “dii peemi be ngɛ.” (Fiɛlɔ 3:7) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke ni kpahi ngɛ munyu tue ɔ, wa peeɔ dii kɛ tsɔɔ kaa wa buɔ mɛ. (Hiob 6:24) Jehanɛ hu ɔ, ke wa le kaa sane ko ji laami sane ɔ, wa de we nɛ nɔ ko nuɔ. (Abɛ 20:19) Nɛ ke nɔ ko wo wa mi mi la nɛ wa tui munyu ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ juɛmi.—La 4:4.

5. Mɛni wa maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa bua jɔ kaa Yehowa ha wɔ nyɛmi nɛ wa kɛ tuɔ munyu?

⁵ Se be komɛ hu ngɛ nɛ e maa hi kaa wa maa tu munyu. (Fiɛlɔ 3:7) Be ngɛ nɛ e sa kaa wa je Yehowa yi, waa wo nihi he wami, wa de nihi bɔ nɛ e peeɔ wɔ ngɛ nihi a he ha, nɛ be hu ngɛ nɛ e sa kaa wa de nihi wa hiami níhi. (La 51:15) Ke waa kɛ nyɛmi nɛ wa ngɛ nɛ waa kɛ tuɔ munyu ɔ tsuɔ ní ngɛ blɔ nɛ ɔmɛ a nɔ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa bua jɔ nike ní nɛ ɔ nɛ Yehowa ha wɔ ɔ he. Ke wa huɛ ko ke wɔ nɔ́ kpakpa ko ɔ, wa suɔ kaa waa kɛ ma tsu ní ngɛ blɔ kpakpa nɔ.

6. Mɛni he je nɛ e he hia kaa wa maa tu munyu ngɛ be nɛ sa mi ɔ?

⁶ Mɛni he je nɛ e he hia kaa wa maa tu munyu ngɛ be nɛ sa mi ɔ? Abɛ 25:11 ɔ de ke: “Munyu nɛ a tu pɛpɛɛpɛ ngɛ be nɛ sa mi ɔ, e ngɛ kaa sika tsu akutuhi nɛ a to ngɔ wo sika hiɔ nɔ́ mi.” Sika tsu akutuhi ngɛ fɛu, se ke a kɛ wo sika hiɔ nɔ́ mi ɔ, e pa peeɔ fɛu wawɛɛ nitsɛ. Jã kɛ̃ nɛ eko ɔ, ke wa ngɛ nɔ́ kpakpa ko nɛ wa suɔ kaa wa ma de nɔ ko, nɛ wa de nɔ ɔ ngɛ be nɛ sa mi ɔ, nɔ ɔ bua maa jɔ he wawɛɛ nitsɛ. Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ pee jã?

7, 8. Mɛni wa nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Japan ɔ pee kɛ tsɔɔ kaa a kase Yesu?

⁷ Ke wa tu munyu ngɛ be nɛ sɛ mi ɔ, eko ɔ, nihi be sisi nue, aloo a bua be he jɔe. (Kane Abɛ 15:23.) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ March 2011 ɔ mi ɔ, zugba mimiɛmi kɛ tsunami kpata mahi babauu nɛ a ngɛ Japan puje he blɔ ɔ a hɛ mi. Nimli nɛ a hiɛ pe 15,000 sɔuu gbo. E ngɛ mi kaa Yehowa Odasefohi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ a kpɛti nihi fuu a weku li kɛ a huɛmɛ gbo mohu lɛɛ, se a suɔ kaa a maa ngɔ Baiblo ɔ kɛ ye bua ni kpahi nɛ a ya je si himi kaa jã a mi ɔ. Se a le kaa nimli nɛ ɔmɛ a ti nihi hiɛhiɛɛ ngɛ Buda jami ɔ mi, nɛ a li nɔ́ ko tsɔ ngɛ Baiblo ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ, nyɛmimɛ ɔmɛ de we mɛ nɔ́ ko ngɛ gbogbohi a si temi ɔ he, mohu ɔ, a wo a bua, nɛ a tsɔɔ mɛ nɔ́ he je nɛ ní yayahi kaa jã a baa nimli kpakpahi a nɔ ɔ.

⁸ Nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ kase Yesu. Yesu le be nɛ e sa kaa e pee dii, se e le hu kaa munyu tumi be ngɛ. (Yohane 18:33-37; 19:8-11) E mlɛ nɛ e tsɔɔ e kaseli ɔmɛ ní komɛ ngɛ be nɛ sa mi. (Yohane 16:12) Nyɛmimɛ ɔmɛ ngɛ Japan ɔ mlɛ kɛ ya si be nɛ  e sa kaa a tu gbogbohi a si temi ɔ he munyu kɛ tsɔɔ nihi. Benɛ tsunami ɔ ba jeha enyɔ kɛ fã se ɔ, a gba dɛ womi nɛ ji Anɛ Nihi Nɛ A Gbo ɔ Maa Ba Wami Mi Ekohu Niinɛ Lo? ɔ kɛ ha nihi. Nihi fuu ngɔ dɛ womi nɛ ɔ, nɛ nɔ́ nɛ a kane ngɛ mi ɔ wo a bua. E sa nɛ wɔ hu wa susu bɔ nɛ nihi nɛ a ngɛ wa zugba kpɔ ɔ mi ɔ peeɔ a ní ha, kɛ níhi nɛ a heɔ yeɔ a he. Ke wa pee jã a, lɔ ɔ maa ye bua wɔ nɛ wa maa le be nɛ e sa kaa waa kɛ mɛ nɛ tu munyu.

9. Mɛni si himi kpahi a mi nɛ e sa kaa waa tu munyu ngɛ be nɛ sa mi?

⁹ Mɛni si fɔfɔɛ kpahi a mi lɛ e sa kaa waa mlɛ nɛ waa tu munyu ngɛ be nɛ sa mi ngɛ? Nɔ ko ma nyɛ ma de nɔ́ ko nɛ maa wo wa mi mi la. Ke e ba jã a, e sɛ nɛ waa kɛ oya yemi nɛ ha lɛ heto, konɛ lɔ ɔ nɛ ba ha nɛ waa tu kuasia munyu ko kɛ tsɔɔ lɛ. Mohu ɔ, juɛmi ngɛ mi kaa wa ma bi wa he ke: ‘Anɛ e je blɔ lo? Anɛ e he hia kaa i kɛ lɛ nɛ tu nɔ́ nɛ e de ɔ he munyu lo?’ Eko ɔ, e maa hi kaa o maa pee kɔ̃. Se ke wa na kaa e he hia kaa waa kɛ lɛ nɛ tu he munyu ɔ, e sa nɛ waa mlɛ nɛ wa tsui nɛ jɔ loko waa pee jã. (Kane Abɛ 15:28.) Aloo eko ɔ, wa suɔ kaa wa maa wo wa weku li nɛ a pi Odasefohi ɔ he wami konɛ a ba le Yehowa. Ke e ba jã a, e sa nɛ waa to wa tsui si, nɛ wa susu nɔ́ nɛ wa ma de mɛ ɔ he saminya, konɛ wa de mɛ ngɛ be nɛ a maa suɔ kaa a maa bu wɔ tue ɔ mi.

10. (a) Mɛni he je nɛ e sa kaa waa hyɛ wa munyu tutui saminya a? (b) Mɛni munyuhi kikɛ nɛ e sɛ kaa waa tu?

¹⁰ Munyu nɛ wa tuɔ ɔ ma nyɛ ma tsa nihi nɛ e ma nyɛ maa ye nihi awi hulɔ. (Kane Abɛ 12:18.) Nihi fuu nɛ a ngɛ Satan je ɔ mi ɔ tuɔ “munyu yaya” nɛ ngɛ kaa “kɛ̃ɛ̃ mi bihi,” aloo “klaate” ejakaa a suɔ kaa a maa ye nihi a tsui, nɛ a wo a mi mi la. (La 64:3) Nihi fuu kaseɔ munyu yaya nɛ ɔmɛ kɛ jeɔ sinihi kɛ tiivi nɔ ní peepeehi nɛ a hyɛɛ ɔ mi. Se e sɛ nɛ Kristofo no ko nɛ e de nɔ́ ko nɛ maa hao nɔ ko, ke nɔ́ nɛ e ma de ɔ ji muɔ nɔ́ po. Tɔmi ko be he kaa wa maa wo nihi a nya muɔ. E ma nyɛ ma ha nɛ nihi a bua maa jɔ munyu nɛ wa tuɔ ɔ he wawɛɛ. Se e sɛ nɛ waa tu munyu kɛ gbe nihi zo, loo wa jɛ nɔ kɛ wo nihi a nya muɔ. Baiblo ɔ wo Kristofohi mlaa kaa a ngmɛɛ “nɔ jɛmi” he. E de hu ke: “Munyu nɛ maa je nyɛ ti nɔ ko nya a, e ko pee nɔ́ nɛ ma puɛ nɔ, se mohu nɔ́ nɛ hi, nɛ e he hia, nɛ nɔ́ kpakpa ko maa je mi kɛ wo nɔ he wami. Kɛkɛ ɔ, e maa pee dloomi kɛ ha nihi nɛ ngɛ nyɛ tue bue ɔ.”—Efeso Bi 4:29, 31.

11. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ waa kɛ munyuhi nɛ sa nɛ tsu ní?

¹¹ Yesu tsɔɔ kaa “nɔ́ nɛ hyi tsui mi tɔ ɔ, lɔ ɔ nya deɔ.” (Mateo 12:34) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa munyu nɛ jeɔ wa nya mi ɔ ma nyɛ maa tsɔɔ nɔ́ tutuutu nɛ ngɛ wa tsui mi. Lɔ ɔ he ɔ, ke wa suɔ nihi, nɛ wa susuɔ a he wawɛɛ ɔ, e ngɛ heii kaa waa kɛ munyuhi nɛ sa ma tsu ní ke waa kɛ mɛ ngɛ ní  sɛɛe. Wa maa tu munyuhi nɛ sa nɛ woɔ nɔ he wami.

12. Mɛni hu ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa kɛ munyuhi nɛ sa nɛ tsu ní?

¹² Ja wa bɔ mɔde wawɛɛ loko waa kɛ munyuhi nɛ sa ma nyɛ ma tsu ní. E ngɛ mi kaa Matsɛ Salomo ngɛ juɛmi mohu lɛɛ, se ‘e susu níhi a he nɛ e hla níhi a mi saminya,’ konɛ e ngma munyuhi nɛ ngɔɔ nɛ a ji anɔkuale. (Fiɛlɔ 12:9, 10) Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa le nɔ́ nɛ wa ma de? Wa ma nyɛ maa hyɛ Baiblo ɔ kɛ asafo womi ɔmɛ a mi, konɛ waa na blɔ ehehi a nɔ nɛ waa maa gu kɛ tu munyu. Ke wa nui munyu ko sisi ɔ, e sa nɛ wa hla mi konɛ waa nu sisi. Wa ma nyɛ maa kase Yesu, konɛ wɔ hu waa kɛ nihi nɛ tu munyu ngɛ blɔ nɛ maa ye bua mɛ nɔ. Yesu le munyu pɔtɛɛ nɛ e sa kaa e tu, ejakaa Yehowa tsɔɔ lɛ ‘nɔ́ nɛ e ma de, konɛ be nɛ sa mi ɔ, e nyɛ nɛ e wo nɔ nɛ pɔ tɔ lɛ ɔ he wami.’ (Yesaya 50:4) E he hia nɛ wa susu bɔ nɛ munyu nɛ wa maa tu ɔ maa sa nihi a he ha a he hulɔ. (Yakobo 1:19) Wa ma nyɛ ma bi wa he ke: ‘Ke i de nɔ́ nɛ ɔ, anɛ nɔ ɔ ma nu sisi lo? Kɛ e maa nu he ha kɛɛ?’

13. Mɛni he je nɛ e sa kaa waa tu munyu ngɛ blɔ nɛ e sisi numi yi nɔ ɔ?

¹³ Ngɛ Israel bi ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, a kpãa titimati kɛ tsɔɔ mɛ níhi nɛ sa kaa a pee. Ke e sa kaa ma a nɛ bua a he nya a, e ngɛ bɔ nɛ a kpãa titimati ɔ ha. Ke e sa kaa ta buli nɛ a ya tua a he nyɛli ɔ, e slo bɔ nɛ a kpãa titimati ɔ ha. Enɛ ɔ he ɔ, ngɔɔ lɛ kaa, titimati ɔ nɛ a kpã a mi tsɔ we, kɛ o susu kaa ta buli ɔmɛ maa pee a ni ha kɛɛ? Baiblo ɔ ngɔ munyu nɛ wa tuɔ nɛ e sisi numi yi ɔ kɛ to titimati kpami he. Ke wa tsɔɔ we níhi a nya nɛ a mi nɛ tɛ ɔ, eko ɔ, nihi be sisi nue, aloo eko ɔ, a maa nu sisi ngɛ blɔ kpa nɔ. E ngɛ mi kaa wa suɔ nɛ waa tu munyu nɛ mi tɛ mohu lɛɛ, se e sa kaa wa hyɛ nɛ hi konɛ nɔ́ nɛ wa ma de ɔ nɛ ko pee kaa wa bui nɔ.—Kane 1 Korinto Bi 14:8, 9.

14. Mɛni nɔ hyɛmi nɔ́ lɛ tsɔɔ kaa Yesu tu munyu ngɛ blɔ nɛ e sisi numi yi nɔ?

¹⁴ Mateo yi 5 kɛ ya si 7 ɔ tsɔɔ bɔ nɛ Yesu kɛ munyunguhi nɛ a sisi numi yi tsu ní ha, nɛ wa ma nyɛ maa kase. Ngɛ munyu nɛ Yesu tu ɔ mi ɔ, e ngɔɛ munyunguhi nɛ a sisi numi yee loo a he hia we kɛ tsu we ní konɛ e kɛ sa nihi a hɛ mi. Nɛ e de we nɔ́ ko nɛ maa wo nihi a mi mi la hulɔ. E ngɛ mi kaa níhi nɛ Yesu tsɔɔ ɔ a he hia nɛ a mi kuɔ mohu lɛɛ, se munyuhi nɛ e kɛ tsu ní ɔ a sisi numi yi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yesu suɔ kaa e kaseli ɔmɛ nɛ a ná nɔ mi mami kaa e he hia we nɛ a pee yeyeeye ngɛ nɔ́ nɛ a maa ye daa ligbi he. Lɔ ɔ he ɔ, e de mɛ ke, Yehowa lɛɔ lohwe pɛlitsɛmɛ daa. Lɔ ɔ se ɔ, e bi mɛ ke: “Anɛ nyɛ he jua wɛ hluu pi mɛ lo?” (Mateo 6:26) Munyu nɛ ɔ nɛ Yesu tu ɔ sisi numi yi. Enɛ ɔ ha nɛ e kaseli ɔmɛ nu nɔ́ nɛ he hia nɛ e ngɛ hlae maa tsɔɔ mɛ ɔ sisi nɛ lɔ ɔ wo mɛ he wami.

15. Mɛni he je nɛ e sa kaa waa tu munyu ngɛ mi mi jɔmi mi ɔ?

¹⁵ Ke waa kɛ nihi maa tu munyu ko ɔ, tsa pi nɔ́ nɛ wa ma de ɔ pɛ nɛ he hia, se bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ de nɔ́ ɔ ha a hu he hia. Nihi suɔ kaa a maa bu Yesu tue, ejakaa ‘munyuhi nɛ jeɔ e nya a he jua wa,’ aloo a ji mi mi jɔmi munyuhi. (Luka 4:22) Ke wa tuɔ mi mi jɔmi munyuhi ɔ, e ngɛ heii kaa nihi maa suɔ kaa a maa bu wɔ tue, nɛ a bua maa jɔ nɔ́ nɛ wa ngɛ mɛ dee ɔ he. (Abɛ 25:15) Ja wa buɔ nihi, nɛ wa susuɔ a he loko wa ma nyɛ maa tu mi mi jɔmi  munyu kɛ tsɔɔ mɛ. Yesu pee jã. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ e na nimli asafo ko nɛ a ngɛ mɔde bɔe kaa a maa bu lɛ tue ɔ, e bua jɔ wawɛɛ, nɛ e ná deka kɛ tsɔɔ mɛ ní. (Marko 6:34) Benɛ nihi jɛ Yesu po ɔ, Yesu jɛ we mɛ kɛ tui nane mi.—1 Petro 2:23.

16, 17. (a) Mɛni blɔ nɔ waa maa gu kɛ kase Yesu ke waa kɛ wa weku mi bimɛ kɛ wa huɛmɛ ngɛ munyu tue? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.) (b) Mɛni je mi mi jɔmi munyu nɛ binyɛ ko kɛ nɔ ko tu ɔ mi kɛ ba?

¹⁶ E ngɛ mi kaa wa suɔ wa weku mi bimɛ kɛ wa huɛmɛ mohu lɛɛ, se eko ɔ, akɛnɛ wa le mɛ he je ɔ, waa kɛ mɛ be munyu tue ngɛ mi mi jɔmi mi. Eko ɔ, wa ma susu kaa e he hia we nɛ waa hyɛ bɔ nɛ waa kɛ mɛ tuɔ munyu ha a saminya. Se Yesu kɛ e huɛmɛ ɔmɛ tui munyu basabasa gblee. Benɛ a ti ni komɛ sã nya ngɛ nɔ nɛ ji nɔmlɔ ngua pe kulaa ngɛ a kpɛti ɔ he ɔ, e je mi mi jɔmi mi nɛ e dla a juɛmi. E ngɔ jokuɛ wayoo ko kɛ pee nɔ hyɛmi nɔ́ kɛ ha mɛ, konɛ lɔ ɔ nɛ ha nɛ a tsake a susumi. (Marko 9:33-37) Asafo mi nikɔtɔmahi hu ma nyɛ maa kase Yesu konɛ a to a tsui si blɛuu kɛ wo nihi ga.—Galatia Bi 6:1.

¹⁷ Ke nɔ ko de nɔ́ ko kɛ wo wa mi mi la po ɔ, e maa hi kaa waa kɛ lɛ maa tu munyu ngɛ mi mi jɔmi mi. (Abɛ 15:1) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, binyɛ ko nɛ e be huno ngɛ binyumu nɛ e yi jeha 20 lolo. E binyumu ɔ peeɔ ní yayahi, se e bua peeɔ e ní kaa nɔ ko nɛ e ngɛ Yehowa sɔmɔe. Binyɛ nɛ ɔ he mɔbɔ pee nyɛmiyo ko nɛ e kɛ mɛ ngɛ asafo kake mi ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, e de binyɛ ɔ ke: “I na kaa o buɛ mɔde ngɛ bi tsɔsemi mi kulaa.” Binyɛ ɔ susu munyu nɛ nyɛmiyo ɔ tu ɔ he bɔɔ nɛ e de ke: “E ngɛ mi kaa amlɔ nɛ ɔ, níhi yɛ nya mohu lɛɛ, se tsa pi ligbi kake nɛ ma kɛ tsɔse ye bi ɔ, e ma he be. Ke wa po Harmagedon ta a, loko níhi a mi maa tɛ ha wɔ tsuo.” Akɛnɛ binyɛ ɔ to e tsui si nɛ e kɛ nyɛmiyo ɔ tu munyu ngɛ mi mi jɔmi mi he je ɔ, huɛ bɔmi nɛ ngɛ e kɛ nyɛmiyo ɔ a kpɛti ɔ puɛ we. Binyumu ɔ nu heto nɛ e nyɛ ɔ ha nyɛmiyo ɔ nɛ e na kaa e yayo he ye kaa loloolo ɔ, e ma nyɛ maa pee tsakemi. Enɛ ɔ he ɔ, e jɔɔ huɛ yaya bɔmi, nɛ e ha nɛ a baptisi lɛ, nɛ pee se ɔ, e ya sɔmɔ ngɛ Bethel. Ke waa kɛ wa nyɛmimɛ Odasefohi, wa weku mi bimɛ, loo nihi nɛ wa li mɛ ngɛ munyu tue ɔ, e sa nɛ munyu nɛ maa je wa nya a, “nɛ ngɔ kaa nɔ́ ko nɛ a wo lɛ ngo.”—Kolose Bi 4:6.

18. Kɛ wa ma plɛ kɛ kase Yesu konɛ waa tu munyu kaa lɛ ha kɛɛ?

¹⁸ Nyɛmi nɛ wa ngɛ nɛ wa nyɛɔ deɔ nihi wa susumi kɛ bɔ nɛ wa nuɔ níhi a he ha a ji nike ní kpakpa nɛ Yehowa kɛ ha wɔ. Ke wa kaseɔ Yesu ɔ, wa maa tu munyu ngɛ be nɛ sa mi, wa maa hyɛ munyu nɛ wa tuɔ ɔ saminya, nɛ wa maa bɔ mɔde kaa waa kɛ nihi maa tu munyu ngɛ mi mi jɔmi mi. Enɛ ɔ he ɔ, nyɛ ha nɛ munyu nɛ maa je wa nya mi ɔ nɛ wo nihi he wami, nɛ e ha nɛ Yehowa bua nɛ jɔ.