Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Nyɛ Ha Nɛ Waa Ya Nɔ Nɛ Waa Hi Si Kaa “Nibwɔhi”

Nyɛ Ha Nɛ Waa Ya Nɔ Nɛ Waa Hi Si Kaa “Nibwɔhi”

“I ngɔ sane nɛ ɔ kɛ ngɛ nyɛ hɛ mi fɔe kaa nibwɔhi, kɛ blɔ hiali ngɛ je nɛ ɔ mi. Nyɛ ko ya di helo mi níhi a se.”—1 PET. 2:11.

1, 2. Mɛnɔmɛ ji nihi nɛ Petro tu a he munyu kaa a ji “nihi nɛ Mawu hla” a, nɛ mɛni heje nɛ e tsɛ mɛ ke “nibwɔhi”?

MAA pee jeha 30 se benɛ Yesu kpale kɛ ho hiɔwe ya a, bɔfo Petro ngma sɛ womi kɛ ya ha ‘nibwɔhi kɛ nihi nɛ Mawu hla, nɛ a gbɛ fĩa Ponto, Galatia, Kapadokia, Asia, kɛ Bitinia zugba amɛ a nɔ ɔ.’ (1 Pet. 1:1) E ngɛ heii kaa munyu nɛ ji, “nihi nɛ Mawu hla” nɛ Petro kɛ tsu ní ɔ tsɔɔ kaa nihi nɛ e ngma sɛ womi ɔ kɛ mane ɔ ji nihi nɛ a kɛ mumi klɔuklɔu ɔ pɔ mɛ nu nɛ́ a ná “wami he.” Nimli nɛ ɔmɛ ngɛ “hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa” kaa a ma ya piɛɛ Kristo he kɛ ye matsɛ ngɛ hiɔwe kaa bɔnɛ e ji ngɛ lɛ Petro ɔ hu e blɔ fa mi ɔ. (Kane 1 Petro 1:3, 4.) Se mɛni heje nɛ pee se ɔ, Petro tsɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ke “nibwɔhi, kɛ blɔ hiali ɔ”? (1 Pet. 2:11) Ngɛ je kɛ wɛ ɔ, Odasefoli bɔɔ ko pɛ nɛ a tsɔɔ kaa Mawu kɛ mumi klɔuklɔu ɔ pɔ mɛ nu. Ke jã a, lɛɛ mɛni heje mɔ nɛ nibwɔhi nɛ a ji ɔ he nɛ hia wɔ tsuo?

2 E da blɔ kaa a tsɛɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ ke “nibwɔhi.” Mwɔnɛ ɔ, e ji anɔkuale kaa nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a kpɛti nihi nɛ piɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ be zugba a nɔ hie daa. Bɔfo Paulo nɛ lɛ nitsɛ hu e piɛɛ “kuu nyafii” nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a he ɔ tsɔɔ nya ke: “Se wɔɔ lɛɛ wa ma a, hiɔwe e ngɛ; nɛ lejɛ ɔ wa ngɛ blɔ hyɛe kaa wa kpɔlɔ Nyɔmtsɛ Yesu Kristo maa je kɛ ba.” (Luka 12:32; Filip. 3:20) Akɛnɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a ‘ma ngɛ hiɔwe’ heje ɔ, ke a gbo ɔ, a maa je zugba a nɔ kɛ ho hiɔwe ya konɛ a ya ná si himi kpakpa, nɛ ji wami nɛ gbenɔ be mi. (Kane Filipibi 1:21-23.) Enɛ ɔ he ɔ, a ma nyɛ ma de nitsɛnitsɛ kaa nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ji “nibwɔhi” ngɛ zugba nɛ ɔ nɛ Satan ji nɔ nɛ ngɛ nɔ yee ɔ nɔ.

3. Mɛni sane bimi nɛ kɔɔ “to kpa amɛ” a he lɛ e sa kaa wa bi?

3 Nɛ “to kpa amɛ” hu nɛɛ? (Yoh. 10:16) Anɛ a be Ngmami ɔ mi hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa kaa a maa hi zugba a nɔ daa lo? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a maa hi zugba a nɔ kɛ ya neneene! Se kɛ̃ ɔ, mwɔnɛ ɔ, a ma nyɛ maa bu mɛ hu kaa a ji nibwɔhi. Ngɛ mɛni sisi numi nya?

“ADEBƆ NÍ ƆMƐ TSUO NGƐ KƐMƐMI NƆ”

4. Mɛni ji nɔ́ nɛ ma nya dali nyɛ we nɛ a tsi nya?

4 Satan je yaya nɛ ɔ puɛ we lolo, enɛ ɔ he ɔ, adesahi tsuo nɛ Kristofoli hu piɛɛ he ɔ kɛ haomi nɛ je atua nɛ Satan tsɔ kɛ si Yehowa a mi kɛ ba a maa kpe. Wa kaneɔ ngɛ Romabi 8:22 ɔ ke: “Wa le kaa kɛ ba su mwɔnɛ nɛ ɔ, adebɔ ní ɔmɛ tsuo ngɛ kɛmɛmi nɔ kaa yo nɛ ngɛ kɔ̃ɔ̃e nɛ e ma fɔ.” Ma nya dali nɛ a ngɛ je ɔ mi, kɛ je mi si kpali, kɛ nihi nɛ a kɛ a sika yeɔ bua nihi ɔ nyɛ we nɛ a tsi enɛ ɔ nya. A kpɛti nihi nɛ a hɛɛ juɛmi kpakpa po nyɛ we nɛ a pee jã.

5. Kɛ je jeha 1914 kɛ ma nɛ ɔ, mɛni ji nɔ́ nɛ nimli ayɔhi abɔ ngɛ pee, nɛ mɛni heje?

5 Kɛ je jeha 1914 kɛ ma nɛ ɔ, nimli ayɔhi abɔ mwɔ a yi mi kpɔ kaa a maa pee Matsɛ nɛ Mawu hla nɛ ji Kristo Yesu sisi bimɛ. A sume kaa a maa pee Satan je ɔ mi bimɛ. A kua ke a be Satan je ɔ se fie. Mohu ɔ, a kɛ a wami kɛ níhi nɛ a ngɛ ɔ fĩɔ Mawu Matsɛ Yemi ɔ kɛ e he níhi a se.—Rom. 14:7, 8.

6. A ma nyɛ ma tsɛ Yehowa Odasefoli ke nibwɔhi ngɛ mɛni sisi numi nya?

6 Niinɛ, e ngɛ mi kaa Yehowa Odasefoli nɛ a ngɛ mahi nɛ a hiɛ pe 200 mi ɔ ngɛ kaa nibwɔhi mohu lɛɛ, se a yeɔ ma mlaahi a nɔ. A kɛ a he wui ma kudɔmi kɛ ma sanehi a mi. Amlɔ nɛ ɔ po ɔ, a buu a he kaa a ji je ehe nɛ Mawu wo he si ɔ mi bimɛ. A bua jɔɔ kaa e be kɛe kulaa nɛ nibwɔ si himi mi nɛ a ngɛ ngɛ je yaya nɛ ɔ mi ɔ maa ba nyagbe.

Wa sume kaa wa ma fi Satan je ɔ se. Wa tuɔ Mawu je ehe ɔ he munyu kɛ tsɔɔ nihi

7. Mɛni Mawu maa pee konɛ e sɔmɔli nɛ a nyɛ nɛ a hi si kɛ ya daa, nɛ jije a maa hi daa a?

7 E be kɛe nɛ Kristo kɛ e he wami ɔ ma kpata Satan je yaya a hɛ mi. Kristo nɔ yemi nɛ hi kɛ pi si ɔ ma je yayami kɛ nɔ́ nami kɛ je zugba a nɔ. E ma je nihi tsuo nɛ a tsɔɔ Yehowa nɔ yemi ɔ hɛ mi atua a kɛ je. Mawu sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ maa hi zugba a nɛ a pee lɛ Paradeiso ɔ nɔ kɛ ya daa. (Kane Kpojemi 21:1-5.) Jamɛ a be ɔ mi ɔ, adebɔ níhi “maa ye a he, nɛ gbenɔ be he wami náe ngɛ a nɔ hu; nɛ a kɛ Mawu bimɛ ɔmɛ maa hi si ngɛ he jɔmi mi, nɛ a maa wo a hɛ mi nyami.”—Rom. 8:21.

KƐ E SA KAA ANƆKUALE KRISTOFOLI NƐ BA A JE MI HA KƐƐ?

8, 9. Mɛni Petro ngɛ tsɔɔe benɛ e de ke “nyɛ ko ya di helo mi níhi” a se ɔ?

8 Petro tsɔɔ bɔnɛ e sa kaa Kristofoli nɛ ba a je mi ha. E de ke: “Nyɛmimɛ nɛ i suɔ! I ngɔ sane nɛ ɔ kɛ ngɛ nyɛ hɛ mi fɔe kaa nibwɔhi, kɛ blɔ hiali ngɛ je nɛ ɔ mi. Nyɛ ko ya di helo mi níhi a se, ejakaa a kɛ nyɛ klaa ngɛ ta hwue daa.” (1 Pet. 2:11) Kekleekle ɔ, e kɛ ga womi nɛ ɔ ha Kristofoli nɛ a pɔ mɛ nu ɔ, se e kɔɔ Yesu to kpa amɛ hu a he.

9 Akɔnɔ komɛ ngɛ nɛ ke wa di a se kaa bɔnɛ Bɔlɔ ɔ suɔ kaa waa pee ɔ, tɔmi ko be he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, enɛ ɔmɛ haa nɛ wa náa bua jɔmi ngɛ si himi mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, tɔmi ko be he kaa niye ní kpakpa kɛ dã kpakpa ma jlo wɔ, aloo wa ma je wa hɛja, aloo waa kɛ wa huɛmɛ kpakpahi maa bɔ. Tɔmi ko hu be he kaa nɔ ko ma ná e yo aloo e huno he akɔnɔ. (1 Kor. 7:3-5) “Helo mi níhi” nɛ Petro tu a he munyu ɔ kɔ akɔnɔhi nɛ a kɛ wa “klaa ngɛ ta hwue daa” a he. Baiblo sisi tsɔɔmi komɛ tsɔɔ helo mi níhi a sisi ke “helo mi akɔnɔhi” (King James Version) aloo “akɔnɔ yayahi” (New International Version). E ngɛ heii kaa enɛ ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ waa hyɛ wa he ngɛ akɔnɔhi nɛ a kɛ Yehowa suɔmi nya ní peemi kɔ we, aloo akɔnɔhi nɛ a ma nyɛ ma puɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Mawu wa kpɛti ɔ a he. Ke Kristofono ko pee we jã a, e wami ma nyɛ ma bɔ lɛ.

10. Mɛni blɔ komɛ a nɔ Satan guu konɛ e kɛ ha nɛ Kristofoli nɛ a ngɔ a he kɛ wo e je ɔ mi ní peepeehi a mi?

10 Níhi nɛ Satan kɛ kaa wɔ ngɛ e je ɔ mi ɔ hiɛ nɛ a ngɛ ekpaekpa. Satan to e yi mi kaa e ma ha nɛ wa hɛ nɛ je wa he nɔ kaa wa ji “nibwɔhi.” E kɛ helo nya níhi fuu a se dimi, kɛ je mi bami yaya, kɛ biɛ hemi, kɛ nɔ nitsɛ e nɔ́ mi fomi, kɛ ma he suɔmi sisiɔ wɔ. Ke wa mwɔ wa yi mi kpɔ nɛ wa yu wa he ngɛ akɔnɔ yaya nɛ ɔmɛ a he ɔ, lɔɔ tsɔɔ kaa wa ha nɛ e pee heii kaa pi Satan je yaya a mi bimɛ ji wɔ. Lɔɔ tsɔɔ hu kaa wa be Satan je ɔ mi hie daa. Nɔ́ nɛ wa suɔ wawɛɛ nɛ wa ngɛ mɔde hu bɔe kaa wa nine maa su nɔ ji, nɛ́ wa maa hi Mawu je ehe ɔ nɛ a peeɔ dami ní ngɛ mi ɔ mi daa.

JE MI BAMI KPAKPA

11, 12. Be komɛ ɔ, kɛ nihi buɔ nibwɔhi ha kɛɛ, nɛ mɛni a ma nyɛ ma de kɛ kɔ Yehowa Odasefoli a he?

11 Akɛnɛ Kristofoli ji “nibwɔhi” heje ɔ, Petro ya nɔ nɛ e tsɔɔ bɔnɛ e sa kaa a ba a je mi ha. E de ngɛ kuku 12 ɔ mi ke: “Nyɛɛ ba nyɛ je mi saminya ngɛ ma jeli ɔmɛ a kpɛti. Ke nyɛ pee jã, nɛ a po nyɛ nya kaa yayami peeli ji nyɛ po, kpakpa nɛ nyɛ ngɛ pee ɔ, a maa na. Kɛkɛ ɔ, ligbi ɔ nɛ Mawu ma ba kojo je ɔ, a maa wo e hɛ mi nyami.” Ke nibwɔhi ngɛ ma ko nɔ ɔ, be komɛ ɔ, nihi tuɔ munyu kɛ siɔ mɛ. A tuɔ munyu kɛ siɔ mɛ akɛnɛ eko ɔ, a je ekpa, aloo nihi buɔ mɛ kaa a ji nimli yayahi ɔ heje. Eko ɔ, e slo bɔnɛ a tuɔ munyu ha, aloo a peeɔ a ní ha, aloo a dlaa a he ha, aloo bɔnɛ a ngɛ ha. Se ke a peeɔ ní kpakpahi aloo a baa a je mi saminya a, nihi be nɔ́ ko nae nɛ a maa da nɔ kɛ tu a he munyu yaya.

12 Jã nɔuu kɛ̃ nɛ anɔkuale Kristofoli je ekpa ngɛ ni kpahi nɛ a kɛ mɛ ngɛ je ɔ mi ɔ a he ngɛ a munyu tumi kɛ níhi nɛ a kɛ jeɔ a hɛja a mi. Behi fuu ɔ, a tade womi kɛ a he dlami je ekpa ngɛ nihi nɛ a ngɛ ma a mi ɔ a nɔ́ ɔ he. Akɛnɛ e slo mɛ ngɛ ni kpahi a he heje ɔ, nihi náa a he juɛmi yaya nɛ a tuɔ a he munyu kaa a ji yayami peeli. Se eko ɔ, ni komɛ jeɔ a yi ngɛ bɔnɛ a baa a je mi ha a he.

13, 14. Mɛni blɔ nɔ “nile ɔ lɛɛ níhi nɛ e tsuɔ ɔ, lɔ ɔmɛ a kɛ woɔ lɛ nguɔ” ngɛ? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

13 Niinɛ, ke wa baa wa je mi saminya a, lɔɔ ma ha nɛ nihi be nɔ́ ko nae maa da nɔ kɛ tu munyu kɛ si wɔ. Yesu nɛ lɛ pɛ ji nɔ nɛ e ye Mawu anɔkuale kɛ pi si ngɛ zugba a nɔ ɔ po, nihi po e nya. Ni komɛ tsɛɛ lɛ ke “jiklɔɔtsɛ, kɛ dã nulɔ; tó tsuli, kɛ yayami peeli a huɛ.” Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, e ba e je mi saminya kɛ tsɔɔ kaa nɔ́ nɛ a de ngɛ e he ɔ be mi. Yesu de ke: “Nile ɔ lɛɛ níhi nɛ e tsuɔ ɔ, lɔ ɔmɛ a kɛ woɔ lɛ nguɔ.” (Mat. 11:19) Mwɔnɛ ɔ hu jã nɔuu nɛ e ji. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nihi nɛ a kɛ Germany Betel ɔ he kɛ we ɔ bu nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a sɔmɔɔ ngɛ Betel ngɛ Selters ɔ kaa a he ngɛ nyakpɛ. Se nɔ yelɔ nɛ hyɛɛ Selters kpɔ ɔ mi ɔ nɔ ɔ je a yi nɛ e de ke: “E slo bɔnɛ Odasefoli nɛ a tsuɔ ní ngɛ lejɛ ɔ peeɔ a ní ha mohu lɛɛ, se a hɛwi ma mi bimɛ ɔmɛ.”

Baiblo ɔ mi anɔkuale ɔ ha nɛ kake peemi ba weku nɛ ɔ nɛ ngɛ Russia a mi

14 Jã nɔuu nɛ lingmi nɛ ɔ, nihi nɛ a ngɛ Moscow ngɛ Russia a hu tu munyu kɛ si Yehowa Odasefoli. A po a nya ke a pee ní yayamihi fuu. Kɛkɛ nɛ ngɛ June 2010, kojomi he ngua nɛ a tsɛɛ ke European Court of Human Rights nɛ ngɛ Strasbourg, France ɔ ma nya si ke: “Kojomi he ɔ na kaa e dɛ blɔ kaa Moscow ma a kɛ e he woɔ he blɔ nɛ Yehowa Odasefoli ngɛ kaa a jaa Mawu ɔ mi. Kojomi he tsɔwi ɔmɛ be nɔ́ ko nɛ a maa da nɔ kɛ de ke Yehowa Odasefoli ye fɔ.” Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, a be nyɛe ma de ke Yehowa Odasefoli ngɛ wekuhi puɛe, aloo a woɔ nihi he wami nɛ a gbe a he, aloo ke a be he wami ɔ, a sume nɛ a tsaa a he. Enɛ ɔ he ɔ, “nya tsimi nɛ kojomi he tsɔwi ɔmɛ kɛ ba Yehowa Odasefoli a nɔ ɔ, tsɔɔ kaa kojomi he tsɔwi ɔmɛ kɛ ma a mlaa a tsu we ní ngɛ blɔ nɛ da nɔ.”

HE SI BAMI NƐ HUZU NGƐ HE

15. Mɛni Baiblo sisi tomi mlaa lɛ anɔkuale Kristofoli kɛ tsuɔ ní?

15 Yehowa Odasefoli nɛ a ngɛ Moscow kɛ ni nɛmɛ nɛ a ngɛ je ɔ mi tsuo ɔ peeɔ nɔ́ kpa ko hu nɛ Petro de Kristofoli kaa a pee. E ngma ke: “Nyɔmtsɛ ɔ he ɔ, nyɛɛ ba nyɛ he si ha nɔ yemi tsuaa nɔ yemi ngɛ je nɛ ɔ mi, matsɛ nɛ ngɛ blɔ nya pe nihi tsuo, aloo amlaalohi.” (1 Pet. 2:13, 14) E ngɛ mi kaa anɔkuale Kristofoli kɛ a he wui je yaya nɛ ɔ mi mohu lɛɛ, se a jeɔ a tsui mi nɛ a baa a he si kɛ haa ma nɔ yeli kaa bɔnɛ Paulo de mɛ ke a pee ɔ. Ke ma nɔ yeli ɔmɛ de mɛ ke a pee nɔ́ ko nɛ Mawu mlaa bui lɛ fɔ ɔ, a peeɔ.—Kane Romabi 13:1, 5-7.

16, 17. (a) Mɛni tsɔɔ kaa wa ti si kɛ wui amlaalo ko? (b) Mɛni ma nɔ yeli komɛ de ngɛ Yehowa Odasefoli a he?

16 Yehowa Odasefoli a je mi nɛ a baa kaa “nibwɔhi” ngɛ je nɛ ɔ mi ɔ tsɔɔ we kaa a suɔ nɛ a te si kɛ wo amlaalo ɔ aloo a tu munyu kɛ si nihi. Nɛ jã kɛ̃ nɛ ke nihi pee a juɛmi kaa a kɛ a he maa wo ma kudɔmi aloo ma sanehi a mi ɔ, Yehowa Odasefoli tsi we a nya. Yehowa Odasefoli pee we a ní kaa bɔnɛ jami kpa komɛ peeɔ ɔ, mohu ɔ, a yuu a he ngɛ ma kudɔmi sanehi a he. A bɔɛ mɔde kaa a maa tsɔɔ ma nɔ yeli bɔnɛ e sa kaa a ye ma nɔ ha. Yehowa Odasefoli pee we a juɛmi kaa a ma tsɔ atua kɛ si amlaalo ko aloo a maa wo nihi he wami nɛ a tsɔ atua kɔkɔɔkɔ!

17 Petro de ke: “Nyɛɛ bu matsɛ.” Enɛ ɔ he ɔ, Kristofoli peeɔ tue bumi kɛ haa ma nɔ yeli. (1 Pet. 2:17) Be komɛ ɔ, ma nɔ yeli deɔ ke Yehowa Odasefoli a he be gbeye. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nyumu ko nɛ be ko ɔ, e ji Brandenburg amlaalo ngɛ Germany, nɛ a tsɛɛ lɛ ke Steffen Reiche ɔ de ke: “Benɛ a wo Yehowa Odasefoli ɔmɛ tsu ɔ, a je subai kpakpa kpo. Mwɔnɛ ɔ, subai kpakpa nɛ a je kpo ɔ he hia ngɛ mahi nɛ a kɛ modemade nɔ yemi blɔ nya tomihi tsuɔ ní ɔ a nɔ. A wa mɛ yi mi wawɛɛ se a fi si nɛ a pee ni kpahi nɛ a wo mɛ tsu kɛ piɛɛ a he ɔ po kpakpa. Wa hia nihi nɛ a ngɛ su nɛ ɔ ngɛ wa ma a mi, ejakaa nihi fuu waa nibwɔhi, aloo nihi nɛ a kɛ mɛ hɛɛ we susumi kake, aloo a kɛ mɛ be ma kudɔmi blɔ nya tomi kake mi ɔ yi mi wawɛɛ nitsɛ.”

E SA NƐ WAA SUƆ WA NYƐMIMƐ ƆMƐ

18. (a) Mɛni heje nɛ wa suɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ tsuo ɔ? (b) Mɛni ji nɔ́ nɛ ni komɛ nɛ a pi Odasefoli yɔse?

18 Bɔfo Petro ngma hu ke: “Nyɛɛ suɔ nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ ngɔ a he ngɔ ha Kristo ɔ; nyɛɛ ye Mawu gbeye.” (1 Pet. 2:17) Yehowa Odasefoli yeɔ Mawu gbeye nɛ a sume kaa a ma tɔ̃ e nɔ. Enɛ ɔ ha nɛ a peeɔ Mawu suɔmi nya ní. A bua jɔ kaa a piɛɛ a nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a ngɛ je kɛ wɛ ɔ a he kɛ ngɛ Yehowa sɔmɔe. Enɛ ɔ he ɔ, a “suɔ a nyɛmimɛ ɔmɛ.” Be komɛ ngɛ nɛ suɔmi nɛ ngɛ Odasefoli a kpɛti ɔ peeɔ nihi nɛ a pi Odasefoli ɔ nyakpɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, yo ko nɛ e kɛ nibwɔhi ya slaa si nɛ e tsuɔ ní ngɛ nítsumi he ko ngɛ Amerika a nya kpɛ e he. Nítsumi he ɔ hyɛɛ nibwɔhi a nɔ. Yo nɛ ɔ nya kpɛ e he ngɛ suɔmi nɛ Yehowa Odasefoli je kpo kɛ tsɔɔ a nyɛmimɛ nɛ a je ma se kɛ ba jeha 2009 mahi a kpɛti kpe nɛ a pee ngɛ Germany, kɛ yemi kɛ buami nɛ a kɛ ha a sibi ɔ he. Yo ɔ de ke, kɛ je benɛ e bɔni jamɛ a ní ɔ tsumi ɔ, e nɛ nɔ́ ko kaa jã hyɛ. Pee se ɔ, Odasefoli ɔmɛ a kpɛti nɔ kake de ke: “Bɔnɛ yo ɔ plɛ kɛ tu wa he munyu ha a tsɔɔ kaa e nya kpɛ e he wawɛɛ.” Anɛ o ya kpe ngua ko nɛ o nu nɛ nɔ ko nɛ pi Odasefono ji lɛ tu suɔmi nɛ ngɛ wa kpɛti ɔ he munyu jã hyɛ lo?

19. Mɛni e sa kaa waa mwɔ wa yi mi kpɔ kaa wa maa pee, nɛ mɛni heje?

19 Ngɛ níhi nɛ wa wo a ta kɛ sɛ hlami kɛ ní kpahi a mi ɔ, Yehowa Odasefoli tsɔɔ kaa a ji “nibwɔhi” ngɛ Satan je nɛ ɔ mi. Nɛ a bua hu jɔ he kaa a maa ya nɔ maa hi si jã. A ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa kaa e be kɛe nɛ a maa hi si daa ngɛ Mawu je ehe nɛ a peeɔ dami ní ngɛ mi ɔ mi. Anɛ o hyɛ we je ehe ɔ blɔ lo?