Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

‘Nyɛ Hɛ Nɛ Dɔ Ngɛ Sɔlemi He’

‘Nyɛ Hɛ Nɛ Dɔ Ngɛ Sɔlemi He’

“Nyɛ hɛ nɛ dɔ, nɛ nyɛ hɛ nɛ ka si, konɛ nyɛ nyɛ́ nɛ nyɛɛ sɔle.”​—1 PET. 4:7.

1, 2. (a) Mɛni heje nɛ e hia nɛ wa ‘hɛ nɛ dɔ ngɛ sɔlemi he’ ɔ? (b) Mɛni sanehi nɛ kɔɔ sɔlemi he e sa kaa wa bi wa he?

NYUMU ko nɛ be ko nɛ be ɔ, e tsuɔ ní nyɔ mi ɔ de ke: “Ke o ngɛ ní tsue nyɔ mi nɛ e piɛɛ bɔɔ nɛ je hɛ mi ma tsɔ ɔ, mahe deɔ nɔ wawɛɛ.” Eko ɔ, nihi nɛ mɛ hu a tsuɔ ní nyɔ mi ɔ maa kplɛɛ nɔ jã. Kristofoli nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ ngɛ si himi ko kaa jã a mi. E piɛ bɔɔ nɛ a ma kpata Satan je ɔ hɛ mi. E ngɛ kaa nɔ́ nɛ e be kɛe nɛ je hɛ mi ma tsɔ, nɛ e sa kaa Kristofoli nɛ a ya nɔ nɛ a hwɔɔ. (Rom. 13:12) E maa pee oslaa wawɛɛ kɛ ha wɔ kaa wa maa hwɔ mahe ngɛ be nɛ ɔ mi! Enɛ ɔ he ɔ, e he hia saminya kaa wa “hɛ nɛ ka si” nɛ waa bu Ngmami ɔ mi ga womi nɛ a kɛ ha wɔ kaa ‘wa hɛ nɛ dɔ ngɛ sɔlemi he’ ɔ tue.—1 Pet. 4:7.

2 Akɛnɛ e be kɛe nɛ a ma kpata Satan je ɔ hɛ mi heje ɔ, nile ngɛ mi kaa wa ma bi wa he ke: ‘Anɛ ye hɛ dɔɔ ngɛ sɔlemi he lo? Anɛ i sɔleɔ sɔlemi mimi slɔɔtoslɔɔto ɔmɛ tsuo lo? Anɛ i sɔleɔ daa lo? Anɛ i sɔleɔ kɛ haa ni kpahi, aloo i sɔleɔ ngɛ ye hiami níhi pɛ a he lo? Jehanɛ se hu ɔ, anɛ i buɔ sɔlemi kaa e ji nɔ́ ko nɛ he hia nɛ ma ha nɛ a he ye yi wami lo?’

MOO SƆLE SƆLEMI MIMI SLƆƆTOSLƆƆTO ƆMƐ TSUO

3. Mɛni ji sɔlemi mimi slɔɔtoslɔɔto ɔmɛ ekomɛ?

3 Ngɛ sɛ womi nɛ bɔfo Paulo ngma ya ha Efesobi ɔmɛ ɔ mi ɔ, e wo ‘sɔlemi’ mimi slɔɔtoslɔɔtohi a ta. (Efe. 6:18) Behi fuu ɔ, eko ɔ, ke wa ngɛ sɔlee ɔ, wa biɔ Yehowa konɛ e ye bua wɔ nɛ wa nyɛ nɛ wa tsu wa haomihi a he ní. Yehowa nɛ e ‘buɔ sɔlemi tue ɔ,’ buɔ wa ní bimi ɔmɛ tue nɛ e yeɔ bua wɔ. (La 65:2) Se e sa kaa waa bɔ mɔde nɛ waa sɔle sɔlemi mimi slɔɔtoslɔɔto ɔmɛ tsuo hulɔ. Sɔlemi nɛ ɔmɛ ekomɛ ji, yi jemi, sina, kɛ pɛɛ kpami.

4. Mɛni heje wa pɔɔ Yehowa yi jemi ɔ?

4 Wa ngɛ yi mi tomihi fuu a heje nɛ e sa kaa waa sɔle kɛ je Yehowa yi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa susuɔ “he wami níhi nɛ e tsuɔ” kɛ bɔnɛ “e kle agbo” ha a he ɔ, lɔɔ haa nɛ wa jeɔ e yi. (Kane La 150:1-6.) Moo kane La 150 ɔ nɛ o hyɛ. O maa na kaa kɛ je kuku kake kɛ ya si ekpa a mi tsuo ɔ, a de si 13 sɔuu kaa e sa nɛ wa je Yehowa yi! La polɔ kpa ko hu tsɔɔ kaa e ngɛ suɔmi nɛ mi kuɔ kɛ ha Yehowa. E de ke: “I jeɔ o yi si kpaago daa ligbi, ejakaa o mlaa amɛ da.” (La 119:164) Yehowa sa yi jemi nitsɛnitsɛ. Anɛ e sɛ kaa wa sɔleɔ kɛ jeɔ Yehowa yi “si kpaago daa ligbi” lo?

5. Mɛni blɔ nɔ sɔlemi nɛ wa sɔleɔ kɛ naa Yehowa si ɔ buɔ wa he ngɛ?

5 Sina sɔlemi ji sɔlemi mimi slɔɔtoslɔɔto ɔmɛ a kpɛti kake. Paulo wo Kristofoli nɛ a hi Filipi ɔ he wami ke: “Nyɛ ko hao ngɛ nɔ́ ko nɔ́ ko he; se mohu nɔ́ tsuaa nɔ́ mi ɔ, nyɛɛ kɛ sɔlemi, kɛ pɛɛ kpami, kɛ sina nɛ wo nyɛ hiami ní ɔmɛ a ta ha Mawu.” (Filip. 4:6) Ke wa jeɔ wa tsui mi nɛ wa sɔleɔ kɛ naa Yehowa si ɔ, lɔɔ buɔ wa he. Enɛ ɔ he hia wawɛɛ, ejakaa wa ngɛ nyagbe ligbi ɔmɛ a mi, nɛ nihi nɛ a bɔle wɔ ɔ “li sina.” (2 Tim. 3:1, 2) Nihi nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ li sina, enɛ ɔ he ɔ, e sa waa hyɛ nɛ hi konɛ wɔ hu wa ko kase jamɛ a su ɔ. Ke wa bua jɔɔ níhi nɛ Mawu peeɔ haa wɔ ɔ he, nɛ wa naa lɛ si ɔ, lɔɔ be hae nɛ waa ‘tu munyu huitihuiti’ kɛ si lɛ. (Yuda 16) Jehanɛ se hu ɔ, ke wekuyihi kɛ a weku ɔmɛ blaa kɛ sɔleɔ nɛ a naa Yehowa si ɔ, lɔɔ ma ha nɛ a yihi kɛ a bimɛ hu maa pee nihi nɛ a le sina.

6, 7. Mɛni ji pɛɛ kpami sɔlemi, nɛ mɛni ji ní komɛ nɛ wa ma nyɛ ma kpa Yehowa pɛɛ ngɛ he?

6 Pɛɛ kpami sɔlemi ji sɔlemi nɛ wa jeɔ wa tsui mi nɛ waa kɛ he numi nɛ mi wa sɔleɔ. Mɛni ji ní komɛ nɛ wa ma nyɛ ma kpa Yehowa pɛɛ konɛ e pee ha wɔ? Wa ma nyɛ maa sɔle kɛ kpa Yehowa pɛɛ nɛ e ye bua wɔ ke a ngɛ wɔ yi mi wae aloo wa nu hiɔ ko nɛ ma nyɛ maa gbe wɔ. Ngɛ behi kaa jã mi ɔ, sisi numi ngɛ he kaa wa ma kpa Mawu pɛɛ konɛ e ye bua wɔ. Se anɛ be nɛ ɔmɛ pɛ a mi nɛ wa ma nyɛ maa sɔle kɛ kpa Yehowa pɛɛ lo?

7 Mo susu sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yesu pee ɔ he nɛ o hyɛ. Mo kadi nɔ́ nɛ e de kɛ kɔ Mawu biɛ ɔ, Mawu Matsɛ Yemi ɔ, kɛ Mawu suɔmi nya ní peemi he ɔ. (Kane Mateo 6:9, 10.) Yiwutso ní peepeehi sɔuu nɛ hyi je ɔ tɔ, nɛ adesa nɔ yeli nyɛ we nɛ a tsu nihi a hiami níhi a he ní ha mɛ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e sa nɛ waa sɔle konɛ a tsɔ wa hiɔwe Tsɛ ɔ biɛ ɔ he, konɛ e Matsɛ Yemi ɔ nɛ ba je Satan nɔ yemi ɔ kɛ je zugba a nɔ. Amlɔ nɛ ɔ ji be nɛ e sa kaa wa kpa Yehowa pɛɛ konɛ e ha nɛ a pee e suɔmi nya ní ngɛ zugba a nɔ kaa bɔnɛ a peeɔ ngɛ hiɔwe ɔ. Lɛɛ nyɛ ha wa hɛ nɛ dɔ ngɛ sɔlemi he nɛ waa sɔle sɔlemi mimi slɔɔtoslɔɔto ɔmɛ tsuo.

‘NYƐƐ SƆLE DAA’

8, 9. Mɛni heje e sɛ nɛ waa bu Petro kɛ bɔfo kpa amɛ fɔ ngɛ mahe nɛ a hwɔ ngɛ Getsemane abɔɔ ɔ mi ɔ he ɔ?

8 E ngɛ mi kaa bɔfo Petro wo Kristofoli he wami kaa ‘a hɛ nɛ dɔ ngɛ sɔlemi he’ mohu lɛɛ, se be ko ɔ, lɛ nitsɛ e nyɛ we nɛ e pee jã. E piɛɛ kaseli nɛ a hwɔ mahe benɛ Yesu ya ngɛ sɔlee ngɛ Getsemane abɔɔ ɔ mi ɔ a he. Benɛ Yesu de mɛ ke ‘a ya nɔ nɛ a fɔ nyɔ nɛ a sɔle daa a,’ a pee we jã.—Kane Mateo 26:40-45.

9 E sɛ nɛ waa kɛ oya yemi nɛ bu Petro kɛ bɔfo kpa amɛ fɔ ngɛ hwɔɔmi nɛ a nyɛ we nɛ a hwɔɔ ɔ he. E sa nɛ waa le kaa níhi nɛ a pee ngɛ ligbi ɔ mi ɔ ha nɛ pɔtɔ a he wawɛɛ. Jamɛ a gbɔkuɛ ɔ, a to Hetsɔmi ɔ he blɔ nya nɛ a ye. Lɔɔ se ɔ, Yesu to Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ sisi kaa e gbenɔ ɔ Kaimi nɔ́. E de e kaseli ɔmɛ kaa a ya nɔ nɛ a ye Kaimi nɛ ɔ. (1 Kor. 11:23-25) Baiblo ɔ tsɔɔ kaa ‘a la yi jemi la, nɛ a je kpo, nɛ a pue nɔ kɛ ho Oliv Yoku ɔ nɔ ya.’ A nyɛɛ nane blɔ ko kɛ be ngɛ Yerusalem ma a mi loko a ya su Oliv Yoku ɔ nɔ. Blɔ ɔ kɛ bɔɔ. (Mat. 26:30, 36) Be nɛ wa ngɛ tsɔɔe nɛ ɔ ma nyɛ maa pee kaa nyɔ mi kpɛti. Eko ɔ, kaa wɔ hu wa ngɛ Getsemane abɔɔ ɔ mi ɔ, wa ko hwɔ mahe. Yesu bui e bɔfohi nɛ pɔtɔ a he ɔ fɔ, mohu ɔ, e je suɔmi mi nɛ e de ke: “Mumi ɔ lɛɛ e suɔ kaa e maa pee jã, se helo ɔ gbede.”

E ngɛ mi kaa Petro nane tɔ̃tɔ̃ mohu lɛɛ, se e kase kaa e sa nɛ e ‘hɛ nɛ dɔ ngɛ sɔlemi he’ (Hyɛ kuku 10, 11)

10, 11. (a) Mɛni Petro kase ngɛ nɔ́ nɛ ya nɔ ngɛ Getsemane abɔɔ ɔ mi ɔ mi? (b) Mɛni o kaseɔ ngɛ Petro níhi a si kpami ɔ mi?

10 Petro kase nɔ́ ko nɛ he hia wawɛɛ kɛ je mahe nɛ e hwɔ ngɛ Getsemane abɔɔ ɔ mi ɔ mi. E dɔ lɛ kaa e nyɛ we nɛ e fɔ nyɔ. Yesu de kɛ sɛ hlami ke: “Nyɔ nɛ ɔ mi ɔ, ye he sane ma ha nyɛ tsuo nyɛ nane ma kpata.” Se Petro de ke: “Ke ni ɔmɛ tsuo si mo ɔ, imi lɛɛ i be mo sie gblegbleegble!” Yesu tsɔɔ kaa Petro ma kua lɛ si etɛ. Se Petro he we Yesu yi. E de ke: “Ke i kɛ mo ma gbo tete po, i be mo kuae kɔkɔɔkɔ!” (Mat. 26:31-35) Se Petro nane tɔ̃tɔ̃ kaa bɔnɛ Yesu de to ɔ. Benɛ Petro yɔse nɔ́ nɛ e pee ɔ, e dɔ lɛ nɛ e “fo ya wawɛɛ nitsɛ.”—Luka 22:60-62.

11 Nɔ́ nɛ ba a ha nɛ Petro kase kaa e sɛ nɛ e heɔ e he yeɔ tsɔ. E ngɛ heii kaa sɔlemi ye bua Petro ngɛ enɛ ɔ blɔ fa mi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Petro ji nɔ nɛ ngma kaa ‘wa hɛ nɛ dɔ ngɛ sɔlemi he’ ɔ nɛ. Anɛ waa kɛ Baiblo ga womi nɛ ɔ ngɛ ní tsue lo? Jehanɛ se hu ɔ, anɛ wa ‘sɔleɔ daa’ kɛ tsɔɔ kaa waa kɛ wa hɛ fɔ Yehowa nɔ lo. (La 85:8) E sa nɛ waa ngɔ Paulo ga womi ɔ kɛ tsu ní. E de ke: “Nɔ nɛ susuɔ kaa e daa si ɔ, e hyɛ e he nɛ hi, konɛ e ko nɔ si.”—1 Kor. 10:12.

A HA NEHEMIA SƆLEMI Ɔ HETO

12. Mɛni nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa Nehemia pee ha wɔ?

12 Mo susu Nehemia nɛ e ji Persia Matsɛ Artaherhes dã wolɔ ɔ he nɛ o hyɛ. E hi si maa pee jeha 450 loko a fɔ Yesu. Nehemia pee nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa. E jeɔ e tsui mi nɛ e sɔleɔ kɛ haa Yehowa. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa e ha hwɔ nɛ e sɔle ligbi fuu kɛ kɔ si himi nɛ mi wa nɛ Yudabi ɔmɛ kɛ kpe ngɛ Yerusalem ɔ he. (Neh. 1:4) Benɛ Artaherhes bi lɛ nɔ́ heje nɛ e hɛ mi pee mɔbɔmɔbɔ ɔ, amlɔ nɔuu ɔ, ‘Nehemia sɔle, nɛ e bi Mawu nɛ ngɛ hiɔwe ɔ gbi.’ (Neh. 2:2-4) Mɛni je mi kɛ ba? Yehowa ha e sɔlemi ɔ heto nɛ e kudɔ níhi konɛ e webi ɔmɛ nɛ a ná he se. (Neh. 2:5, 6) Moo hyɛ bɔnɛ enɛ ɔ ma ha nɛ Nehemia hemi kɛ yemi ɔ mi maa wa ha!

13, 14. Mɛni e sa kaa waa pee nɛ́ wa hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ ya nɔ nɛ wa, konɛ Satan nɛ ko ha nɛ wa gbɔjɔ?

13 Ke wa sɔleɔ daa kaa bɔnɛ Nehemia pee ɔ, lɔɔ maa ye bua wɔ nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi maa wa. Satan nɛ nɔ mɔbɔ, nɛ behi fuu ɔ, e tuaa wɔ be mi nɛ wa gbɔjɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa be he wami wawɛɛ aloo wa hao wawɛɛ ɔ, eko ɔ, e maa pee wɔ kaa Mawu bua jɔɛ ngmlɛfia abɔ nɛ waa kɛ fiɛɛɔ daa nyɔhiɔ ɔ he. Eko ɔ, wa ti ni komɛ hu haoɔ ngɛ ní komɛ nɛ wa pee be ko nɛ be ɔ a he. Satan suɔ nɛ wa susu kaa wa he be se nami. E bɔɔ mɔde kaa e maa pee jã konɛ e kɛ gbɔjɔ wa hemi kɛ yemi ɔ mi. Se ke wa ‘hɛ dɔɔ ngɛ sɔlemi he ɔ,’ wa hemi kɛ yemi ɔ mi maa ya nɔ maa wa. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa hemi kɛ yemi ɔ nɛ ngɛ kaa ‘tsɛi ɔ, ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa gbe nɔ yayami ɔ kɛ̃ɛ̃ mi bihi kɛ a he la a tsuo.’—Efe. 6:16.

Ke ‘wa hɛ dɔɔ ngɛ sɔlemi he’ ɔ, lɔɔ yeɔ bua wɔ nɛ wa nyɛɔ daa haomi saisaa nɛ waa kɛ kpeɔ ɔ a nya (Hyɛ kuku 13, 14)

14 Ke wa ‘hɛ dɔɔ ngɛ sɔlemi he ɔ,’ wa hɛ maa hi wa he nɔ be tsuaa be, nɛ ke waa kɛ ka ko kpe ɔ, wa be wa hemi kɛ yemi ɔ he ngmɛɛe. Ke waa kɛ kahi kpe ɔ, nyɛ ha nɛ wa kai nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Nehemia pee ɔ, nɛ́ waa sɔle amlɔ nɔuu kɛ ha Mawu. Ke waa kɛ wa hemi kɛ yemi ɔ he kahi kpe ɔ, ja Yehowa ye bua wɔ loko wa ma nyɛ maa ye manye.

MOO SƆLE KƐ HA NI KPAHI

15. Mɛni sanehi e sa nɛ wa bi wa he ngɛ sɔlemi nɛ wa sɔleɔ kɛ haa nihi ɔ he?

15 Yesu sɔle wawɛɛ kɛ ha Petro konɛ e hemi kɛ yemi ɔ nɛ ko ta. (Luka 22:32) Kristofono ko nɛ hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi nɛ a tsɛɛ lɛ ke Epafra kase Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ. Epafra a bɔ mɔde nɛ e sɔle kɛ ha e nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Kolose ɔ. Paulo ngma ngɛ e he ke: “E ngɛ sɔlee ha nyɛ kɛ e tsui tsuo. E ngɛ e he gbee kaa Mawu nɛ ha nɛ nyɛɛ hɛɛ nyɛ hemi kɛ yemi ɔ mi wawɛɛ kaa Kristo se nyɛɛli kpakpahi, nihi nɛ heɔ Yesu yeɔ kɛ a tsui tsuo, nɛ a peeɔ Mawu suɔmi nya ní sisiisi.” (Kol. 4:12) E sa nɛ wa bi wa he ke: ‘Anɛ i sɔleɔ kɛ haa ye nyɛmimɛ ngɛ je kɛ wɛ lo? Anɛ i pɔɔ sɔlemi ha ye nyɛmimɛ Odasefoli nɛ adebɔ mi oslaahi ná mɛ ɔ lo? Mɛni be nɛ i sɔle wawɛɛ kɛ ha nihi nɛ blɔ nya nítsumi nɛ mi jiɔ ngɛ a kuɛ nɔ ngɛ Yehowa asafo ɔ mi ɔ? Anɛ i sɔle lingmi nɛ ɔ kɛ ha ni kakaakahi nɛ a ngɛ asafo ɔ mi nɛ a kɛ si himi nɛ mi wa ngɛ kpee ɔ lo?’

16. Anɛ se nami ko ngɛ sɔlemi nɛ wa sɔleɔ kɛ haa nihi ɔ he lo? Moo tsɔɔ nya.

16 Ke wa sɔleɔ nɛ wa biɔ Yehowa Mawu kaa e ye bua wa nyɛmimɛ ɔ, lɔɔ ma nyɛ maa ye bua mɛ. (Kane 2 Korintobi 1:11.) E ngɛ mi kaa pi níhi nɛ Yehowa sɔmɔli fuu ma bi lɛ si abɔ kaa e pee ha nihi ɔ nɔ nɛ Yehowa daa kɛ tsuɔ ní mohu lɛɛ, se lɔɔ haa nɛ e naa nɔ́ nɛ ngɛ e sɔmɔli ɔmɛ tsuo a tsui nɔ, nɛ e tsuɔ he ní ha mɛ. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa kɛ hɛ dɔ nɛ susu he blɔ nɛ wa ngɛ kaa wa maa sɔle ha nihi ɔ he. Kaa bɔnɛ Epafra pee ɔ, e sa nɛ waa suɔ wa nyɛmimɛ Kristofoli konɛ waa sɔle kɛ ha mɛ wawɛɛ nitsɛ. Ke wa peeɔ jã a, wa ma ná bua jɔmi, ejakaa “gbaami ngɛ nɔ́ hami mi pe nɔ́ hemi.”—Níts. 20:35.

‘WA YI WAMI HEMI BE Ɔ NÁ WƆ HAA’

17, 18. Mɛni blɔ nɔ ke ‘wa hɛ dɔɔ ngɛ sɔlemi he ɔ,’ lɔɔ yeɔ bua wɔ ngɛ?

17 Loko Paulo maa tsɔɔ kaa “nyɔ ɔ be ta kulaa, nɛ je mi miɔ nɛ e ma tsɔ” ɔ, e ngma ke: “Nyɛ le be nɔ́ nɛ mi nɛ wa ngɛ nɛ ɔ, kaa e sa nɛ nyɛ hɛ nɛ tsɛ kɛ je mahe nɛ nyɛ ngɛ hwɔe ɔ mi. Ejakaa be ɔ nɛ Mawu ma he wa yi wami ɔ, amlɔ nɛ ɔ, e ná wɔ haa pe kekleekle nɛ wa he ye ɔ.” (Rom. 13:11, 12) E be kɛe nɛ je ehe nɛ Mawu wo si ɔ maa ba, nɛ wa yi wami hemi be ɔ su si ta pe bɔnɛ eko ɔ, wa susu ɔ. E sɛ nɛ waa hwɔ mahe ngɛ mumi mi, nɛ jã kɛ̃ nɛ e sɛ nɛ wa ha nɛ nɔ́ ko nɛ je wa juɛmi ngɛ sɔlemi nɛ wa maa sɔle kɛ ha Yehowa a nɔ. Mohu ɔ, nyɛ ha nɛ ‘wa hɛ nɛ dɔ ngɛ sɔlemi he.’ Ke wa peeɔ jã a, lɔɔ maa ye bua wɔ nɛ ‘wa maa ba wa je mi saminya, nɛ wa maa pee wa he klɔuklɔu, nɛ waa kɛ wa he ma ha Mawu,’ be mi nɛ wa ngɛ Yehowa ligbi ɔ blɔ hyɛe ɔ. (2 Pet. 3:11, 12) Bɔnɛ wa baa wa je mi haa a ma nyɛ maa tsɔɔ kaa wa ngɛ hwɔɔe ngɛ mumi mi aloo wa hwɔɔ we, nɛ e ma nyɛ maa tsɔɔ hu kaa wa he ye kaa e be kɛe nɛ nyagbe ɔ maa ba aloo wa he we yi. Enɛ ɔ he ɔ, nyɛ ha nɛ waa “sɔle be tsuaa be.” (1 Tes. 5:17) Jehanɛ se hu ɔ, nyɛ ha nɛ wa hla he ko nɛ nɔ ko be konɛ waa sɔle ngɛ lejɛ ɔ kaa bɔnɛ Yesu pee ɔ. Ke wa ngɔ be fuu kɛ sɔle ha Yehowa a, lɔɔ maa hɛ wɔ kɛ su e he. (Yak. 4:7, 8) Moo hyɛ jɔɔmi nɛ enɛ ɔ ma ha nɛ wa ma ná!

18 Ngmami ɔ de ke: “Benɛ Yesu ngɛ helo mi ɔ, ngmlaa, kɛ hɛ mi vo nyu nɛ e kɛ kpa Mawu, nɔ pɛ nɛ ma nyɛ je lɛ kɛ je gbenɔ mi ɔ pɛɛ. Akɛnɛ e yeɔ Mawu gbeye heje ɔ, Mawu hu bu lɛ tue.” (Heb. 5:7) Yesu sɔle kɛ kpa Yehowa pɛɛ, nɛ e ye anɔkuale kɛ ya si benɛ e gbe e zugba a nɔ sɔmɔmi nítsumi ɔ nya. Enɛ ɔ ha nɛ Yehowa tle e suɔmi Bi ɔ si kɛ je gbeje, nɛ e ha lɛ wami nɛ gbenɔ be mi ngɛ hiɔwe. Wɔ hu wa ma nyɛ maa ye wa hiɔwe Tsɛ ɔ anɔkuale ngɛ ka saisaa nɛ eko ɔ, waa kɛ maa kpe hwɔɔ se ɔ mi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke ‘wa hɛ dɔɔ ngɛ sɔlemi he’ ɔ, wa ma nyɛ ma ná neneene wami.