Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

“Nyɛɛ Pee Enɛ ɔ Nɛ Nyɛ Kɛ Kai Mi”

“Nyɛɛ Pee Enɛ ɔ Nɛ Nyɛ Kɛ Kai Mi”

‘E na si, nɛ e ku abolo ɔ mi, nɛ e de ke, enɛ ɔ ji ye nɔmlɔtso nɛ a kɛ ha ngɛ nyɛ he. Nyɛɛ pee enɛ ɔ nɛ nyɛ kɛ kai mi.’—1 KOR. 11:24.

1, 2. Eko ɔ, benɛ Yesu kɛ e bɔfo ɔmɛ yaa Yerusalem nɔ́ nɛ ji nyagbe nɔ́ ɔ, mɛni e bɔfo ɔmɛ a ti ni komɛ susu?

‘AMLƆ nɛ ɔ, hiɔwe tsɔ, nɛ wa na kaa nyɔhiɔ ɔ je. Eko ɔ, hiɛ nyɔ mi ɔ, buli nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ na nyɔhiɔ ehe ɔ. Sanhedribi ɔmɛ le kaa nyɔhiɔ ɔ je, enɛ ɔ he ɔ, a fia adafi kaa nyɔhiɔ ehe, nɛ ji Nisan ɔ je. Lɔɔ se ɔ, a slɛ la kɛ bɔ nihi amaniɛ aloo a tsɔ tsɔli nɛ a ya bɔ nihi amaniɛ kaa Nisan nyɔhiɔ ɔ je. Wɔ hu wa nu he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yesu maa suɔ kaa e pue Yerusalem blɔ konɛ e ya su lejɛ ɔ loko e su Hetsɔmi ɔ yemi be.’

2 Eko ɔ, benɛ Yesu kɛ e bɔfo ɔmɛ yaa Yerusalem nɔ́ nɛ ji nyagbe nɔ́ ɔ, kikɛ ji bɔnɛ a ti ni komɛ susu. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, a ngɛ Perea, ngɛ Yordan Pa a se. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mar. 10:1, 32, 46) Ke Yudabi ɔmɛ ná le be nɛ Nisan nyɔhiɔ ɔ je pɛ, a le kaa ngɛ ligbi 13 se ɔ, a maa ye Hetsɔmi ɔ. Enɛ ɔ maa ba ngɛ Nisan 14 ɔ nɔ.

3. Mɛni heje nɛ Kristofoli suɔ nɛ a le be nɛ a kɛ yeɔ Hetsɔmi ɔ?

3 Wa maa ye Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ ngɛ April 14, 2014 benɛ pu nɔ si. Jamɛ a be ɔ kɛ be nɛ a yeɔ Hetsɔmi ɔ kɔ. Jamɛ a ligbi ɔ maa pee ligbi klɛdɛɛ kɛ ha anɔkuale Kristofoli kɛ nihi nɛ a bua jɔ anɔkuale ɔ he ɔ. Mɛni heje? Wa kaneɔ ngɛ 1 Korintobi 11:23-25 ɔ ke: ‘Nyɔmtsɛ Yesu ɔ, jamɛ a nyɔ ɔ mi nɔuu nɛ a tsɔɔ e se blɔ ɔ, e kɛ̃ abolo, nɛ e na si, nɛ e ku mi, nɛ e de ke, “Enɛ ɔ ji ye nɔmlɔtso nɛ a kɛ ha ngɛ nyɛ he. Nyɛɛ pee enɛ ɔ nɛ nyɛ kɛ kai mi.” Jã nɔuu e wo kplu ɔ hu benɛ a ye ní ɔ ta a, nɛ e de ke, “Kplu nɛ ɔ ji Mawu somi he ɔ nɛ a kɛ ye muɔ sɔu nya. Nyɛɛ pee enɛ ɔ, be tsuaa be nɛ nyɛ maa nu ɔ, nɛ nyɛ kɛ kai mi.”’

4. (a) Eko ɔ, mɛni sanehi o ma bi kɛ kɔ Kaimi ɔ he? (b) Daa jeha a, mɛni blɔ nɔ wa guu kɛ leɔ be nɛ e sa kaa waa ye Kaimi ɔ? (Hyɛ daka nɛ ji,  “Jeha 2014 Kaimi ɔ.”)

4 Yesu gbenɔ ɔ kaimi ɔ pɛ ji gbijlɔ nɛ Yesu fã e se nyɛɛli ɔmɛ kaa a ye daa jeha. Atsinyɛ jemi ko be he kaa o maa ya eko. Loko e maa su jamɛ a be ɔ, e sa nɛ o bi o he ke: ‘Kɛ e sa kaa ma dla ye he kɛ ha jamɛ a gbɔkuɛ ɔ ha kɛɛ? Mɛni ji níhi nɛ a kɛ ma tsu ní ngɛ Kaimi ɔ sisi? Mɛni blɔ nɔ a maa gu kɛ ye Kaimi ɔ? Mɛni se ma ná ngɛ Kaimi ɔ kɛ níhi nɛ a kɛ ma tsu ní ngɛ Kaimi ɔ sisi ɔ he?’

ABOLO Ɔ KƐ WAI Ɔ

5. Mɛni Yesu de bɔfo ɔmɛ kaa a ya dla kɛ to lɛ kɛ ha a nyagbe Hetsɔmi ɔ?

5 Benɛ Yesu de e bɔfo ɔmɛ kaa a ya dla tsu ko mi kɛ ha Hetsɔmi ɔ yemi ɔ, e de we mɛ kaa a ya dla tsu ɔ mi kɛ̃tsɛɛ. Mohu ɔ, eko ɔ, e suɔ nɛ a ya hla tsu nɛ mi tsɔ, nɛ e mi kle bɔnɛ sa kɛ ha e kɛ e kaseli ɔmɛ. (Kane Marko 14:12-16.) Jehanɛ se hu ɔ, e suɔ nɛ bɔfo ɔmɛ nɛ a to abolo nɛ masa be mi, wai, kɛ ní kpahi nɛ he maa hia a he blɔ nya. Benɛ a ye Hetsɔmi ɔ ta a, Yesu tu abolo ɔ kɛ wai ɔ he munyu.

6. (a) Benɛ Yesu kɛ e bɔfo ɔmɛ ye Hetsɔmi ɔ ta a, mɛni Yesu de kɛ kɔ abolo ɔ he? (b) Mɛni abolo a kɛ yeɔ Kaimi ɔ?

6 Bɔfo Mateo piɛɛ Yesu kɛ e bɔfo ɔmɛ a he. Enɛ ɔ he ɔ, e ngma ke: “Yesu kɛ̃ abolo nɛ e gbaa nɔ nɛ e ku mi, nɛ e ngɔ ha e kaseli ɔmɛ nɛ e ke, ‘Nyɛ he nɛ nyɛɛ ye!’” (Mat. 26:26) Masa be jamɛ a “abolo ɔ” mi. Lɔɔ eko nɛ a kɛ ye Hetsɔmi ɔ nɛ. (2 Mose 12:8; 5 Mose 16:3) Blodo mamu kɛ nyu nɛ a kɛ pee abolo ɔ nɛ. Masa kɛ ngo piɛɛ we he. Akɛnɛ masa be mi heje ɔ, abolo ɔ be nyɛe ma fu. E he waa, nɛ e kuɔ kpeikpei. Mwɔnɛ ɔ, eko ɔ, loko e maa su ligbi nɛ a maa ye Kaimi ɔ, asafo mi nikɔtɔma amɛ ma de nɔ ko konɛ e pee abolo nɛ ɔ eko ha mɛ. E sa nɛ a ngɔ blodo mamu kɛ nyu kɛ pee. A ngɔ nu bɔɔ kɛ wo tsesi nɛ a kɛ maa sã a mi. Ke blodo mamu be ɔ, nyɛ ma nyɛ maa ngɔ omɔ, aloo blɛfo mamu kɛ pee.

7. Mɛni wai Yesu kɛ tsu ní ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ sisi? Mwɔnɛ ɔ, mɛni wai waa kɛ ma nyɛ maa ye Kaimi ɔ?

7 Mateo tsa nɔ nɛ e de ke: ‘Yesu wo kplu ɔ, nɛ e na Mawu si, nɛ e ngɔ ha mɛ, nɛ e ke, “Nyɛ tsuo nyɛɛ nu.”’ (Mat. 26:27, 28) Wai tsutsu lɛ ngɛ kplu nɛ Yesu wo ɔ mi ɔ nɛ. (Tsa pi wai ehe mi nyu nɛ a nga, ejakaa wai kpami be be momoomo.) Wai piɛɛ we níhi nɛ Israelbi ɔmɛ kɛ ye kekleekle Hetsɔmi ɔ ngɛ Egipt ɔ he. Se Yesu de we ke tɔmi ngɛ he kaa a kɛ wai maa ye Hetsɔmi ɔ. E ngɔ wai ɔ eko po kɛ tsu ní ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ sisi. Enɛ ɔ he ɔ, mwɔnɛ ɔ, Kristofoli kɛ wai tsuɔ ní ngɛ Kaimi ɔ yemi mi. Mɛni wai e sa kaa a kɛ ye Kaimi ɔ? E sɛ nɛ a ngɔ nɔ́ ko kɛ futu wai nɛ a kɛ maa ye Kaimi ɔ, ejakaa e he hia we nɛ a kɛ nɔ́ ko nɛ futu Yesu muɔ ɔ loko e pee nɔ́ nɛ hi kɛ pi si. E sa nɛ e pee wai tsutsu ngmingmiingmi, nɛ a kɛ sikli aloo tsopa kpa ko futuu we lɛ.

NƆ́ NƐ ABOLO Ɔ KƐ WAI Ɔ DAA SI KƐ HA

8. Mɛni heje nɛ Kristofoli suɔ nɛ a le nɔ́ nɛ abolo ɔ kɛ wai ɔ tsɔɔ ɔ?

8 Bɔfo Paulo tsɔɔ heii kaa pi Yesu bɔfo ɔmɛ pɛ nɛ e sa kaa a ya nɔ nɛ a ye Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ, mohu ɔ, e sa kaa Kristofoli tsuo nɛ a pee jã. Paulo ngma ya ha e nyɛmimɛ Kristofoli nɛ a hi Korinto ɔ ke: ‘Nɔ́ nɛ i ná kɛ je Nyɔmtsɛ ɔ dɛ mi ɔ, lɔɔ nɛ i kɛ ha nyɛ ɔ nɛ, kaa Nyɔmtsɛ Yesu kɛ̃ abolo, nɛ e na si, nɛ e ku mi, nɛ e de ke, “Enɛ ɔ ji ye nɔmlɔtso nɛ a kɛ ha ngɛ nyɛ he. Nyɛɛ pee enɛ ɔ nɛ nyɛ kɛ kai mi.”’ (1 Kor. 11:23, 24) Enɛ ɔ he ɔ, Kristofoli nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ yeɔ Kaimi ɔ si kake daa jeha. A suɔ nɛ a le nɔ́ nɛ abolo ɔ kɛ wai ɔ tsɔɔ.

9. Mɛni hemi kɛ yemi nɛ dɛ nihi hɛɛ ngɛ abolo ɔ nɛ Yesu kɛ tsu ní ɔ he?

9 Sɔlemi yali komɛ tsɔɔ kaa akɛnɛ Yesu de ke: “Enɛ ɔ ji ye nɔmlɔtso” ɔ heje ɔ, a he ye kaa abolo ɔ tsake ngɛ nyakpɛ blɔ nɔ kɛ pee Yesu helo nitsɛnitsɛ. Se pi jã ji sane ɔ. * Yesu nɔmlɔtso ɔ kɛ abolo nɛ masa be mi ɔ tsuo ngɛ, nɛ e bɔfo anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ na. Lɔɔ he ɔ, e ngɛ heii kaa Yesu ngɔ níhi kɛ ngɛ níhi a he toe kaa bɔnɛ e pɔɔ peemi ɔ.—Yoh. 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.

10. Abolo nɛ a kɛ yeɔ Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ daa si kɛ ha mɛni?

10 Abolo ɔ nɛ bɔfo ɔmɛ na kɛ a hɛngmɛ nɛ a ye ɔ daa si kɛ ha Yesu nɔmlɔtso ɔ. Be ko nɛ be ɔ, anɔkuale Kristofoli susu kaa abolo ɔ daa si kɛ ha Kristofoli nɛ a pɔ mɛ nu ɔ. Baiblo ɔ tsɛɛ mɛ ke “Kristo nɔmlɔtso.” A susu jã, ejakaa Yesu ku abolo ɔ mi fuu, se lɛɛ lɛɛ a ku we e wu ko mi. (Efe. 4:12; Rom. 12:4, 5; 1 Kor. 10:16, 17; 12:27) Se pee se ɔ, a ba nu sisi kaa abolo ɔ daa si kɛ ha Yesu nɔmlɔtso ɔ nitsɛnitsɛ. Behi fuu ɔ, Ngmami ɔ tsɔɔ bɔnɛ Yesu “na nɔ́ ngɛ helo mi” ha. A sɛu lɛ. Enɛ ɔ he ɔ, abolo nɛ a kɛ ye Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ daa si kɛ ha Yesu nɔmlɔtso nitsɛnitsɛ nɛ e kɛ “tloo wa he yayami ɔmɛ” ɔ. —1 Pet. 2:21-24; 4:1; Yoh. 19:33-36; Heb. 10:5-7.

11, 12. (a) Mɛni Yesu de kɛ kɔ wai ɔ he? (b) Mɛni wai ɔ nɛ a kɛ ye Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ daa si kɛ ha?

11 Akɛnɛ wa le nɔ́ nɛ abolo ɔ daa si kɛ ha heje ɔ, wa le nɔ́ nɛ wai ɔ hu nɛ Yesu tu he munyu pee se ɔ daa si kɛ ha. Wa kaneɔ ke: “Jã nɔuu e wo kplu ɔ hu benɛ a ye ní ɔ ta a, nɛ e de ke, ‘Kplu nɛ ɔ ji Mawu somi he ɔ nɛ a kɛ ye muɔ sɔu nya.’” (1 Kor. 11:25) A ngma ngɛ Baiblo sisi tsɔɔmihi fuu a mi kaa bɔnɛ Robert Young hu ngma ngɛ e Baiblo ɔ mi ɔ. E ngma ke: “Kplu nɛ ɔ ji somi ehe ɔ ngɛ ye muɔ ɔ mi.” (Wɔ nɛ wa ma e fã ko nɔ mi.) Anɛ kplu ɔ nitsɛnitsɛ ji nɔ́ nɛ Yesu kɛ sɔu somi ɔ nya a lo? Ohoo. Wai nɛ ngɛ “kplu” ɔ mi ɔ he munyu Yesu tu ɔ nɛ. Yesu tsɔɔ kaa wai ɔ daa si kɛ ha mɛni? E tsɔɔ kaa wai ɔ daa si kɛ ha e muɔ nɛ e kɛ maa sã afɔle ɔ.

12 Ngɛ Sane Kpakpa a nɛ Marko ngma a mi ɔ, e tsɔɔ kaa Yesu de ke: “Ye muɔ nɛ a ngɔ pue si ha nihi babauu nɛ a kɛ sɔu Mawu somi ɔ nya ji nɛ ɔ nɛ.” (Mar. 14:24) Niinɛ, a ‘plɛ Yesu muɔ ngɔ pue si ha nihi fuu, konɛ a ngɔ a he yayamihi ngɔ pa mɛ.’ (Mat. 26:28) Enɛ ɔ he ɔ, e da blɔ kaa wai tsutsu ɔ daa si kɛ ha Yesu muɔ ɔ nitsɛnitsɛ. Kɛ gu Yesu muɔ ɔ nɔ ɔ, Mawu ma nyɛ ma kpɔ̃ wɔ konɛ e “ngɔ wa he yayami ɔmɛ ngɔ pa wɔ.”​—Kane Efesobi 1:7.

Yesu bɔfo ɔmɛ nu wai ɔ nɛ daa si kɛ ha Yesu muɔ nɛ́ a kɛ sɔu somi ɔ nya a (Hyɛ kuku 11, 12)

BLƆ NƆ NƐ WA GUU KƐ KAIƆ KRISTO GBENƆ Ɔ

13. Daa jeha a, kɛ a yeɔ Kristo gbenɔ ɔ Kaimi ɔ ha kɛɛ?

13 Ke enɛ ɔ ji kekleekle be nɛ o kɛ Yehowa Odasefoli maa ya Kaimi ɔ, mɛni ji níhi nɛ e sa kaa o hyɛ blɔ kaa o maa na? Wa maa ye Kaimi ɔ ngɛ he ko nɛ tsɔ nɛ e kle bɔnɛ sa. Nɔ tsuaa nɔ ma ná sɛ̃ maa hi nɔ, nɛ e bua maa jɔ ní peemi ɔ he. Eko ɔ, a kɛ mɔmɔhi ma dla he nɛ a maa ye Kaimi ɔ ngɛ ɔ. A be lejɛ ɔ dlae kɛ̃tsɛɛ konɛ e ko je nihi a juɛmi ngɛ Kaimi ɔ nɔ. Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ e le ní tsɔɔmi wawɛɛ maa tu munyu. E maa tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de kɛ kɔ Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ he. E maa je bumi mi kɛ tu munyu, nɛ e maa tu munyu ɔ nɛ nɔ tsuaa nɔ maa nu sisi. E maa ye bua wɔ tsuo konɛ wa bua nɛ jɔ nɔ́ nɛ Kristo pee kɛ ha wɔ ɔ he. Kristo gbo kɛ kpɔ̃ wɔ konɛ wa ná wami. (Kane Romabi 5:8-10.) Munyu tulɔ ɔ maa tsɔɔ hɛ kɛ nɔ fɔmi ekpaekpahi enyɔ nɛ Baiblo ɔ tu he munyu kaa Kristofoli ma ná.

14. Ke a ngɛ Kaimi ɔ yemi he munyu ɔ tue ɔ, mɛni hɛ kɛ nɔ fɔmi enyɔ he munyu a tuɔ?

14 Hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ kake ji, ni komɛ ma ya piɛɛ Kristo he kɛ ye matsɛ ngɛ hiɔwe. Nihi bɔɔ ko pɛ nɛ a ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ ɔ. A kpɛti ni komɛ ji Yesu bɔfo anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ. (Luka 12:32; 22:19, 20; Kpoj. 14:1) Hɛ kɛ nɔ fɔmi enyɔne ɔ ngɛ kɛ ha Kristofoli babauu nɛ a ngɛ wa be nɛ ɔ mi nɛ a yeɔ anɔkuale ɔ. A ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa a maa hi si kɛ ya neneene ngɛ paradeiso mi ngɛ zugba a nɔ. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, a maa pee Mawu suɔmi nya ní ngɛ zugba a nɔ kaa bɔnɛ a peeɔ ngɛ hiɔwe ɔ. Kɛ je blema tɔɔ nɛ Kristofoli sɔleɔ konɛ Mawu nɛ ha nɛ a pee e suɔmi nya ní ngɛ zugba a nɔ. (Mat. 6:10) Ngmami ɔ tsɔɔ kaa nihi ma ná jɔɔmihi nɛ ngɛ nyakpɛ kɛ bua jɔmi kɛ ya neneene.—Yes. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Ke a ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ yee ɔ, mɛni a kɛ abolo ɔ peeɔ?

15 Ke munyu tulɔ ɔ kɛ e munyu ɔ ma nyagbe ɔ, e maa tsɔɔ kaa be su nɛ wa maa pee nɔ́ nɛ Yesu pee benɛ e kɛ e bɔfo ɔmɛ ye Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ. Kaa bɔnɛ wa de kɛ sɛ hlami ɔ, a kɛ abolo nɛ masa be mi kɛ wai ma tsu ní ngɛ Kaimi ɔ sisi. Eko ɔ, a kɛ ní enyɔ nɛ ɔmɛ maa ma okplɔɔ nɔ ngɛ munyu tulɔ ɔ kasa nya. E maa kane ngmami ko kɛ tsɔɔ nɔ́ nɛ Yesu de ngɛ abolo ɔ he, kɛ nɔ́ nɛ e kɛ abolo ɔ pee. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, e maa kane nɔ́ nɛ Mateo ngma a. E ngma ke: “Yesu kɛ̃ abolo nɛ e gbaa nɔ nɛ e ku mi, nɛ e ngɔ ha e kaseli ɔmɛ nɛ e ke, ‘Nyɛ he nɛ nyɛɛ ye! Enɛ ɔ ji ye nɔmlɔ tso ɔ!’” (Mat. 26:26) Yesu ku abolo nɛ masa be mi ɔ mi nɛ e ngɔ ha e bɔfo ɔmɛ. Ngɛ Kaimi ɔ nɛ a maa ye ngɛ April 14 ɔ nɔ ɔ, o maa na abolo nɛ masa be mi nɛ a ku mi ngɔ wo plɛɛtehi a mi.

16 A kɛ abolo ɔ maa be ngɛ nɔ tsuaa nɔ nɛ ngɛ Kaimi ɔ sisi ɔ hɛ mi. A kɛ plɛɛtehi fuu ma tsu ní konɛ a nyɛ nɛ a gbe nya mla. A be kusumi nɔ́ klɛdɛɛ ko pee ngɛ Kaimi ɔ sisi. A maa sɔle kpiti. Ke a sɔle ta a, a kɛ plɛɛte ɔmɛ kɛ a mi abolo ɔmɛ maa be ngɛ nɔ tsuaa nɔ hɛ mi. A maa to enɛ ɔ he blɔ nya saminya. Eko ɔ, nihi bɔɔ ko pɛ nɛ a maa ye abolo ɔ, aloo eko ɔ, nɔ ko po be eko yee ngɛ nyɛ asafo ɔ mi kaa bɔnɛ e ba ngɛ asafohi fuu a mi ngɛ jeha 2013 ɔ mi ɔ.

17. Ke a ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ yee ɔ, mɛni a kɛ wai ɔ peeɔ nɛ e kɛ nɔ́ nɛ Yesu pee ɔ sɔ?

17 Lɔɔ se ɔ, munyu tulɔ ɔ maa kane ngmami ko kɛ tsɔɔ nɔ́ nɛ Yesu kɛ wai ɔ pee: ‘Yesu wo kplu ɔ, nɛ e na Mawu si, nɛ e ngɔ ha mɛ, nɛ e ke, “Nyɛ tsuo nyɛɛ nu. Enɛ ɔ ji ye muɔ nɛ a kɛ sɔu Mawu somi ɔ nya. A plɛ ye muɔ ɔ ngɔ pue si ha nihi fuu, konɛ a ngɔ a he yayamihi ngɔ pa mɛ.”’ (Mat. 26:27, 28) A maa nyɛɛ blɔ tsɔɔmi nɛ Yesu kɛ ha a se, enɛ ɔ he ɔ, a maa sɔle ekohu. Ke a sɔle ta a, a maa ngɔ ‘kplu ɔmɛ’ kɛ a mi wai tsutsu ɔ kɛ be ngɛ nɔ tsuaa nɔ nɛ ngɛ Kaimi ɔ sisi ɔ hɛ mi.

18. Ke nɔ ko maa ye abolo ɔ eko nɛ e maa nu wai hu eko jio, e be eko yee nɛ e be eko nue jio, mɛni heje nɛ e he hia nɛ e ya Kaimi ɔ sisi?

18 Nihi fuu nɛ a maa ya Kaimi ɔ sisi ɔ be abolo ɔ eko yee nɛ a be wai ɔ hu eko nue. Nihi nɛ a kɛ Kristo ma ya ye matsɛ ngɛ hiɔwe ɔ pɛ ji nihi nɛ a maa ye abolo ɔ eko nɛ a maa nu wai ɔ hu eko. (Kane Luka 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Nihi tsuo nɛ piɛ ɔ, maa ya Kaimi ɔ sisi akɛnɛ a ngɛ bumi kɛ ha ní peemi ɔ heje. Se kɛ̃ ɔ, e he hia wawɛɛ kaa wa maa ya Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ yemi sisi. Ke wa pee jã a, lɔɔ tsɔɔ kaa wa bua jɔ Yesu afɔle sami ɔ he. Ke wa ya Kaimi ɔ sisi ɔ, lɔɔ ma ha nɛ wa ma susu jɔɔmihi nɛ wa ma nyɛ ma ná kɛ gu Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ ɔ he. Wa ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa wa maa piɛɛ “nimli asafo” nɛ a ma ná yi baami ngɛ ‘amanehlu ngua a’ mi ɔ he. Nimli asafo nɛ ɔ ji nihi nɛ a jaa Mawu, nɛ “a fɔ a tade ɔmɛ a he, nɛ a ha nɛ a hiɛ futaa ngɛ To Bi ɔ muɔ ɔ mi” ɔ nɛ.—Kpoj. 7:9, 14-17.

19. Mɛni o ma nyɛ maa pee kɛ dla o he kɛ ha Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ konɛ o ná he se?

19 Mɛni blɔ nɔ Yehowa Odasefoli nɛ a ngɛ je kɛ wɛ ɔ dlaa a he kɛ ha Kaimi ɔ ngɛ? Ke e piɛ otsi bɔɔ ko loko wa maa ye Kaimi ɔ, wa fɔɔ nihi fuu nine konɛ a ba eko. Jehanɛ se hu ɔ, ke e piɛ ligbi bɔɔ ko loko wa maa ye Kaimi ɔ, wa ti nihi fuu kaneɔ Baiblo ngmamihi nɛ tsɔɔ níhi nɛ Yesu pee, kɛ níhi nɛ ya nɔ benɛ a ye Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ ngɛ jeha 33 M.B. ɔ mi ɔ. Wa sɛɛ hlami nɛ wa toɔ wa níhi a he blɔ nya konɛ wa nyɛ nɛ waa ya Kaimi ɔ. Wa yaa lejɛ ɔ mla loko a laa nɛ a sɔleɔ kɛ jeɔ ní peemi ɔ sisi. Wa peeɔ jã konɛ wa nyɛ nɛ wa nya nibwɔhi nɛ maa ba a, a he. Jehanɛ se wa yaa lejɛ ɔ mla konɛ wa ná blɔ nya tomi ɔ tsuo he se. Waa kɛ nibwɔ ɔmɛ tsuo wa náa Baiblo ɔ nɛ wa kaneɔ kɛ nyɛɛɔ munyu tulɔ ɔ se ɔ he se wawɛɛ. Nɔ́ nɛ he hia wawɛɛ ji kaa Kaimi ɔ nɛ wa yaa a, tsɔɔ kaa wa je wa tsui mi nɛ wa bua jɔ Yesu afɔle sami ɔ he wawɛɛ. Jã hu tsɔɔ kaa wa ngɛ fami nɛ e kɛ ha wɔ nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ tue bue: “Nyɛɛ pee enɛ ɔ nɛ nyɛ kɛ kai mi.”—1 Kor. 11:24.

^ kk. 9 Ní lelɔ ko nɛ je Germany nɛ a tsɛɛ lɛ ke Heinrich Meyer a de ke: ‘E be nyɛe maa ba kaa bɔfo ɔmɛ maa ye Yesu helo nɛ a nu e muɔ nitsɛnitsɛ be mi nɛ Yesu gbo we lolo. Yesu ngɔ munyuhi nɛ a sisi numi yi kɛ tsɔɔ nɔ́ nɛ abolo ɔ kɛ wai daa si kɛ ha. Yesu sume kaa e bɔfo ɔmɛ nɛ a nu sisi kaa e helo kɛ e muɔ nitsɛnitsɛ e kɛ ngɛ mɛ hae.’