1. Mɛni nihewi kɛ yihewi babauu ngɛ pee kɛ ngɛ nihi ye buae?

WA NGƐ be nɛ sa kadimi mi. Nimli ayɔhi abɔ ngɛ je kɛ wɛ ngɔ a he kɛ ngɛ anɔkuale jami mi woe pe be ko nɛ be ɔ. (Kpoj. 7:9, 10) Nihewi kɛ zangmawi babauu ngɛ nihi ye buae konɛ a ba nu Baiblo ɔ mi anɔkualehi nɛ heɔ nɔ yi wami ɔ a sisi. (Kpoj. 22:17) A kɛ nihi kaseɔ Baiblo ɔ konɛ ni ɔmɛ a si himi nɛ pee kpakpa. Ati ni komɛ kɛ kã fiɛɛɔ kɛ haa nihi nɛ a tuɔ ma se gbi. (La 110:3; Yes. 52:7) Ke o ji niheyo loo yiheyo ɔ, mɛni e sa kaa o pee konɛ o kɛ o he nɛ wo nítsumi nɛ haa nɔ tsui nɔɔ nɔ mi nɛ ɔ mi?

2. Mɛni blɔ nɔ Timoteo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ha nɛ wa na kaa Yehowa suɔ kaa e kɛ blɔ nya nítsumi maa wo nihewi kɛ yihewi a dɛ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ nikasemi ɔ sisije ɔ.)

² O ma nyɛ maa mwɔ o yi mi kpɔ konɛ o ná he se hwɔɔ se. Enɛ ɔ maa ye bua mo nɛ o ma ná he blɔ kɛ sɔmɔ Yehowa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Timoteo mwɔ e yi mi kpɔ ngɛ nile mi, nɛ lɔɔ ye bua lɛ nɛ e sɔmɔ kaa ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ. Eko ɔ, jamɛ a be ɔ mi ɔ, e yi jeha 20 lolo. (Níts. 16:1-3) A ngɛ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Tesalonika a yi mi wae. Enɛ ɔ ha nɛ bɔfo Paulo si asafo ehe nɛ a to sisi ɔ. Eko ɔ, nyɔhiɔ bɔɔ komɛ a se ɔ, Paulo tsɔ Timoteo kɛ ho Tesalonika ya konɛ e ya ye bua nyɛmimɛ ɔmɛ. (Níts. 17:5-15; 1 Tes. 3:1, 2, 6) Benɛ Timoteo nine su nítsumi nɛ ɔ nɔ ɔ, kɛ e nu ha kɛɛ?

3. Mɛni ji nɔ́ nɛ he hia pe kulaa nɛ e sa kaa nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ kaa nyɛ maa pee?

³ Nihewi kɛ zangmawi, be nɛ e sa kaa nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ  ngɛ níhi nɛ a he hia a he ji nɛ ɔ nɛ. Mɛni ji nɔ́ nɛ he hia pe kulaa nɛ e sa kaa nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ kaa nyɛ maa pee? E sa kaa nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ kaa nyɛ ma sɔmɔ Yehowa. Mɛni be e sa kaa nyɛɛ pee jã? Yehowa de ke: “Mo kai o bɔlɔ ɔ ngɛ o nihe mi.” (Fiɛlɔ 12:1) Blɔ nɛ hi pe kulaa nɛ nyɛ ma nyɛ maa gu nɔ kɛ “kai” Yehowa ji, nɛ nyɛ ma sɔmɔ lɛ kɛ nyɛ tsui tsuo. (5 Mose 10:12) Enɛ ɔ ji nɔ́ nɛ he hia pe kulaa nɛ e sa kaa nyɛɛ pee. Ke nyɛ pee jã a, nyɛ ma ná he se nyɛ wami be tsuo.—La 71:5.

4. Ngɛ Yehowa sɔmɔmi se ɔ, mɛni ji ní kpa komɛ hu nɛ e hia kaa nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ ngɛ he?

⁴ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ngɛ Yehowa sɔmɔmi se ɔ, ní kpahi hu ngɛ nɛ ke nyɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ ngɛ he ɔ, nyɛ ma ná he se hwɔɔ se. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, nyɛ maa mwɔ nyɛ yi mi kpɔ kaa nyɛ maa sɛ gba si himi mi aloo nyɛ be mi sɛe. Nɛ ke nyɛ maa sɛ gba si himi mi hu ɔ, mɛnɔ nyɛɛ kɛ maa sɛ mi? Mɛni blɔ nɔ nyɛ maa gu kɛ hyɛ nyɛ he? Enɛ ɔmɛ ji níhi nɛ a he hia mohu lɛɛ, se e sa nɛ nyɛɛ mwɔ nyɛ mi kpɔ kaa nyɛ ma sɔmɔ Yehowa kɛ nyɛ tsui tsuo loko nyɛ susu enɛ ɔmɛ a he. (5 Mose 30:19, 20) Mɛni heje? Ejakaa gba si himi mi nɛ nyɛ maa sɛ loo nyɛ be sɛe, kɛ nítsumi nɛ nyɛ ma tsu ɔ ma nyɛ maa sa bɔnɛ nyɛ sɔmɔɔ Yehowa ha a he. (Mo kɛ to Luka 14:16-20 ɔ he.) Jã kɛ̃ nɛ suɔmi nɛ nyɛ ngɛ kaa nyɛ ma sɔmɔ Mawu ɔ hu ma nyɛ maa sa gba si himi mi nɛ nyɛ maa sɛ loo nyɛ be sɛe, kɛ nítsumi nɛ nyɛ ma tsu ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ kaa nyɛ ma tsu níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ a he ní.—Filip. 1:10, NW.

5, 6. Mɛni níhi a si kpami ko tsɔɔ kaa ke wa mwɔ wa yi mi kpɔ ngɛ blɔ nɛ da nɔ ɔ, wa ma ná he blɔhi fuu kɛ sɔmɔ Yehowa?

⁵ Moo ma o juɛmi nya si kaa o ma sɔmɔ Mawu, nɛ o susu nɔ́ nɛ Mawu suɔ kaa o pee ɔ he, konɛ lɔɔ se ɔ, o hyɛ bɔnɛ o maa pee o ní ha. Nyɛminyumu ko nɛ e je Japan ɔ ngma ke: “Benɛ i ye jeha 14 ɔ, ligbi ko ɔ, i kɛ asafo mi nɔkɔtɔma ko ya fiɛɛmi nɛ e to he hɛ kaa ye bua jɔɛ fiɛɛmi nítsumi ɔ he. E de mi kɛ gbi blɛuu ke: ‘Yuichiro, moo ho we mi ya, o nu. Mo ya hi si nɛ o susu níhi nɛ Yehowa pee ha mo ɔ he saminya.’ I kɛ nɔ́ nɛ e de mi ɔ tsu ní. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, i susu níhi a he, nɛ i sɔle be saii. Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, i tsake ye juɛmi. E kɛ we kulaa nɛ ye bua ba jɔ Yehowa sɔmɔmi he. I suɔ ma se sane kpakpa fiɛɛli a he níhi kanemi. Enɛ ɔ he ɔ, i na kaa e sa nɛ ma sɔmɔ Yehowa kɛ pi si.”

⁶ Yuichiro tsa nɔ ke, “I ba bɔni níhi nɛ maa ye bua mi konɛ hwɔɔ se ko ɔ, ma ya sɔmɔ Yehowa ngɛ ma se ɔ he nítsumi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, i kase Blɛfo gbi ngɛ sukuu. Benɛ i gbe sukuu nya a, i ya tsɔɔ Blɛfo gbi ngɛ sukuu ko mi. I ngɔɔ ngmlɛfia bɔɔ ko kɛ peeɔ enɛ ɔ konɛ ma nyɛ ma sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ. Benɛ i ye jeha 20 ɔ, i bɔni Mongolia gbi ɔ kasemi nɛ i ná he blɔ ya kuu ko nɛ a tuɔ Mongolia gbi ɔ. Jeha enyɔ se ngɛ jeha 2007 ɔ mi ɔ, i hia blɔ kɛ ho Mongolia ya. Benɛ i kɛ fiɛɛli komɛ ya fiɛɛmi ngɛ lejɛ ɔ, i na kaa nihi fuu suɔ kaa a le anɔkuale ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, i to ye yi mi kaa ma hia kɛ ho lejɛ ɔ ya konɛ ma ya ye bua mɛ. I kpale ye se kɛ ho Japan ya ya to ye níhi a he blɔ nya. Kɛ je April 2008 ɔ mi kɛ ma nɛ ɔ, i ngɛ sɔmɔe kaa blɔ gbalɔ ngɛ Mongolia. Si himi ɔ mi wa ngɛ lejɛ ɔ. Se ni ɔmɛ ngɛ sane kpakpa a tue bue wawɛɛ nitsɛ nɛ a ngɛ mɛ hɛe kɛ ngɛ Yehowa he sue. I nuɔ he kaa ye yi mi kpɔ nɛ i mwɔ ɔ ji nɔ́ nɛ hi pe kulaa ngɛ si himi mi.”

7. Mɛni yi mi kpɔ e sa kaa wa ti nɔ tsuaa nɔ nɛ mwɔ, nɛ mɛni nɔ hyɛmi nɔ́ Mose pee kɛ ha wɔ?

⁷ E sa nɛ nɔ tsuaa nɔ nɛ e mwɔ lɛ nitsɛ e yi mi kpɔ ngɛ bɔnɛ e maa plɛ kɛ sɔmɔ Yehowa ha a he. (Yosh. 24:15) Wa be nyɛe ma de mo ke o sɛ gba si himi mi, aloo o ko sɛ mi, nɛ jã a kɛ̃ nɛ wa be nyɛe maa tsɔɔ mo nítsumi nɛ e sa kaa o tsu. Anɛ o ma nyɛ ma tsu nítsumi ko nɛ e biɔ tsɔsemi bɔɔ ko pɛ lo? Nihewi kɛ yihewi komɛ nɛ a ji Kristofoli ɔ ngɛ kɔpehi nɛ ohia ngɛ mi ɔ a mi. A ti ni komɛ  hu ngɛ ma nguahi nɛ sika ngɛ mi ɔ a mi. E slo nyɛ ti nɔ tsuaa nɔ su, e nyɛmi, e níhi a si kpami, e hemi kɛ yemi, kɛ níhi nɛ e bua jɔ he. Eko ɔ, e slo si himi mi nɛ nyɛ ti nɔ tsuaa nɔ ngɛ kaa bɔnɛ e ji ngɛ Mose be ɔ mi ɔ. Mose si himi ɔ je ekpa ngɛ Hebri nihewi kɛ yihewi kpahi nɛ a hi Egipt ɔ a si himi he. Be mi nɛ Hebri nihewi kɛ yihewi kpahi nɛ a hi Egipt ɔ a ji nyɔguɛhi ɔ, Mose lɛɛ e ji odehe ngɛ matsɛ we ɔ mi. (2 Mose 1:13, 14; Níts. 7:21, 22) Kaa bɔnɛ e ji mwɔnɛ ɔ, mɛ hu a hi be ko nɛ e sa kadimi mi. (2 Mose 19:4-6) E sa nɛ a ti nɔ tsuaa nɔ nɛ e mwɔ e yi mi kpɔ ngɛ nɔ́ nɛ e kɛ e wami maa pee ɔ he. Mose ma e juɛmi nya si ngɛ nile mi.—Kane Hebribi 11:24-27.

8. Mɛni ma nyɛ maa ye bua nihewi kɛ yihewi konɛ a mwɔ a yi mi kpɔ ngɛ nile mi?

⁸ Nihewi kɛ yihewi, Yehowa yeɔ bua nyɛ konɛ nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ ngɛ nile mi. Mɛni nɔ e guu kɛ peeɔ enɛ ɔ? Ngɛ si himi saisaa mi nɛ nyɛ ngɛ ɔ, e tsɔɔ nyɛ Baiblo sisi tomi mlaahi nɛ ke nyɛɛ kɛ tsu ní ɔ, e maa hi ha nyɛ. (La 32:8) Jehanɛ se hu ɔ, nyɛ fɔli nɛ a ji Yehowa Odasefoli kɛ asafo mi nikɔtɔmahi maa ye bua nyɛ konɛ nyɛɛ le bɔnɛ nyɛɛ kɛ sisi tomi mlaa nɛ ɔmɛ ma tsu ní ha. (Abɛ 1:8, 9) Nyɛ ha nɛ wa susu Baiblo sisi tomi mlaahi etɛ nɛ ma nyɛ maa ye bua nyɛ konɛ nyɛ nyɛ nɛ nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ ngɛ nile mi konɛ e hi ha nyɛ hwɔɔ se ɔ he nɛ waa hyɛ.

9. (a) Ngɛ mɛni blɔ nɔ Yehowa wo wa hɛ mi nyami nɛ e ha wɔ he blɔ nɛ wa kɛ hla níhi nɛ wa suɔ? (b) Ke wa ‘hla Matsɛ Yemi ɔ se blɔ kekle ɔ,’ mɛni he blɔhi wa ma nyɛ ma ná?

⁹ Mo hla Mawu Matsɛ Yemi ɔ, kɛ níhi nɛ da ngɛ e hɛ mi ɔ kekle. (Kane Mateo 6:19-21, 24-26, 31-34.) Yehowa wo wa hɛ mi nyami nɛ e ha wɔ tsuo he blɔ konɛ waa hla níhi nɛ wa suɔ. E tsɔɔ we ngmlɛfiahi abɔ nɛ e sa kaa nihewi kɛ yihewi nɛ a kɛ tsu fiɛɛmi nítsumi ɔ. Se Yesu tsɔɔ wɔ kaa e he hia nɛ wa hla Matsɛ Yemi ɔ se blɔ kekle. Ke nyɛ hla Matsɛ Yemi ɔ se blɔ kekle ɔ, sɔmɔmi he blɔhi fuu ma bli kɛ ha nyɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nyɛ ma ná he blɔhi fuu nɛ nyɛɛ kɛ maa tsɔɔ kaa nyɛ suɔ Yehowa kɛ nyɛ nyɛmi nɔmlɔ. Nyɛɛ kɛ jamɛ a he blɔ ɔ hu maa tsɔɔ kaa nyɛ bua jɔ neneene wami he hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ nyɛ ngɛ ɔ he. Ke nyɛ ngɛ juɛmi pee ngɛ gba si himi kɛ nítsumi nɛ nyɛ ma tsu ɔ he ɔ, nyɛ susu sane bimihi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ a he. Anɛ juɛmi nɛ nyɛ maa pee ɔ be hae nɛ nyɛɛ pee yeyeeye ngɛ helo nya níhi a he lo? Anɛ e be nyɛ juɛmi jee ngɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ kɛ níhi nɛ da ngɛ e hɛ mi ɔ a se blɔ nɛ nyɛ ma hla kekleekle ɔ nɔ lo?

10. Mɛni ha Yesu ná bua jɔmi, nɛ mɛni nɛ ke mo hu o pee ɔ, o ma ná bua jɔmi?

¹⁰ Mo sɔmɔ nihi konɛ o ná bua jɔmi. (Kane Bɔfo Ɔmɛ A Nítsumi 20:20, 21, 24, 35.) Yesu je mi mi jɔmi mi nɛ e tsɔɔ wɔ sisi tomi mlaa nɛ ɔ. Sisi tomi mlaa nɛ ɔ he hia ngɛ adesahi a si himi mi. Akɛnɛ Yesu peeɔ e Tsɛ ɔ suɔmi nya ní nɛ e pee we lɛ nitsɛ e suɔmi nya ní heje ɔ, e ngɛ bua jɔmi be tsuaa be. Ke Yesu na kaa nihi nɛ a he jɔ ɔ ngɛ sane kpakpa a tue bue ɔ, e bua jɔɔ wawɛɛ. (Luka 10:21; Yoh. 4:34) Eko ɔ, o ye bua nɔ ko hyɛ nɛ lɔɔ ha nɛ o ná bua jɔmi. Lɔɔ he ɔ, ke o kɛ Yesu sisi tomi mlaa nɛ ɔ tsu ní ngɛ o si himi mi ɔ, o ma ná bua jɔmi, nɛ Yehowa hu bua maa jɔ.—Abɛ 27:11.

11. Mɛni heje nɛ Baruk bua jɔɛ Yehowa sɔmɔmi he hu ɔ, nɛ mɛni ga Yehowa wo lɛ?

¹¹ Ja o sɔmɔ Yehowa loko o ma ná bua jɔmi wawɛɛ nitsɛ. (Abɛ 16:20) Eko ɔ, Yeremia womi ngmalɔ nɛ a tsɛɛ lɛ ke Baruk ɔ hɛ je nɔ kaa ja e pee Yehowa suɔmi nya ní loko e ma ná bua jɔmi. Be ko ɔ, e bua jɔɛ Yehowa sɔmɔmi he hu. Yehowa de lɛ ke: ‘Moo lɛɛ ní nguahi o ngɛ hlae ha o he? Ko hla! Ejakaa ma ngɔ haomi kɛ ba adesahi tsuo a nɔ. Moo lɛɛ he tsuaa he nɛ o maa gu ɔ, o he maa je mi.’ (Yer. 45:3, 5) Jinɛ mɛni ko ha Baruk bua jɔmi wawɛɛ? Ní nguahi nɛ e ma hla kɛ ha e he nɛ lɔɔ se e ma gbo ngɛ Yerusalem hɛ mi kpatami ɔ mi, aloo Yehowa suɔmi nya ní nɛ e maa pee nɛ a maa baa e yi ɔ?—Yak. 1:12.

12. Mɛni Ramiro pee nɛ lɔɔ ha nɛ e ná bua jɔmi?

 ¹² Nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Ramiro ɔ sɔmɔ nihi nɛ lɔɔ ha nɛ e ná bua jɔmi. E de ke: “I je weku ko nɛ ohia ngɛ mi ɔ mi ngɛ kɔpe ko nɛ ngɛ Andes Mountains. Enɛ ɔ he ɔ, benɛ ye nyɛminyumu nɔkɔtɔma a de mi ke e ma ha nɛ ma ya yunivɛsiti ɔ, i susu kaa e ji he blɔ ngua nɛ i ná. Se jamɛ a be ɔ mi ɔ, i ji Yehowa Odasefono nɛ a baptisi lɛ kɛ we. Blɔ gbalɔ ko fɔ mi nine ke ma ba piɛɛ e he kɛ fiɛɛ ngɛ ma wayoo ko mi. I ya piɛɛ blɔ gbalɔ ɔ he. I ya kase bɔnɛ a sɛɛ yi ha, nɛ i peeɔ lɔɔ kɛ hyɛɛ ye he. Nihi fuu nɛ a ngɛ ma a mi ɔ kplɛɛ Baiblo mi nikasemi nɔ. Pee se ɔ, a to asafo ehe ko sisi ngɛ ye je gbi mi. Jeha nyɔngma ji nɛ ɔ nɛ i ngɛ be tsuo sɔmɔmi nítsumi ɔ tsue. Nítsumi kpa ko be nɛ ma ha mi bua jɔmi pe enɛ ɔ. I ngɛ nihi ye buae konɛ a kase sane kpakpa a ngɛ mɛ nitsɛmɛ a je gbi mi.”

13. Mɛni heje nɛ e sa kaa nihewi kɛ zangmawi nɛ a ngɔ a tsui tsuo kɛ sɔmɔ Yehowa?

¹³ Mo sɔmɔ Yehowa ngɛ o nihe kɛ o zangma be mi. (Kane Fiɛlɔ 12:1.) Ko susu kaa ja o ná nítsumi kpakpa loko o ma nyɛ maa pee blɔ gbalɔ. Nihewi kɛ yihewi, be nɛ ɔ ji be nɛ hi pe kulaa nɛ nyɛɛ kɛ ma nyɛ ma sɔmɔ Yehowa kɛ nyɛ tsui tsuo. Nyɛ ti nihi fuu ngɛ nɛ weku blɔ nya nítsumi fuu be nyɛ kuɛ nɔ lolo. Nyɛ ngɛ he wami nɛ nyɛɛ kɛ ma nyɛ ma tsu nítsumihi nɛ a he wa hulɔ. Nihewi kɛ yihewi, mɛni nyɛ maa suɔ nɛ nyɛɛ pee kɛ ha Yehowa? Eko ɔ, oti nɛ o kɛ ma o hɛ mi ji kaa o ma sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ. Eko ɔ, o maa suɔ nɛ o fiɛɛ kɛ ha nihi nɛ a tuɔ gbi kpa. Aloo eko ɔ, o na kaa o ma nyɛ ma tsu babauu ngɛ nyɛ asafo ɔ mi. Ngɛ otihi nɛ o kɛ maa ma o hɛ mi ngɛ Mawu sɔmɔmi mi ɔ tsuo se ɔ, e he hia nɛ o tsu ní kɛ hyɛ o he. Mɛni nítsumi o maa suɔ kaa o ma tsu, nɛ be enyɛmɛ o kɛ maa kase?

14. Ke o ngɛ nítsumi nɛ o ma tsu hwɔɔ se ɔ he susue ɔ, mɛni heje nɛ e sa kaa o hyɛ o he nɛ hi ɔ?

¹⁴ Baiblo sisi tomi mlaahi etɛ nɛ wa susu a he ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o le nítsumi nɛ o ma tsu. Atsinyɛ jemi ko be he kaa ga woli nɛ a ngɛ nyɛ sukuu ɔmɛ a mi ɔ le nítsumihi nɛ ngɛ he nɛ o ngɛ ɔ. Aloo eko ɔ, amlaalo blɔ nya tomi ko ngɛ nɛ ma nyɛ maa tsɔɔ mo nítsumihi nɛ a he hia ngɛ he nɛ nyɛ ngɛ ɔ aloo he nɛ o suɔ kaa o ma ya sɔmɔ ngɛ ɔ. E ngɛ mi kaa a ma nyɛ maa ye bua mo mohu lɛɛ, se moo hyɛ nɛ hi. A sume Yehowa, enɛ ɔ he ɔ, eko ɔ, a ma ha nɛ o ná suɔmi kɛ ha níhi nɛ ngɛ je ɔ mi ɔ. (1 Yoh. 2:15-17) Ke o susu níhi nɛ ngɛ je ɔ mi ɔ a he ɔ, o juɛmi ma nyɛ ma tsake.—Kane Abɛ 14:15; Yer. 17:9.

15, 16. Mɛnɔmɛ ma nyɛ maa wo mo ga kpakpa ngɛ nítsumi he?

¹⁵ Ke o na nítsumihi nɛ o ma nyɛ ma tsu ɔ, e he hia nɛ o bi nɛ a wo mo ga kpakpa ngɛ he. (Abɛ 1:5) Mɛnɔ ma nyɛ maa da Baiblo sisi tomi mlaahi a nɔ kɛ ye bua mo konɛ o pee juɛmi nɛ da ngɛ nítsumihi a he? Moo bu ga womi nɛ nihi nɛ a suɔ Yehowa, nɛ a suɔ mo, nɛ a le si fɔfɔɛ mi nɛ o ngɛ ɔ ma kɛ ha mo ɔ tue. A ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o kɛ anɔkuale yemi nɛ susu níhi nɛ o ma nyɛ ma tsu kɛ níhi nɛ o suɔ kaa o tsu ɔ he. Eko ɔ, níhi nɛ a ma de mo ɔ, maa ye bua mo konɛ o susu otihi nɛ o kɛ ma o hɛ mi ɔ a he ekohu. Ke o fɔli suɔ Yehowa a, a ma nyɛ maa ye bua mo saminya! Asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ nyɛ we asafo ɔ mi ɔ hu ma nyɛ maa wo mo ga kpakpa, ejakaa a nane pi si ngɛ Mawu jami mi. Jehanɛ se hu ɔ, o kɛ blɔ gbali kɛ kpokpa nɔ hyɛli nɛ sɛɛ ní. Mɛni heje nɛ a mwɔ a yi mi kpɔ kaa a kɛ a be kɛ a he wami tsuo ma sɔmɔ Yehowa a? Kɛ a plɛ kɛ je blɔ gbami nítsumi ɔ sisi ha kɛɛ? Mɛni blɔ nɔ a guu kɛ hyɛɛ a he? Mɛni jɔɔmihi a ná ngɛ a sɔmɔmi nítsumi ɔ mi?—Abɛ 15:22.

¹⁶ Nihi nɛ a le mo saminya a ma nyɛ maa wo mo ga kpakpa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɔɔ lɛ kaa o ngɛ nɔ tsami sukuu yae nɛ o suɔ kaa o ma kpa konɛ o pee blɔ gbalɔ. Nɔ́ heje nɛ o pee o juɛmi jã a ji kaa ní kasemi ngɛ sukuu ɔ he wa ha mo tsɔ. Nɔ nɛ suɔ mo saminya a maa le nɔ́ heje nɛ o suɔ kaa o maa pee jã a, nɛ e maa ye bua mo konɛ o nu sisi kaa sukuu ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o nyɛ nɛ o to o tsui si ngɛ si himi saisaa nɛ o kɛ maa kpe ɔ mi. Su nɛ ɔ ma ha nɛ o ma nyɛ maa to o tsui si ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi.—La 141:5; Abɛ 6:6-10.

17. Mɛni nítsumihi lɛ e sɛ kaa wa tsu?

¹⁷ Nɔ tsuaa nɔ nɛ sɔmɔɔ Yehowa a kɛ haomihi maa kpe. Haomi nɛ ɔmɛ ma nyɛ ma gbɔjɔ wa hemi kɛ yemi ɔ konɛ waa je Yehowa he. (1 Kor. 15:33; Kol. 2:8) Se eko ɔ, nítsumi komɛ ma nyɛ ma puɛ wa hemi kɛ yemi ɔ. Anɛ o le ni komɛ ngɛ he nɛ o ngɛ ɔ nɛ nítsumi ha nɛ a “hemi kɛ yemi ɔ ta” lo? (1 Tim. 1:19) Nile ngɛ mi kaa o maa hla nítsumihi nɛ be hae nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ Mawu nyɛ kpɛti ɔ ma puɛ.—Abɛ 22:3.

18, 19. Ke e pee we mo kaa o tsu babauu ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ɔ, mɛni e sa kaa o pee?

¹⁸ Ke o ji niheyo aloo yiheyo nɛ o suɔ kaa o ma sɔmɔ Yehowa a, o kɛ bua jɔmi nɛ kplɛɛ he blɔhi nɛ o ma ná ngɛ Mawu sɔmɔmi mi ɔ nɔ. Moo pee níhi nɛ ma ha nɛ o nyɛ nɛ o sɔmɔ Yehowa ngɛ be nɛ sa kadimi nɛ ɔ mi.—La 148:12, 13.

¹⁹ Se ke e pee we mo kaa o tsu babauu ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ɔ, mɛni e sa kaa o pee? Moo ya nɔ nɛ o ha nɛ o hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa. O kɔni nɛ ko gbo. Bɔfo Paulo tsɔɔ nɔ́ nɛ e pee loko Yehowa jɔɔ lɛ. E de ke: “Ke nyɛ ti ni komɛ ngɛ nɔ́ kpa susue ɔ, Mawu ma je lɔɔ hu kpo pãa kɛ tsɔɔ nyɛ. Se bɔ tsuaa bɔ nɛ pee ɔ, blɔ nya tomi nɛ wa ye nɔ hluu kɛ ba si amlɔ nɛ ɔ, nyɛ ha waa hɛɛ mi nɛ wa jã nɔuu.” (Filip. 3:15, 16) Mo kai kaa Yehowa suɔ mo, nɛ ga nɛ e woɔ mo ɔ ji ga kpakpahi. Nihewi kɛ yihewi, Yehowa pɛ ji nɔ nɛ ma nyɛ maa ye bua nyɛ konɛ nyɛɛ mwɔ nyɛ yi mi kpɔ ngɛ nile mi.