1, 2. Mɛni he je e sa kaa waa bu sɔlemi kaa e ji he blɔ agbo nɛ wa ná, nɛ mɛni he je e he hia kaa waa le nɔ́ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ ngɛ he?

KE A ngɔ zugba a kɛ to je mluku ɔ he ɔ, zugba a klee we kulaa. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ngɛ Yehowa, nɔ nɛ “bɔ hiɔwe kɛ zugba a” hɛ mi ɔ, jema amɛ ngɛ kaa nyu kɔyi kake kɛkɛ nɛ dɛ kɛ je goga mi. (La 115:15; Yesaya 40:15) Se kɛ̃ ɔ, Baiblo ɔ de ke: ‘Nɔ tsuaa nɔ nɛ tsɛɔ Yehowa ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa hɛɛ kɛ suu e he. Nihi nɛ yee lɛ gbeye ɔ, e peeɔ a hiami ní kɛ haa mɛ. E buu a kue fami ɔmɛ hu tue, nɛ e heɔ a yi wami.’ (La 145:18, 19) Mo susu bɔ nɛ enɛ ɔ tsɔɔ ha he nɛ o hyɛ! Bɔlɔ Ope ɔ ngɛ wa kasa nya haa, nɛ ke wa ‘tsɛ lɛ ngɛ anɔkuale mi ɔ,’ e maa bu wɔ tue. Hyɛ he blɔ nɛ wa ná kaa wa maa sɔle ha Mawu!

² Ke wa suɔ kaa Yehowa nɛ bu wa sɔlemi tue ɔ, lɛɛ e sa kaa waa sɔle bɔ nɛ maa sa e hɛ mi. Loko wa ma nyɛ maa pee jã a, e he hia nɛ waa nu nɔ́ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ ngɛ sɔlemi he ɔ sisi. E he hia saminya kaa waa le nɔ́ nɛ Ngmami ɔ deɔ ngɛ sɔlemi he, ejakaa sɔlemi nɔ wa guu nɛ waa kɛ Yehowa náa huɛ bɔmi nɛ mi wa.

3. Mɛni ji yi mi tomi nɛ he hia kake he je nɛ e sa kaa waa sɔle ha Yehowa?

³ Yi mi tomi nɛ he hia kake he je nɛ wa sɔleɔ ha Yehowa ji kaa, lɛ nitsɛ nɛ e de wɔ kaa waa sɔle. E Munyu ɔ wo wɔ he wami ke: “Nyɛ ko hao ngɛ nɔ́ ko nɔ́ ko he; se mohu nɔ́ tsuaa nɔ́ mi ɔ, nyɛɛ kɛ sɔlemi kɛ pɛɛ kpami, kɛ sina nɛ wo nyɛ hiami ní ɔmɛ a ta ha Mawu. Nɛ Mawu he jɔmi nɛ pã adesa juɛmi tsuo ɔ, maa bu nyɛ tsui, kɛ nyɛ juɛmi he ngɛ Kristo Yesu mi.” (Filipi Bi 4:6, 7) Wa maa bɔ mɔde kaa waa kɛ blɔ nya nɛ Nɔ nɛ Yeɔ je mluku ɔ nɔ to ha wɔ ɔ ma tsu ní!

4. Mɛni blɔ nɔ ke wa sɔle ha Yehowa daa ligbi ɔ, e ma ha huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ lɛ wa kpɛti ɔ maa pee gbugbuugbu?

⁴ Yi mi tomi kpa he je nɛ e sa kaa waa sɔle ji kaa, ke wa sɔle ha Yehowa daa ligbi ɔ, lɔ ɔ ma ha huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ lɛ wa kpɛti ɔ maa pee gbugbuugbu. Pi benɛ nɔ́ ko hia huɛmɛ pɛ nɛ a sɛɛɔ ní. Mohu ɔ, huɛmɛ kpakpahi susuɔ a sibi he, nɛ a jeɔ a susumihi, a haomihi, kɛ a he numihi kpo faa ngɛ ní sɛɛmi mi, nɛ lɔ ɔ haa a huɛ bɔmi ɔ mi ba waa saminya. Jã kɛ̃ e ji ngɛ waa kɛ Yehowa Mawu  huɛ bɔmi ɔ hu mi. Womi nɛ ɔ ye bua mo nɛ o kase ní babauu ngɛ nɔ́ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ ngɛ Yehowa kɛ e su, kɛ e yi mi tomi ɔmɛ a he ɔ he. O ba le lɛ kaa Nɔ nɛ ngɛ nitsɛ. Sɔlemi ma ha mo he blɔ konɛ o de o hiɔwe Tsɛ ɔ o yi mi kɛ o tsui mi munyuhi kulaa. Ke o pee jã a, lɔ ɔ ma ha o maa hɛ mo kɛ su Yehowa he.—Yakobo 4:8.

5. Mɛni tsɔɔ kaa pi sɔlemihi tsuo nɛ Yehowa buɔ tue?

⁵ Anɛ Yehowa buɔ nɔ tsuaa nɔ sɔlemi tue lo? Mo kadi nɔ́ nɛ e de Israel bi tue gboli nɛ hi si ngɛ gbalɔ Yesaya be ɔ mi ɔ. E de mɛ ke: ‘Ke nyɛ wo nyɛ nine nɔ, nɛ nyɛ ngɛ sɔlee ɔ, i be nyɛ tue bue; nyɛ nine he pee kɛ muɔ.’ (Yesaya 1:15) Lɔ ɔ he ɔ, ní peepee komɛ ngɛ nɛ be hae nɛ Mawu maa bu wa sɔlemi tue. Enɛ ɔ he ɔ, bɔ nɛ pee nɛ Mawu nɛ bu wa sɔlemi tue ɔ, e biɔ nɛ waa pee ní titli komɛ.

6. Bɔ nɛ pee nɛ Mawu nɛ bu wa sɔlemi tue ɔ, mɛni nɔ́ titli he hia wɔ, nɛ mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ eko?

⁶ Nɔ́ nɛ he hia titli ji kaa e sa nɛ wa ná hemi kɛ yemi. (Kane Marko 11:24.) Bɔfo Paulo ngma ke: “Ke nɔ ko be hemi kɛ yemi ɔ, e be nyɛe maa sa Mawu hɛ mi. Ejakaa e hia kaa nɔ tsuaa nɔ nɛ maa hɛ lɛ kɛ su Mawu he ɔ, e he ye kaa Mawu ngɛ; nɛ nihi nɛ hlaa e se blɔ ɔ, e gbaa mɛ.” (Hebri Bi 11:6) Hemi kɛ yemi nitsɛ nɛ wa ma ná a tsɔɔ we kaa wa ma he ye kaa Mawu ngɛ kɛkɛ, nɛ e buɔ wa sɔlemihi tue nɛ e haa a heto. Wa ní peepee lɛ waa kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ hemi kɛ yemi. E sa kaa waa ngɔ bɔ nɛ wa hii si ha daa ligbi ɔ kɛ tsɔɔ heii kaa wa ngɛ hemi kɛ yemi.—Yakobo 2:26.

7. (a) Mɛni he je e sa kaa wa je bumi kpo ke waa kɛ Yehowa ngɛ munyu tue ngɛ sɔlemi mi? (b) Ke wa ngɛ sɔlee ɔ, kɛ wa ma plɛ kɛ je he si bami kɛ anɔkuale yemi kpo kɛɛ?

⁷ Jehanɛ hu ɔ, Yehowa suɔ kaa nihi nɛ je he si bami kɛ anɔkuale yemi mi kɛ sɔle ha lɛ. Anɛ wa be yi mi tomi he  je nɛ e sa kaa waa ba wa he si be mi nɛ waa kɛ Yehowa ngɛ munyu tue lo? Ke nihi ná he blɔ kaa a kɛ matsɛ loo ma nɔ yelɔ ko maa tu munyu ɔ, a kɛ he si bami puaa lɛ, ejakaa e nɔ kuɔ. Ke jã a, lɛɛ hyɛ bɔ nɛ e he hia saminya kaa wa ma je bumi kpo be mi nɛ wa ya Yehowa hɛ mi ngɛ sɔlemi mi! (La 138:6) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, lɛ ji “Mawu Ope” ɔ nɛ. (1 Mose 17:1) Ke wa ngɛ sɔlee ha Mawu ɔ, e sa kaa blɔ nɔ nɛ wa guu kɛ sɔlee ɔ nɛ́ e tsɔɔ kaa wa baa wa he si kaa waa kɛ Mawu sɔɛ. He si bami nɛ ɔ ma ha nɛ wa maa sɔle kɛ je wa tsui mi, nɛ wa be munyu kake mi tie si abɔ.—Mateo 6:7, 8.

8. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsu wa sɔlemi ɔmɛ a nya ní?

⁸ Nɔ́ kpa hu nɛ he hia bɔ nɛ pee nɛ Mawu nɛ bu wa sɔlemi tue ji kaa, e sa kaa wa tsu nɔ́ nɛ wa ngɛ sɔlee ngɛ he ɔ nya ní. Yehowa suɔ kaa waa pee nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ wa ma nyɛ kɛ tsu nɔ́ nɛ wa ngɛ bie ɔ nya ní. Nɔ hyɛmi nɔ́ ko ji kaa, ke wa sɔle ke, “Ha wɔ mwɔnɛ ɔ wa daa nya ngma” a, e sa kaa ní tsumi tsuaa ní tsumi nɛ wa nine maa su nɔ ɔ, waa kɛ hɛdɔ nɛ tsu. (Mateo 6:11; 2 Tesalonika Bi 3:10) Ke wa ngɛ sɔlee konɛ waa ye he lo mi gbɔjɔmi ko nɔ ɔ, e sa kaa wa kua níhi nɛ ma nyɛ maa ngɔ wɔ kɛ ya ka mi. (Kolose Bi 3:5) Jehanɛ ɔ, sɔlemi he sane bimi komɛ ngɛ nɛ e hia kaa waa na a heto ɔmɛ.

9. Mɛnɔ e sa kaa waa sɔle ha, nɛ kɛ gu mɛnɔ nɔ?

⁹ Mɛnɔ e sa kaa waa sɔle ha? Yesu tsɔɔ e se nyɛɛli ɔmɛ kaa a sɔle ha “wa Tsɛ nɛ ngɛ hiɔwe” ɔ. (Mateo 6:9) Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa Mawu pɛ e sa kaa waa sɔle kɛ ha. Se Yehowa suɔ kaa waa sɔle ngɛ e Bi kake ɔ, nɛ ji Yesu Kristo biɛ mi. Ejakaa wa kase ngɛ Yi 5 mi kaa, a tsɔ Yesu kɛ ba zugba a nɔ kaa e ba kpɔ wɔ kɛ je yayami kɛ gbenɔ mi. (Yohane 3:16; Roma Bi 5:12) Lɛ ji nɔ nɛ a hla kaa Osɔfo  Nɔkɔtɔma kɛ Kojolɔ. (Yohane 5:22; Hebri Bi 6:20) Enɛ ɔ he nɛ Ngmami ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ waa sɔle kɛ gu Yesu nɔ ɔ nɛ. Yesu nitsɛ de ke: “Imi ji blɔ ɔ, kɛ anɔkuale ɔ, kɛ wami ɔ. Nɔ ko nɔ ko yɛ Tsɛ ɔ ngɔ kaa ja e gu ye nɔ.” (Yohane 14:6) Bɔ nɛ pee nɛ a bu wa sɔlemihi tue ɔ, e sa kaa waa sɔle ha Yehowa pɛ kɛ gu e Bi Yesu nɔ.

10. Mɛni he je bɔ nɛ wa maa pee wa nɔmlɔ tso ɔ ha kɛ sɔle ɔ he hia we tsɔ ko ɔ?

¹⁰ Ke wa maa sɔle ɔ, kɛ e sa kaa waa pee kɛɛ? Yehowa tsɔɔ we bɔ nɛ e sa kaa wa pee wa ninehi loo wa nɔmlɔ tso ɔ ha pɔtɛɛ loko waa sɔle. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ si himi, si bami, si kplami, loo si dami nya nɛ e maa sa Mawu hɛ mi. (1 Kronika 17:16; Nehemia 8:6; Daniel 6:10; Marko 11:25) Pi bɔ nɛ wa maa pee wa nɔmlɔ tso ɔ ha kɛ sɔle nɛ nihi maa na ji nɔ́ nɛ he hia, se mohu tsui kpakpa nɛ waa kɛ maa sɔle ɔ ji oti. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ wa yi mi ngɛ he tsuaa he, ngɛ wa daa ligbi ní peepeehi a mi, loo ke waa kɛ haomi ko kpe tlukaa. E ngɛ mi kaa nihi nɛ ngɛ wa kasa mi ɔ be nae kaa wa ngɛ sɔlee mohu, se Yehowa lɛɛ e buɔ jamɛ a sɔlemi ɔmɛ tue.—Nehemia 2:1-6.

11. Mɛni ji wa hiami ní komɛ nɛ wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ he?

¹¹ Mɛni he wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ? Baiblo ɔ de ke: ‘Ke wa bi nɔ́ ko ngɛ e suɔmi nya a, [Yehowa] buɔ wɔ tue.’ (1 Yohane 5:14) Lɔ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ ji Mawu suɔmi nya ní he. Anɛ e ji Mawu suɔmi nya kaa waa sɔle ngɛ wa hiami níhi a he lo? Ee! Yehowa nɛ wa maa sɔle ha a ngɛ kaa bɔ nɛ waa kɛ wa huɛ kpakpa ko maa sɛɛ ní. Wa ma nyɛ ma de Mawu ‘nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ ngɛ wa tsui mi.’ (La 62:8, NW) E sa kaa wa bi nɛ e ha wɔ mumi klɔuklɔu ɔ, ejakaa lɔ ɔ ji nɔ́ nɛ maa ye bua wɔ konɛ waa pee nɔ́ nɛ da. (Luka 11:13) Ke wa maa mwɔ wa yi mi kpɔ ngɛ nɔ́ ko he ɔ, wa ma nyɛ ma bi yemi kɛ  buami bɔ nɛ pee nɛ waa kɛ nile nɛ tsu ní, nɛ wa ma nyɛ ma bi he wami hu konɛ wa kɛ da haomihi a nya. (Yakobo 1:5) Ke wa pee yayami ko ɔ, e sa nɛ waa sɔle kɛ bi yayami pami ngɛ Kristo afɔle sami ɔ he je. (Efeso Bi 1:3, 7) Se pi wa hiami níhi a he pɛ nɛ e sa kaa waa sɔle ngɛ. E sa kaa waa sɔle ha ni kpahi—wa weku li kɛ nihi nɛ waa kɛ mɛ ngɛ jami ɔ mi.—Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 12:5; Kolose Bi 4:12.

12. Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa ngɔ níhi nɛ kɔɔ wa hiɔwe Tsɛ ɔ he kɛ sɛ hlami ngɛ wa sɔlemihi a mi?

¹² E sa nɛ waa ngɔ níhi nɛ kɔɔ Yehowa Mawu he ɔ kɛ sɛ hlami ngɛ wa sɔlemi mi. E sa kaa waa je wa tsui mi nɛ wa je e yi, nɛ waa na lɛ si ngɛ níhi tsuo nɛ e peeɔ ha wɔ ɔ he je. (1 Kronika 29:10-13) Ngɛ sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ a ngma ngɛ Mateo 6:9-13 ɔ, Yesu tsɔɔ wɔ kaa waa sɔle nɛ Mawu biɛ ɔ he nɛ tsɔ, nɛ́ tsɔɔ kaa e pee klɔuklɔu. (Kane.) Lɔ ɔ se ɔ, waa sɔle kaa Mawu Matsɛ Yemi ɔ nɛ ba, konɛ a pee e suɔmi nya ní ngɛ zugba a nɔ kaa bɔ nɛ a peeɔ ngɛ hiɔwe ɔ. Yesu tu níhi nɛ kɔɔ Yehowa he ɔ he munyu gbe nya loko e wo wa hiami ní nɛ wa ma bi ɔ tã. Jã kɛ̃ ke wɔ hu wa ngɔ níhi nɛ kɔɔ Mawu he kɛ sɛ hlami ngɛ wa sɔlemi mi ɔ, wa ngɛ tsɔɔe kaa wa fo we wɔ nitsɛmɛ pɛ wa nɔ́ mi.

13. Mɛni Ngmami ɔ de ngɛ bɔ nɛ e sa kaa wa sɔlemi nɛ ka ha he?

¹³ E sa kaa wa sɔlemi nɛ pee kpiti aloo gagaa? Baiblo ɔ tsɔɔ we kaa ke wa maa sɔle ngɛ kɔkɔɔ mi loo wa maa da nihi a nane mi kɛ sɔle ɔ, waa sɔle kpiti loo gagaa. Wa ma nyɛ maa sɔle kpiti ke wa yaa ye ní, nɛ wa ma nyɛ maa sɔle gagaa ngɛ kɔkɔɔ mi kɛ de Yehowa wa tsui mi nɔ́ tsuaa nɔ́. (1 Samuel 1:12, 15) Se kɛ̃ ɔ, Yesu bu nihi nɛ sɔleɔ gagaaga bɔ nɛ pee nɛ a sa nihi a hɛ mi ɔ fɔ. (Luka 20:46, 47) Sɔlemi kaa jã sɛ Yehowa hɛ mi. Nɔ́ nɛ he hia ji waa sɔle kɛ je wa tsui mi. Lɔ ɔ he ɔ, wa hiami níhi kɛ si fɔfɔɛ mi nɛ wa ngɛ ɔ lɛ maa tsɔɔ bɔ nɛ wa sɔlemi maa ka ha.

14. Ke Baiblo ɔ de ke waa sɔle “be tsuaa be” ɔ, kɛ ji e sisi kɛɛ, nɛ mɛni ji nɔ́ nɛ ngɛ bua jɔmi ngɛ enɛ ɔ he?

 ¹⁴ Si enyɛmɛ e sa kaa waa sɔle? He wami nɛ́ Baiblo ɔ woɔ wɔ ji, “nyɛɛ sɔle,” “nyɛɛ hi sɔlee daa,” kɛ “nyɛɛ sɔle be tsuaa be.” (Mateo 26:41; Roma Bi 12:12; 1 Tesalonika Bi 5:17) Se munyu nɛ ɔmɛ hu tsɔɔ we kaa waa hi sɔlee ha Yehowa hɛngmɛfia tsuaa hɛngmɛfia. Mohu ɔ, Baiblo ɔ ngɛ wɔ he wami woe konɛ waa pɔ sɔlemi, nɛ waa na Yehowa si daa ngɛ e dloomi ɔ he. Jehanɛ ɔ, wa bi yemi kɛ buami, bua womi, kɛ he wami hu daa. Anɛ wa bua jɔɛ he kaa be abɔ aloo si abɔ nɛ wa suɔ kaa wa maa sɔle ha Yehowa a hɛwi lɛ lo? Ke wa bua jɔ he blɔ nɛ wa ná kaa wa maa sɔle ha Yehowa he ɔ, lɛɛ e sa kaa wa hla be fuu kɛ sɔle ha wa hiɔwe Tsɛ ɔ.

15. Mɛni he je e sa kaa wa de ke “Amen” ngɛ wɔ nitsɛmɛ wa sɔlemi kɛ sɔlemi nɛ nɔ ko da wa nane mi kɛ pee ɔ nyagbe?

¹⁵ Mɛni he je e sa kaa wa de ke “Amen” ngɛ sɔlemi nyagbe? Munyungu nɛ ji “amen” ɔ sisi ji “e ba mi ja.” Ngmami ɔ mi nɔ hyɛmi níhi tsɔɔ kaa e sa kaa wa de “Amen” ngɛ wɔ nitsɛmɛ wa sɔlemi aloo sɔlemi nɛ nɔ ko da wa nane mi kɛ pee ɔ nyagbe. (1 Kronika 16:36; La 41:13) Ke wa de ke “Amen” ngɛ wɔ nitsɛmɛ wa sɔlemi nyagbe ɔ, lɛɛ wa ngɛ nɔ mi mae kaa wa tsui mi wa je kɛ sɔle ɔ nɛ. Nɛ ke nɔ ko da wa nane mi kɛ sɔle ta nɛ wa de ke “Amen” ngɛ wa yi mi aloo wa de nɛ a nu ɔ, wa ngɛ tsɔɔe kaa wa kplɛɛ níhi nɛ e de ɔ nɔ.—1 Korinto Bi 14:16.

16. Mɛni he kɛ nɔ fɔmi wa ma nyɛ ma ná ngɛ sɔlemi he?

¹⁶ Anɛ Yehowa haa sɔlemihi a heto niinɛ lo? Ee, e haa heto! Wa ngɛ he kɛ nɔ fɔmi nitsɛ kaa ‘nɔ nɛ buɔ kue fami tue’ ɔ haa nimli akpeakpe abɔ a sɔlemihi a heto. (La 65:2) Yehowa haa wa sɔlemihi a heto ngɛ blɔ slɔɔtohi a nɔ.

17. Mɛni he je wa ma nyɛ ma de ke Mawu guɔ e bɔfohi kɛ e sɔmɔli nɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ nɔ kɛ haa wa sɔlemihi a heto?

 ¹⁷ Yehowa guɔ e bɔfohi kɛ e sɔmɔli nɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ nɔ kɛ haa wa sɔlemihi a heto. (Hebri Bi 1:13, 14) Amaniɛ bɔmihi tsɔɔ kaa nihi fuu nɛ a sɔle ha Mawu kaa e ye bua mɛ nɛ a nu Baiblo ɔ sisi ɔ, e kɛ we nɛ Yehowa Odasefohi ya slaa mɛ. Amaniɛ bɔmi nɛ ɔmɛ ji odase yemi nɛ tsɔɔ kaa bɔfohi ngɛ Matsɛ Yemi he sane kpakpa fiɛɛmi ní tsumi ɔ kudɔe. (Kpojemi 14:6) Yehowa ma nyɛ ma ha wa sɔlemihi a heto ngɛ wa hiami nɔ́ wawɛɛ ko he kɛ gu Kristofo no  ko tsui he nɛ e maa ta konɛ e ba ye bua wɔ ɔ nɔ.—Abɛ 12:25; Yakobo 2:16.

18. Mɛni blɔ nɔ Yehowa guɔ e mumi klɔuklɔu ɔ kɛ e Munyu ɔ nɔ kɛ haa e sɔmɔli a sɔlemihi a heto?

¹⁸ Jehanɛ hu Yehowa Mawu guɔ e mumi klɔuklɔu ɔ kɛ e Munyu, nɛ ji Baiblo ɔ nɔ kɛ haa e sɔmɔli a sɔlemihi a heto. Ke wa sɔle ha Yehowa kaa e ye bua wɔ nɛ waa da wa haomihi a nya a, e ma nyɛ maa gu e mumi klɔuklɔu ɔ nɔ kɛ tsɔɔ wɔ blɔ nɛ́ e wo wɔ he wami. (2 Korinto Bi 4:7) Behi fuu ɔ, ke wa sɔle ha Yehowa kaa e tsɔɔ wɔ blɔ nɛ sa kaa waa gu nɔ ɔ, e guɔ Baiblo ɔ nɔ kɛ yeɔ bua wɔ nɛ wa peeɔ juɛmihi nɛ nile ngɛ mi. Ke wa ngɛ Baiblo ɔ kɛ Kristofohi a womihi kaa enɛ ɔ kasee ɔ, wa ma nyɛ maa na ngmamihi nɛ maa ye bua wɔ. Wa ma nyɛ maa nu Ngmami ɔ mi munyu komɛ ngɛ Kristofohi a kpe, loo asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ susuɔ wa he ma de nɔ́ ko nɛ maa ye bua wɔ.—Galatia Bi 6:1.

19. Mɛni e sa kaa e hi wa juɛmi mi ke e pee wɔ kaa a ha we wa sɔlemihi a heto?

¹⁹ Ke Yehowa ha we wa sɔlemihi a heto ngɛ be nɛ wa ngɛ hlae ɔ mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ we kaa e be nyɛe ma ha wa sɔlemi ɔmɛ a heto. Mohu ɔ, e sa kaa wa kai kaa Yehowa haa wa sɔlemihi a heto bɔ nɛ e suɔ ngɛ be nɛ sa mi. E le níhi nɛ hia wɔ kɛ blɔ nɔ nɛ e maa gu kɛ pee ha wɔ hluu pe bɔ nɛ wa le. Behi fuu ɔ, e ngmɛɛ blɔ konɛ waa ya nɔ nɛ ‘wa bi, wa hla, nɛ wa si.’ (Luka 11:5-10) Ke wa ya nɔ nɛ  wa bi ɔ, lɔ ɔ haa nɛ Mawu naa kaa nɔ́ nɛ wa ngɛ bie ɔ hia wɔ wawɛɛ, nɛ wa hemi kɛ yemi ngɛ gbugbuugbu. Jehanɛ hu ɔ, Yehowa ma nyɛ ma ha wa sɔlemihi a heto ngɛ blɔ nɛ́ wa juɛmi kɔ we se nɔ. Nɔ hyɛmi nɔ́ ji kaa, eko ɔ, wa maa sɔle ngɛ wa haomi ko he, se Yehowa be haomi ɔ jee kɛ je, mohu ɔ, e ma ha wɔ he wami nɛ wa kɛ da nya.—Kane Filipi Bi 4:13.

20. Mɛni he je e sa kaa waa ngɔ sɔlemi he blɔ agbo nɛ wa ná a kɛ sɔle ha Yehowa daa?

²⁰ E sa kaa waa na je mluku ɔ Bɔlɔ ɔ si kaa e hɛɛ lɛ kɛ suu nihi tsuo nɛ tsɛ ɔ lɛ ngɛ anɔkuale mi ngɛ sɔlemi mi ɔ he! (Kane La 145:18.) E sa kaa waa ngɔ he blɔ agbo nɛ wa ná nɛ ɔ kɛ sɔle ha Yehowa daa. Ke wa pee jã a, wa ma nyɛ maa hyɛ blɔ kaa wa maa hɛ wɔ kɛ su Yehowa nɛ ji wa sɔlemi Tue Bulɔ ɔ he daa.