Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

YI 6

Steven—“Nɛ Mawu Dloomi Kɛ He Wami Hyi Lɛ Tɔ”

Steven—“Nɛ Mawu Dloomi Kɛ He Wami Hyi Lɛ Tɔ”

Nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa kase kɛ je kã nɛ Steven kɛ ye Sanhedri bi ɔmɛ odase ɔ mi

A kɛ da Ní Tsumi 6:8–8:3 ɔ nɔ

1-3. (a) Mɛni si fɔfɔɛ nɛ́ mi wa nɛ Steven ya je mi, se kɛ e pee e ní ngɛ he ha kɛɛ? (b) Mɛni sane bimihi a he nɛ wa ma susu?

 STEVEN daa si ngɛ kojomi he ɔ. Nyumuhi 71 hii si ngɛ mwɔ nɔ je kɛ hiɔ nɔ je tsuo ngɛ asa ngua ko nɛ́ eko ɔ, e ngɛ Yerusalɛm sɔlemi we ɔ kasa nya a nɔ. Kojomi he nɛ ɔ ji Sanhedri ɔ nɛ, nɛ kojoli ɔmɛ kpe konɛ a kojo Steven. Kojoli nɛ ɔmɛ hɛɛ blɔ nya ngua, nɛ a kpɛti nihi babauu be bumi ko kulaa kɛ ha Yesu kaselɔ nɛ ɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nɔ nɛ e tsɛ kojoli nɛ ɔmɛ kpe ɔ ji Osɔfo Nɔkɔtɔma Pe Kulaa Kayafa, nɛ lɛ ji Sanhedri ɔ sɛnɔhilɔ benɛ a gbe Yesu Kristo nyɔhiɔ bɔɔ komɛ nɛ be ɔ. Anɛ Steven ye gbeye lo?

2 Bɔ nɛ Steven hɛ mi pee ha a ji nɔ́ ko nɛ sa kadimi wawɛɛ. Kojoli ɔmɛ hyɛ lɛ too nɛ a na kaa e hɛ mi “pee kaa Mawu bɔfo ko hɛ mi.” (Níts. 6:15) Bɔfohi ngɔɔ sɛ gbi kɛ jeɔ Yehowa Mawu ngɔ kɛ haa nihi, enɛ ɔ he je ɔ, a yi nɔ́ ko gbeye, nɛ a peeɔ kpoo. Nɛ jã nɛ e ba ngɛ Steven blɔ fa mi​—kojoli nɛ ɔmɛ nɛ́ a nyɛ lɛ wawɛɛ ɔ po na enɛ ɔ. Mɛni ye bua lɛ nɛ e pee kpoo jã a?

3 Kristofohi nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ ma nyɛ maa kase níhi fuu kɛ je sane bimi nɛ ɔ heto ɔ mi. Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ waa le nɔ́ he je nɛ Steven ya je si fɔfɔɛ nɛ nya wa nɛ ɔ mi ɔ. Mɛni blɔ nɔ e gu kɛ fã e hemi kɛ yemi ɔ he be ko nɛ be ɔ? Nɛ mɛni blɔhi a nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ kase lɛ?

‘A Su Ni Ɔmɛ Ngɔ Wo E He’ (Ní Tsumi 6:8-15)

4, 5. (a) Mɛni ha nɛ Steven he ba se nami wawɛɛ kɛ ha asafo ɔ? (b) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ ‘Mawu dloomi kɛ he wami hyi Steven tɔ’?

4 Wa kase kɛ sɛ hlami kaa Steven ye bua Kristofohi asafo ehe nɛ a to sisi ɔ wawɛɛ. Ngɛ womi nɛ ɔ yi nɛ sɛ hlami ɔ mi ɔ, wa na kaa Steven piɛɛ nyumuhi kpaago nɛ́ a baa a he si nɛ a kplɛɛ ní tsumi klɛdɛɛ ko nɛ bɔfo ɔmɛ kɛ wo a dɛ ɔ nɔ ɔ a he. Ke wa kai nyɛmihi fuu nɛ Mawu kɛ dloo lɛ ɔ, e haa nɛ wa naa kaa he si bami su nɛ e je kpo ɔ sa kadimi wawɛɛ. Ngɛ Ní Tsumi 6:8 ɔ, wa na ngɛ lejɛ ɔ kaa Mawu ha lɛ he wami konɛ e kɛ tsu “nyakpɛ ní nguanguahi kɛ okadihi,” kaa bɔ nɛ bɔfo ɔmɛ ekomɛ pee ɔ. Jehanɛ hu wa na ngɛ ngmami ɔ mi kaa “Mawu dloomi kɛ he wami hyi lɛ tɔ.” Mɛni enɛ ɔ tsɔɔ?

5 E ngɛ heii kaa Steven he jɔ, e peeɔ kpoo, nɛ enɛ ɔ ha nihi nyɛ hɛ kɛ su e he. Ke e ngɛ munyu tue ɔ, e nyɛɔ nɛ e plɛɔ e tue buli ɔmɛ a yi mi, nɛ a náa nɔ mi mami kaa níhi nɛ e ngɛ mɛ dee ɔ ngɛ mi niinɛ, nɛ anɔkualehi nɛ́ e ngɛ mɛ tsɔɔe ɔ he maa ba se nami kɛ ha mɛ. He wami hyi lɛ tɔ, ejakaa e je he si bami mi nɛ e ha nɛ Yehowa mumi klɔuklɔu ɔ tsɔɔ lɛ blɔ. E wo we e he nɔ ngɛ nyɛmihi nɛ e ngɛ ɔ he je, mohu ɔ, e ngɔ yi jemi ɔ tsuo kɛ ha Yehowa, nɛ e tsɔɔ kaa e susuɔ nihi nɛ e kɛ tu munyu ɔ a he. E be nyakpɛ kaa nihi nɛ a te si kɛ wo lɛ ɔ na lɛ kaa nɔ ko nɛ e kɛ nyagba maa ba a jami ɔ nɔ!

6-8. (a) Mɛni nya pomi enyɔ nɛ nihi nɛ a te si kɛ wo Steven ɔ kɛ ba e nɔ, nɛ mɛni he je? (b) Mɛni he je nɛ Steven nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he ma nyɛ maa ba se nami ha Kristofohi mwɔnɛ ɔ?

6 Nyumu komɛ te si konɛ a kɛ Steven nɛ sã nya, se “a nyɛ we nɛ a da juɛmi kɛ mumi nɛ e kɛ ngɛ munyu tue ɔ nya.” a A nyɛ we nɛ a fã a he ngɛ e hɛ mi, enɛ ɔ he je ɔ, a “ya plɛ ni komɛ a yi mi ngɛ laami mi” konɛ a po Kristo kaselɔ nɛ ɔ nɛ e pee we yayami ko ɔ nya. Jehanɛ hu ɔ, “a su ni ɔmɛ,” nikɔtɔma amɛ kɛ womi ngmali ɔmɛ kɛ wo e he, konɛ a ngɔ Steven kɛ ba Sanhedri ɔ pani nya. (Níts. 6:9-12) Si temi kɛ woli ɔmɛ po e nya ngɛ níhi enyɔ komɛ a he, nɛ lɔ ɔ ji: E ngɛ musu bɔmi munyuhi tue kɛ ngɛ Mawu kɛ Mose sie. Ngɛ mɛni blɔ nɔ?

7 Nihi nɛ a po Steven nya a tsɔɔ kaa e tu musu bɔmi munyu kɛ si Mawu, nɛ́ lɔ ɔ ji kaa e tu munyu kɛ si “he klɔuklɔu nɛ ɔ”​—nɛ ji sɔlemi we ɔ nɛ ngɛ Yerusalɛm ɔ. (Níts. 6:13) A po e nya hu kaa e tu musu bɔmi munyu kɛ si Mose, nɛ́ lɔ ɔ ji kaa e tu munyu kɛ si Mose Mlaa a, nɛ a de ke e tsake kusumihi nɛ Mose tsɔɔ ɔ. Hɛdɔ ngɛ nya pomi nɛ ɔ he wawɛɛ ejakaa Yuda bi nɛ a hi si ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ naa sɔlemi we ɔ, kɛ níhi nɛ ngɛ Mose Mlaa a mi ɔ, kɛ kusumihi nɛ a kɛ piɛɛ Mlaa a he ɔ kaa níhi nɛ a he hia pe nɔ́ fɛɛ nɔ́. Enɛ ɔ he ɔ, nihi nɛ a po Steven nya a na lɛ kaa nɔ ko nɛ e he ngɛ oslaa kɛ ha mɛ, nɛ lɔ ɔ he ɔ, e sa gbenɔ!

8 Mɔbɔ sane ji kaa, jami ɔmɛ guu ga blɔ nɛ ɔ nɔuu nɔ konɛ a kɛ ngɔ Mawu sɔmɔli kɛ wo sane mi. Kɛ ba si mwɔnɛ ɔ, jami hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ nyɛɔ ma nɔ yeli ɔmɛ a nɔ konɛ a wa Yehowa Odasefohi yi mi. Mɛni e sa nɛ waa pee ke nihi tu lakpa munyuhi kɛ po wa nya? Wa ma nyɛ maa kase níhi fuu kɛ je bɔ nɛ Steven pee e ní ha a mi.

E Kɛ Kã Ye “Mawu Nɛ E Hɛ Mi Ngɛ Nyami ɔ” He Odase (Ní Tsumi 7:1-53)

9, 10. Mɛni munyu nɛ ni komɛ tu kɛ si bɔ nɛ Steven ha e nya pomi ɔmɛ a heto ha ngɛ Sanhedri kojomi he ɔ he, nɛ mɛni lɛ e sa nɛ e hi wa juɛmi mi?

9 Kaa bɔ nɛ wa na kɛ sɛ hlami ɔ, benɛ Steven nu nya pomi munyu ɔmɛ ɔ, e pee kpoo nɛ e hɛ mi pee kaa hiɔwe bɔfo hɛ mi. Amlɔ nɛ ɔ, Kayafa plɛ hyɛ lɛ nɛ e de lɛ ke: “Anɛ ní nɛ ɔmɛ ngɛ mi jã lo?” (Níts. 7:1) E su Steven nɔ nɛ́ e maa tu munyu. Nɛ e tu munyu kɛ kã!

10 Ni komɛ tu munyu kɛ si munyuhi nɛ Steven tu ɔ, nɛ a tsɔɔ kaa e ngɛ mi kaa e munyu ɔ nya kɛ mohu lɛɛ se ekoeko ha we munyuhi nɛ a kɛ po e nya a heto. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, Steven pee nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ se be kɛ ha wɔ ngɛ bɔ nɛ wa “maa fã” sane kpakpa a he ha a mi. (1 Pet. 3:15) Mo kai kaa a po Steven nya kaa e tu musu bɔmi munyu kɛ si Mawu, nɛ́ lɔ ɔ ji kaa e tu munyu kɛ si sɔlemi we ɔ, nɛ jehanɛ hu a po e nya kaa e tu musu bɔmi munyu kɛ si Mose ejakaa e tu munyu kɛ si Mlaa a. Steven tu be slɔɔtohi etɛ ngɛ Israel bi ɔmɛ a yi nɔ sane mi ɔ he munyu, nɛ e ma oti komɛ a nɔ mi saminya. Nyɛ ha nɛ wa susu be slɔɔtohi etɛ nɛ ɔmɛ ngɛ́ Israel yi nɔ sane mi ɔ he nɛ waa hyɛ.

11, 12. (a) Mɛni he je nɛ Steven kɛ Abraham nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ tsu ní ɔ? (b) Mɛni he je nɛ Steven wo Yosef ta ngɛ e munyu ɔ mi ɔ?

11 Israel bi ɔmɛ a blematsɛmɛ ɔmɛ a be ɔ mi. (Níts. 7:1-16) Steven tu Abraham nɛ́ Yuda bi ɔmɛ buɔ lɛ ngɛ e hemi kɛ yemi ɔ he ɔ he munyu kɛ je e sane ɔ sisi. Steven tu sane nɛ́ he hia wawɛɛ nɛ ɔ nɛ́ e le kaa nihi nɛ a ngɛ lɛ tue bue ɔ tsuo kɛ lɛ kpa gbi ngɛ he ɔ he munyu kɛ je sisi, nɛ e ma nɔ mi kaa Yehowa, nɛ́ ji “Mawu nɛ e hɛ mi ngɛ nyami ɔ” je e he kpo kɛ tsɔɔ Abraham ngɛ Mesopotamia. (Níts. 7:2) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nibwɔ ji Abraham ngɛ Si Womi Zugba a nɔ. Abraham be sɔlemi we ko aloo Mose Mlaa a. Lɛɛ kɛ e maa ba lɛ kɛɛ nɛ nɔ ko ma de ke doo ɔ, ja a ná sɔlemi we aloo a wo mlaahi fuu ngɛ níhi a he loko nɔ ko ma nyɛ maa ye Mawu anɔkuale?

12 Nihi nɛ a ngɛ Steven tue bue ɔ buɔ Yosef nɛ ji Abraham nina a saminya, se Steven kai mɛ kaa, Yosef nitsɛ nyɛmimɛ nɛ́ a ji nihi nɛ Israel wɛtso ɔmɛ je a mi ɔ wa nyumu anɔkualetsɛ nɛ ɔ yi mi, nɛ a jua lɛ kɛ ho nyɔguɛ tso mi ya. Se kɛ̃ ɔ, Mawu gu e nɔ kɛ he Israel yi wami benɛ hwɔ ba a. E ngɛ heii kaa Steven na tsakpa nɛ ngɛ Yosef kɛ Yesu Kristo a kpɛti ɔ, se e tui tsakpa nɛ ɔ he munyu bɔ nɛ pee nɛ e tue buli ɔmɛ nɛ a ya nɔ nɛ a bu lɛ tue be kɛkɛɛ.

13. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ munyu nɛ Steven tu kɛ kɔ Mose he ɔ ha e nya pomi ɔmɛ a heto, nɛ mɛni oti nɛ́ ngɛ sane ɔ mi ɔ lɛ e je kpo heii?

13 Mose be ɔ mi. (Níts. 7:17-43) Steven tu Mose he munyu fuu​—nɛ enɛ ɔ ji nɔ́ nɛ nile ngɛ mi, ejakaa Sanhedri bi ɔmɛ a kpɛti nihi fuu ji Saduki bi nɛ́ a kplɛɛ we Baiblo ɔ mi womi ɔmɛ ekoeko nɔ kaa ja ní nɛmɛ nɛ Mose ngma a pɛ. Mo kai hu kaa a po Steven nya kaa e be bumi kɛ ha Mose. Steven munyu ɔmɛ ha nya pomi nɛ ɔ heto tɛ̃ɛ, ejakaa e munyu ɔ tsɔɔ kaa e ngɛ bumi nɛ mi kuɔ kɛ ha Mose kɛ Mlaa a hulɔ. (Níts. 7:38) E de kaa ngɛ Mose hu blɔ fa mi ɔ, e nyɛmimɛ ɔmɛ kua lɛ ngɛ mɔde nɛ e bɔ kaa e ma kpɔ̃ mɛ ɔ tsuo se. A kua lɛ benɛ e ye jeha 40. Pee se ngɛ jeha 40 se ɔ, a te si kɛ si lɛ si abɔ benɛ e ngɛ a hɛ mi nyɛɛe ɔ. b Ní nɛ ɔmɛ a he munyu nɛ Steven tu ɔ ha nɛ bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, oti ko nɛ he hia ngɛ́ sane ɔ mi ɔ je kpo heii, nɛ lɔ ɔ ji: Mawu we bi ya nɔ nɛ a kua nihi nɛ Yehowa hla kaa a nyɛɛ a hɛ mi ɔ.

14. Mɛni oti ko nɛ́ he hia nɛ Steven ngɔ Mose nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ kɛ ma nɔ mi?

14 Steven kai e tue buli ɔmɛ kaa Mose gba kaa Mawu ma ha nɛ gbalɔ ko nɛ ngɛ kaa lɛ Mose ɔ maa je Israel bi ɔmɛ kpɛti kɛ ba. Mɛnɔ nɛ jamɛ a nɔ ɔ maa pee, nɛ kɛ nihi kɛ lɛ maa hi si ha kɛɛ? Steven ha we sane bimi nɛ ɔmɛ a heto nɔuu, mohu ɔ, e mlɛ kɛ ya si e munyu ɔ nyagbe. E tu oti kpa ko nɛ he hia a hu he munyu, nɛ lɔ ɔ ji: Mose kase kaa zugba a nɔ he fɛɛ he ko ma nyɛ maa pee klɔuklɔu, kaa bɔ nɛ e ba ngɛ he nɛ mio tso ɔ sã ngɛ ɔ benɛ Yehowa kɛ Mose tu munyu ngɛ lejɛ ɔ. Lɛɛ anɛ, tsu kake pɛ, kaa Yerusalɛm sɔlemi we ɔ mi lɛ Yehowa suɔ kaa a ja lɛ ngɛ lo? Nyɛ ha waa hyɛ.

15, 16. (a) Mɛni he je nɛ kpe he bo tsu ɔ nɛ Steven tu he munyu ngɛ e sane ɔ mi ɔ he hia a? (b) Mɛni blɔ nɔ nɛ Steven gu nɛ e kɛ sɔlemi we ɔ nɛ Solomon ma a tsu ní ngɛ e munyu ɔ mi?

15 Kpe he bo tsu ɔ kɛ sɔlemi we ɔ. (Níts. 7:44-50) Steven kai nihi nɛ a ngɛ kojomi he ɔ kaa, benɛ a ma we sɔlemi we ɔ ngɛ Yerusalɛm lolo ɔ, Yehowa ha nɛ Mose pee kpe he bo tsu nɛ́ a ma nyɛ maa ngɔ kɛ ya he kpa, nɛ a ja lɛ ngɛ mi. Mɛnɔ po lɛ ma nyɛ ma de ke sɔlemi we ɔ hi pe kpe he bo tsu ɔ, be mi nɛ Mose nitsɛ ja Mawu ngɛ kpe he bo tsu ɔ mi ɔ?

16 Pee se benɛ Solomon ma sɔlemi we ɔ ngɛ Yerusalɛm ɔ, Mawu ha nɛ e tu nɔ́ ko nɛ he hia he munyu ngɛ e sɔlemi ɔ mi. Steven de ke, “Hiɔwe Lokoo No ɔ hí wehi nɛ a kɛ nine ma a mi.” (Níts. 7:48; 2 Kron. 6:18) Yehowa ma nyɛ maa ngɔ sɔlemi we kɛ tsu ní konɛ e kɛ tsu e yi mi tomihi a he ní, se e ma nyɛ ma ha nɛ e yi mi tomi nɛ ba mi ke sɔlemi we be po. Ke jã a, lɛɛ mɛni he je nɛ e sa nɛ Mawu sɔmɔli nɛ a nu he kaa, ja a na tsu nɛ a kɛ nine ma loko a ma nyɛ ma ja Mawu ngɛ blɔ nɛ da nɔ ɔ? Steven tsɛ Yesaya womi ɔ se nɛ e kɛ mwɔ e sane ɔ nya ngɛ blɔ nɛ sa saminya nɔ: “Yehowa de ke, hiɔwe ɔ ji ye matsɛ sɛ, nɛ zugba a ji nɔ́ nɛ i kɛ ye nane maa nɔ. Lɛɛ mɛni we nɛ nyɛ ma nyɛ maa ma ha mi mɔ? Aloo jije ji ye he jɔɔmi he? Anɛ pi imi nitsɛ ye nine nɛ i kɛ pee ní nɛ ɔmɛ tsuo lo?”​—Níts. 7:49, 50; Yes. 66:1, 2.

17. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Steven munyu ɔ (a) ha nɛ e pee heii kaa nihi nɛ a te si kɛ wo lɛ ɔ a ní peepee ɔ dɛ, (b) tsɔɔ kaa e pee we nɔ́ ko nɛ dɛ?

17 Ke o susu munyuhi nɛ Steven tu ɔ he kɛ ba si amlɔ nɛ ɔ, anɛ o kplɛɛ we nɔ kaa e munyu ɔ ha nɛ e pee heii kaa nihi nɛ a te si kɛ wo lɛ ɔ a ní peepee ɔ dɛ lo? E tsɔɔ kaa Yehowa be kpɛii, nɛ e ma nyɛ maa gu blɔ slɔɔtohi a nɔ kɛ tsu e yi mi tomihi a he ní, nɛ si fɔfɔɛ ko loo blema kusumihi be nyɛe maa tsi e nya. Steven tue buli ɔmɛ bua jɔ Yerusalɛm sɔlemi we ɔ nɛ́ ngɛ fɛu ɔ he, nɛ a suɔ blema kusumihi kɛ blema sanehi nɛ́ a ngɔ kɛ piɛɛ Mose Mlaa a he ɔ, se yi mi tomi he je nɛ Yehowa kɛ Mlaa a ha a, kɛ nɔ́ he je nɛ e ha nɛ a ma sɔlemi we ɔ lɛɛ a nui sisi! Ngɛ blɔ ko nɔ ɔ, Steven munyu ɔ tle sane bimi ko nɛ he hia a si: Anɛ pi Yehowa tue nɛ nɔ ko maa bu ɔ nɛ maa tsɔɔ kaa e buɔ Mlaa a kɛ sɔlemi we ɔ lo? Niinɛ, Steven munyu ɔ tsɔɔ kaa e pee we nɔ́ ko nɛ dɛ, ejakaa e bɔ mɔde tsuo nɛ e ma nyɛ kɛ bu Yehowa tue.

18. Ngɛ mɛni blɔhi a nɔ nɛ e sa nɛ waa bɔ mɔde nɛ waa kase Steven?

18 Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Steven munyu ɔ mi? E le Ngmami ɔ saminya. Jã nɔuu nɛ e sa nɛ waa kɛ hɛdɔ nɛ kase Mawu Munyu ɔ konɛ waa pee nihi nɛ a “hɛɛɔ anɔkuale munyu ɔ mi ngɛ blɔ nɛ da nɔ.” (2 Tim. 2:15) Wa ma nyɛ maa kase Steven nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ konɛ waa kɛ mi mi jɔmi nɛ tu munyu kɛ tsɔɔ nihi konɛ wa ko wo a mi mi la. Nihi nɛ a ngɛ lɛ tue bue ɔ a mi mi fu wawɛɛ! Se ngɛ be kɛkɛɛ nɛ e kɛ tu munyu ɔ mi ɔ, e tu níhi nɛ e tue buli ɔmɛ kɛ lɛ kpa gbi ngɛ he ɔ he munyu, nɛ e tue buli ɔmɛ bu lɛ tue ejakaa jamɛ a ní ɔmɛ a he hia mɛ wawɛɛ. Jehanɛ hu ɔ, e tu munyu ngɛ bumi mi, nɛ e tsɛ nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ a kpɛti ɔ ke “tsɛmɛ.” (Níts. 7:2) Wɔ hu e sa nɛ waa kɛ “he jɔmi kɛ bumi nɛ mi kuɔ” nɛ tsɔɔ nihi anɔkualehi nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ.​—1 Pet. 3:15.

19. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Steven kɛ kã jaje Yehowa kojomi sɛ gbi ɔ kɛ tsɔɔ Sanhedri bi ɔmɛ?

19 Se kɛ̃ ɔ, ke e ba lɛ ngɛ anɔkualehi nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi nɛ́ e sa kaa wa de nihi ɔ blɔ fa mi ɔ, wa ha we nɛ́ nɔ́ ko nɛ tsi wa nya, kɛ susumi ɔ kaa e maa wo nihi a mi mi la ke wa de mɛ, nɛ jehanɛ hu wa tsakee we Yehowa kojomi sɛ gbi ɔ hɛ mi konɛ nihi a bua nɛ jɔ he. Steven pee enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́. E ngɛ heii kaa e yɔse kaa odasehi tsuo nɛ e tu a he munyu ɔ ha we nɛ Sanhedri kojoli nɛ a tsui ti ɔ nɛ a tsake. Lɔ ɔ he ɔ, mumi klɔuklɔu ɔ wo lɛ he wami nɛ e kɛ kã de mɛ kaa, a ngɛ kaa a nɛmɛ ɔmɛ nɛ́ a kua Yosef, Mose kɛ gbali ɔmɛ tsuo ɔ nɔuu. (Níts. 7:51-53) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Sanhedri kojoli ɔmɛ lɛ a gbe Mesia a, nɛ́ ji nɔ nɛ Mose kɛ gbali ɔmɛ tsuo gba kaa e maa ba a nɛ. Niinɛ, nimli nɛ ɔmɛ mohu lɛ a tɔ̃ Mose Mlaa a nɔ wawɛɛ nitsɛ!

“Nyɔmtsɛ Yesu, Mo Hee Ye Mumi ɔ” (Ní Tsumi 7:54–8:3)

“Benɛ a nu ní nɛ ɔmɛ ɔ, a tsui wo la, nɛ a bɔni a lungu nya kpemi kɛ bɔni e he womi.”​—Ní Tsumi 7:54

20, 21. Kɛ Sanhedri bi ɔmɛ pee a ní ngɛ Steven munyu ɔ he ha kɛɛ, nɛ mɛni Yehowa pee kɛ wo lɛ he wami?

20 Nɔ́ nɛ Steven de ɔ ji anɔkuale, nɛ kojoli nɛ ɔmɛ be nyɛe maa je he atsinyɛ. Lɔ ɔ he ɔ, a mi mi fu wawɛɛ. A nyɛ we nɛ a ye a he nɔ hu, nɛ a bɔni a lungu nya kpemi kɛ ngɛ Steven woe. Nyumu anɔkualetsɛ nɛ ɔ na kaa ni ɔmɛ be lɛ mɔbɔ nae, kaa bɔ nɛ a pee e Nyɔmtsɛ Yesu ɔ.

21 Steven hia kã konɛ e nyɛ nɛ e da nɔ́ nɛ e be kɛe nɛ e kɛ maa kpe ɔ nya, nɛ e ngɛ heii kaa nina nɛ Yehowa je e suɔmi mi nɛ e ha nɛ e na a wo lɛ he wami. Steven na Mawu hɛ mi nyami ɔ, nɛ e na Yesu nɛ e daa si ngɛ Yehowa hiɔ nɔ! Benɛ Steven ngɛ nina a he munyu tue ɔ, kojoli ɔmɛ ngɔ a nine kɛ tsi a tue. Mɛni he je? Be ko nɛ be ɔ, Yesu de kojoli nɛ ɔmɛ nɔuu kaa e be kɛe nɛ e ma ya hi e Tsɛ ɔ hiɔ nɔ. (Maak. 14:62) Nina nɛ Steven na a maa nɔ mi kaa nɔ́ nɛ Yesu de ɔ ji anɔkuale. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Sanhedri bi ɔmɛ tsɔɔ Mesia a se blɔ nɛ a gbe lɛ! Mɛ tsuo a ba bu Steven nɔ, nɛ a ya fiaa lɛ tɛ nɛ e gbo. c

22, 23. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Steven gbenɔ ɔ ngɛ kaa e Nyɔmtsɛ ɔ nɔ́ ɔ, nɛ kɛ Kristofohi nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ ma plɛ kɛ ná nɔ mi mami kaa bɔ nɛ Steven ná a ha kɛɛ?

22 Steven gbo kaa bɔ nɛ e Nyɔmtsɛ ɔ hu gbo ɔ. Benɛ e ma gbo ɔ, e tsui nɔ e mi, nɛ e ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kulaa, nɛ e ngɔ nihi nɛ a gbe lɛ ɔ a nɔ tɔmi kɛ ke mɛ. E de ke, “Nyɔmtsɛ Yesu, mo hee ye mumi ɔ.” E tu munyu nɛ ɔ ejakaa eko ɔ, loloolo ɔ, e ngɛ nɔmlɔ Bi ɔ hyɛe nɛ e daa si ngɛ Yehowa kasa nya. Atsinyɛ jemi ko be he kaa, Steven le Yesu munyuhi nɛ woɔ nɔ he wami nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ: “Imi ji gbogboehi a si tlemi ɔ kɛ wami ɔ nɛ.” (Yoh. 11:25) Nyagbe ɔ, Steven kɛ gbi nɛ he wa sɔle ha Mawu ke: “Yehowa, o kɛ mɛ nɛ ko ye ngɛ yayami nɛ ɔ he.” Benɛ e de enɛ ɔ se ɔ, e nɔ gbenɔ mahe mi.​—Níts. 7:59, 60.

23 Steven ji Kristo kaseli ɔmɛ a kpɛti nɔ kekleekle nɛ a bɔ e he amaniɛ kaa a gbe lɛ akɛnɛ e ye Yesu he odase ɔ he je. (Hyɛ daka nɛ ji “ Steven Gbo Ejakaa E Ye Yesu He Odase.”) Se aywilɛho sane ji kaa pi lɛ pɛ ji nɔ nɛ a gbe lɛ jã. Kɛ ba si wa be nɛ ɔ mi ɔ, nihi nɛ a peeɔ kpɛii ngɛ jami kɛ ma kudɔmi he, kɛ si temi kɛ woli nɛ a yi mi wa a gbe Yehowa sɔmɔli a kpɛti nihi fuu. Se kɛ̃ ɔ, wa ma nyɛ maa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kaa bɔ nɛ Steven pee ɔ. Yesu ngɛ nɔ yee kaa Matsɛ amlɔ nɛ ɔ, nɛ e Tsɛ ɔ ha lɛ he wami nɛ se be. E ma tle e se nyɛɛli anɔkualetsɛmɛ si kokooko nɛ́ nɔ́ ko be nyɛe maa tsi lɛ blɔ.​—Yoh. 5:28, 29.

24. Mɛni Saulo pee benɛ a ngɛ Steven tɛ fiae ɔ, nɛ kɛ anɔkualetsɛ nɛ ɔ gbenɔ ɔ ná nihi a nɔ he wami be kɛkɛɛ ngɛ blɔ kpakpa nɔ ha kɛɛ?

24 Niheyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ Saulo ɔ ngɛ lejɛ ɔ benɛ a ngɛ Steven tɛ fiae ɔ. E fĩ gbemi nɛ a gbe Steven ɔ se, nɛ e bu nihi nɛ a ngɛ Steven tɛ fiae ɔ a tade ɔmɛ po a he. Ngɛ Steven gbenɔ se ɔ, e kɛ we nɛ a bɔni Yesu kaseli ɔmɛ yi mi wami wawɛɛ. Se Steven gbenɔ ɔ ma ná nihi a nɔ he wami ngɛ blɔ kpakpa nɔ be kɛkɛɛ. E nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ wo Kristofohi kpahi he wami konɛ a ya nɔ nɛ a ye Yehowa anɔkuale kɛ ya si gbenɔ mi. Jehanɛ hu ɔ, Saulo nɛ pee se ɔ a tsɛɛ lɛ ke Paulo ɔ pia e he wawɛɛ kaa e fĩ gbemi nɛ a gbe Steven ɔ se. (Níts. 22:20) E ye bua nɛ a gbe Steven, se pee se ɔ, e ba yɔse kaa e “ji musu bɔlɔ kɛ yi mi walɔ kɛ nɔ builɔ.” (1 Tim. 1:13) E ngɛ heii kaa, Paulo hɛ ji Steven, kɛ munyuhi nɛ e kɛ kã tu jamɛ a ligbi ɔ nɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, munyu nɛ Paulo tu kɛ níhi nɛ e ngma a ekomɛ ji níhi nɛ Steven wo a nɔ ta ngɛ e munyu ɔ mi. (Níts. 7:48; 17:24; Heb. 9:24) Benɛ be ngɛ mi pue ɔ, Paulo ba kase hemi kɛ yemi kɛ kã nɛ́ Steven, nɔ nɛ “Mawu dloomi kɛ he wami hyi lɛ tɔ” ɔ je kpo ɔ. Anɛ wɔ hu wa maa pee jã lo?

a Si temi kɛ woli ɔmɛ ekomɛ je “Nyumu He Yeli A Kpe He ɔ.” E ma nyɛ maa ba lɛ kaa Roma bi ɔmɛ ngɔ mɛ nyɔguɛ hyɛ, nɛ pee se ɔ, a ye a he, aloo eko ɔ, a ji nyɔguɛhi nɛ a ye a he nɛ a tsake kɛ ba sɛ Yuda bi a jami ɔ mi. A ti ni komɛ je Kilikia, nɛ́ ji kpokpa nɔ nɛ Saulo nɛ je Taaso ɔ hu je ɔ. Ngmami ɔ de we ke ji Saulo hu piɛɛ Kilikia bi nɛ a nyɛ we nɛ a da Steven nya a he.

b Wa na níhi fuu ngɛ Steven munyu ɔ mi nɛ́ a be Baiblo ɔ mi womi ɔmɛ ekpa ko mi. Ekomɛ ji sane nɛ kɔɔ tsɔsemi nɛ Mose ná ngɛ Egipt, kɛ jeha nɛ́ e ye benɛ e tu fo kɛ je Egipt kekleekle ɔ, kɛ jeha nɛ́ e ya ye ngɛ Midian ɔ he.

c Nɔ mi mami ko be nɛ tsɔɔ kaa ngɛ Roma bi a mlaa a nya a, Sanhedri ɔ ngɛ he blɔ nɛ e fãa nɛ a gbeɔ nɔ ko. (Yoh. 18:31) Se kɛ̃ ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ pi kojomi he ɔ nɛ e fã kaa a gbe Steven, se mohu ni komɛ nɛ́ a mi mi wo la a lɛ a ya fiaa lɛ tɛ nɛ e gbo ɔ nɛ.