2 Գրագիրների կատարած փոփոխությունները
Փոփոխություն 134 տեղերում
Հրեա սոփերիմները (գրագիրները) փոխել են Եբրայերեն տեքստը և ՅՀՎՀ-ի փոխարեն 134 տեղերում գրել են Ադոնայ։ Այս առնչությամբ Gins.Mas-ում (հ. 4, էջ 28, պ. 115) գրված է. «Պարզվում է, որ մեզ հասած Մասորայի տեքստում հարյուր երեսուն չորս տեղերից շատերում, որտեղ կարդացվում է Ադոնայ, լավագույն և հին ձեռագրերում քառագիրն է գրված։ Իսկ ինչո՞ւ այդ փոփոխությունն ընդունվեց։ Պատասխանը շատ պարզ է։ Դեռևս անհիշելի ժամանակներից, հրեական կանոնների համաձայն, Աստծու անվանը հանդիպելիս պետք է արտասանեին Ադոնայ, ասես ՅՀՎՀ–ի [יהוה] փոխարեն գրված է Ադոնայ [אדני]։ Դա էլ պատճառ հանդիսացավ, որ գրագիրները քառագիրը, որն արգելված էր արտասանել, փոխարինեն այն բառով, որն արտասանում էին քառագրի փոխարեն»։
Ըստ Gins.Mas-ի՝ այդ 134 տեղերը հետևյալն են (հ. 1, էջ 25, 26, պ. 115)՝
Ծն18։3, 27, 30, 31, 32; 19։18; 20։4; Ելք 4։10, 13; 5։22; 15։17; 34։9, 9; Թվ 14։17; Հս 7։8; Դտ 6։15; 13։8; 1Թգ 3։10, 15, 22։6; 2Թգ 7։6; 19։23; Եզր 10։3; Նեմ 1։11; 4։14; Հոբ 28։28; Սղ 2։4; 16։2; 22։30; 30։8; 35։17, 22, 23; 37։13; 38։9, 15, 22; 39։7; 40։17; 44։23; 51։15; 54։4; 55։9; 57։9; 59։11; 62։12; 66։18; 68։11, 17, 19, 22, 26, 32; 73։20; 77։2, 7; 78։65; 79։12; 86։3, 4, 5, 8, 9, 12, 15; 89։49, 50; 90։1, 17; 110։5; 130։2, 3, 6; Ես 3։17, 18; 4։4; 6։1, 8, 11; 7։14, 20; 8։7; 9։8, 17; 10։12; 11։11; 21։6, 8, 16; 28։2; 29։13; 30։20; 37։24; 38։14, 16; 49։14; Ողբ 1։14, 15, 15; 2։1, 2, 5, 7, 18, 19, 20; 3։31, 36, 37, 58; Եզկ 18։25, 29; 21։9; 33։17, 20; Դն 1։2; 9։3, 4, 7, 9, 15, 16, 17, 19, 19, 19; Ամս 5։16; 7։7, 8; 9։1; Մք 1։2; Զք 9։4; Մղք 1։12, 14
Մենք վերականգնել ենք «Եհովա» անունը բոլոր 133 տեղերում, բացի Սղ 68։26-ից, որտեղ BHK-ում և BHS-ում արդեն կար քառագիրը։
Ութ այլ փոփոխություններ
Համաձայն Gins.Int-ի (էջ 368, 369)՝ որոշ դեպքերում հրեա սոփերիմները քառագրի փոխարեն գրել են Էլոհիմ։ Մենք այդ ութ տեղերում վերականգնել ենք «Եհովա» անունը (Սղ 14։1, 2, 5; 53։1, 2, 4, 5, 6)։
Այսպիսով՝ քառագիրը վերականգնված է 141 տեղերում և գրված է «Եհովա» անունը։