Aˇ baˇ heu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ tiˬ yamˬ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ heu deuˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ dui “miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ”˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.—Daˬyeˬlaˇ 12:4.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Pah mehˬ˗eu 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: “Haiˬ˗eu jeˬ zaˬ” miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ luꞈ˗eu gʼawˬ mya heˇ kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ meh. Aˇ saˬ saˬ˗eu saˇ ka˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ uˬ duˬ shiꞈ siˬ aˬ yawꞈ siˬ shiˇ taw tehˬ ni laˆ naˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ, taˬ leˇ˗awˇ, “miˇ tsaˬ zaˬ dawˬ tawˆ luꞈ” haiˬ˗eu jeˬ zaˬ teu mawˇ˗euˬ mehˬ nah caw teh˗eu meh. Saˬdaˬ “haiˬ˗eu jeˬ zaˬ” heu mawˇ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, ‘dzeˇ luꞈ˗eu zaˬ deuˬ uˆ deuˬ˗ahˇ guiˇ deuˆ˗eu meh.’

  Maˇ diˇ byah laˇ: Miˇ tsaˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ dahˬ pymˬ gʼaˬ ngeh neh naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ muiˇ˗eu tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ uˆ lahˇ aˇ maꞈ deuˬ, tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ luꞈ˗eu meh. Yaw myaˬ heˇ kʼoꞈ byah laˇ ngeh Miˇ tsaˬ Guiˇ dahˬ beh poˆ˗ahˇ Biˇteˬ˗euˬ baoˬ maˬ paˇ jaˆ ni pyeuꞈ iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Aˬmeˬliˇkaˬ nehˬ˗ehˇ gm leˇ ngeh baoˬ paˇ jaˆ kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˇ saˬ saˬ˗eu saˇ ka heu˗ahˇ Saˬdaˬ aˬ yawꞈ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ kʼehˬ˗eu meh.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Daˬyeˬlaˇ 11:25-45

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Aˇ saˬ saˬ˗eu saˇ ka˗ahˇ laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ hawˇ˗eu laꞈ oˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ, baoˬ lu ceh ceh˗eu gʼaˇ duˬ deuˆ ceh ceh meh.

  Maˇ diˇ byah laˇ: Jeˬmaˬniˬ, Eˬgaˬlamˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ nehˬ˗ehˇ deuˆ ceh ceh˗euˬ meh. 1945 kʼoꞈ˗ahˇ Soˇbi˗yaˬ Yuˇni˗yamˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ jawˇ paw pyawˬ˗eu miˇ kʼahˬ deuˬ laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ pyeuꞈ laˇ˗awˇ, 1991 kʼoꞈ˗ahˇ Soˇbi˗yaˬ Yuˇni˗yamˬ pyaˆ˗iˇ shaˆ˗iˇ ngeh, aˇ nah naˇ Laˇsiˬ˗yaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ jawˇ paw pyawˬ˗eu miˇ kʼahˬ deuˬ laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ paˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Iˇsaˬyaˇ 61:1; Maˬlaˬkiˇ 3:1; Luˇkaꞈ 4:18

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Yeˬhawˇbaˬ Meˬsiˇya Miˇkʼahˬ maˬ beh laˇ mi naˆ˗ehˇ “gaˇ ma bi laˆ saˆ˗eu gʼaˇ duˬ” aˬ yawꞈ˗euˬ “dawˬ tsaꞈ dawˬ dzawˇ mˇ˗eu gʼaˬ” pyehˬ gʼeh leꞈ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ heu deuˬ “yaw shaˬ zaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu” meh.

  Maˇ diˇ byah laˇ: 1870 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ, Laˇseuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ poˆ˗eu gʼaˇ duˬ, yaw kʼaˆ˗ehˇ leh jeh˗euˬ meh. 1881 kʼoꞈ keuˆ le ngeh˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui ngaˇ lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ gaˇ kawˆ gʼawˬ mya jeˬ boꞈ˗awˇ yuˇ doˆ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, “Tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ 1,000 gʼaˬ loˬ” hawˇ˗eu, “Bi tsaꞈ gaˬ˗eu lehˇ tseˇ doˆ taˬ”

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Maꞈtehˬ 13:24-30, 36-43

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Muiˇ˗eu tsawˇ haˬ deh yaˇ˗ahˇ cehˇ siˬ yoeˬ sehˬ taˬ˗euˬ gaˇ shmˇ ma sehˬ kʼoeˬ laˇ˗euˬ meh. Laˆ luiˆ yamˬ˗ahˇ keuˆ ni cehˇ˗ahˇ shmˇ ma nawˆ tehˬ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ shmˇ ma hawˇ˗eu cehˇ˗ahˇ tseˇ paˆ˗eu meh.

  Maˇ diˇ byah laˇ: 1870 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ, Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ hawˇ˗eu Ka li zaˬ aˇ kʼawꞈ deuˬ yaw kaˬ beu gaˇ˗eu jeˬ mawˇ shawˇ laˇ luꞈ˗eu meh. Aˇ saˬ saˬ˗eu saˇ ka˗ahˇ Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ Ka li zaˬ aˇ kʼawꞈ deuˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ neh doˆ laˇ˗awˇ uiˬ laˇ.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Daˬyeˬlaˇ 2:31-33, 41-43

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Gʼawˬ mya jeˬ neh tehˆ taˬ˗euˬ huiˬ dui dui˗eu tsawˇ haˬ mawˇ kawˇ˗euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ shmˇ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ pyeuꞈ.

  Maˇ diˇ byah laˇ: Miˇ tsaˬ heu naˇ, Miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu Eˬgaˬlamˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Tsawˇ haˬ heu deuˬ naˇ, miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ˗ahˇ shmˇ loꞈ˗ehˇ maˬ bi gʼahˇ ni gʼaˬ bi baˬ˗eu meh.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Maꞈtehˬ 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: “Cehˇ”˗ahˇ “cehˇ jiˇ” laꞈ kʼoeˇ pi ahˇ. “Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ”˗ahˇ tseˇ˗awˇ “zaˬ kʼaˆ nui deuˬ”˗ahˇ bi ngehˬ gʼeh. “Miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ heu doe ni, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ doe” dahˬ beh laˇ.

  Maˇ diˇ byah laˇ: 1919 kʼoꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ deuˬ˗ahˇ tseˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi ngehˬ gʼeh. Teu ngeh neh naˇ, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ tsaꞈ gaˬ˗eu leh jeh dui dui laˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ miˇ kʼahˬ 200 kʼahˬ dzehˬ ni˗ahˇ tsaꞈ gaˬ luꞈ˗awˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu paˇ dmˬ hawˇ˗eu biˬdiˬoˬ deuˬ 1,000 jeˬ˗euˬ dawˬ dzehˬ ni jahˇ doˆ taˬ˗euˬ meh.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Daˬyeˬlaˇ 12:11; Pah mehˬ˗eu 13:11, 14, 15

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Uˬ coeˇ nyiˬ coeˇ tsoꞈ˗eu jeˬ zaˬ yaw haiˬ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ uˬ duˬ shiꞈ siˬ tsoꞈ˗eu ‘jeˬ zaˬ yaw haiˬ˗euˬ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ’ tehˆ lehˇ ehˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ mawˇ kawˇ teu˗ahˇ “saꞈ baw ahˇ nehˬ˗eu” meh.

  Maˇ diˇ byah laˇ: Miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu Eˬgaˬlamˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ aˬ yuiꞈ geuꞈ˗awˇ, Miˇ kʼahˬ deuˬ gm leˇ˗euˬ aˇ maꞈ beh˗euˬ meh. Miˇ kʼahˬ deuˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ heu˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ jiˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ heu˗ahˇ 1926-ahˇ neh 1933 kʼoꞈ˗ahˇ keuˆ ni tehꞈ˗ehˇ gm leˇ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ deuˬ aˇ nah naˇ Miˇ kʼahˬ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu aˇ maꞈ lehˇ pyeuꞈ laˇ˗eu Miˇ kʼahˬ deuˬ gm leˇ˗euˬ aˇ maꞈ, miˇ tsaˬ˗ahˇ laˆ saˇ nehˬ nya meh lehˇ jah˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ maˬ ngeuˇ naˇ toˆ˗ehˇ maˬ jahˇ nehˬ nya˗a.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Daˬyeˬlaˇ 8:23, 24

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Nui ma gʼahˇ dui dui˗eu sahˬ paˬ tiˬ gʼaˬ “guˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu laˆ cawˆ˗eu jeˬ mˇ”˗eu meh.

  Maˇ diˇ byah laˇ: Miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu Eˬgaˬlamˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ yaw cawˆ jeˬ mˇ dui dui˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Miˇ tsaˬ Guiˇ nyiˬ poˆ aˬ yawꞈ poˆ˗ahˇ Aˬmeˬliˇkaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu miˇ kʼahˬ tiˬ kʼahˬ˗ahˇ Nuˇkiꞈ˗liˬyaˬ maˬ puˇ nyiˬ siˬ neh tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ pyeuꞈ laˇ haw˗euˬ guˆ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ bi keuˆ le˗euˬ meh.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Daˬyeˬlaˇ 11:31; Pah mehˬ˗eu 17:3, 7-11

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Uˬ coeˇ 10 coeˇ tsoꞈ˗eu “neˇ tseuˆ ni gʼeh˗eu jeˬ zaˬ yaw haiˬ” yaw li maˬ baw˗eu duˬ kʼahˬ˗ahˇ neh doˆ laˇ˗awˇ sahˬ paˬ yehꞈ gʼaˬ aˬ yawꞈ gʼaˬ pyeuꞈ. Daˬyeˬlaˇ sahˬ boꞈ˗ahˇ sahˬ paˬ heu gʼaˬ˗ahˇ “ciˬ cuˇ ni bi pyeuꞈ˗iˇ˗eu doeˇ dui dui˗eu nui daˆ daˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ” lehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh.

  Maˇ diˇ byah laˇ: Miˇ kʼahˬ deuˬ gm leˇ˗euˬ aˇ maꞈ Miˇ tsaˬ Guiˇ nyiˬ poˆ aˬ yawꞈ poˆ˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ paˇ mˇ nya ni pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Guiˇ teu poˆ jiˇ ngeh neh naˇ, Miˇ kʼahˬ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu aˇ maꞈ ‘jaˆ laˇ’˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ deuˬ Miˇ kʼahˬ deuˬ gm leˇ˗euˬ aˇ maꞈ˗ahˇ jah˗euˬ loꞈ˗ehˇ, Miˇ kʼahˬ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu aˇ maꞈ˗ahˇ jiˇ ni miˇ tsaˬ˗ahˇ laˆ saˇ nehˬ nya meh lehˇ jah˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ maˬ ngeuˇ naˇ toˆ˗ehˇ maˬ jahˇ nehˬ nya˗a. Miˇ kʼahˬ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu aˇ maꞈ zahˇ deuˬ˗ahˇ deuˆ˗eu meh.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: 1 Teˇsaˬloˇni 5:3; Pah mehˬ˗eu 17:16

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Miˇ kʼahˬ deuˬ “miˇ kʼahˬ saˇ˗awˇ guˆ kʼaˇ maˬ za” lehˇ tsaꞈ gaˬ. ‘Uˬ coeˇ 10 coeˇ’ hawˇ˗eu “jeˬ zaˬ yaw haiˬ” “meh maˬ laˇ”˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu meh. Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ, miˇ kʼahˬ deuˬ bi laˆ cawˆ.

  Maˇ diˇ byah laˇ: Miˇ kʼahˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ miˇ kʼahˬ saˇ˗awˇ guˆ kʼaˇ maˬ za ni mˇ maˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu gaˇ neh naˇ Miˇ kʼahˬ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu aˇ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu miˇ kʼahˬ deuˬ, zahˇ kʼawꞈ deuˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu meh. Heu naˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ dahˬ beh laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ heu naˇ, dzeˇ luꞈ˗eu Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ Aˬmaˬgeˬdoˬ laꞈ kʼoeˇ laˆ cawˆ ngeh aˇ saˬ saˬ˗eu meh.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Yeˬsaˬgeˬlaˇ 38:11, 14-17; Maꞈtehˬ 24:31

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: Gawˇgaˆ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ deuˆ laˇ. Kʼoeˇ naˇ, mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ ‘Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ’˗ahˇ laˆ uiˬ.

  Maˇ diˇ byah laˇ: Laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ deuˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ deuˆ laˇ˗eu meh. Dzeˇ luꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ, heu loꞈ˗ehˇ deuˆ˗eu jeˬ heu dahˬ beh laˇ ngeh, mˬ taˆ bi sheuˬ uiˬ laꞈ˗eu meh.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ: Yeˬsaˬgeˬlaˇ 38:18-23; Daˬyeˬlaˇ 2:34, 35, 44, 45; Pah mehˬ˗eu 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20

  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ: ‘Mahˬ mahˬ pyuˇ dziˬ luꞈ˗eu gʼaˬ’ Gawˇgaˆ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ guiˇ maꞈ deuˬ˗ahˇ laˆ cawˆ jiˇ˗eu heu neh “gʼaˬ leˇ”. “Jeˬ zaˬ yaw haiˬ” kʼoeˇ mawˇ “miˬ dzaˬ lah laꞈ kʼoeˇ” bi baꞈ puꞈ˗awˇ, huiˬ dui dui˗eu tsawˇ haˬ mawˇ kawˇ˗ahˇ kʼaˬ lo neh laˆ meuˇ laˆ loeˇ jiˇ.

  Maˇ diˇ byah laˇ: Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi buˬ˗iˇ. Aˬ yawꞈ hawˇ˗eu mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ guiˇ maꞈ deuˬ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ uˆ lahˇ˗eu 144,000 gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ deuˆ laˇ˗eu tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ˗ahˇ laˆ cawˆ jiˇ˗eu meh. Heu naˇ Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ aˇ saˬ saˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.