1. Aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ zawˇ˗ehˇ muiˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

 Aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ˗eu heu naˇ, zawˇ˗ehˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ nui saˇ oꞈ˗eu aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu ma. Nawˇ tawˇ neh aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ za taˬ de?

2. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ neh boꞈ˗euˬ sahˬ boꞈ deuˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ zmˬ taˬ˗euˬ nga?

² Aˬ dui Pawˇluˆ neh muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ boꞈ˗euˬ sahˬ boꞈ deuˬ˗ahˇ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ neh, aˬ dui neh za taˬ˗euˬ gaˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, gʼawˬ mya jeˬ ya siˬ˗eu meh. Pawˇluˆ˗euˬ sahˬ boꞈ yaw myaˬ taꞈ˗ahˇ Pawˇluˆ aˇ muˇ˗ahˇ gʼawˇ mawˇ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗awˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ naˇ gʼawˇ mawˇ˗euˬ aˇ sehˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh.—Loˇmaˆ 12:4-8; 1 Gawˇliˬtu 12:12-27; Eˇpeˇsu 4:16.

3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ 3 kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

³ Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Pawˇluˆ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu 3 kawˆ dzaw ma. Dahˬ beh kawˆ naˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ duˬ b jaˆ meh lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ˗awˇ, nyiꞈ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ poˆ mawˇ˗eu yaw shaˬ nya lehˇ noeˬ laˇ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh. Smˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha˗euˬ gaˇ˗ahˇ ya kaˆ gʼa˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh.

4. Loˇmaˆ 12:4, 5 aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ˗eu nga?

⁴ Pawˇluˆ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ neh ya siˬ˗eu dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jawˇ duˬ jaˆ˗eu heu meh. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ “Aˬ dui˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ aˇ sehˇ gʼawˬ mya ni tsoꞈ˗eu meh. Aˇ sehˇ kʼoeˇ deuˬ yawˬ ha yawˬ gaˇ tawˬ luꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ gaˇ duˇ ni, aˬ dui˗aˬ, maˬ duˇ leˇ˗eu tsawˇ haˬ gʼawˬ mya jeˬ pyeuꞈ˗eu kʼawꞈ, Ka li nehˬ˗ehˇ taꞈ luꞈ˗eu gʼawˇ mawˇ tiˬ mawˇ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗awˇ, gʼawˇ mawˇ tiˬ mawˇ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ duˇ leˇ˗eu aˇ sehˇ gʼawˬ mya jeˬ tsoꞈ tawꞈ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ tsoꞈ tawꞈ taˬ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗awˇ dahˬ beh taˬ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 12:4, 5) Pawˇluˆ aˬ jeˬ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ maˬ duˇ leˇ kʼawꞈ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˇ poeˬ bawˬ˗eu meh.

5. Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ “laꞈ sawˬ” biꞈ taˬ˗euˬ nga?

⁵ Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ duˬ za taˬ˗euˬ lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu dawˬ˗ahˇ ya gaˬ naˇ, sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ jeˬ hu hu shaˇ noeˬ doˆ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ nya loˇ? (1 Teˇsaˬloˇni 5:12; Heˬbyehˇ 13:17) Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ “tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu laꞈ sawˬ” biꞈ nehˬ˗euˬ nmˇ ngeuˇ meh. (Eˇpeˇsu 4:8, MS) “Tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu laꞈ sawˬ” heu deuˬ laꞈ kʼoeˇ, Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ, Uˆ lahˇ˗eu aˇmuˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ, Saˇ naˇ˗euˬ Gawˬmiˬtiꞈ, aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ dzaw nymˇ˗ahˇ mehˬ˗eu deuˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ, heu deuˬ jiˇ ahˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ heu deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ poeˬ baw˗eu yawˇ deuˬ˗ahˇ bi bo saˆ˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ bi ngehˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh ka taˬ˗euˬ meh.—1 Beˬtuˆluˆ 5:2, 3.

6. 1 Teˇsaˬlawˇni 2:6-8-ahˇ haw ngeh, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh ka taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ heu deuˬ aˬ jeˬ jahˇ˗eu leh jeh˗eu nga?

⁶ Muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh ka taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ heu deuˬ ya mˇ˗eu gaˇ gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗eu meh. Gʼawˇ mawˇ˗euˬ aˇ sehˇ pyeuꞈ˗eu aˬ kuiˇ hawˇ˗eu aˬ laꞈ lawˬ muˇ, gʼawˇ mawˇ tiˬ mawˇ mawˇ lah ni˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ mˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, mehˇ nmˇ heu deuˬ jiˇ aˇ muˇ tiˬ muˇ muˇ lah ni˗euˬ gʼaˇ duˬ, leh jeh˗awˇ gaˇ mˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mˇ˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ bi ja ceuˬ laˇ˗eu lehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ bi ziꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ meh. (1 Teˇsaˬloˇni 2:6-8-ahˇ gui.) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yawˬ ha gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a.

7. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu deuˬ, aˬ jeˬ˗euˬ guiˬ lahˬ za˗eu nga?

⁷ Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na, miˇshaˬnaˬliˬ, dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu, aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ ya geuꞈ laˇ˗eu kʼawꞈ baw˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ luꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗ahˇ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ nya˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ naˇ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jaˆ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ gʼawˬ mya ni za luꞈ˗eu meh. (Maˬkuˆ 10:29, 30) Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ heu deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu ma.

8. Tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ baw˗eu nga?

⁸ Ka taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ tehꞈ˗ehˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ duˬ jaˆ˗eu nga laˬ? Maˬ ngeuˇ˗a. Guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Miˬyehˇ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. (Loˇmaˆ 10:15; 1 Gawˇliˬtu 3:6-9) Maˇ diˇ naˇ aˇ muˇ neh aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ Ka li˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗eu heu meh. (Maꞈtehˬ 28:19, 20; 1 Tiˆmoˇseˬ 2:4) Iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, iˇ cuꞈ maˬ shawˇ˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, gaˇ heu˗ahˇ jeˬ huˬ taˬ luꞈ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 24:14.

9. Aˬ dui Ka li zaˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗eu nga?

 ⁹ Yeˬhawˇbaˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ muiˬ˗eu jawˇ duˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu , miˬ zaˬ, zaˬ˗euˬ aˬ ma, miˬ coeˬ miˬ ma, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ, heu deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu zaˬ miˬ zaˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ pah mehˬ taˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui gahˇ, nui jah, nui tsoˆ, nui kʼaˬ uˬ taꞈ, tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu, yaw muiˬ mˇ˗eu jeˬ heu deuˬ˗ahˇ jiˇ ja ceuˬ taˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 8:2, 3; Gʼaˬkʼehˇ 16:14, 15; Loˇmaˆ 16:3, 6; Piˇliˇpiˆ 4:3; Heˬbyehˇ 11:11, 31, 35) Aˬ dui˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jiˇ teu deuˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ jawˇ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a.

10. Aˬ dui aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗eu nga?

¹⁰ Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ jawˇ˗eu heu jiˇ guiˬ lahˬ tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ na, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ ziˇ ziˇ lah ni saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ gʼeh laꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ neh dzaˇ˗i tiˬ deuˬ na naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ nymˬ˗mˇ hawˇ˗eu siˬ nya laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ miˇ neh shaˬ zahˬ naˇ gawˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ maˬ paˇ mˇ nya˗euˬ kʼawꞈ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ dzaw nehˬ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ neh puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh, yaw muiˬ gʼawˬ mya jeˬ za˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ zawˇ˗ehˇ haw muiˬ˗eu tiˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 16:31.

11-12. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ zaˬ guˬ deuˬ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga?

¹¹ Zaˬ guˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Zaˬ guˬ deuˬ Saˬdaˬ uˆ lahˇ luꞈ˗eu uˬ taꞈ, Saˬdaˬ˗euˬ nui noeˬ tehꞈ˗ehˇ byah jiˇ taˬ˗euˬ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu miˇ neh shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 5:19) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ gaˇ hawˇ˗eu, tsaꞈ gaˬ˗iˇ gaˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni laˆ piˇ gaˇ maˬ ehˇ, ya mawˇ ngeh aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ laˇ˗eu meh. Ngeuˇ meh. Zaˬ guˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jawˇ duˬ jaˆ˗eu meh.—Ja ceuˬ 8:2.

 ¹² Mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ nya lehˇ noeˬ luꞈ˗eu meh. Yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ jaˆ˗eu lehˇ noeˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga lehˇ haw ma.

13-14. Tiˬ deuˬ na aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga?

¹³ Aˬ dui Pawˇluˆ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ neh ya siˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ kawˆ˗ahˇ paˇ haw ma. Pawˇluˆ nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ gʼawˬ mya gʼaˬ˗euˬ shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ˗ahˇ toeˬ mehˬ˗eu meh. Teu naˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ mawˇ˗eu yaw shaˬ nya lehˇ noeˬ˗eu heu pyeuꞈ meh. Pawˇluˆ “Aˬ kuiˇ˗aˬ ngaˇ aˬ laꞈ maˬ ngeuˇ˗eu miˇ neh, gʼawˇ mawˇ˗ahˇ maˬ taꞈ lehˇ ehˇ naˇ, gʼawˇ mawˇ˗ahˇ maˬ taꞈ˗eu aˇ sehˇ pyeuꞈ˗iˇ nya meh loˇ? Naˬ bawˇ gʼeh ngaˇ myaˆ nuiˆ maˬ ngeuˇ˗eu miˇ neh gʼawˇ mawˇ˗ahˇ maˬ taꞈ lehˇ ehˇ naˇ, gʼawˇ mawˇ˗ahˇ maˬ taꞈ˗eu aˇ sehˇ pyeuꞈ˗iˇ nya meh loˇ?” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 12:15, 16) Pawˇluˆ aˬ jeˬ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

¹⁴ Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ sheu cehˆ˗ehˇ gʼeh naˇ, aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na mehˬ˗eu paw nya˗awˇ, tiˬ deuˬ na˗aˬ, gaˇ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ˗eu paw nya˗eu meh. Tiˬ deuˬ na naˇ, gʼaˬ biꞈ˗eu paw nya˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ ngaˬ˗ahˇ nmˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ nya nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ noeˬ˗eu teu jiˇ aˬ dui taˬ aw˗awˇ nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 2:3) Aˬ dui ya yahˇ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ dui aˬ myah luꞈ yawˬ ha˗ahˇ yaw nya deuˬ nehˬ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ sheu cehˆ naˇ, yawˬ ha gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui Pawˇluˆ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha˗euˬ jawˇ duˬ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ jaˆ nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nui noeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

15. 1 Gawˇliˬtu 12:4-11-ahˇ haw ngeh, aˬ dui yawˬ ha neh za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ ya noeˬ taˬ˗eu nga?

¹⁵ Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬhawˇbaˬ dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ tiˬ deuˬ˗ahˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu laꞈ sawˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ yawˬ gʼaˬ na luꞈ za˗euˬ laꞈ sawˬ maˬ duˇ leˇ˗a. (1 Gawˇliˬtu 12:4-11-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ nehˬ biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ hawˇ˗eu mˇ nya˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗eu kʼawꞈ, Ka li zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ  aˇ poeˬ baw˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ˗ahˇ neh teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu laꞈ sawˬ maˬ paˇ za˗euˬ meh. Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ mˇ nya˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ kʼawꞈ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw˗eu meh.

16. Aˬ dui Pawˇluˆ˗euˬ aˬ jeˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁶ Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ mehˇ nmˇ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ ngeh to˗aˬ, Pawˇluˆ neh muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ “Yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha aˬ joˆ˗ehˇ mˇ luꞈ shaˇ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ˗eu tsaˬ meh. Yawˬ ha yaw muiˬ jeˬ mˇ˗eu miˇ neh kʼahˬ sehˇ jehˆ mawꞈ naˇ, aˬ cawˬ neh mˇ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ciˬ cehˆ maˬ cehˆ ni jehˆ˗eu tsaˬ meh” lehˇ ehˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.—Gaˬlaˬtiˆ 6:4.

17. Pawˇluˆ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga?

¹⁷ Aˬ dui Pawˇluˆ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗ahˇ pyehˆ tseˇ naˇ, yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ kʼawꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ duˇ˗eu laꞈ sawˬ hawˇ˗eu mˇ nya˗eu jeˬ ahˇ gaˇ ya mawˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ, seu geu kʼoeˇ taˆ mehˬ˗eu yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ nya gaˇ neh, zaˬ lahˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ˗ahˇ naˇ zawˇ˗ehˇ mˇ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ sheuˬ gʼeh˗eu nui deuˬ loꞈ˗ehˇ gaˇ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ˗eu yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ nya kʼawꞈ, mehˇ nmˇ deuˬ Jaˇliꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ shaˇ˗eu gʼaˇ duˬ ngehˬ cawˬ˗eu awˬ dui dui˗awˇ, nui gaˬ ahˇ˗eu yawˇ bo yaw sahˇ lehˇ tsawˇ myahˇ doˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ aˬ yawꞈ daˬ yah zawˇ˗ehˇ ha nya˗eu tiˬ gʼaˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. (Heˬbyehˇ 13:2, 16) Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ laꞈ sawˬ hawˇ˗eu mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, yawˬ ha neh aˇ muˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ maˬ jaˆ˗eu laꞈ sawˬ jaˆ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ myaˆ maˬ paˇ naˆ˗eu meh.

18. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu bym laˇ byehˆ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?

¹⁸ Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ bym laˇ byehˆ laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh mehˬ nehˬ luꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ jawˇ nah yaw kaˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ, aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu bym laˇ byehˆ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu gaˇ kawˆ mehˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. Nawˇ teu gaˇ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ caw luꞈ ma loˇ?

19. Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu Dzaw nymˇ˗ahˇ iˇ mawꞈ naˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁹ Mehˬ˗eu muiˬ dui dui˗eu dzaˇ˗i tiˬ hmˬ naˇ, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu Dzaw nymˇ meh. Dzaw nymˇ heu˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ luꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ 23-ahˇ neh 65 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li hawˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ daˆ˗iˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ, nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ teu gaˇ iˇ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ nya lehˇ noeˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ dzaw nymˇ heu˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ daˆ˗iˇ nya˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu, aˬ jeˬ miˇ neh daˆ˗iˇ mawꞈ˗eu gaˇ kawˆ ya boꞈ doˆ leꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ teu gaˇ daˆ˗iˇ nya ni aˬ joˇ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga lehˇ lehˬ hmˬ. Yeˬhawˇbaˬ neh bi caw ba˗eu uˬ taꞈ, nawˇ kʼawꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh naˇ nawˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ heu pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh.

20. Aˬ dui Loˇmaˆ 12:6-8-ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?

²⁰ Loˇmaˆ 12:6-8 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Pawˇluˆ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ neh dzaˇ˗i tiˬ kawˆ paˇ ya siˬ˗euˬ ma. (Gui.) Heu gaˇ Pawˇluˆ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ maˬ duˇ leˇ˗a lehˇ tiˬ poˆ paˇ ehˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ poˆ naˇ Pawˇluˆ aˇ muˇ bi huiˬ bi mahˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, hawˇ˗eu bi ziꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha neh za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ aˬ geu jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ zmˬ lehˇ kʼaˆ kʼaˆ ni ehˇ˗eu meh.

21-22. Aˬ dui Lawˇbeuꞈ hawˇ˗eu Peˬliˬ˗siˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?

²¹ Aˬ dui Lawˇbeuꞈ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ gʼaˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ Beˬdeˬlaˇ neh bi kuˇ˗euˬ meh. Mehˇ  nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nawˇ mˇ lehˬ˗euˬ miˇ neh heu loꞈ˗ehˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ ehˇ nehˬ kʼawꞈ, “Ngaˇ yawˬ ha˗ahˇ gʼaˬ maˬ za laˇ ni gʼeh˗awˇ, yawˬ ha˗ahˇ doˇ˗eu gaˇ˗ahˇ maˬ mˇ byah nya nya lehˇ ba la yaw myaˬ siˬ noeˬ˗euˬ ma. Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ neh iˇ doˆ˗eu lehˇ jiˇ yaw myaˬ poˆ shaˇ noeˬ haw˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ laˬ kʼaˬ paˇ cehˇ kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Sheuˬ gʼeh˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ tiˬ gʼaˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw beh mˇ˗euˬ gaˇ deuˬ naˇ, nymˬ˗mˇ mˇ luꞈ˗eu gaˇ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ bi mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, dzaw nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Lawˇbeuꞈ yaw beh˗euˬ gaˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu nymˬ˗mˇ mˇ luꞈ˗eu gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu loˬ nga lehˇ gʼoˆ shaw˗euˬ meh.

²² Mehˇ nmˇ Peˬliˬ˗siˬ Eˇpiˇsa˗koˇpoˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ 1956 kʼoꞈ˗ahˇ Giˇlaˆ dzaw nymˬ˗ahˇ neh iˇ ka naˇ, Bo liˇbiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ˗iˇ˗euˬ meh. 1964 kʼoꞈ˗ahˇ naˇ, zaˬ jawˇ le˗euˬ meh. Peˬliˬ˗siˬ “Yawˬ ha gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ ya byehˇ dzeh˗eu heu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ nya. Ngaˇ tiˬ kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni nui ma cawˆ cawˆ˗ehˇ jawˇ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu miˇ neh, yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ laˆ paˇ nya˗awˇ, gaˇ yaw shuiꞈ pyeuꞈ˗eu aˬ da aˬ ma pyeuꞈ˗eu gaˇ˗ahˇ tawˬ nya laˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Nawˇ jiˇ Lawˇbeuꞈ maˬ ngeuˇ naˇ, Peˬliˬ˗siˬ loꞈ˗ehˇ ya tahˬ puˬ luꞈ de loˇ? Yaw beh ya mˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ paˇ ya mˇ˗euˬ miˇ neh nui ma cawˆ luꞈ de loˇ? Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ naˇ, nawˬ˗euˬ noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ laˆ paˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ mˇ nehˬ nya˗eu nga lehˇ haw tsoˆ taˬ naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Gaˇ˗ahˇ kaꞈ gʼa kaꞈ gʼa˗ehˇ jawˇ. Yawˬ ha˗euˬ laꞈ sawˬ hawˇ˗eu yawˬ ha nya˗eu jeˬ, aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba gaˇ zmˬ. Toˆ˗ehˇ naˇ nawˇ aˇ muˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni ya caw ba˗euˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.

23. Aˬ dui aˇ yamˬ yuˇ˗awˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?

²³ Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi noeˬ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ caw ba nya˗eu nga lehˇ aˇ yamˬ yuˇ˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh naˇ, yawˬ ha aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ nya lehˇ maˬ paˇ noeˬ meh. Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya haw˗eu nga? Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ taˬ nya˗eu nga? Gaˇ kawˆ teu nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.