1. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nymˇ jiˇ aˬ jeˬ baˬ da neh mehˬ bawˬ gm˗eu nga?

 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ ya jawˇ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui miˇ˗a. Aˬ dui˗euˬ nymˇ jiˇ aˬ jeˬ miˇ neh heu naˆ naˆ˗ehˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ, nui saˇ oꞈ˗eu nga? Teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ jeˬ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh uˆ lahˇ˗eu baoˬ biꞈ nehˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu miˇ neh meh. Aˬ dui uˆ lahˇ˗eu baoˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw naˇ ngehˬ˗ehˇ mehˬ bawˬ gm dzehˬ laˇ˗eu meh.

2. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya siˬ˗eu nga?

² Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ jiˇ ya siˬ˗eu meh. (1) Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ jaˆ˗eu nga? (2) Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ ngaˇ laˬ? (3) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ˗ahˇ duˇ leˇ ngaˇ laˬ? Gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ maˬ ja sawˇ mi naˆ˗ehˇ aˬ dui mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya haw˗eu nga lehˇ jeˬ hu haw ma.

3. Aˬ dui˗ahˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

³ Aˬ dui nymˇ jiˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗eu uˬ taꞈ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu ma. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ uˬ taꞈ, gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ, mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu lehˇ siˬ nya naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗eu meh.

4. Jaˇliꞈ Yeˬhawˇbaˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ di ni haw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ˗eu nga?

⁴ Jaˇliꞈ Yeˬhawˇbaˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ di ni haw˗eu lehˇ bi mawˇ. Yaw jeˬ ma jeˬ, dahˬ beh˗euˬ Ka li  zaˬ saˇ ka˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ zaˬ yo aˬ li deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ biꞈ nehˬ˗awˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ bi jahˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ cawˬ˗euˬ dawˬ lawˬ muˇ ngehˬ nya ni meh. (Gʼaˬkʼehˇ 2:1-4, 15-18) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ mˬ kʼoeˇ taˆ bi uˆ lahˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ, zaˬ yo aˬ li deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ tseˇ˗euˬ meh. (Gaˬlaˬtiˆ 3:26-29) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ gʼeh˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu deuˬ laꞈ kʼoeˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ jiˇ keuˬ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 7:9, 10, 13-15) Kʼoeˇ naˇ, zaˬ yo aˬ li deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ guiˬ lahˬ dawˬ bi tsaꞈ gaˬ˗awˇ bi mehˬ taˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 28:19, 20) Yaw jeˬ ma jeˬ, gʼaˬ kʼehˇ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ Biˇgiˇla hawˇ˗eu Aˬguˇla aˬ nyaꞈ dzeˇ zaˬ sahˬ boꞈ dzaw goˇ taˬ˗euˬ Aˬpawˇluˆ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh.—Gʼaˬkʼehˇ 18:24-26.

5. Luˇkaꞈ 10:38, 39, 42-ahˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

⁵ Yeˬsuˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ. Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ Paˬliˬsehˇ deuˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗awˇ, pu kaˬ lehˆ kawˆ˗ahˇ mawˇ le kʼawꞈ maˬ ngehˬ cawˬ˗eu uˬ taꞈ, Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ jiˇ maˬ ja nehˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ teu loꞈ˗ehˇ maˬ jahˇ˗a. Zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ naꞈ suiˇ ni gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ mehˬ ngeh, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ mehˬ˗euˬ meh. b (Luˇkaꞈ 10:38, 39, 42-ahˇ gui.) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ meuˬ doe doe˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ bi oe˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 8:1-3) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ neh bi ehˇ nehˬ˗iˇ˗euˬ meh.—Yoˇhaˬ 20:16-18.

6. Pawˇluˆ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ taˬ˗eu nga?

⁶ Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ lehˇ ehˇ neh. Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ ‘tsawˇ mawˬ mawˬ laˇ˗euˬ zaˬ miˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ aˬ ma loꞈ˗ehˇ sawˇ˗awˬ. Zaˬ miˬ aˬ buˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ dmˇ ma loꞈ˗ehˇ sawˇ˗awˬ’ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 5:1, 2) Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ noeˬ dahˇ doe laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ nmˇ ngeuˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ beh beh˗euˬ deuˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma hawˇ˗eu aˬ piˬ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:5; 3:14, 15) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Pawˇluˆ neh Loˇmaˆ meuˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ jiˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw haw˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ jawˇ ni, aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ aˇ poeˬ baw dui dui miˇ˗a lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Loˇmaˆ 16:1-4, 6, 12; Piˇliˇpiˆ 4:3.

7. Aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ paˇ ja sawˇ˗eu lehˇ gʼeh nga?

⁷ Heu gaˇ keuˆ ni jaˇ sawˇ keuˆ laꞈ ngeh, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ zaˬ yo aˬ li deuˬ taꞈ˗ehˇ teˬ dzehˬ˗eu lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ tiˬ gaˇ˗iˬ maˬ ya mawˇ˗a siˬ. Gaˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗awˇ nui ma jeˇ lo ni gʼeh˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗awˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni leh jeh˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui ya gʼoˆ shaw˗eu gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ na jaˆ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ uˬ boeˬ aˬ jeˬ miˇ neh bi boeˬ˗eu nga? Zaˬ yo aˬ li deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, hawˇ˗eu caw ba˗eu deuˬ bi geuꞈ˗eu meh. Teu naˇ, mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ?

8. Eˇpeˇsu 5:23-ahˇ haw ngeh, mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ ngaˇ laˬ?

⁸ Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ ngaˇ laˬ? Maˬ, maˬ pyeuꞈ˗a. Yeˬsuˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ aˇ muˇ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 5:23-ahˇ gui.) Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ kʼoeˇ taˆ uˆ lahˇ˗eu  baoˬ jaˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ aˬ ma˗euˬ uˬ duˬ maˬ pyeuꞈ˗a, uˆ lahˇ˗eu baoˬ maˬ jaˆ˗a. (Eˇpeˇsu 6:1, 2) Kʼoeˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jiˇ dui dui baw˗eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 5:12; Heˬbyehˇ 13:17) Aˬ da aˬ ma nehˬ˗ehˇ maˬ paˇ jawˇ ni tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ tawˇ neh? Aˬ yawꞈ aˬ da aˬ ma hawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ yaw zeu baw luꞈ meh siˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu gʼaˬ naˇ, mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ˗euˬ uˬ duˬ jiˇ pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ Ka li meh.

9. Tiˬ poˆ na mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh uˬ boeˬ ya boeˬ˗eu nga?

⁹ Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ bi mehˬ˗awˇ bi sheuˬ gʼeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ kawˬ˗aˬ heu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ maˬ biꞈ taˬ˗aˬ. (1 Tiˆmoˇseˬ 2:12) Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ jeˬ aˬ yawꞈ yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ bi baw˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬsuˇ˗ahˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗euˬ uˬ duˬ bi pyeuꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jiˇ aˬ yawꞈ jeˬ aˬ yawꞈ yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ bi baw mawꞈ˗eu miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ poˆ na mehˇ nmˇ zaˬ mi aˬ buˇ deuˬ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ mˇ paˬ˗ehˇ tsaˬ laˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ uˬ boeˬ ya boeˬ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. c (1 Gawˇliˬtu 11:4-7) Yeˬhawˇbaˬ heu loꞈ˗ehˇ bi jahˇ˗eu heu naˇ, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ zaˬ yo aˬ li deuˬ taꞈ˗ehˇ teˬ dzehˬ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗a. Teu naˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh ehˇ taˬ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu lehˇ bi mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui nymˇ sahˇ aˬ da hawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ aˬ geu tiˆ˗ahˇ keuˆ ni jaˆ˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.

10. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ baˬ da neh zahˇ jahˇ doˆ mawꞈ laˇ nya˗eu nga?

¹⁰ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Ka li˗ahˇ gaˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ  a nehˬ taˬ˗euˬ “yawˇ” deuˬ˗ahˇ jiˇ gaˬ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 21:15-17) Teu miˇ neh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ aˬ da pyeuꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ, zahˇ jahˇ doˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ naˇ, aˬ yawꞈ jiˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ, zahˇ jahˇ doˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ ma lehˇ noeˬ laˇ nya meh. Tiˬ gʼaˬ na naˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dah zaˇ noeˬ tsehˆ caw nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ zahˇ jahˇ doˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ ma lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ ngaˇ laˬ?

11. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ hawˇ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga?

¹¹ Pawˇluˆ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ hawˇ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ duˇ leˇ˗eu jeˬ tiˬ jeˬ na jaˆ meh lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 3:4, 5) Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ nymˇ sahˇ aˬ da˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ bi naˇ haˬ mawꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ bi naˇ haˬ mawꞈ˗eu meh.(Gawˇlawˇsehˇ 3:20) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ hawˇ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ˗eu deuˬ˗euˬ nui jah ziꞈ ni bi ngehˬ gʼeh mawꞈ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, nui ma paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ jiˇ bi ngehˬ gʼeh mawꞈ˗eu  meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ muiˬ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ˗eu deuˬ shaˬ zahˬ jaˆ ngeh ya caw ba nehˬ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 2:15-17) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ hawˇ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ˗ahˇ aˬ cawˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ mˇ caw ni caw ba nehˬ gaˇ noeˬ tmˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ boꞈ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ” mˇ lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 4:6.

12-13. Loˇmaˆ 7:2-ahˇ haw ngeh, nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ hawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ aˬ joˆ˗ehˇ beu gaˇ˗eu nga?

¹² Ehˇ kʼawꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ hawˇ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ beu gaˇ dui dui˗eu tiˬ jeˬ na jaˆ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ daˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na iˬ baˇ mˇ˗awˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ maˬ mˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh bi˗iˇ doˆ˗eu meh. —1 Gawˇliˬtu 5:11-13.

¹³ Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ˗ahˇ jiˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ aˬ kawˬ˗aˬ tiˬ jeˬ na bi nehˬ taˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ˗ahˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ bi mˇ caw˗eu zahˇ jahˇ doˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 7:2-ahˇ gui.) Yaw jeˬ ma jeˬ, nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ zaˬ˗ahˇ naˬ liˬ aˇ myaˆ laꞈ˗ahˇ bi gʼoꞈ laˇ˗eu lehˇ ngehˬ tsehˆ ehˇ tsehˆ taˬ nya˗awˇ, zaˬ gʼaˬ maˬ mˇ caw naˇ nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ zaˬ˗ahˇ mehˬ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ meh. (Eˇpeˇsu 6:1) Kʼoeˇ naˇ nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ iˇ kahˇ laꞈ kʼoeˇ zahˇ maˬ jahˇ doˆ mi naˆ˗ehˇ miˬ zaˬ˗ahˇ jeˬ hu ngehˬ cawˬ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ “tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ” tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. d—Maꞈtehˬ 19:6.

14. (a) Maˬkuˆ 10:45-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˇ muˇ˗euˬ uˬ duˬ bi pyeuꞈ˗euˬ heu naˇ aˬ jeˬ miˇ neh tsaˬ leˇ˗eu nga? (b) Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ jaˆ˗eu nga? (“ Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ˗euˬ gaˇ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)

¹⁴ Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ neh zeuˇ˗euˬ meh. (Maˬkuˆ 10:45-ahˇ gui; Gʼaˬkʼehˇ 20:28; 1 Gawˇliˬtu 15:21, 22) Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˇ muˇ˗euˬ uˬ duˬ bi pyeuꞈ˗eu heu naˇ tsaˬ dui dui leˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ duiˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ shiˇ dah˗euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ yawˬ jiˇ na luꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˇ muˇ yawˬ muˇ na luꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ jeˬ bi jahˇ˗eu lehˇ zahˇ jahˇ doˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ˗awˇ, teu˗ahˇ mˇ caw ni ka tiˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jiˇ jaˆ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:2) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ zahˇ jahˇ doˆ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu meh.—Eˇpeˇsu 5:29.

15-16. Aˬ dui mehˇ nmˇ Maˇliˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ Beˇjaˬmiˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?

¹⁵ Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ bi haw piˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu heu naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ gʼawˬ mya gʼaˬ jiˇ Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Maˇliˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu meh. Maˇliˬ ehˇ˗eu “Ngaˬ˗ahˇ nymˇ sahˇ aˬ ma hawˇ˗eu aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ˗eu heu naˇ aˇ poeˬ baw˗eu lehˇ miˇ˗a. Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh nymˇ sahˇ aˬ da hawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ uˆ moˆ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu gʼaˇ duˬ, ya leh jeh dui dui miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ ngaˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ nehˬ laꞈ˗awˇ, ngaˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu miˇ neh maˬ gaˇ˗a siˬ. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ shaˬ nya.”

¹⁶ Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ naˇ, uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ gʼoˆ shaw taˬ˗euˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Eˬgaˬlamˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ Beˇjaˬmiˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya siˬ˗euˬ ma. Kʼoeˇ naˇ ngaˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ ya poˆ tseˇ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya tsaꞈ gaˬ˗eu, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya mehˬ˗eu lehˇ jiˇ ya siˬ˗euˬ ma. Ngaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ mˇ˗eu gaˇ teu naˇ aˇ poeˬ baw dui dui meh lehˇ noeˬ miˇ˗a.”

17. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh uˬ duˬ bi geuꞈ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh yaw zeu baw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁷ Aˬ dui zaˬ yo aˬ li hawˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ maˬ ehˇ, nymˇ sahˇ aˬ da hawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh uˬ duˬ bi pyeuꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗awˇ yaw zeu baw naˇ, aˇ muˇ muˇ lah ni mehˬ bawˬ gm˗awˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh. Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Ja ceuˬ 150:6.