1. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tahˬ puˬ˗eu nga?

 Nymˬ˗mˇ nawˇ shaˬ dui dui˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ de laˬ? Nawˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na baˬ da neh nui ma cawˆ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Yaˬkoˆ 3:2) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ luꞈ˗eu miˇ neh gaˇ mˇ cawˬ deuˬ neh maˬ ehˇ, sahˬ boꞈ dzaw cawˬ deuˬ neh maˬ ehˇ, cehꞈ lehꞈ ka niˇ gʼa laˇ gaˇ ya daˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (1 Beˬtuˆluˆ 4:3, 4) Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ aˬ dui mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ gaˇ maˬ ehˇ, aˬ dui˗euˬ nui jah aˬ cawˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ gaˇ maˬ ehˇ, laˆ tsoeˬ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Maꞈtehˬ 10:35, 36) Aˬ dui aˇ dzehˬ˗ehˇ shaˬ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ naˇ, gʼaˬ juˬ laˇ˗awˇ maˬ paˇ leh jeh mawꞈ ni kʼawꞈ pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ geu jeˬ lehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, deuˆ gʼaˬ nya ni Yeˬhawˇbaˬ zaˬ siˬ nui gahˇ hawˇ˗eu kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ nya meh.

2. Loˇmaˆ 15:4-ahˇ haw ngeh, Jaˇliꞈ gui˗eu heu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya˗eu nga?

² Maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ shaˬ dui dui˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ deuˆ gʼaˬ nya˗euˬ gaˇ kawˆ Yeˬhawˇbaˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ duꞈ yawˇ ni bi boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ nga? Aˬ dui bi dzaw geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ bi boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 15:4-ahˇ gui.) Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ gui ngeh tiˬ jawˇ nui ma saˇ laˇ˗awˇ, noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jiˇ mawˇ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, kʼaˇ gui maˬ gui gui˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ geuꞈ nya˗a. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ gaˇ keuˆ ni ya gui˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ laˆ piˇ˗eu gʼaˇ duˬ caw ba˗eu jeˬ loˬ luꞈ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Aˬ dui heu 4 jeˬ˗ahˇ jahˇ nya˗eu meh. (1) Guiˬ lahˬ shaˇ. (2) Noeˬ mawˇ haw. (3) Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. (4) Mˇ caw˗eu, heu deuˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui heu 4 jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ  jeˇ ahˇ nga lehˇ ja sawˇ ma. b Kʼoeˇ naˇ aˬ dui sahˬ paˬ Daˬbiˇ hawˇ˗eu gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ heu 4 jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya nga lehˇ ja sawˇ ma.

3. Jaˇliꞈ maˬ gui mi naˆ˗ehˇ aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga, aˬ jeˬ miˇ neh?

³ (1) Guiˬ lahˬ shaˇ. Jaˇliꞈ maˬ gui mi naˆ˗ehˇ yawˬ ha neh ya gui˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya shaˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ˗ahˇ laˆ piˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nui noeˬ nui duˇ loˬ luꞈ naˇ, gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ poˆ mawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ.—Piˇliˇpiˆ 4:6, 7; Yaˬkoˆ 1:5.

4. Aˬ dui Jaˇliꞈ gui gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

⁴ (2) Noeˬ mawˇ haw. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu noeˬ mawˇ haw nya˗eu jeˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gui ngeh, yaw dehꞈ dehꞈ lehˇ bi gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ gaˇ kawˆ teu˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ noeˬ mawˇ haw. Aˬ yawꞈ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ neh shaˇ noeˬ haw. Aˬ yawꞈ neh mawˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mawˇ nya ni hawˇ˗eu aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya ni leh jeh. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ dui Jaˇliꞈ gui gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za meh.

5. Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ nga, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya˗eu nga?

⁵ (3) Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui neh gui˗euˬ jeˬ teu yawˬ ha nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ gaˇ ehˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, gaˇ kawˆ kawˆ lah ni aˬ joˆ˗ehˇ tsoˆ tawꞈ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Maˬ shaˇ noeˬ maˬ shaˇ sawˇ ni gui˗eu teu naˇ, aˇ baˇ dawˆ tsaꞈ niˇ gʼa˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ dawˆ tsaꞈ ni haw haw˗ehˇ jawˇ gaˇ duˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ haw haw˗ehˇ jawˇ neh˗aˬ, aˇ baˇ teu aˬ jeˬ˗euˬ aˇ baˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ siˬ laˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ neh gui naˇ, aˇ baˇ teu aˬ jeˬ˗euˬ aˇ baˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ dawˆ tsaꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nya˗eu meh. ‘Nymˬ˗mˇ ngaˇ gui luꞈ˗eu gaˇ kawˆ heu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ heu gʼaˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ piˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga? Ya siˬ˗eu gaˇ kawˆ heu naˇ ngaˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?’

6. Aˬ dui ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh ya mˇ caw˗eu nga?

⁶ (4) Mˇ caw. Ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ mˇ caw˗eu deuˬ naˇ, kʼaˇ shuiꞈ kʼoeˇ taˆ nymˇ tsoˆ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ leh jeh dui dui˗awˇ tsoˆ˗euˬ kʼawꞈ, jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ ngeh, iˇ cuꞈ huiˬ le ngeh, coˬ iˇ˗eu miˇ neh tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗a. (Maꞈtehˬ 7:24-27) Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui leh jeh˗awˇ guiˬ lahˬ shaˇ kʼawꞈ, noeˬ mawˇ haw kʼawꞈ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ kʼawꞈ, ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ maˬ mˇ caw˗iˇ naˇ yawˬ ngehꞈ yawˬ kuˬ tehꞈ meh. Shaˬ zahˬ hawˇ˗eu kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ uˬ taꞈ, nui jah˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ ngeh coˬ˗iˇ yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ mˇ caw naˇ, yaw gahˇ gahˇ lehˇ noeˬ tsehˆ nya˗awˇ, nui ma saˇ laˇ˗eu uˬ taꞈ, nui jah ziꞈ dah ni gʼeh laˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18) Nymˬ˗mˇ aˬ dui neh ja sawˇ laꞈ˗euˬ heu 4 jeˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ sahˬ paˬ Daˬbiˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya nga lehˇ haw kaˇ˗euˇ.

7. Nymˬ˗mˇ aˬ dui aˬ suˇ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

⁷ Cawˬ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na nawˬ˗ahˇ puiˬ nehˬ laꞈ haw mehˬ laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ Daˬbiˇ˗euˬ gaˇ kawˆ nawˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui meh. Aˬbaˇsaˬloˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da Daˬbiˇ˗ahˇ puiˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ aˬ da˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ lu geuꞈ˗eu leh jeh˗eu meh. —2 Saˬmeuˬlaˆ 15:5-14, 31; 18:6-14.

8. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za ni aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

⁸ (1) Guiˬ lahˬ shaˇ. Aˬ dui maˬ gui mi naˆ˗ehˇ aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ yaw doeˇ jahˇ laˇ ngeh nui ma laꞈ  kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ dzawˇ neh. (Ja ceuˬ 6:6-9) Kʼoeˇ naˇ, shaˬ zahˬ teu˗ahˇ laˆ piˇ nya˗eu Jaˇliꞈ zahˇ poˆ mawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhewˇbaˬ˗ahˇ shaˇ.

9. Aˬbaˇsaˬloˬ Daˬbiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗euˬ nga?

⁹ (2) Noeˬ mawˇ haw. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ gui luꞈ ngeh sahˬ paˬ Daˬbiˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh luꞈ paˬ nga lehˇ noeˬ mawˇ haw. Daˬbiˇ˗euˬ aˬ li Aˬbaˇsaˬloˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ nui gaˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, gʼawˬ mya kʼoꞈ leh jeh˗euˬ meh. (2 Saˬmeuˬlaˆ 15:7) Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, Aˬbaˇsaˬloˬ Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ kʼahˬ doe ni tsawˇ haˬ deuˬ pyehˬ gʼeh˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ paw pyawˬ˗eu deuˬ˗ahˇ bi laˆ uiˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Daˬbiˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ˗awˇ, nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Aˬhiˇtawˇpeˬlaˇ˗ahˇ jiˇ Daˬbiˇ˗ahˇ puiˬ ni meh juiˇ juiˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, Aˬbaˇsaˬloˬ yawˬ haˇ yawˬ ha sahˬ paˬ geuꞈ leˇ˗awˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu Daˬbiˇ˗ahˇ kʼawꞈ, sehꞈ˗eu lehˇ leh jeh˗eu meh. (Ja ceuˬ 41:1-9) Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ Daˬbiˇ siˬ nya˗awˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ neh cehˆ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, Aˬbaˇsaˬloˬ˗euˬ yehˇ hawˇ˗eu Daˬbiˇ˗euˬ yehˇ deuˆ ceh ceh˗euˬ meh. Teu ngeh Aˬbaˇsaˬloˬ paw guiˇ deuˆ smˇ˗awˇ, Aˬbaˇsaˬloˬ aˬ yawꞈ jiˇ bi sehꞈ˗euˬ meh.

10. Daˬbiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu nga?

¹⁰ Teu ngeh yamˬ˗ahˇ Daˬbiˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ paˬ nga lehˇ noeˬ mawˇ haw. Daˬbiˇ Aˬbaˇsaˬloˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗awˇ, Aˬhiˇtawˇpeˬlaˇ˗ahˇ jiˇ nui ma taˬ dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nyiˬ gʼaˬ luꞈ Daˬbiˇ˗ahˇ puiˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Daˬbiˇ˗ahˇ nui ma laˆ cawˆ nehˬ dui dui˗awˇ, sehꞈ˗eu lehˇ kʼawꞈ jawˬ˗eu meh. Teu miˇ neh, Daˬbiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ maˬ jah coeˇ ni kʼawꞈ pyeuꞈ laˇ nya˗awˇ, Aˬbaˇsaˬloˬ paw pyawˬ iˇ˗euˬ maˬ siˬ lehˇ noeˬ nya meh. Teu ngeh Daˬbiˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ mawˇ gaˇ cehˆ byoˆ mawꞈ laˇ nya˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ nui ma gʼaˬ baˬ laˇ˗awˇ, maˬ paˇ leh jeh mawꞈ ni kʼawꞈ pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Daˬbiˇ toˆ˗ehˇ maˬ jahˇ˗aˬ. Aˬ yawꞈ shaˬ zahˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh?

11. Daˬbiˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ piˇ˗euˬ nga?

¹¹ (3) Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ “Daˬbiˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ piˇ nya˗euˬ nga?” lehˇ naˇ haˬ. Daˬbiˇ tiˬ jeˬ˗iˬ shaˇ noeˬ˗eu maˬ doˆ gaˇ keuˆ ni maˬ tsawˬ guˆ˗iˇ˗aˬ. Yaw muiˬ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗euˬ gaˇ maˬ noeˬ tsehˆ˗aˬ. Aˬ yawꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ mˇ tsaˬ maˬ siˬ gaˇ keuˆ ni maˬ guˆ˗aˬ. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ shaˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ yaw kawˇ ma˗ehˇ mˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nui ma cawˆ dui dui luꞈ kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ maˬ jah coeˇ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ haw˗eu uˬ taꞈ, nui ma naˇ naˇ˗ehˇ jiˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ nui ma taˬ daˆ leꞈ˗euˬ meh.

12. Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗euˬ nga?

¹² Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? Aˬ dui poˆ tseˇ haw naˇ Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ lehˇ ya siˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 3:1-8-euˬ gaˇ kawˆ uˬ dzah) Daˬbiˇ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Daˬbiˇ˗ahˇ deuˆ piˇ haw piˇ nehˬ˗eu Daˬbiˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ˗eu meh.

13. Tiˬ gʼaˬ na aˬ dui˗ahˇ nui ma laˆ cawˆ laˇ ngeh, Daˬbiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? (Maꞈtehˬ 18:15-17)

¹³ (4) Mˇ caw. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˇ Daˬbiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?’ lehˇ naˇ haˬ. Aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ taˆ lehˇ laˆ piˇ˗eu loˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ yawˇ yawꞈ haw˗awˇ, Maꞈtehˬ yaw huiˬ 18 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ do lehˇ maˬ ngeuˇ naˇ gaˇ jaw jaw jaw˗ehˇ kʼawꞈ ya zmˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 18:15-17-ahˇ gui.) Ehˇ kʼawꞈ nui ma tehꞈ˗ehˇ geuꞈ˗awˇ noeˬ tsehˆ˗eu maˬ ya tehˬ˗a. Shaˬ zahˬ˗ahˇ laˆ piˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ nui saˇ hawˇ˗eu nui gahˇ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ. Cawˬ deuˬ˗ahˇ maˬ jah coeˇ ni taˬ gʼeh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ. (Dawˬdaˬ 17:17) Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu meh.—Dawˬdaˬ 3:5, 6.

14. 2 Tiˆmoˇseˬ 1:12-16; 4:6-11, 17-22 Jaˇliꞈ aˬ deuˆ heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh ngeh yamˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu nga?

¹⁴ Nawˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ neh laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ  ya daˬ luꞈ de laˬ? Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ tsoeˬ taˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ byah tiˬ loꞈ ni maˬ mˇ nya˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ nawˇ 2 Tiˆmoˇseˬ 1:12-16; 4:6-11, 17-22-ahˇ gui naˇ gʼaˬ za dui dui laˇ˗eu yaw duˬ baw meh. c Pawˇluˆ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ˗ahˇ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ ngeh boꞈ˗euˬ meh.

15. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ shaˇ nya˗eu nga?

¹⁵ (1) Guiˬ lahˬ shaˇ. Aˬ dui Jaˇliꞈ heu deuˬ˗ahˇ maˬ gui mi naˆ˗ehˇ yawˬ ha puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, nui ma laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ noeˬ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗awˇ, kʼaˇ ngeuˇ˗eu jeˬ duꞈ yawˇ ni ya dzawˇ nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Pawˇluˆ neh ya puˬ˗euˬ shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh yawˬ ha puˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ mawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ.

16. Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga?

¹⁶ (2) Noeˬ mawˇ haw. Pawˇluˆ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ˗awˇ shaˇ noeˬ haw. Pawˇluˆ Loˇmaˆ meuˬ˗euˬ tawˬ˗ahˇ uˆ luꞈ˗eu meh. Yaw beh jiˇ uˆ haw˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ heu poˆ naˇ, aˬ yawꞈ ya shiˇ˗eu duˬ laˇ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ tiˬ deuˬ na jiˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ miˇ neh nymˬ˗mˇ Pawˇluˆ gʼaˬ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ahˇ ni juˆ lehˆ ni pyeuꞈ luꞈ˗eu meh.—2 Tiˆmoˇseˬ 1:15.

17. Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu nga?

¹⁷ Pawˇluˆ˗ahˇ Ka li zaˬ maˬ pyeuꞈ laˇ law nmˇ˗aˬ, heu loꞈ˗ehˇ maˬ bi nyehꞈ˗a lehˇ kʼawꞈ noeˬ leˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ Aˬshaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ nui ma naˇ˗awˇ, nui ma maˬ paˇ taˬ ni kʼawꞈ pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Pawˇluˆ toˆ˗ehˇ maˬ gʼeh˗aˬ. Pawˇluˆ aˬ jeˬ miˇ neh cawˬ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ meh lehˇ jah daˆ leꞈ˗euˬ meh.

18. Pawˇluˆ shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ piˇ˗eu nga?

¹⁸ (3) Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ “Pawˇluˆ shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ piˇ˗euˬ nga?” lehˇ naˇ haˬ haw. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ ya shiˇ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za ni jahˇ˗eu heu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nehˬ paˬ nga lehˇ paˇ leh jeh˗eu uˬ taꞈ, tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ Miˬyehˇ˗ahˇ gʼoe˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:3) Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ noeˬ˗ehˇ jawˇ ngeh to˗aˬ, nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba luꞈ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Pawˇluˆ Jaˇliꞈ˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ pyehˆ tseˇ daˆ leꞈ˗euˬ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:16, 17; 4:13) Teu naˆ maˬ tseˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ maˬ byehˇ dzeh˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ gaˇ mˇ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh.

19. Yeˬhawˇbaˬ Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗euˬ nga?

¹⁹ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ ya daˬ meh lehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ nehˬ taˬ dzeuˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 21:11-13) Yeˬhawˇbaˬ Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 4:17) Yeˬhawˇbaˬ Pawˇluˆ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ dui dui˗eu baˬ da neh laꞈ sawˬ za˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ kamˬ nehˬ˗awˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu cawˬ deuˬ neh jiˇ Pawˇluˆ˗ahˇ bi caw ba˗euˬ meh.

20. Loˇmaˆ 8:38, 39-ahˇ haw ngeh, aˬ dui Pawˇluˆ˗euˬ nui jah˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

²⁰ (4) Mˇ caw. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ. ‘Ngaˇ Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?’ Aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ˗eu miˇ neh Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ ya daˬ meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. (Maˬkuˆ 10:29, 30) Aˬ dui shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu uˬ taꞈ, yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ aˬ myah luꞈ ya jahˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za ni jahˇ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ aˬ myah luꞈ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ byehˇ dzeh˗a. Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ laˇ nya˗eu jeˬ tiˬ jeˬ˗iˬ jiˇ maˬ jaˆ lehˇ  jah ziꞈ nya meh.—Loˇmaˆ 8:38, 39-ahˇ gui; Heˬbyehˇ 13:5, 6.

21. Aiˬ hawˇ˗eu Hehˇteuˬ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ laˆ piˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

²¹ Aˬ dui aˬ geu jeˬ lehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ neh gʼaˬ yuˇ geuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Jaˬpaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu tiˬ gʼaˬ geuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Aiˬ tsawˇ haˬ uiˬ gaˇ ya tsaꞈ gaˬ˗iˇ gaˇ guˆ˗eu nui ma˗ahˇ Yawˇnaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh deuˆ gʼaˬ nya˗euˬ meh. Eˬdoˬniˇshaˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Hehˇteuˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ jiˇ, Luˇta˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh gʼaˬ za˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma aˬ da Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, Luˇta˗euˬ gaˇ kawˆ baˬ da neh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya mawꞈ laꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ mawꞈ laˇ˗euˬ meh.

22. Aˬ dui teˇ saˇ gui ahˇ taˬ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu “Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui jah˗ahˇ dzaw geuꞈ” lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

²² Aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ gaˇ poˆ mawˇ nya˗eu nga? Aˬ dui biˬdiˬoˬ deuˬ˗ahˇ haw nya˗awˇ, teˇ saˇ gui ahˇ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ naˇ haˬ nya˗eu uˬ taꞈ, “Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui jah˗ahˇ dzaw geuꞈ” lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ˗ahˇ jiˇ gui nya meh. d Ehˇ kʼawꞈ teu˗ahˇ maˬ haw maˬ gui mi naˆ˗ehˇ yawˬ ha˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗awˇ zmˬ˗iˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ poˆ mawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui gui luꞈ˗eu teu kawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ teu gʼaˬ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ˗awˇ ya shaˇ noeˬ haw˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga? Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ buˬ˗iˇ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? lehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ, kʼoeˇ naˇ yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ ya zmˬ˗iˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ laꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba paˬ nga lehˇ leh jeh˗eu heu neh guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ bi mawˇ.

23. Iˇsaˬyaˇ 41:10, 13-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jahˇ nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ nga?

²³ Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ˗ahˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Tiˬ poˆ na˗aˬ, shaˇ noeˬ˗eu maˬ doˆ ni kʼawꞈ pyeuꞈ laˇ nya meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:1) Ehˇ kʼawꞈ taˬ kʼahˬ lahˇ, taˬ guˆ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ luꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ dui coˬ˗iˇ ngeh jiˇ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maˇ laꞈ neh aˬ dui˗ahˇ gʼeu tuˇ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 41:10, 13-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗eu yaw duˬ baw˗awˇ, aˬ geu jeˬ lehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ neh maˬ kaˬ kamˬ daˬ coeˇ ni Jaˇliꞈ˗ahˇ neh gʼaˬ za˗eu yaw duˬ baw meh.