1. Aˬ dui tiˬ gʼaˬ na sahˬ paˬ Daˬbiˇ loꞈ˗ehˇ aˬ jeˬ naˇ haˬ nya˗eu nga?

 Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ nui ma saˇ lehˆ ni jawˇ mawꞈ˗eu meh. Noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ mawꞈ˗eu lehˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, tiˬ poˆ na aˬ dui noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ na sahˬ paˬ Daˬbiˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “Shaˬ zahˬ naꞈ˗eu heu hmˬ˗ahˇ ngaˇ, aˇ myah keuˆ ni paˇ ya daˬ ta. Uˬ ciꞈ nah gʼahˇ nui noeˬ shaˬ˗eu, aˇ myah keuˆ ni paˇ ya daˬ ta” lehˇ naˇ haˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nya meh.—Ja ceuˬ 13:2.

2. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

² Aˬ dui maˬ noeˬ shaˬ maˬ kʼahˬ lahˇ ni maˬ pyeuꞈ leˇ nya kʼawꞈ, aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi noeˬ shaˬ maˬ bi kʼahˬ lahˇ ni caw ba nehˬ˗eu tiˬ jeˬ na jaˆ meh. Aˬ dui aˬ dui˗ahˇ bi noeˬ shaˬ bi kʼahˬ lahˇ laˇ nya˗eu aˬ jeˬ jeˇ jaˆ nga lehˇ haw˗awˇ, aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu 6 jeˬ˗ahˇ jiˇ haw ma.

3. Aˬ dui˗ahˇ bi noeˬ shaˬ bi kʼahˬ lahˇ laˇ nya˗eu aˬ jeˬ nga? Aˬ dui gaˇ kawˆ teu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?

³ Aˬ dui˗ahˇ bi noeˬ shaˬ bi kʼahˬ lahˇ˗eu gʼawˬ mya jeˬ jaˆ meh. Tiˬ kawˆ na˗ahˇ aˬ dui tiˬ jeˬ na jahˇ nya kʼawꞈ, tiˬ kawˆ na˗ahˇ naˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jahˇ nya˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui yawˬ kʼoꞈ na luꞈ˗euˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ hawˇ˗eu mehˬ tsoeˬ˗euˬ aˇ poeˬ maˬ ehˇ, iˇ kahˇ ngaˬ poeˬ maˬ ehˇ, aˇ myaˆ ni bi jaˆ˗eu lehˇ maˬ jahˇ nya˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui gaˇ mˇ cawˬ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, sahˬ boꞈ dzaw cawˬ deuˬ aˬ dui˗ahˇ saˇ jaˇ maˬ ziꞈ ni maˬ ehˇ, dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ ni maˬ ehˇ, maˬ bi lawˬ haw laˇ˗eu lehˇ jiˇ  maˬ jahˇ nya˗a. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui jawˇ˗eu dawˬ peh˗ahˇ yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ maˬ bi pyeuꞈ laˇ lehˇ maˬ ehˇ nya˗a. Aˬ dui tsawˇ haˬ myaˬ tiˬ paˆ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ maˬ dehꞈ caw˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu miˇ neh, gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, miˇ tsaˬ heu siˬ˗euˬ miˬ yehˇ pyeuꞈ˗eu Saˬdaˬ tiˬ gʼaˬ na ‘shiˬ shaˬ jiˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu’ miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ maˬ mˇ˗a lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Maꞈtehˬ 13:22; 1 Yoˇhaˬ 5:19) Teu miˇ neh aˬ dui miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ tehꞈ˗ehˇ byah jiˇ taˬ˗euˬ gaˇ maˬ zahˬ leˇ.

4. Aˬ dui shaˬ dui dui˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh nya˗eu nga?

⁴ Aˬ dui shaˬ dui dui˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ga nuiꞈ taˬ˗awˇ jawˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui pyuˇ maˬ poˆ loꞈ nya gaˇ guˆ nya˗awˇ, tiˬ nah aˬ dui naˇ laˇ gawˇ laˇ˗awˇ gaˇ maˬ mˇ nya˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ gaˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu lehˇ kʼahˬ lahˇ nya˗eu uˬ taꞈ, lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ bahˬ gaˇ jiˇ guˆ nya˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ Saˬdaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ neh Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi deuˆ laˇ˗eu miˇ neh, aˬ dui gaˇ kawˆ teu pyeuꞈ laˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ maˬ siˬ lehˇ kʼahˬ lahˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui ‘Ngaˇ heu loꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu heu yaw lehˬ ngaˇ laˬ?’ lehˇ jiˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh.

5. Yeˬsuˇ “kʼahˬ taˬ lahˇ” lehˇ ehˇ ngeh aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

⁵ Aˬ dui Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “Kʼahˬ taˬ lahˇ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ lehˇ siˬ nya˗eu ma. (Maꞈtehˬ 6:25) Yeˬsuˇ aˬ dui tiˬ jeˬ˗ahˇ˗iˬ kʼahˬ maˬ ya lahˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga laˬ? Teu loꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Gaˇ hu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ dui dui kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ luꞈ˗a siˬ. b (1 Sahˬpaˬ 19:4; Ja ceuˬ 6:3) Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ maˬ taˬ nya gaˇ keuˆ ni aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi kʼahˬ lahˇ mawꞈ˗a. Toˆ˗ehˇ naˇ, aˬ dui noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ ngeh aˬ jeˬ jeˇ ya jahˇ˗eu nga?—“ Aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ ya jahˇ˗eu nga?” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.

6. Piˇliˇpiˆ 4:6, 7-ahˇ haw ngeh, aˬ dui˗ahˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

⁶ (1) Tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ guiˬ lahˬ shaˇ. Aˬ dui tiˬ jeˬ na˗ahˇ noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ luꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:7) Yeˬhawˇbaˬ “tsawˇ haˬ zaˬ maˬ noeˬ doˆ coeˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ” biꞈ˗eu heu neh, aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 4:6, 7-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nui saˇ oꞈ˗awˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ nya ni aˬ yawꞈ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ biꞈ nehˬ laꞈ meh.—Gaˬlaˬtiˆ 5:22.

7. Aˬ dui guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya shaˇ˗eu nga?

⁷ Aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ehˇ nehˬ nya˗awˇ, aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ˗eu, aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ jiˇ ehˇ nehˬ nya meh. Aˬ dui ya tahˬ puˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ laˆ piˇ nya nga siˬ lehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ zaˬ siˬ nui gahˇ shaˇ˗awˇ, teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ jiˇ shaˇ. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui gaˇ kawˆ teu˗ahˇ maˬ laˆ piˇ nya naˇ, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi noeˬ shaˬ maˬ bi kʼahˬ lahˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ. Aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw duˬ duˬ lehˇ ngehˬ˗ehˇ shaˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ naˇ haˬ nehˬ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ mawˇ shawˇ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ taˆ lehˇ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ laꞈ naˇ gʼaˬ taˬ baˬ siˬ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ yaw duˬ duˬ lehˇ bi shaˇ mawꞈ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, maˬ tsehˆ leˇ ni jiˇ bi shaˇ mawꞈ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 11:8-10.

8. Aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ ngeh aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ paˬ˗ehˇ gʼeh nga siˬ?

⁸ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ dzawˇ nehˬ ngeh, guiˬ lahˬ huiˬ˗eu dawˬ jiˇ ngehˬ  luꞈ˗uˇ. Nymˬ˗mˇ aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ kʼawꞈ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ leh jeh˗awˇ shaˇ noeˬ˗eu heu naˇ yaw muiˬ meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ dzawˇ nehˬ paˬ maˬ siˬ lehˇ gʼeh ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ‘Ngaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ’ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ tehꞈ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ meh lehˇ jah nya meh.—2 Laˬsaˬbaˬ 18:31; Loˇmaˆ 8:26.

9. Aˬ dui guˆ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁹ (2) Yawˬ ha˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ gʼoe. B.C. 8 heu kaˬ˗ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Aˬshuˇliˆ tsawˇ haˬ deuˬ deuˆ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nyehꞈ gʼeh gaˇ guˆ˗eu miˇ neh Iˇjiˇtuˆ˗ahˇ tahˬ shaˇ iˇ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 30:1, 2) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ kʼoeˇ taˆ luˬ˗iˇ seˇ˗iˇ˗eu jeˬ keuˆ le meh lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 30:7, 12, 13) Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬyaˇ˗ahˇ kʼehˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ guˆ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ bi ehˇ nehˬ˗iˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Ciˬ cuˇ ni jawˇ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ gʼoe ngeh, naw maꞈ gʼaˬ ahˇ laˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Iˇsaˬyaˇ 30:15.

10. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu lehˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ gʼeh ngeh mˇ mawˇ nya˗eu nga?

¹⁰ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ doˆ laꞈ nya˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui pyuˇ gʼawˬ mya ni biꞈ˗eu gaˇ za kʼawꞈ, gaˇ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ ya leh jeh˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ nya naˇ, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ de? Maˬ ngeuˇ naˇ, Saˇ kiˇ maˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ mˇ cawˬ tiˬ gʼaˬ na ngaˇ nawˬ˗ahˇ mawꞈ nya lehˇ ehˇ laˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ de? Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ aˬ dui˗ahˇ “Nawˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ tseˇ de laˬ Miˬyehˇ˗ahˇ tseˇ de laˬ” lehˇ ehˇ laˇ naˇ tawˇ neh, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ de? Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ noeˬ tsehˆ˗eu yaw shaˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗awˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:33; 10:37; 1 Gawˇliˬtu 7:39) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui Miˬyehˇ sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ caw gaˇ keuˆ ni aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma taˬ coeˇ miˇ˗a laˬ? lehˇ naˇ haˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.

11. Aˬ dui laˆ tsoeˬ˗eu laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ nui ma saˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ pyehˆ tseˇ nya˗eu nga?

¹¹ (3) Muiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, maˬ muiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, dzaw geuꞈ. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu lehˇ bi mawˇ laˇ˗eu gʼawˬ mya gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ ngeh yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ tsoeˬ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga lehˇ haw ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yuˇdaˆ˗euˬ saˇ naˇ kʼaˇ huiˬ˗eu hmˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ taˬ paˇ tsaꞈ gaˬ lehˇ ehˇ laˇ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ maˬ guˆ ni “Tsawˇ haˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu naˆ maˬ tseˇ, Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ nga maꞈ ya naˇ haˬ meh” lehˇ kʼaˬ duˬ ni ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 5:29) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ yahˬ caˆ neh bi juiꞈ kʼawꞈ maˬ guˆ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jawˇ paw jawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh maˬ naˬ leˇ ni laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 5:40-42) Saˬteˬpaˬ jiˇ ni bi sehꞈ˗eu lehˇ gʼeh ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma coꞈ ngehˇ ni gʼeh˗eu miˇ neh “aˬ yawꞈ˗euˬ myaˆ pyawˬ kʼoeˇ, mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ˗euˬ myaˆ pyawˬ˗ahˇ duˇ”˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 6:12-15) Aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh teu naˆ naˆ˗ehˇ nui ma saˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh meh.

12. 1 Beˬtuˆluˆ 3:14; 4:14-ahˇ haw ngeh, aˬ dui kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ ya daˬ kʼawꞈ, aˬ jeˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ nya˗eu nga?

¹² Gʼaˬ kʼehˇ deuˬ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ nya˗eu baoˬ za˗euˬ miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ jawˇ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 5:12-16; 6:8) Nymˬ˗mˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ nya˗eu baoˬ maˬ biꞈ nehˬ laꞈ kʼawꞈ, aˬ dui yaw muiˬ jeˬ mˇ˗euˬ baˬ da neh ya shaˬ ya zahˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ baoˬ biꞈ nehˬ laꞈ ma lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ kamˬ taˬ˗euˬ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 3:14; 4:14-ahˇ gui.) Aˬ dui mehˬ hu paw kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga lehˇ kʼahˬ lahˇ kʼahˬ lahˇ˗ehˇ  jawˇ ngeh to˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗awˇ aˬ dui˗ahˇ uˆ kaˬ uˆ lahˇ nya meh lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nymˬ˗mˇ aˬ dui kʼaˇ mˇ nya˗eu jeˬ mˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui gaˇ hu˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ nui ma ya taˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ “Naw maꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ maˬ ja gʼaˬ nya˗eu dawˬ hawˇ˗eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ, naw maꞈ˗ahˇ ngaˇ biꞈ ma” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗awˇ, “Naw maꞈ ziꞈ dah ni kamˬ coeˇ naˇ, dehꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za tehꞈ˗a” lehˇ jiˇ kamˬ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 21:12-19) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ shiˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ciˇ liˇ cawˇ lawˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ jiˇ noeˬ taˬ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

13. Aˬ dui nui ma suˬ saˬ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gʼoe˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?

¹³ Aˬ dui nui ma suˬ saˬ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gʼoe˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh jiˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu deuˬ naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ loꞈ˗ehˇ maˬ bi mˇ lehˬ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yuˇdaˆ sahˬ paˬ Aˬsaˬ uˆ lahˇ dahˬ beh laˇ ngeh, huiˬ dui dui˗eu guiˇ maꞈ deuˆ le ngeh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗euˬ miˇ neh guiˇ teu˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 14:9-12) Ehˇ kʼawꞈ teu naˆ maˬ tseˇ nyiˇ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ sahˬ paˬ Bawˬshaˬ deuˆ laˇ ngeh naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gʼoe ni Aˬshuˇliˆ˗euˬ guiˇ maꞈ˗ahˇ gʼoe˗iˇ˗euˬ meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 16:1-3) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ naˇ dui dui ngeh kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gʼoe˗aˬ.—2 Laˬsaˬbaˬ 16:12.

14. Aˬ dui sahˬ paˬ Aˬsaˬ neh mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

¹⁴ Aˇ dahˬ beh ngeh sahˬ paˬ Aˬsaˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗euˬ kʼawꞈ, aˇ nah naˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ paˇ puˬ le ngeh Yeˬhawˇbaˬ neh maˬ bi caw ba ni yawˬ haˇ yawˬ ha laˆ piˇ˗eu leh jeh˗eu meh. Haw gʼeh ngeh sahˬ paˬ Aˬsaˬ Aˬshuˇliˆ˗euˬ guiˇ maꞈ˗ahˇ tahˬ shaˇ˗iˇ˗eu heu naˇ yaw muiˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ muiˬ˗eu tehꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ bawˇlawˇpeh˗ahˇ kʼehˇ˗awˇ sahˬ paˬ Aˬsaˬ˗ahˇ “Nawˬ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ nawˇ maˬ gʼoe˗ehˇ, Suˇliˆ sahˬ paˬ˗ahˇ nawˇ laꞈ jeuˬ shaˇ˗euˬ miˇ neh, Iˇsaˬleˬlaˆ sahˬ paˬ˗euˬ guiˇ maꞈ deuˬ nawˬ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh cehˆ dzeuˇ˗euˬ meh” lehˇ bi ehˇ nehˬ˗iˇ˗euˬ meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 16:7) Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ maˬ gʼoe ni, shaˬ zahˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ yawˬ ha tehꞈ˗ehˇ laˆ piˇ nya ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha aˇ dzehˬ˗ehˇ nui kʼaˬ maˬ ya tsmˬ nga. Aˬ dui taˆ lehˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh kʼawꞈ, nui ma maˬ suˬ saˬ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh.

15. Aˬ dui Jaˇliꞈ gui ngeh aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁵ (4) Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ noeˬ taˬ. Aˬ dui nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, kʼaˆ kʼaˆ ni ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, Jaˇliꞈ aˇ deuˆ teu deuˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ noeˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui Jaˇliꞈ aˇ deuˆ teu deuˬ˗ahˇ gui taˆ˗ehˇ gui poˆ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, boꞈ taˬ˗awˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ gui nya meh. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇshuˆ˗ahˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ noeˬ tsehˆ mawꞈ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ teˇ saˇ aˬ za za˗ehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ ya gui meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ neh ya gui˗euˬ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh jiˇ maˬ bi guˆ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Yawˇshuˆ 1:8, 9) Aˬ dui noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, aˬ dui neh gui˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ naˇ aˬ dui˗ahˇ nui saˇ oꞈ nya ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh.—Ja ceuˬ 27:1-3; Dawˬdaˬ 3:25, 26.

16. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼoe nya ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗eu nga?

¹⁶ (5) Mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼoe nya ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗eu meh. Aˬ dui mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ ngeh, dawˬ mehˬ mehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ neh aˇ baˇ jahˇ byaˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu gaˇ neh jiˇ gʼaˬ za˗eu meh. (Heˬbyehˇ 10:24, 25) Aˬ dui noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ ngeh, aˇ muˇ  laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ya ja nehˬ ngeh, nui ma saˇ laˇ˗eu meh. Cawˬ deuˬ neh ngehˬ˗euˬ “dawˬ muiˬ” aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗awˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ bi noeˬ shaˬ maˬ bi kʼahˬ lahˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 12:25.

17. Heˬbyehˇ 6:19-ahˇ haw ngeh, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh nui saˇ oꞈ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹⁷ (6) Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗euˬ aˇ baˇ shawˇ jehˆ ni bi jaˆ. “Saˇ baoˬ maˬ bi luˆ˗iˇ nya ni shmˇ kuˆ seuˬ seuˬ ma neh gʼeu tehˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ” Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗euˬ gaˇ kawˆ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ heu jiˇ aˬ dui noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ ngeh nui saˇ biꞈ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:19-ahˇ gui.) Noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ maˬ jaˆ˗eu mehˬ hu paw Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ luꞈ˗uˇ. (Iˇsaˬyaˇ 65:17) Aˬ dui aˬ dui˗ahˇ shaˬ zahˬ bi mˇ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ˗eu nui saˇ oꞈ˗eu miˇ shuiꞈ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu aˇ baˇ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw. (Miˇkaˬ 4:4) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui yawˬ ha noeˬ tmˬ˗eu jeˬ aˬ cawˬ˗ahˇ ja nehˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗euˬ aˇ baˇ shawˇ jehˆ ni mawˇ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsaꞈ gaˬ˗awˇ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ mˇ luꞈ˗uˇ. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ “noeˬ tmˬ taˬ˗euˬ jeˬ keuˆ le”˗eu yaw duˬ baw meh.—Heˬbyehˇ 6:11.

18. Mehˬ hu paw aˬ dui aˬ jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu nga, aˬ dui teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗eu nga?

¹⁸ Miˇ tsaˬ heu siˬ aˇ saˬ saˬ˗eu ngehˬ˗ehˇ peh laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ dui˗ahˇ bi noeˬ shaˬ bi kʼahˬ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ jiˇ ngehˬ˗ehˇ myaˬ laˇ˗eu meh. 2021 kʼoꞈ˗euˬ, kʼoꞈ lah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ aˬ dui˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu heu neh shaˬ zahˬ teu deuˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗awˇ nui saˇ oꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Heu kʼoꞈ kʼoꞈ lah ni aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh “Ciˬ cuˇ ni jawˇ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ gʼoe ngeh, naw maꞈ gʼaˬ ahˇ laˇ tehꞈ˗a” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ jah˗eu lehˇ mˇ mawˇ luꞈ˗uˇ.—Iˇsaˬyaˇ 30:15.