1. Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ “gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu maˬ siˬ nya”˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mawˇ laˇ˗eu nga?

 Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ “gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu maˬ siˬ nya”˗a lehˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:1, 3) Aˬ dui dawˬ heu aˬ dui˗euˬ saˇ ka˗ahˇ maˇ diˇ pyeuꞈ luꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ nymˇ jiˇ yaw myaˬ lam jiˇ gʼawˬ˗eu baˬ da neh nymˇ jiˇ pyaˆ˗iˇ shaˆ˗iˇ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nui ma naˇ˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ maˬ za˗eu zaˬ deuˬ tehꞈ˗ehˇ gʼawˬ shaˇ shaˬ˗ehˇ dzeˇ laˇ˗eu meh. Nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu deuˬ kʼawꞈ ni maˬ siˬ nya˗eu tsawˇ haˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Nymˇ jiˇ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ ehˇ˗eu, “Aˬ da aˬ ma maˬ ehˇ, zaˬ deuˬ maˬ ehˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ ngehˬ cawˬ ni tiˬbiˬ, tehˇbeˬ˗leꞈ, naˬ gaˬ, biˬdiˬoˬ keˆ heu deuˬ˗ahˇ haw gaˇ mui gaˇ tehꞈ˗ehˇ kaꞈ gʼa˗eu miˇ neh, iˇ kahˇ tiˬ kahˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ luꞈ kʼawꞈ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ siˬ nya gaˇ duˇ˗eu meh.”

2-3. (a) Loˇmaˆ 12:10-ahˇ haw ngeh, aˬ dui aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ gaˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

² Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ gaˬ˗eu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ luꞈ˗eu deuˬ loꞈ˗ehˇ maˬ gʼeh mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. (Loˇmaˆ 12:2) Aˬ dui nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ gʼoeˇ law gaˬ law˗ehˇ jawˇ mawꞈ˗eu ma. (Loˇmaˆ 12:2-ahˇ gui.) Maˇ diˇ naˇ aˬ dui Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ dui gʼoeˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ ya gaˬ˗eu meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ gaˬ naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ mehˬ bawˬ gm ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh.—Miˇkaˬ 2:12.

³ Aˬ dui heu naˆ maˬ tseˇ gʼoeˇ nya gaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya nga lehˇ haw ma.

4. Doˆ˗iˇ˗eu 34:6-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ nga?

⁴ Jaˇliꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, “Miˬyehˇ˗aˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 4:8) Dawˬ heu dawˬ tehꞈ kʼawꞈ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ peh bi jiˆ leˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ teu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. Jaˇliꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, “gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ” meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 34:6-ahˇ gui.) Heu naˇ aˬ dui˗ahˇ lmˇ boˬ ni bi gʼeh laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ bi mawˇ laˇ˗eu meh.

5. Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗eu nga? Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

⁵ Doˆ˗iˇ˗eu 34:6-ahˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ peh bi jiˆ leˇ mawꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ dzaˇ˗i tiˬ jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Yaˬkoˆ 5:11) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ dui mˇ lehˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu heu meh. (Ja ceuˬ 51:1) Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ heu naˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ gaˇ tehꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ koeˇ ahˇ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ paˬ shaˬ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba˗iˇ ni laˆ noeˬ nehˬ gaˇ jiˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ mawꞈ dui dui˗eu meh. Aˬ ma pyeuꞈ˗eu deuˬ yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ teu naˆ maˬ tseˇ caw ba nehˬ mawꞈ ma lehˇ ehˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 49:15) Aˬ dui shaˬ zahˬ mˇ ngeh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ dui˗ahˇ caw ba ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 37:39; 1 Gawˇliˬtu 10:13 ) Aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ˗awˇ, nui pehˇ maˬ yuˇ taˬ˗eu heu neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nya˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:32) Kʼoeˇ naˇ mehˇ nmˇ deuˬ shaˬ ngeh zahˬ ngeh caw ba nehˬ˗eu heu jiˇ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ naˇ, aˬ dui aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu siˬ nya˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu jeˬ jiˇ pyeuꞈ meh.—Eˇpeˇsu 5:1.

6. Yawˇnaˆshaˬ hawˇ˗eu Daˬbiˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ gaˬ˗eu nga?

⁶ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ gʼoeˇ˗awˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ gaˬ˗eu cawˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Aˬ dui Yawˇnaˆshaˬ hawˇ˗eu Daˬbiˇ˗euˬ gaˇ kawꞈ˗ahˇ haw ma. Jaˇliꞈ˗ahˇ “Yawˇnaˆshaˬ gʼaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ dui dui˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ gaˬ˗eu loꞈ˗ehˇ Daˬbiˇ˗ahˇ gaˬ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 18:1) Teu ngeh Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ Sawˇluˆ˗euˬ jawˇ zaˇ˗ahˇ sahˬ paˬ bi geuꞈ laˇ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Sawˇluˆ Daˬbiˇ˗ahˇ myaˆ naˆ dui dui˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ leh jeh˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Sawˇluˆ˗euˬ aˬ li Yawˇnaˆshaˬ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ nui ma maˬ tsaˬ˗a. Yawˇnaˆshaˬ hawˇ˗eu Daˬbiˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ aˬ myah luꞈ cawˬ cawˬ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ caw ba daˆ leꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ meh.—1 Saˬmeuˬlaˆ 20:42.

7. Yawˇnaˆshaˬ hawˇ˗eu Daˬbiˇ aˬ jeˬ miˇ neh cawˬ pyeuꞈ nya paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga?

⁷ Yawˇnaˆshaˬ hawˇ˗eu Daˬbiˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ beu gaˇ˗eu jeˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ nyaꞈ gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ nya paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yawˇnaˆshaˬ hawˇ˗eu Daˬbiˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ aˇ kʼoꞈ smˬ tseˇ kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni beu gaˇ˗eu meh. Yawˇnaˆshaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ heu gʼaˬ ngaˇ taꞈ˗ehˇ gʼawˬ naˆ ni nyiˇ˗awˇ, puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ jiˇ yaw cuiꞈ miˇ neh maˬ dzoeˇ leˇ nya luꞈ nya lehˇ kʼawꞈ noeˬ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yawˇnaˆshaˬ teu loꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ˗a. Aˬ yawꞈ Daˬbiˇ˗ahˇ yaw zeu baw dui dui˗eu meh.

8. Yawˇnaˆshaˬ aˬ jeˬ miˇ neh Daˬbiˇ˗euˬ muiˬ˗eu cawˬ pyeuꞈ˗eu nga?

⁸ Yawˇnaˆshaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ myaˆ naˆ˗eu naˇ kʼawꞈ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ yawꞈ sahˬ paˬ Sawˇluꞈ˗euˬ aˬ li pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ sahˬ paˬ geuꞈ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ˗eu meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 20:31) Ehˇ kʼawꞈ Yawˇnaˆshaˬ taˬ aw˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ neh Daˬbiˇ˗ahˇ sahˬ paˬ bi geuꞈ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ gaˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Sawˇluˆ nui ma pehˇ dui dui meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, aˬ yawꞈ Daˬbiˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗euˬ meh.—1 Saˬmeuˬlaˆ 20:32-34.

9. Yawˇnaˆshaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ mˇ ceh ceh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw ngaˇ laˬ?

⁹ Yawˇnaˆshaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ Daˬbiˇ˗ahˇ mˇ ceh ceh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ haw˗a. Maˇ diˇ naˇ Yawˇnaˆshaˬ kaˆ beuˆ˗eu nya dui dui˗awˇ, kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu yehˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Sawˇluˆ aˬ yawꞈ nyaꞈ da zaˬ “kʼaˬ dzeˇ dzeˇ ma maˬ tseˇ kawˇ˗awˇ, aˇ laˬ jaˬ shiˇ maˬ tseˇ kʼaˆ meh” lehˇ tsawˇ myahˇ doˆ˗eu meh. (2 Saˬmeuˬlaˆ 1:22, 23) Teu miˇ neh Yawˇnaˆshaˬ aˬ yawꞈ aˇ naˆ ni kʼaˆ˗eu lehˇ kʼahˬ sehˇ jehˆ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˬ jahˇ˗aˬ. Aˬ yawꞈ Daˬbiˇ nehˬ˗ehˇ maˬ mˇ ceh ceh˗eu uˬ taꞈ, nui kʼahˇ maˬ shiˇ ni jiˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ yawꞈ Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh gaˇ ja ceuˬ nehˬ˗euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ, Daˬbiˇ Gawˇliˇyaˆ˗ahˇ sehꞈ gʼaˬ ngeh, Yawˇnaˆshaˬ Daˬbiˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ laˇ˗awˇ aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ gaˬ˗eu loꞈ˗ehˇ Daˬbiˇ˗ahˇ gaˬ nya lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼoeˇ nya gaˬ nya˗eu nga?

10. “Nui ma laꞈ kʼoeˇ keuˆ ni ziꞈ dah ni gaˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

¹⁰ Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ “tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ keuˆ ni ziꞈ dah ni gaˬ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 1:22) Gaˇ kawˆ heu aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ laˇ nya˗eu jeˬ maˬ jaˆ˗a. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ gaˬ˗eu meh. (Loˇmaˆ 8:38, 39) “Nui ma laꞈ kʼoeˇ keuˆ ni ziꞈ dah ni gaˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ, Gaˬliˇ dawˬ paw neh naˇ, “tiˬ li cawˬ ja˗eu jeˬ” hawˇ˗eu “aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ gʼaˬ shaˇ doˆ˗eu jeˬ”˗ahˇ bi noeˬ mawˇ laˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ ya leh jeh˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ nui ma laˆ cawˆ laˇ ngeh, aˬ dui “gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ oˇ˗awˬ. Naw maꞈ˗ahˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ neh gahˇ dzahˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ, yaw sahˇ Miˬyehˇ [muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ, MS] neh biꞈ˗euˬ nui ma tiˬ siˬ tehꞈ˗ehˇ taˬ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya˗eu loꞈ˗ehˇ jeˬ hmˬ  geuꞈ˗awˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ya mˇ caw˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:1-3) Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsaˬ leˇ dzoeˇ ni leh jeh naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ haw dzeuˇ nya laˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw laˇ˗eu meh.—1 Saˬmeuˬlaˆ 16:7; Ja ceuˬ 130:3.

11. Tiˬ poˆ na mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh shaˬ˗eu nga?

¹¹ Tiˬ poˆ na aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya siˬ nya ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ meh. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ jiˇ heu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ haw˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Iˇbawˇdiˇ hawˇ˗eu Suˇtuˆ Pawˇluˆ nehˬ˗ehˇ ‘laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ gaˬ doe˗iˇ ni, leh jeh dui dui’ ngeh, aˬ yawꞈ nyaꞈ yaw kaˬ gaˇ kawˆ jaˆ gaˇ maˬ duˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ jeˬ na baˬ da neh maˬ tsaˬ maˬ dzoeˇ leˇ nya ni gʼeh˗eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ “Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ laꞈ kʼoeˇ nui ma tiˬ gaˇ taꞈ˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Piˇliˇpiˆ 4:2, 3.

12. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼoeˇ nya gaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

¹² Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼoeˇ nya gaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga? Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw nya dzehˬ laˇ˗awˇ gʼoeˇ nya gaˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui aˇ kʼoꞈ baˬ da neh maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh dehꞈ laꞈ˗euˬ jeˬ baˬ da neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ya bi laˆ tsoeˬ laˇ˗a. Noeˬ miˇ˗a siˬ loˇ, Yawˇnaˆshaˬ hawˇ˗eu Daˬbiˇ aˇ kʼoꞈ 30 kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni kaˇ˗eu kʼawꞈ ni gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ nya gaˇ. Nymˬ˗mˇ aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu aˬ dui taꞈ˗ehˇ nyiˇ dzehˬ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ dui taꞈ˗ehˇ yuiꞈ dzehˬ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ suˇ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ nya nga lehˇ shaˇ noeˬ haw. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, “Ka li˗ahˇ jah˗eu tsawˇ haˬ cawˬ cawˬ gaˬ”˗eu lehˇ mˇ doˆ laꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—1 Beˬtuˆluˆ 2:17.

13. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ di ni maˬ gʼoeˇ˗eu nga?

¹³ Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ di ni ya gʼoeˇ gaˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ? Maˬ, maˬ ngeuˇ˗a. Maˇ diˇ naˇ tiˬ gʼaˬ na ya leˇ˗eu jeˬ aˬ dui nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu miˇ neh, aˬ dui aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ˗eu heu naˇ yaw lehˬ maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬsuˇ jiˇ ni gʼaˬ kʼehˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ “cawˬ” lehˇ kuˇ kʼawꞈ, Yoˇhaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 13:23; 15:15; 20:2) Toˆ˗ehˇ gʼeh kʼawꞈ, Yeˬsuˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ Yoˇhaˬ˗ahˇ mˇ muiˬ nehˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yaw  jeˬ ma jeˬ, Yoˇhaˬ hawˇ˗eu Yaˬkoˆ aˬ nyaꞈ nmˇ mˬ taˆ Miˇkʼahˬ˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu aˇ yaˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ “ngaˬ˗euˬ aˇ maˇ paw hawˇ˗eu aˇ caˇ paw bi nuiˇ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ ngaˇ tseˇ geuꞈ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ maˬ jaˆ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maˬkuˆ 10:35-40) Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ ya tseˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ yawˬ ha gʼoeˇ˗eu cawˬ˗ahˇ maˬ ya mˇ muiˬ nehˬ˗a. (Yaˬkoˆ 2:3, 4) Aˬ dui myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ tseˇ naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ tsaˬ maˬ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ bi doˆ laˇ nya˗eu meh.—Yuˇdaˆ 17-19.

14. Piˇliˇpiˆ 2:3-ahˇ haw ngeh, aˬ dui˗ahˇ aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ maˬ bi noeˬ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

¹⁴ Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ ahˇ naˇ maˬ mˇ ceh ceh˗eu uˬ taꞈ, yawˬ ha aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ jiˇ maˬ noeˬ˗a. Yawˇnaˆshaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ, aˬ yawꞈ Daˬbiˇ˗ahˇ myaˆ maˬ naˆ˗a. Daˬbiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ˗ahˇ lu geuꞈ laˇ nya lehˇ jiˇ maˬ noeˬ˗a. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yawˇnaˆshaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ mˇ ceh ceh˗eu gʼaˬ lehˇ maˬ ya haw˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ bym˗eu byehˆ˗eu jeˬ baˬ da neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ myaˆ maˬ ya naˆ˗a. Aˬ dui “tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗awˬ. Aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ maˬ gaˇ ma lehˇ noeˬ˗eu nui ma taˬ bi ahˇ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ mˇ caw mawꞈ˗eu ma. (Piˇliˇpiˆ 2:3-ahˇ gui.) Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba nya˗eu yaw muiˬ tiˬ jeˬ na ahˇ meh lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a. Aˬ dui aˬ myah luꞈ taˬ aw naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ˗ahˇ mawˇ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 12:21-25.

15. Aˬ dui Tehˇyaˬ aˬ ha ma zaˬ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?

¹⁵ Aˬ dui dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ nui gaˬ bi mˇ mawˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ dui loˬ˗eu jeˬ bi caw ba˗eu meh. 2019 kʼoꞈ, Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ “Nui gaˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ziꞈ” lehˇ ehˇ˗eu miˇ kʼahˬ˗euˬ mehˬ  bawˬ˗ahˇ neh gʼoꞈ laˇ luꞈ ngeh, zaˬ smˇ gʼaˬ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Tehˇyaˬ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ “Jawˇ nah dzeuˇ koꞈ nah˗ahˇ ngaˬ ha ma zaˬ daˬ yah naˬ duˬ˗ahˇ lawˬ liˬ yeuꞈ˗awˇ gʼoꞈ laˇ luꞈ ngeh, lawˬ liˬ tiˬ mawˇ coeˬ tahˬ leꞈ˗euˬ meh. Tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ laˆ naˇ˗euˬ miˇ maˬ gaˇ˗a siˬ. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ ha ma zaˬ˗ahˇ tsawˬ guˆ˗iˇ˗euˬ lehˇ miˇ˗a. Nga maꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ jahˇ˗eu shaˇ noeˬ˗eu maˬ doˆ ni lawˬ liˬ˗ahˇ neh oe ka˗awˇ, gaˇ ma gaˇ dzeˇ jawˇ˗euˬ ma. Teu gaˇ jawˇ luꞈ ngeh lawˬ liˬ tiˬ mawˇ naˬ leˇ˗awˇ, maˬ bi lehˬ maˬ bi ca laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ lawˬ liˬ˗ahˇ oe lehˇ kuˇ˗eu meh. Teu gʼaˬ naˇ huiˬ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ neh gʼoꞈ laˇ˗euˬ aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu Saꞈgʼoiˇdeˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ 5 gʼaˬ jiˇ lawˬ liˬ˗ahˇ neh oe ka˗awˇ ngaˬ ha ma zaˬ˗ahˇ haw le˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ ngaˬ ha ma zaˬ˗ahˇ byaˇ tawꞈ le ngeh, ngaˬ˗ahˇ ngoeˇ yoeˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu naˇ teu ngeh ngaˇ loˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ngaˇ maˬ gaˇ laˇ miˇ˗a lehˇ ehˇ nehˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ iˇ ni ngaˬ ha nehˬ˗ehˇ jawˇ cawˬ nehˬ˗euˬ meh. Naˇ gawˇ laˆ saˆ duˬ˗ahˇ˗euˬ lawˬ liˬ oe keuˆ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ iˇ ni jawˇ luꞈ˗a siˬ. Heu gaˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui ngaˇ lehˇ siˬ laˇ miˇ˗a. Gaˇ kawˆ heu pyeuꞈ laˇ˗euˬ taꞈ naˇ, ngaˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ mawꞈ dzehˬ laˇ nyaˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Nawˇ caw ba˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ ngeh, mehˇ nmˇ deuˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ nawˬ˗ahˇ caw ba laˇ˗euˬ aˬ geu ngeh˗a lehˇ noeˬ miˇ˗a siˬ loˇ?

16. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ ya gʼoeˇ ya gaˬ˗eu nga?

¹⁶ Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ jaˆ naˇ aˬ jeˬ muiˬ˗eu nga? Mehˇ nmˇ deuˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, aˬ dui gʼaˬ biꞈ nehˬ nya˗awˇ mehˇ nmˇ yaw kaˬ mehˬ bawˬ gm ni jiˇ caw ba nehˬ nya meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, heu naˇ nui ma dawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ mawꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, “gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu Aˬda pyeuꞈ˗awˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ ngehˬ gʼeh dah teˬ nehˬ laꞈ˗eu Miˬyehˇ” Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (2 Gawˇliˬtu 1:3) Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ heu naˆ maˬ tseˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼoeˇ nya gaˬ nya laˇ ni leh jeh luꞈ˗uˇ.