1. Gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ bi noeˬ mawˇ laˇ nya?

 Aˬ dui gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh, nahˬ yu ni gʼeh˗awˇ, lmˇ boˬ ni gʼeh˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ noeˬ keuˆ nehˬ˗awˇ, nui ma jeˇ lo ni gʼeh˗eu heu deuˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ muiˬ˗eu Saˬma liˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ bi noeˬ mawˇ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ tahˇ joe bi deh˗awˇ, shiˇ taw tehˬ ni bi diˬ˗awˇ ga gaˇ ya mawˇ ngeh, “gʼawˬ shaˬ haw gaˬ”˗awˇ nui gaˬ laꞈ kʼoeˇ neh caw ba nehˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 10:29-37) Yaw jeˬ ma jeˬ teu naˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ naˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu teu naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh meh. Kʼoeˇ naˇ, Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ yaw myaˬ paw neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh.

2. Gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

² Gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh aˬ dui˗ahˇ bi noeˬ mawˇ laˇ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ yaˇ kʼaˬ daˇ paˬ˗ehˇ gʼeh kʼawꞈ maˬ daˇ nehˬ˗eu heu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ Miˬyehˇ “Aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ geuˇ ni aˬ yawꞈ maˬ kʼehˬ maˬ kʼaˆ” nehˬ˗a lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 103:10) Ehˇ kʼawꞈ tiˬ poˆ na, Yeˬhawˇbaˬ mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗eu jiˇ baw˗eu meh.

3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

³ Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui naˇ haˬ˗eu jeˬ smˬ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu nga? Yaw kʼaˆ˗ehˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗eu jeˬ naˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ laˬ? Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Naˇ haˬ˗eu jeˬ teu˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ taˬ˗euˬ nga lehˇ haw ma.

4. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu nga?

⁴ Yeˬhawˇbaˬ nui gaˬ ahˇ˗eu miˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ “Miˬyehˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ myaˬ dui dui”˗eu meh lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ Pawˇluˆ Miˬyehˇ maˬ byah kuꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ mˬ taˆ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ biꞈ˗eu heu neh, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗euˬ lehˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Eˇpeˇsu 2:4-7) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ Daˬbiˇ ‘Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ kʼoeˇ taˆ muiˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh kʼaˇ beh taˬ˗euˬ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ kʼoeˇ taˆ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu nui ma jaˆ˗eu meh’ lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 145:9) Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh, gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ paˬ˗ehˇ tsaˬ laˇ ngeh aˬ myah luꞈ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ˗eu meh.

5. Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya laˇ˗euˬ nga?

⁵ Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ mawˇ gaˇ aˇ naˆ ni ya leˇ˗eu lehˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ maˬ oe mi naˆ˗ehˇ mˬ taˆ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda nehˬ˗ehˇ gʼawˬ mya heˇ kʼoꞈ jawˇ˗euˬ miˇ neh meh. (Dawˬdaˬ 8:30, 31) Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ aˬ joˆ˗ehˇ gaˬ nehˬ˗euˬ lehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 78:37-42) Teu miˇ neh Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ mehˬ˗eu meh.

6. Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw nya ni aˬ jeˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ zmˬ˗awˇ mehˬ˗eu nga?

⁶ Dzeuˇ yaꞈ˗euˬ kawˆ˗ahˇ Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ shaˬ aˇ naˆ ni gaˬ nya˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, byoˆ˗iˇ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ˗euˬ yaw jeˬ maˬ jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ zmˬ˗euˬ meh. Gaˇ kawˆ teu laꞈ kʼoeˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ iˇ kahˇ˗ahˇ neh doˆ˗iˇ˗awˇ, “kʼaˇ dehꞈ mawꞈ˗eu dehꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ zmˬ dzeh jiˇ˗euˬ meh.” (Luˇkaꞈ 15:13) Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ beˬ paˇ˗awˇ, nui ma nahˬ yu ni taˬ˗awˇ iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗euˬ nga? Yeˬsuˇ “Aˬ yawꞈ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ gʼoꞈ laˇ luꞈ ngeh neh, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ yawꞈ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ, gʼawˬ shaˬ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh cehˆ coeˬ coeˬ gʼeh˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ byaˇ cuꞈ˗awˇ ha˗eu laꞈ kʼoeˇ, mehˬ cuˇ cuˇ nehˬ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ daˬ maˬ laˆ ga nehˬ˗euˬ uˬ taꞈ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ lmˇ boˬ ni ha nehˬ˗euˬ meh. Aˬ li heu gʼaˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ yawꞈ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ yaw jeˬ ma jeˬ heu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu aˬ da˗ahˇ duˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ meh lehˇ yaw jeˬ ma jeˬ heu˗ahˇ neh bi siˬ laꞈ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 15:17-24.

7. Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu heu naˇ zaˬ siˬ nui gahˇ ahˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

⁷ Yeˬhawˇbaˬ nui gahˇ ahˇ dui dui˗eu Miˬyehˇ  pyeuꞈ˗eu miˇ neh, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ zaˬ siˬ nui gahˇ zmˬ ngeh, tiˬ jeˬ˗iˬ nui ma maˬ keuˆ˗eu loꞈ˗ehˇ zmˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Jaˇliꞈ˗ahˇ “mˬ˗ahˇ neh doˆ le˗euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ gaˇ kawˆ ya ehˇ naˇ” “gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu nui ma tiˬ byah ni ahˇ˗awˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ doˆ shaˇ doˆ laꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yaˬkoˆ 3:17) Nui gaˬ ahˇ˗eu aˬ da aˬ ma loꞈ˗ehˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ zaˬ deuˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ za˗eu loˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Ja ceuˬ 103:13; Iˇsaˬyaˇ 49:15) Aˬ dui maˬ byah kuꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ baˬ da neh noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ laˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ zaˬ siˬ nui gahˇ ahˇ˗eu miˇ neh, aˬ dui˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ paˬ˗ehˇ tsaˬ laˇ ngeh aˬ myah luꞈ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tsaˬ tsaˬ ni gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ yaw lehˬ bi mˇ gaˇ keuˆ ni gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ˗a.

8. Tiˬ poˆ na˗aˬ, mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?

⁸ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ diˇ daˬ˗ehˇ iˬ baˇ mˇ naˇ, aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nag? Pawˇluˆ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ “cawˬ taˬ cawˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 5:11) Mˇ lehˬ˗euˬ deuˬ iˬ baˇ maˬ noeˬ poˆ maˬ noeˬ paˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗eu meh. Teu naˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ uˆ kaˬ uˆ lahˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ deuˬ na˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu jeˬ heu naˇ Miˬyehˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw˗eu shaˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ toˆ˗ehˇ ngaˇ laˬ lehˇ haw kaˇ˗euˇ.

9-10. Heˬbyehˇ 12:5, 6-ahˇ haw ngeh, aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu jeˬ heu naˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

⁹ Aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ dui gaˬ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ “Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ paˇ ngeuˇ meh” lehˇ tsaꞈ gaˬ ngeh, aˬ dui nui ma cawˆ dui dui˗eu ma. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ gaˇ keuˆ ni jahˇ˗eu loˬ ngaˇ laˬ lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu jeˬ heu naˇ, maˇ diˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ laˬ? Euˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ mehˬ maˬ tsoˆ nehˬ naˇ, nui gaˬ maˬ ahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ nehˬ˗euˬ uˬ taꞈ, nui gahˇ maˬ ahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. (Dawˬdaˬ 13:24) Aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu jeˬ heu naˇ, maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ ni caw ba nehˬ nya ngaˇ laˬ? Euˬ. Aˬ dui huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ haw˗euˬ gʼawˬ mya gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ beˬ paˇ˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ gʼoꞈ laˇ˗eu loˬ nga lehˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ nya lehˇ ehˇ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 12:5, 6-ahˇ gui.

¹⁰ Yaw jeˬ ma jeˬ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yawˇ bo˗eu yaw sahˇ tiˬ gʼaˬ, yawˇ tiˬ mawˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ gaˇ haw mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ yawˇ teu mawˇ˗ahˇ laˆ saˆ taˬ˗eu gʼaˇ duˬ, yawˇ teu mawˇ˗ahˇ yawˇ baˬ maꞈ nehˬ˗ehˇ ya laˆ gʼawˬ taˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ yawˇ deuˬ˗aˬ, baˬ maꞈ maꞈ leˇ˗awˇ jawˇ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗ahˇ tiˬ mawˇ tehꞈ˗ehˇ bi jawˇ ngeh, maˬ sa maˇ sa˗ehˇ bi gʼeh leˇ˗awˇ, tsawˬ guˆ˗iˇ nya˗eu meh. Yawˇ bo˗eu yaw sahˇ teu gʼaˬ neh jahˇ˗euˬ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ yawˇ˗ahˇ kʼehˬ nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ laˬ? Maˬ, maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ yawˇ teu mawˇ˗ahˇ yawˇ baˬ maꞈ nehˬ˗ehˇ bi jawˇ naˇ, naˇ gawˇ teu yawˇ nui deuˬ˗ahˇ nyawˬ leˇ nya˗eu miˇ neh, yawˇ yawˇ maꞈ˗ahˇ uˆ kaˬ uˆ lahˇ˗eu gʼaˇ duˬ, yawˇ teu mawˇ˗ahˇ laˆ gʼawˬ taˬ˗euˬ meh.—Uˬduˬtahˬ˗eu 13:3, 4 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ.

11. (a) Aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗euˬ deuˬ jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu yawˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga? (b) Aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ jeˬ jahˇ nya˗awˇ, caw ba˗eu jeˬ aˬ gaˇ neh za nya˗eu nga?

¹¹ Aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗euˬ deuˬ naˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu yawˇ˗ahˇ duˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nui jah paw gʼaˬ baˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ cawˆ˗iˇ taˬ˗euˬ meh. (Yaˬkoˆ 5:14) Yawˇ tiˬ mawˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ ngeh yawˇ nui deuˬ˗ahˇ nyawˬ˗iˇ nya˗eu loꞈ˗ehˇ, iˬ baˇ mˇ˗euˬ gʼaˬ˗euˬ maˬ muiˬ˗eu nui noeˬ jiˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nyawˬ˗iˇ nya˗eu meh. Teu miˇ neh tiˬ poˆ na˗aˬ, iˬ baˇ mˇ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh ya teh doˆ˗eu meh. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ yawˇ yawˇ maꞈ˗ahˇ nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, iˬ baˇ mˇ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ, dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ nya ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗euˬ deuˬ nui jah ziꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ  nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ paˇ dmˬ deuˬ yuˇ˗awˇ gui˗iˇ nya˗awˇ, JW tiˬbiˬ jiˇ haw nya meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ huiˬ laˇ mahˇ laˇ gaˇ haw mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ muiˬ kʼoꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ nui noeˬ nui duˇ biꞈ nehˬ nya meh. Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh aˬ yawꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ lehˇ paˇ ha geuꞈ kʼoꞈ nya˗eu meh. b

12. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, iˬ baˇ mˇ˗awˇ maˬ noeˬ poˆ maˬ noeˬ paˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ hawˇ˗eu gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?

¹² Iˬ baˇ mˇ˗awˇ maˬ noeˬ poˆ maˬ noeˬ paˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu jeˬ heu naˇ, huiˬ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ “aˬ za za˗ehˇ” mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗eu meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. (Yeˬlaˬmiˇ 30:11) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw kaˬ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ cawˆ˗iˇ ni tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jahˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ poˆ na˗aˬ, mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui gaˬ hawˇ˗eu gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

13. Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗euˬ nga?

¹³ Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ Pawˇluˆ, iˬ baˇ mˇ˗awˇ maˬ noeˬ poˆ maˬ noeˬ paˇ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nehˬ˗euˬ nga lehˇ haw ma. Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ, yawˬ ha˗euˬ aˬ da˗euˬ miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗euˬ meh. Teu naˇ doeˇ dui dui˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ ngaˇ. Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ “Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ na, yawˬ ha aˬ da˗euˬ miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ na nehˬ˗ehˇ bahˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ, yawˬ ha aˬ da˗ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ gʼeh naˇ, bahˬ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu zaˬ miˬ zaˬ kʼoeˇ nyiˬ gʼaˬ luꞈ, sehꞈ nehˬ gaˇ ya daˬ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Uˬduˬtahˬ˗eu 20:11) Pawˇluˆ aˬ li heu gʼaˬ˗ahˇ sehꞈ˗awˬ lehˇ maˬ ehˇ nehˬ nya˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗awˬ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ li teu gʼaˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ deuˬ leˇ˗euˬ meh. Tiˬ gʼaˬ na aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ haw laˇ˗euˬ meh.—1 Gawˇliˬtu 5:1, 2, 13.

14. Pawˇluˆ Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗euˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ aˬ joˆ˗ehˇ gaˬ nehˬ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh? (2 Gawˇliˬtu 2:5-8, 11)

¹⁴ Aˇ nah naˇ Pawˇluˆ aˬ li teu gʼaˬ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ, dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Aˬ li heu gʼaˬ neh jahˇ˗euˬ jeˬ, aˇ muˇ˗ahˇ daˬ laˆ ga˗eu jeˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ “aˇ dzehˬ maˬ ehˇ dzeuˇ mawꞈ”˗a. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ “aˬ yawꞈ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni noeˬ shaˬ˗awˇ maˬ ya cawˆ˗iˇ ni, nymˬ˗mˇ naw maꞈ aˬ yawꞈ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗eu tsaˬ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ  meh. Pawˇluˆ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ aˬ li teu gʼaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ nui ma aˇ dzehˬ˗ehˇ cawˆ dzeuˇ˗awˇ, aˇ muˇ˗ahˇ maˬ paˇ gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ mawꞈ gaˇ keuˆ ni pyeuꞈ˗iˇ gaˇ noeˬ shaˬ˗eu meh.—2 Gawˇliˬtu 2:5-8, 11-ahˇ gui.

15. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?

¹⁵ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh ngeh, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗awˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ maˬ mehˬ maˬ tsoˆ nehˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ nehˬ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ tehꞈ˗ehˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nya nga laˬ?

16. Dawˬdaˬ 21:13-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ maˬ mˇ mawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

¹⁶ Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu ya leh jeh˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ˗eu deuˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ maˬ naˇ haˬ˗eu miˇ neh meh. (Dawˬdaˬ 21:13-ahˇ gui.) Aˬ dui Miˬyehˇ aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ bi naˇ haˬ mawꞈ˗eu ma. Teu miˇ neh aˬ dui gʼawˬ shaˬ gaˬ nya ni leh jeh˗eu ma. Mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ shaˬ zahˬ aˬ dui˗ahˇ ja nehˬ laˇ ngeh, naˬ bawˇ piˬ tehˬ taˬ ngeh to˗aˬ, ‘zaˬ coeˬ zaˬ˗euˬ ngoeˇ dawˬ˗ahˇ’ naˇ haˬ nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ naˇ haˬ nehˬ˗eu ma. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ “Aˬ cawˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ nehˬ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ ni yaˇ kʼaˬ daˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yaˬkoˆ 2:13) Aˬ dui jiˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ meh lehˇ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu awˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, gʼawˬ shaˬ ya gaˬ nehˬ˗eu meh.

17. Sahˬ paˬ Daˬbiˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

¹⁷ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ dui˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nya ni hawˇ˗eu nui ma muiˬ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, sahˬ paˬ Daˬbiˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Daˬbiˇ Miˬyehˇ neh tseˇ˗euˬ sahˬ paˬ Sawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ sehꞈ˗eu leh jeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ laꞈ poˆ maˬ mˇ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ uˬ taꞈ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗euˬ meh.—1 Saˬmeuˬlaˆ 24:9-12, 18, 19.

18-19. Daˬbiˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ maˬ mˇ mawˇ˗euˬ gaˇ kawˆ nyiˬ kawˆ˗ahˇ ehˇ haw.

¹⁸ Ehˇ kʼawꞈ Daˬbiˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ aˬ myah luꞈ mˇ mawˇ˗euˬ nmˇ maˬ ngeuˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Daˬbiˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, nui ma doeˇ˗eu Naˬbaˬlaˇ jawˇ gaˇ iˇ˗awˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ shaˇ˗iˇ ngeh, Naˬbaˬlaˇ maˬ biꞈ nehˬ˗euˬ uˬ taꞈ, paˇ dehˬ nehˬ˗euˬ meh. Teu ngeh Daˬbiˇ nui ma pehˇ dui dui laˇ˗awˇ, Naˬbaˬlaˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu aˬ li yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Naˬbaˬlaˇ˗euˬ miˬ zaˬ pyeuꞈ˗eu gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu Aˬbiˇgeˬlaˇ, Daˬbiˇ˗ahˇ taˆ lehˇ caw ba˗euˬ miˇ neh, Daˬbiˇ aˬ yawꞈ neh noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ ni yahˇ nya˗euˬ meh.—1 Saˬmeuˬlaˆ 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh bawˇlawˇpeh Naˬdaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ, smˇ muiˬ smˇ baw tiˬ gʼaˬ, iˇ shaˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ neh zawˇ˗ehˇ gaˬ˗euˬ yawˇ˗ahˇ lu geuꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja nehˬ˗euˬ meh. Daˬbiˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ya gaˬ ngeh nui ma pehˇ dui dui laˇ˗awˇ, “Kʼoeˇ naˆ naˆ˗ehˇ doeˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu tsawˇ haˬ kʼoeˇ gʼaˬ shiˇ˗eu tsaˬ meh lehˇ, dehꞈ luꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ mehˬ shi ngaˇ kamˬ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (2 Saˬmeuˬlaˆ 12:1-6) Maˇ diˇ naˇ Daˬbiˇ Moˇseˬ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗euˬ yawˇ˗ahˇ  kʼoeˬ˗euˬ deuˬ oeˬ bymˇ ya tsoeˬ kʼoꞈ nehˬ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ siˬ nya˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 22:1) Ehˇ kʼawꞈ Daˬbiˇ tsawˇ haˬ teu gʼaˬ shiˇ˗eu tsaˬ meh lehˇ daˇ˗euˬ teu naˇ, doeˇ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Naˬdaˬ neh ja˗euˬ teu naˇ, maˇ diˇ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Naˬdaˬ Daˬbiˇ neh mˇ˗euˬ iˬ baˇ teu naˇ, aˬ li teu gʼaˬ neh mˇ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, yaw jeˬ ma jeˬ teu˗ahˇ zmˬ˗awˇ caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Daˬbiˇ yawˇ lu geuꞈ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ nehˬ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ naˇ Daˬbiˇ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ˗euˬ meh.—2 Saˬmeuˬlaˆ 12:7-13.

20. Aˬ dui Daˬbiˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?

²⁰ Daˬbiˇ nui ma pehˇ dui dui ngeh aˬ yawꞈ Naˬbaˬlaˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu aˬ li dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Dzaˇ˗i tiˬ poˆ jiˇ Daˬbiˇ Naˬdaˬ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˬ li teu gʼaˬ˗ahˇ jiˇ shiˇ˗eu tsaˬ meh lehˇ daˇ˗euˬ meh. Aˬ dui Daˬbiˇ˗aˬ, nahˬ yu ni gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ gaˇ neh, yawˇ lu geuˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh teu naˆ naˆ˗ehˇ daˇ nehˬ˗euˬ nga lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu ngeh Daˬbiˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ iˬ baˇ mˇ taˬ˗euˬ miˇ neh, nui ma maˬ sa maˇ sa˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Aˬ cawˬ˗ahˇ iˬ baˇ taˬ˗awˇ, gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ daˇ nehˬ˗eu jeˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ muiˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh Yeˬsuˇ “Aˬ cawˬ˗ahˇ yaw lehˬ taˬ poˆ. Aˬ cawˬ˗ahˇ yaw lehˬ maˬ poˆ naˇ, naw maꞈ˗ahˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ yaw lehˬ maˬ poˆ˗aˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ naw maꞈ yaw lehˬ poˆ˗eu loꞈ˗ehˇ, naw maꞈ˗ahˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ yaw lehˬ poˆ tehꞈ˗a” lehˇ saˇ tiˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 7:1, 2) Teu miˇ neh aˬ dui nui ma muiˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya ni leh jeh˗awˇ, Miˬyehˇ loꞈ˗ehˇ “gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ myaˬ dui dui” laˇ ni leh jeh luꞈ˗uˇ.

21-22. Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?

²¹ Gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ ni, mˇ jeˬ shaˇ kawˆ neh jiˇ ya mˇ mawˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ dui˗euˬ nymˇ kaˬ taꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, caw ba˗eu jeˬ aˬ suˇ gʼaˬ loˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, gʼaˬ biꞈ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ gʼaˬ jawˇ ngaˇ laˬ? Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ biꞈ nehˬ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, nui jeˬ lehˇ jiˇ caw ba nehˬ nya meh laˬ? Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ, gʼaˬ biꞈ nehˬ˗awˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ luꞈ nga laˬ? Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ leˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ nehˬ nya meh laˬ? Teu naˇ aˬ dui ya mawˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nya˗eu kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Yawˇbaˆ 29:12, 13; Loˇmaˆ 10:14, 15; Yaˬkoˆ 1:27.

²² Aˬ dui haw doˆ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ ni leh jeh naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nya ngaˇ lehˇ ya siˬ meh. Aˬ dui gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ ngeh, “gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ myaˬ dui dui˗eu” mˬ taˆ Aˬda laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu yaw duˬ baw meh.