1. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ naˇ haˬ nya˗eu nga?

 Nawˇ mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu zahˇ kʼawꞈ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ cawˆ ngeh maˬ ehˇ, Maˬgawˇgaˆ˗euˬ Gawˇgaˆ deuˆ laˇ ngeh maˬ ehˇ, Aˬmaˬgeˬdoˬ guiˇ deuˆ ngeh maˬ ehˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ ngeh guˆ laˇ miˇ˗a laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ nawˇ ‘Ngaˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ dzeuˇ˗iˇ nya˗eu maˬ siˬ miˇ˗a, gaˇ kawˆ teu pyeuꞈ laˇ ngeh saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu maˬ siˬ miˇ˗a?’ lehˇ noeˬ haw maˬ laˬ Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ hawˇ˗euˬ naˇ, heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Jaˇliꞈ daˬ ma hmˬ˗ahˇ˗euˬ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “Naw maꞈ nui ma shaˬ zahˬ taˬ mˇ. Miˬyehˇ˗ahˇ jah˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 14:1) Ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui jah naˇ, mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ dzeuˇ˗iˇ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu meh.

2. Aˬ dui nui jah ziꞈ laˇ ni aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga? Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

² Nymˬ˗mˇ aˬ dui ya puˬ luꞈ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ piˇ luꞈ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, nui jah bi ziꞈ laˇ˗awˇ, mehˬ hu paw ya puˬ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya laˆ piˇ˗eu lehˇ jiˇ siˬ nya laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ gaˇ kawˆ aˬ geu kawˆ˗ahˇ nui jah heu naˆ maˬ tseˇ ahˇ˗eu loˬ nga lehˇ jiˇ siˬ nya laˇ˗eu meh. Aˬ dui lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ kamˬ daˬ nya naˇ ngehˬ˗ehˇ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. Teu naˇ aˬ dui˗ahˇ mehˬ hu paw ya puˬ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ nya ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ gaˇ kawˆ oeˬ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. Teu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui jah heu naˆ maˬ tseˇ ahˇ˗eu loˬ nga lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ loꞈ˗ehˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya puˬ nya˗eu nga? Kʼoeˇ naˇ teu aˬ dui˗ahˇ mehˬ hu paw˗euˬ gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ dah nehˬ˗eu nga lehˇ jiˇ haw ma.

3. Maꞈtehˬ 6:30, 33 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu, Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gʼoˆ shaw nya ni caw ba nehˬ˗eu nga?

³ Nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ naˇ, yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ, dm gʼaˬ dm lmˇ, jawˇ duˬ jawˇ zaˇ, gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ heu  laꞈ kʼoeˇ toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yawˬ poˆ na luꞈ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, gaˇ˗ahˇ neh ya doˆ iˇ˗awˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh gaˇ yaw shuiꞈ poˆ˗euˬ kʼawꞈ, maˬ poˆ mawˇ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na naˇ, Saˇ kiˇ deuˬ mˇ˗eu maˬ tsaˬ˗eu gaˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh gaˇ maˬ ya mˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ nymˇ jiˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh dah teˬ nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu loˬ meh. Yeˬsuˇ gawˬ jawˬ kʼoeˇ taˆ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw nya ni mehˬ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 6:30, 33-ahˇ gui.) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˬ byehˇ dzeh˗a lehˇ jah ziꞈ naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ nya˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu lehˇ ngehˬ˗ehˇ ya mawˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗awˇ, nui jah jiˇ ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh.

4-5. Nymˇ jiˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ shaˬ luꞈ˗eu nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga?

⁴ Nymˇ jiˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ luꞈ˗eu Beˬneˬsoeˇlaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗euˬ nga lehˇ haw ma. Yaw beh ngeh Kehˇ˗suiˬtoˬ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ yawˬ ha˗euˬ dehˬ ma hawˇ˗eu yawˬ ha˗euˬ yaˇ ngeh jaˆ˗eu miˇ neh, dzaˬ loꞈ dawˇ loꞈ˗eu meh. Tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh miˬ beuˆ mi cehˇ baꞈ luꞈ˗eu yaw haiˬ tiˬ muˇ, aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ miˇ tsaˬ lu geuꞈ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ teh dzeh nehˬ˗euˬ meh. Aˬ da pyeuꞈ˗eu Miˇgeˬ˗uˬ “Nymˇ˗mˇ nga pehˬ aˬ cawˬ˗euˬ miˇ tsaˬ˗ahˇ ngaˬ taˬ˗euˬ gaˇ jawˇ˗awˇ ka dzaˬ luꞈ˗eu ma. Ngaˇ yawˬ nah na luꞈ tuˇ laˇ ngeh aˬ yawꞈ nah yawꞈ loˬ˗eu jeˬ jaˆ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ shaˬ dui dui˗eu kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ pehˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ nah yawꞈ loˬ˗eu jeˬ jaˆ ni caw ba nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ pehˬ aˬ myah luꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ pehˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ pehˬ˗ahˇ maˇ diˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗euˬ meh.

⁵ Kehˇ˗suiˬtoˬ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ shaˬ zahˬ ya puˬ˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ, Miˇgeˬ˗uˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Yuˇlaiˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ pehˬ˗ahˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ lehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Yaw myaˬ poˆ Yeˬhawˇbaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ pehˬ˗ahˇ loˬ˗eu jeˬ jaˆ ni hawˇ˗eu Miˇgeˬ˗uˬ˗ahˇ gaˇ poˆ mawˇ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ tiˬ poˆ na Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ pehˬ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ neh jiˇ bi caw ba nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ pehˬ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ byehˇ dzeh haw˗euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ myaˆ neh ya mawˇ ngeh, aˬ buˇ aˬ yuiꞈ yuiꞈ saˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yawˇsiˬleˬ “Yeˬhawˇbaˬ nga pehˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu lehˇ ya mawˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Nymˬ˗mˇ ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ aˬ myah luꞈ caw ba nehˬ˗eu cawˬ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ haw nya laˇ nyaˬ. Nymˬ˗mˇ nga pehˬ neh ya puˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, mehˬ hu paw keuˆ le luꞈ˗eu heu naˆ maˬ tseˇ kʼaˆ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, dah laˇ taˬ ni lehˬ hmˬ dah nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh.

6. Nawˇ mˇ dzaˬ kʼawꞈ dawˇ˗eu paw shaˬ luꞈ naˇ, nui jah ziꞈ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?

⁶ Nawˇ mˇ dzaˬ kʼawꞈ dawˇ˗eu paw nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, shaˬ zahˬ puˬ luꞈ de laˬ? Teu naˇ nawˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ shaˬ dui dui˗eu paˬ, ehˇ kʼawꞈ nawˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ ziꞈ laˇ ni jahˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, Maꞈtehˬ 6:25-34 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ gui˗awˇ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Kʼoeˇ naˇ  Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu nga lehˇ bi siˬ laˇ˗eu, puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gui. (1 Gawˇliˬtu 15:58) Toˆ˗ehˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, nawˬ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu meh. Miˬyehˇ nawˇ aˬ jeˬ loˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya caw ba nehˬ˗eu lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ maˇ diˇ caw ba nehˬ laꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh nawˬ˗euˬ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ naˇ mehˬ hu paw ya puˬ˗eu heu naˆ maˬ tseˇ kʼaˆ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ kamˬ daˬ nya˗eu meh.—Haˬbaˬkuˆ 3:17, 18.

7. Maꞈtehˬ 8:23-26-ahˇ haw ngeh jaˬ lehˇ lehˇ ma heu naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ lawˬ haw˗euˬ nga?

⁷ Yeˬsuˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ, iˬ ma laˆ shaˆ˗ahˇ jaˬ lehˇ lehˇ ma ya puˬ ngeh, Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ zmˬ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ jah˗eu jeˬ heu naˆ maˬ tseˇ ahˇ˗eu loˬ nga lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 8:23-26-ahˇ gui.) Jaˬ lehˇ lehˇ ma baw dui dui˗eu miˇ neh iˇ luˆ dzeh dui dui˗awˇ, lawˬ ga nuiꞈ˗iˇ paˬ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ taˬ ngeh, Yeˬsuˇ naˇ nui ma saˇ lehˆ ni yuꞈ kʼaˆ luꞈ˗eu meh. Zaˬ lahˇ deuˬ tsawˬ guˆ˗iˇ dui dui˗awˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ kuˇ noeˬ˗awˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗eu meh. Teu ngeh Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Jah˗eu gʼaˬ baˬ dui dui˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗oˇ, aˬ jeˬ miˇ neh teu naˆ naˆ˗ehˇ guˆ te” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu baoˬ ahˇ dui dui˗eu meh lehˇ siˬ nya paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui heu˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga? Aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni gʼeh naˇ, aˬ dui maˇ maˇ ni gʼeh˗eu “jaˬ lehˇ lehˇ ma”˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ ya puˬ˗eu jaˬ lehˇ lehˇ ma˗ahˇ duˇ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, dzeuˇ˗iˇ nya˗eu meh.

8-9. Ehˬnehˬ˗euˬ nui jah aˬ joˆ˗ehˇ bi lawˬ haw˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

⁸ Aˬ dui Peu to Liˇko miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ehˬnehˬ lehˇ kuˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ kʼaˆ dui dui˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ nya˗euˬ miˇ neh nui jah ziꞈ dah ni gʼeh laˇ˗euˬ meh. 2017 kʼoꞈ˗ahˇ jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ˗euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ iˇ kahˇ baw pyaˆ˗euˬ meh. Gaˇ mˇ˗eu jiˇ maˬ paˇ jaˆ˗euˬ meh. Ehˬnehˬ “Teu ngeh shaˬ dui dui˗awˇ, noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ dui dui˗euˬ maˬ. Ehˇ kʼawꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ, aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ tsawˬ guˆ˗iˇ paˬ˗ehˇ leh jeh˗euˬ maˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh.

⁹ Lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu heu meh lehˇ Ehˬnehˬ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˬ˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ, nui ma bi saˇ laˇ˗awˇ, aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi kʼahˬ lahˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, ngaˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ ngaˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ caw ba nehˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Yeˬhawˇbaˬ ngaˇ neh shaˇ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu naˇ ngaˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ bi ziꞈ dzehˬ laˇ nyaˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh.

10. Nawˇ “jaˬ lehˇ lehˇ ma”˗ahˇ ya puˬ luꞈ naˇ, aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?

¹⁰ Nawˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ “jaˬ lehˇ lehˇ ma”˗ahˇ ya puˬ luꞈ de laˬ? Teu naˇ uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ maˬ ngeuˇ naˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu jeˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ ya puˬ ngeh, noeˬ shaˬ dui dui˗awˇ aˬ jeˬ ya mˇ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ dzehˬ˗ehˇ noeˬ shaˬ dzeuˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ paˇ gʼoe gaˇ keuˆ ni, taˬ bi pyeuꞈ. Guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ ni leh jeh. Kʼoeˇ naˇ gaˇ hu  Yeˬhawˇbaˬ neh nawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu neh, jah˗eu jeˬ ziꞈ laˇ ni leh jeh. (Ja ceuˬ 77:11, 12) Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˬ ehˇ, tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ byehˇ dzeh˗a lehˇ jah ziꞈ nya˗eu meh.

11. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹¹ Lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ paˇ jaˆ nga siˬ? Ehˬnehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh ya siˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu heu meh. Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh nui ma taˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ neh bi sheuˬ gʼeh˗euˬ deuˬ˗ahˇ nui ma taˬ luꞈ˗uˇ. Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ heu naˇ, yawꞈ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ kahˇ maˬ dahˇ gaˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu lehˇ taˬ ngehˇ. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ngeh, ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu heu naˇ yawˬ ha˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ ka kʼoꞈ nya˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 14:1-4; 2 Laˬsaˬbaˬ 20:17) Gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ luꞈ˗uˇ. Teu naˇ nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˬ ehˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu awˬ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 13:17) Toˆ˗ehˇ naˇ, aˬ dui mehˬ hu paw keuˆ le˗eu huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ paˇ guˆ meh.—Dawˬdaˬ 3:25.

12. Luˇkaꞈ 18:1-8-ahˇ haw ngeh, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ, oˇ oˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui jah heu naˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga?

¹² Yeˬsuˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ lawˬ haw meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Luˇkaꞈ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ ja nehˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ teu naˇ miˬ coeˬ miˬ ma tiˬ gʼaˬ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu tiˬ gʼaˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ lehˇ daˇ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh. Miˬ coeˬ miˬ ma heu gʼaˬ, aˬ yawꞈ maˬ tsehˆ leˇ ni shaˇ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ meh lehˇ jah˗eu meh. Ehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu teu gʼaˬ aˬ yawꞈ neh shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ daˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ Miˬyehˇ pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh Yeˬsuˇ “Uˬ ciꞈ nah gʼahˇ maˬ ehˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ luꞈ˗eu, Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, Miˬyehˇ yaˇ kʼaˬ maˬ daˇ nehˬ˗aˇ loˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 18:1-8-ahˇ gui.) Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ “Tsawˇhaˬ˗euˬ Zaˬmaˇ zaꞈ le ngeh, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jah˗eu jeˬ jaˆ luꞈ gaˇ ya mawˇ tehꞈ˗a loˇ” lehˇ paˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ, kʼaˇ mˇ nya˗eu jeˬ mˇ˗eu leh jeh˗eu heu neh miˬ coeˬ miˬ ma heu gʼaˬ loꞈ˗ehˇ, nui jah ziꞈ dah ni jaˆ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu loˬ meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nui jah ahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nymˬ˗mˇ neh maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˬ ehˇ, caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu naˇ, baoˬ ahˇ dui dui meh lehˇ ya jah˗eu meh. Tiˬ poˆ na Miˬyehˇ aˬ dui neh maˬ noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ kʼawꞈ dawˬ kʼoꞈ biꞈ laꞈ˗eu meh.

13. Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga?

¹³ Aˬ dui Kahˇgoˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Beˬloˬ lehˇ kuˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Tiˬ nah miˬ beuˆ mi cehˇ baꞈ luꞈ˗eu deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ puˬ˗ahˇ deuˆ laˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu tseˇ ngaˬ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ zaˬ nehˬ˗ehˇ pu˗ahˇ neh ya cehˆ˗euˬ meh. Gaˇ ma˗ahˇ iˇ luꞈ ngeh miˬ beuˆ mi  cehˇ baꞈ luꞈ˗eu teu deuˬ˗ahˇ tahˬ puˬ˗euˬ meh. Teu deuˬ aˬ yawꞈ pehˬ˗ahˇ nyehꞈ˗awˇ sehꞈ de lehˇ lmˬ˗eu meh. Teu ngeh Beˬloˬ ngoeˇ doˆ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma˗ahˇ nui ma laˆ saˇ nehˬ mawꞈ˗eu miˇ neh, teˇ saˇ yaw kʼaˆ kʼaˆ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ kuˇ kuˇ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ guiˬ lahˬ shaˇ gʼaˬ ngeh, teu laꞈ kʼoeˇ neh aˬ yuiꞈ tiˬ gʼaˬ “Nawˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya ni aˬ suˇ gʼaˬ neh mehˬ nehˬ laꞈ˗a” lehˇ naˇ haˬ˗eu meh. “Ngaˬ ma neh mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ngaˬ ma ngaˬ˗ahˇ Maꞈtehˬ 6:9-13 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu loꞈ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ lehˇ mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ yuiꞈ kʼoeˇ gʼaˬ “Nawˬ ma hawˇ˗eu nawˬ da sheuˬ˗awˇ iˇ˗awˬ, naw maꞈ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ naw maꞈ˗ahˇ haw piˇ luꞈ˗uˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh.

14. Aˬ dui˗euˬ nui jah˗ahˇ lawˬ haw laˇ nya˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Aˬ dui˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

¹⁴ Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ haw ngeh, guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ heu naˇ baoˬ ahˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ taˆ lehˇ maˬ biꞈ laꞈ naˇ tawˇ neh? Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ miˬ coeˬ miˬ ma teu gʼaˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni Miˬyehˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ daˆ leꞈ˗awˇ, Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ byehˇ dzeh˗a lehˇ jah˗eu uˬ taꞈ, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh tiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ neh nawˬ˗euˬ guiˬ lahˇ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ meh lehˇ jah ziꞈ luꞈ˗uˇ. Kʼoeˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ˗ahˇ shaˇ daˆ leꞈ luꞈ˗uˇ. (Piˇliˇpiˆ 4:13) Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui neh ya pu haw˗euˬ shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ ngehˇ byoˆ jiˇ gaˇ keuˆ ni aˬ dui˗ahˇ guiˬ lahˬ gʼawˬ mya ni biꞈ nehˬ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ ngehˬ˗ehˇ kamˬ daˬ coeˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ laˬ˗awˇ, mehˬ hu paw ya pu˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dah laˇ taˬ˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 1:6, 7.

15. Maꞈtehˬ 17:19, 20-ahˇ haw ngeh Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ nga?

¹⁵ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ nui jah heu naˇ, shaˬ zahˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh lehˇ mehˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 17:19, 20-ahˇ gui.) Zaˬ lahˇ deuˬ yaw beh nehꞈ˗ahˇ teh doˆ nya˗euˬ kʼawꞈ, tiˬ poˆ nehꞈ˗ahˇ maˬ teh doˆ nya ni pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ teh doˆ nya˗eu nga? Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui jah heu naˆ maˬ tseˇ ahˇ˗eu loˬ nga lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui jah ahˇ naˇ gawˬ jawˬ loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ kʼawꞈ deuˆ gʼaˬ nya meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ maˬ deuˆ gʼaˬ nya gaˇ duˇ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.

16. Geˇdiˬ doeˇ dui dui˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, jah˗eu jeˬ heu aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹⁶ Guˬ˗aˬteꞈmaˬlaˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Geˇdiˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Tiˬ nah mehˬ bawˬ jiˇ˗awˇ iˇ kahˇ gʼoˆ laˇ luꞈ ngeh aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Ehˇdiˬ bi sehꞈ˗euˬ meh. Jah˗eu jeˬ Geˇdiˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ “Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, ngaˬ˗euˬ kʼaˆ behˆ a nehˬ˗euˬ ma. Teu miˇ neh ngaˬ˗ahˇ nui ma saˇ laˇ nyaˬ. Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ caw ba nehˬ laꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaꞈ gʼa˗eu heu naˇ, ngaˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni nui ma maˬ bi cawˆ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ nah yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ tehˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ, ni shawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni maˬ noeˬ shaˬ paˬ˗ehˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Heu poˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh mehˬ hu paw ngaˇ aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu maˬ kaˬ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ uˬ taꞈ, aˇ maꞈ aˇ muˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu  miˇ neh dzeuˇ˗iˇ nya meh lehˇ ya siˬ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.

17. Aˬ dui gawˬ jawˬ loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?

¹⁷ Nawˇ yawˬ ha gaˬ˗eu tiˬ gʼaˬ gʼaˬ shiˇ˗euˬ baˬ da neh nui ma cawˆ luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗awˇ, gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ ziꞈ laˇ ni jahˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗euˬ miˇ neh nui ma cawˆ luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ Miˬyehˇ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ zmˬ˗awˇ yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ. Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu maˬ kaˬ, yawˬ ha˗euˬ jah˗eu jeˬ ziꞈ laˇ ni jahˇ. Yawˬ ha˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ dzawˇ nehˬ. Kʼoeˇ naˇ yawˬ ha tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ taˬ jawˇ. Aˬ myah luꞈ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ yaw gʼoeˇ gʼoeˇ lehˇ jawˇ. (Dawˬdaˬ 18:1) Yawˬ ha˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ga nuiꞈ taˬ˗awˇ maˬ jawˇ ni yawˬ ha˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ jahˇ. (Ja ceuˬ 126:5, 6) Aˬ myah luꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu uˬ taꞈ, tsaꞈ gaˬ˗iˇ. Kʼoeˇ naˇ yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui˗awˇ, mehˬ hu paw Miˬyehˇ biꞈ˗eu lehˇ gʼeh˗eu guiˬ lahˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ caw ba gaˇ ya mawˇ ngeh, nawˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh.

18. Yawˬ ha jah˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ luꞈ nya lehˇ noeˬ naˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁸ Dzeuˇ yaꞈ ngeh ya puˬ˗euˬ shaˬ zahˬ, maˬ ngeuˇ naˇ nymˬ˗mˇ puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ baˬ da neh yawˬ ha jah˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ luꞈ nya lehˇ noeˬ naˇ, nui ma taˬ cawˆ, gʼaˬ taˬ baˬ. Heu naˇ yawˬ ha jah˗eu jeˬ ziꞈ laˇ ni jahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw. Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ “Nga maꞈ jah˗eu jeˬ bi myaˬ laˇ nehˬ laꞈ” lehˇ shaˇ. (Luˇkaꞈ 17:5) Kʼoeˇ naˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ja sawˇ yaꞈ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ja sawˇ haw. Miˇgeˬ˗uˬ hawˇ˗eu Yuˇlaiˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ haw˗euˬ lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Beˬloˬ˗euˬ aˬ buˇ hawˇ˗eu Ehˬnehˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ. Geˇdiˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ caw ba nehˬ˗eu lehˇ taˬ ngehˇ. Nymˬ˗mˇ aˬ dui ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni Yeˬhawˇbaˬ neh bi caw ba naˇ, mehˬ hu paw ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ jiˇ kamˬ daˬ coeˇ ni Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ laꞈ meh lehˇ bi jah ziꞈ laˇ˗eu meh.

19. Yeˬsuˇ aˬ jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ˗eu nga? Aˬ dui jiˇ aˬ jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ nya˗eu nga?

¹⁹ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ luꞈ nga lehˇ ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe naˇ, mehˬ hu paw ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ dzeuˇ˗iˇ nya meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 14:1; 16:33) Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma jiˇ jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni gʼeh naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ neh dzeuˇ˗iˇ nya meh lehˇ jah˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 7:9, 14) Nawˇ tawˇ neh dzeuˇ˗iˇ˗eu aˇ maꞈ teu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya ngaˇ laˬ? Pyeuꞈ nya˗eu yaw duˬ baw meh. Nymˬ˗mˇ nawˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh nui jah ziꞈ laˇ ni leh jeh naˇ, Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh.—Heˬbyehˇ 10:39.