B.C. 700 heu kaˬ˗ahˇ Aˬshuˇliˆ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ neh baoˬ kʼaˇ huiˬ˗eu miˇ kʼahˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Beˇtiꞈ˗shuiꞈ bya duˬ˗euˬ gʼoeˇ saiˇ˗ahˇ Aˬshuˇliˆ miˇ kʼahˬ “Nahˇ ma ga kʼehˬ paw jaˆ˗eu Saiˇpu˗suiˬ˗ahˇ neh nahˇ ma doˆ kʼehˬ paw jaˆ˗eu Aiˇlaˬ˗ahˇ keuˆ ni ahˇ˗eu meh. Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jiˇ aˇ yamˬ tiˬ yamˬ˗ahˇ keuˆ ni uˆ lahˇ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Teu ngeh Niˇnaˬbeˬ meuˬ naˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗ahˇ neh kʼaˇ huiˬ˗eu meuˬ pyeuꞈ meh. Meuˬ heu meuˬ˗ahˇ muiˬ dui dui˗eu nymˇ nymˇ goˇ hawˇ˗eu aˇ yehˆ yaˇ kmˇ deuˬ uˬ taꞈ, sahˬ paˬ hawˇ nymˇ hawˇ˗eu huiˬ dui dui˗eu sahˬ boꞈ taˬ duˬ jiˇ jaˆ˗eu meh. Niˇnaˬbeˬ meuˬ˗euˬ kaˇ pyawˇ˗ahˇ sahˬ paˬ Aˇshuˇbaˇniˬpaˬ˗uˬ yawˬ ha˗ahˇ “miˇ tsaˬ tiˬ siˬ siˬ lah ni˗euˬ sahˬ paˬ” lehˇ kuˇ˗eu meh lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˬshuˇliˆ sahˬ paˬ nui deuˬ jiˇ yawˬ haˇ yawˬ ha teu loꞈ˗ehˇ kuˇ˗eu meh. Teu ngeh Aˬshuˇliˆ miˇ kʼahˬ hawˇ˗eu Niˇnaˬbeˬ meuˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ deuˆ gʼaˬ laˇ nya gaˇ duˇ˗eu meh.

Aˬshuˇliˆ miˇ kʼahˬ baoˬ huiˬ dui dui˗awˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ luꞈ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ bawˇlawˇpeh Zeˬpaˬniˇ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ “[Yeˬhawˇbaˬ] Aˬsuˇliˆ meuˬ laˆ cawˆ tehꞈ˗a. Niˇnaˬbeˬ meuˬ ciˬ cuˇ saˆ ni, kʼaˇ shuiꞈ deh ga pyeuꞈ˗iˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ bawˇlawˇpeh Naˬhmˬ jiˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ “Pyuˇ deuˬ ceh geuꞈ yuˇ geuꞈ jiˇ˗awˬ. Shuiˇ deuˬ nawˬ geuꞈ kʼaˆ geuꞈ jiˇ˗awˬ. . . . Niˇnaˬbeˬ meuˬ laˆ cawˆ jiˇ˗awˇ, geuꞈ˗eu tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ahˇ˗a. . . . Nawˬ˗ahˇ kʼaˇ haw mawˇ le˗euˬ deuˬ, kuiˇ toꞈ naˇ kʼah paw ciˬ kʼoꞈ˗awˇ, ‘Niˇnaˬbeˬ meuˬ cawˆ jiˇ taˬ ngaˇ’” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Zeˬpaˬniˇ 2:13; Naˬhmˬ 2:9, 10; 3:7) Dawˬ teu˗ahˇ ya gaˬ ngeh tsawˇ haˬ deuˬ ‘Maˇ diˇ pyeuꞈ leˇ nya meh laˬ leˇ heu, baoˬ heu naˆ naˆ˗ehˇ huiˬ˗eu Aˬshuˇliˆ˗ahˇ aˬ suˇ gʼaˬ deuˆ gʼaˬ nya ta?’ lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu naˇ maˬ pyeuꞈ lehˇ nya gaˇ duˇ˗eu meh.

Ehˇ kʼawꞈ maˬ pyeuꞈ leˇ nya gaˇ duˇ˗eu jeˬ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. B.C. 700 jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ Aˬshuˇliˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Baˬbuˇloˬ hawˇ˗eu Meˬdiˇ neh deuˆ gʼaˬ nya˗euˬ meh. Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh Niˇnaˬbeˬ meuˬ meuˬ meuˬ tsoeˬ pyeuꞈ iˇ˗awˇ, tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ meuˬ teu meuˬ˗ahˇ ngehˇ byoˆ˗euˬ meh. Niˬ˗yuˬ Yawˇ meuˬ˗ahˇ˗euˬ aˇ baˇ byaˬ duˬ tiˬ tsahˇ˗ahˇ neh jahˇ doˆ˗euˬ paˇ dmˬ tiˬ dmˬ˗ahˇ “Tsawˇ haˬ deuˬ Niˇnaˬbeˬ meuˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu heu naˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ miˇ neh tehꞈ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu deuˬ “Aˬshuˇliˆ˗euˬ meuˬ meuˬ ma maˇ diˇ jaˆ haw˗euˬ lehˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ siˬ nya˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ 1845 kʼoꞈ˗ahˇ gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ poˆ tseˇ˗eu Awˇ˗suiˬteꞈ Hehˇliˬ Leˇyehꞈ Niˇnaˬbeˬ˗euˬ meuˬ meuˬ tsoeˬ˗ahˇ poˆ mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ neh poˆ mawˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh Niˇnaˬbeˬ meuˬ, meuˬ meuˬ ma pyeuꞈ haw˗euˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.

Niˇnaˬbeˬ meuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ dui˗ahˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ aˇ saˬ saˬ iˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ maˇ diˇ byah laˇ meh lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh.—Daˬyeˬlaˇ 2:44; Pah mehˬ˗eu 19:15, 19-21.