1. Miˬyehˇ˗ahˇ gʼoe˗eu loˬ nga lehˇ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu nga?

 Maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ heu naˇ, tiˬ kʼehˬ laˇ kʼehˬ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗awˇ, byoˆ˗iˇ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui nehˬ˗ehˇ maˬ shiˇ tiˬ ziˇ jaˆ gʼeh nya˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ gawˬ jawˬ kʼoeˇ taˆ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Miˬyehˇ˗ahˇ gʼoe˗eu loˬ nga lehˇ gʼoˆ shaw˗euˬ deuˬ laˬ kʼaˬ cehˇ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:3, MS) Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ naˇ, beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya mawꞈ˗eu uˬ taꞈ, uˬ duˬ tahˬ mawꞈ˗eu nui ma bi beh ahˇ taˬ˗euˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ naˇ “guiˬ lahˬ huiˬ [laˬ kʼaˬ cehˇ, MS]˗eu Miˬyehˇ” pyeuꞈ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ jiˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 1:11.

2-3. (a) Yeˬsuˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nya˗eu deuˬ naˇ aˬ suˇ suˇ nga lehˇ ehˇ˗eu nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ dzaw˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh nui ma ya ahˇ˗eu nga?

² Aˬ dui dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ jaˆ naˇ, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ maˬ jaˆ nya˗eu nga laˬ? Toˆ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬsuˇ gawˬ jawˬ kʼoeˇ taˆ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh, tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ na mehˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ “noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ” laˬ kʼaˬ cehˇ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ iˬ baˇ mˇ˗euˬ baˬ da neh nui ma cawˆ˗eu maˬ ehˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ ya puˬ˗eu miˇ neh nui ma cawˆ˗eu maˬ ehˇ, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ nya meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Yeˬsuˇ “yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ˗eu baˬ da neh, kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ” maˬ ehˇ, ngaˬ˗ahˇ caw teh˗eu deuˬ maˬ ehˇ, “aˬ cawˬ neh yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ ehˇ” gaˇ ya daˬ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ meh lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:4, 10, 11) Heu loꞈ˗ehˇ ya daˬ˗eu deuˬ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ leˇ nya˗eu nga?

³ Yeˬsuˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ heu naˇ, shaˬ zahˬ jaˆ maˬ jaˆ˗eu nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ maˇ maˇ ni  gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ biꞈ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 4:8) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui˗ahˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ jaˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu 3 jeˬ˗ahˇ ja sawˇ ma.

4. Maˇ maˇ ni gʼeh˗eh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui ya jahˇ˗eu dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (Ja ceuˬ 1:1-3)

⁴ Dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui laꞈ kʼoeˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu gʼaˇ duˬ, nui jah paw˗euˬ dzaˇ heu ya dzaˬ˗eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ hawˇ˗eu jeˬ zaˬ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu gʼaˇ duˬ dzaˇ ya dzaˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tsawˇ haˬ tehꞈ˗ehˇ nui jah paw˗euˬ dzaˇ dzaˬ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ “Dzaˬ˗eu jeˬ baˬ da neh tehꞈ˗ehˇ tsawˇ haˬ zaˬ yaw dehꞈ dehꞈ nya˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Miˬyehˇ˗euˬ kʼaˬ meh˗ahˇ neh kʼaˇ doˆ le˗euˬ dawˬ yawˬ dawˬ na luꞈ baˬ da neh dehꞈ nya˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 4:4) Teu miˇ neh aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ˗eu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui jah paw˗euˬ dzaˇ˗ahˇ tiˬ nah tehꞈ˗ehˇ kʼawꞈ maˬ dzaˬ ni bi dzeuˇ˗iˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ ‘Guiˬ lahˬ huiˬ[laˬ kʼaˬ cehˇ, MS]˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ geuꞈ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ, uˬ ciꞈ nah gʼahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni, zahˇ dawˬ dzaw geuꞈ˗eu’ meh lehˇ ehˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 1:1-3-ahˇ gui.

5-6. (a) Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ ya dzaw˗euˬ nga? (b) Jaˇliꞈ gui˗eu heu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

⁵ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh Jaˇliꞈ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh dehꞈ le˗euˬ lehˇ bi siˬ laꞈ˗awˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ nya˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui iˬ baˇ bi pyehˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu lehˇ jiˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ neh jiˇ ya dzaw˗euˬ ma. Teu naˇ, aˬ dui˗ahˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ biꞈ˗eu meh. (Yeˬlaˬmiˇ 29:11) Aˬ dui Jaˇliꞈ ya dzaw˗awˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ya siˬ nya ngeh tiˬ jawˇ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ dui dui laˇ˗eu meh.

 ⁶ Kʼoeˇ naˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ maˇ diˇ zmˬ˗iˇ nya˗eu nui noeˬ nui duˇ jiˇ ahˇ˗eu meh. Aˬ dui nui noeˬ nui duˇ teu˗ahˇ mˇ caw naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh nawˇ shaˬ zahˬ puˬ ngeh hawˇ˗eu uˬ duˬ kawꞈ ngeh maˬ ehˇ, gʼaˬ baˬ ngeh maˬ ehˇ, Jaˇliꞈ gui˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu leh jeh luꞈ˗uˇ. Yeˬsuˇ “Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ kawˬ˗ahˇ ya gaˬ˗awˇ mˇ caw˗eu deuˬ, maˇ diˇ laˬ kʼaˬ cehˇ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 11:28, MS.

7. Aˬ dui Jaˇliꞈ gui gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ yaw muiˬ˗ehˇ za˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

⁷ Nawˇ Jaˇliꞈ gui ngeh aˬ tehˬ maˬ ya tehˬ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Nawˇ heu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ haw maˬ loˇ? Nawˬ˗euˬ cawˬ kuiˇ dui dui˗eu gʼawˬ ngoeˇ jahˇ˗awˇ, hawˬ tiˬ byawˇ bi dzaˬ laꞈ ngeh, nawˇ aˇ yamˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jaˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, yawˬ jeˬ yawˬ shaˇ noeˬ luꞈ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, hawˬ kawˇ kawˇ ma˗ehˇ nuꞈ tehˇ tehˬ˗eu meh. Kuiˇ maˬ kuiˇ˗eu jiˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ siˬ dzaˬ laˇ˗a. Dzaˬ gʼaˬ˗eu keuˆ laˇ˗euˬ gaˇ hawˇ˗eu aˇ naˆ ni kuiˇ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, a lawˆ lawˆ˗ehˇ dzaˬ paˬ law hawˇ nyaˬ lehˇ noeˬ˗eu meh. Jaˇliꞈ gui˗eu jiˇ teu gaˇ duˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui Jaˇliꞈ aˬ tehˬ tehˬ tehˬ˗ehˇ duiˬ duiˬ daˬ daˬ˗ehˇ gui˗eu miˇ neh, Jaˇliꞈ gui˗eu jiˇ laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ jeˬ gui˗euˬ jiˇ maˬ siˬ dzaˬ laˇ˗a. Teu miˇ neh aˬ dui aˇ baˇ˗ahˇ shaˇ noeˬ mawˇ mawˇ˗ehˇ ya gui˗awˇ, teu gaˇ aˬ jeˬ jeˇ pyeuꞈ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ teˇ saˇ ahˇ˗eu nga? lehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui neh gui˗euˬ jeˬ˗ahˇ ya shaˇ noeˬ ya shaˇ sawˇ˗eu meh. Aˬ dui heu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh.

8. “Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ yawˬ ha˗ahˇ doˇ˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ pyeuꞈ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ mˇ luꞈ˗eu nga?” (Ehˇ lahˬ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁸ Yeˬsuˇ “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ”˗ahˇ tseˇ˗awˇ yamˬ law tsaˬ˗eu dzaˇ bi biˇ kʼawˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui nui jah paw gʼaˬ bi kʼaˆ laˇ˗eu dzaˇ gʼawˬ mya ni za˗eu ma. b (Maꞈtehˬ 24:45) Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ neh jahˇ doˆ laꞈ˗euˬ jeˬ yawˬ jeˬ na luꞈ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ boꞈ˗euˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 2:13) Yamˬ law tsaˬ˗eu dzaˇ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui Loꞈ˗eu nymˇgoˇ hawˇ˗eu Noeˬ laˇ˗awˬ! paˇ dmˬ uˬ taꞈ, jw.org gʼoeˇsaiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ sahˬ boꞈ deuˬ˗ahˇ gui˗eu ma. Aˬ dui jawˇ nah yaw kaˬ mehˬ bawˬ hawˇ˗eu koꞈ nah jawˇ nah mehˬ bawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ jiˇ lehˬ hmˬ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ, yawˬ siˬ na luꞈ doˆ laˇ˗eu JW tiˬbiˬ jiˇ haw˗eu ma. Nui jah paw dzaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ dzaˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ˗ahˇ mˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.

9. Aˬ dui˗ahˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ za nya ni caw ba nehˬ˗eu nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga?

⁹ Nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ, aˬ dui maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu loˬ meh. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ caw teh˗awˇ dehꞈ˗eu deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ [laˬ kʼaˬ cehˇ, MS]˗eu meh” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 128:1) Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, guˆ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, aˇ dzehˬ˗ehˇ yaw zeu baw˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ maˬ ya leˇ˗eu jeˬ maˬ mˇ peuˬ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 16:6) Teu miˇ neh aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh dehꞈ caw˗eu ma. (2 Gawˇliˬtu 7:1) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ ya leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maˬ ya leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 37:27; 97:10; Loˇmaˆ 12:9.

10. Loˇmaˆ 12:2-ahˇ haw ngeh, aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ˗eu loˬ nga?

¹⁰ Loˇmaˆ 12:2-ahˇ gui. Tsawˇ haˬ zaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ tsaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ tsaˬ˗eu zahˇ jahˇ doˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ jiˇ˗a. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ zahˇ teu˗ahˇ caw teh˗eu jiˇ loˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ uˆ lahˇ˗eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ, gaˇ ma ma ma˗ahˇ aˇ naˆ ni bi yeuꞈ kawˇ˗eu lehˇ zahˇ jahˇ doˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a. Aˬ dui zahˇ teu˗ahˇ maˬ caw teh naˇ, ehˇ taˬ˗euˬ taꞈ˗ehˇ yeuꞈ kawˇ dzehˬ laˇ nya˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu  dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu heu naˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ jah˗eu gaˇ kawˆ mehˬ boeˬ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu laꞈ neh ya mˇ mawˇ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 12:28) Daˬbiˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ “Dehꞈ˗eu saꞈ laˇ gaˇ ma tiˬ kahˇ, nawˇ ngaˬ˗ahˇ toeˬ mehˬ nehˬ laꞈ˗awˇ, nawˬ˗euˬ mehˬ shi ngaˇ ya jawˇ ngeh, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ byah˗eu meh. Aˬ myah luꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ, nawˬ˗euˬ aˇ maˇ laꞈ˗ahˇ jaˆ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 16:11.

11-12. (a) Aˬ dui shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh, nui ma gʼaˬ baˬ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ saˇ tiˇ ya taˬ˗eu nga? (b) Piˇliˇpiˆ 4:8 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dawˬ heu naˇ, aˬ dui byawˬ gʼa mo gʼa˗eu jeˬ˗ahˇ tseˇ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu nga?

¹¹ Aˬ dui shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh, nui ma gʼaˬ baˬ ngeh, nui ma bi saˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ tiˬ jeˬ paˬ ya jahˇ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Heu naˇ yaw lehˬ maˬ ngeuˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ, saˇ tiˇ ya taˬ˗eu meh.—Eˇpeˇsu 5:10-12, 15-17.

¹² Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ neh, Piˇliˇpiˆ aˇ muˇ˗ahˇ boꞈ gʼeh˗euˬ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ “yaw muiˬ jeˬ . . . tsaˬ˗eu dawˇ˗eu jeˬ, . . . muiˬ˗eu shawˇ˗eu jeˬ, . . . aˬ cawˬ haw gaˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ” heu deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Piˇliˇpiˆ 4:8-ahˇ gui.) Pawˇluˆ byawˬ gʼa mo gʼa˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ do lehˇ ehˇ˗eu nmˇ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ heu naˇ, byawˬ gʼa moˆ gʼa˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ taꞈ˗eu meh. Jaˇliꞈ heu deuˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ “jeˬ, jeˬ” lehˇ ehˇ˗eu yawˬ tsahˇ na luꞈ˗ahˇ “dawˬ caˇ” “biˬdiˬoˬ” “paˇ dmˬ” “keˆ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu deuˬ dawˆ ahˇ haw. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗awˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗eu lehˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui goˇ dui dui˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw mawꞈ˗eu ma. (Ja ceuˬ 119:1-3) Toˆ˗ehˇ naˇ, aˬ dui shawˇ jehˆ ni gʼeh˗eu siˬ nya˗eu nui ma neh, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ˗ahˇ mˇ nya˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 23:1.

13. Maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ bi za˗eu smˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (Yoˇhaˬ 4:23, 24)

¹³ Smˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ jeˬ hu taˬ. Yeˬhawˇbaˬ naˇ Beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ za geuˇ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 4:11; 14:6, 7) Teu miˇ neh aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, “yaw sahˇ˗euˬ baoˬ baˬ da neh, Aˬda˗ahˇ siˬ duˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ” aˬ yawꞈ geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ heu ya bi pyeuꞈ meh. (Yoˇhaˬ 4:23, 24-ahˇ gui.) Aˬ dui Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ tsaˬ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ nya ni muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh bi sheuˬ gʼeh mawꞈ˗eu ma. Aˬ dui aˬ dui˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ naˬ taˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ mˇ nya˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ jeˬ hu ya taˬ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu baˬ da neh tehꞈ˗ehˇ mehˇ nmˇ tiˬ yaˇ gʼaˬ dzehˬ ni tawˬ˗ahˇ bi nyehꞈ ahˇ taˬ˗euˬ meh. c Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu, yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu, aˬ cawˬ˗ahˇ Miˬyehˇ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ tsaꞈ gaˬ˗eu heu neh, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui cehꞈ lehꞈ ka laˇ gaˇ ya daˬ ngeh maˬ ehˇ, kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ gaˇ ya daˬ ngeh maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nehˬ˗ehˇ jawˇ meh. Laꞈ sawˬ biꞈ nehˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.—Yaˬkoˆ 1:12; 1 Beˬtuˆluˆ 4:14.

14. Taˬjiˇkiˇsaꞈ˗tamꞈ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ aˬ jeˬ ya puˬ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?

¹⁴ Mehˇ nmˇ deuˬ neh maˇ diˇ ya puˬ haw laꞈ˗euˬ jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ geu jeˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ, nymˬ˗mˇ ja sawˇ laꞈ˗euˬ heu 3 jeˬ baˬ da neh maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ za nya˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Taˬjiˇkiˇsaꞈ˗tamꞈ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ 19 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ Joˬbiˬdoˬ Boˬboˬjoˬnoˇ yehˇ maˬ geuꞈ˗eu miˇ neh aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. 2019 kʼoꞈ, Tseˇ siˬ ba la 4 nah˗ahˇ yehˇ deuˬ aˬ yawꞈ iˇ kahˇ˗ahˇ jawˇ gaˇ nyehꞈ laˇ˗awˇ, ba la gʼawˬ mya siˬ kaꞈ lahˇ˗euˬ meh. Yehˇ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw haiˬ yaw doeˇ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ mˇ nehˬ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ heu gʼaˬ neh  maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ gaˇ kawˆ heu yaw myaˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ dawˬ gaˬ kʼawˬ˗eu sahˬ boꞈ˗ahˇ doˆ laˇ˗euˬ meh. Yehˇ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ diˬ diˬ˗ehˇ kamˬ ni, yehˇ˗euˬ mehˬ tsoeˬ dmˬ ni ka tiˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw bahˬ ahˇ nga lehˇ daˇ˗awˇ, gaˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ya mˇ˗eu taˆ˗ahˇ sha gʼeh˗euˬ meh. Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh, Taˬjiˇkiˇsaꞈ˗tamꞈ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ neh dawˬ biꞈ˗awˇ, bi pyehˬ doˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ ya puˬ˗euˬ kʼawꞈ saˇ jaˇ ziꞈ luꞈ˗awˇ laˬ kʼaˬ cehˇ luꞈ meh siˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ yawꞈ nui jah paw loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ haw tsoˆ taˬ˗eu miˇ neh meh.

15. Joˬbiˬdoˬ tawˬ laꞈ kʼoeˇ jawˇ ngeh, nui jah paw˗euˬ dzaˇ aˬ joˆ˗ehˇ za˗euˬ nga?

¹⁵ Joˬbiˬdoˬ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ ngeh, Jaˇliꞈ hawˇ˗eu paˇ dmˬ deuˬ maˬ jaˆ˗eu kʼawꞈ nui jah paw˗euˬ dzaˇ˗ahˇ za luꞈ meh siˬ. Aˬ joˆ˗ehˇ za˗eu nga? Mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ sha˗iˇ ngeh, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ dawˆ ahˇ˗eu pehˇ tahˇ˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ boꞈ ahˇ nehˬ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui nya˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ Joˬbiˬdoˬ tawˬ˗ahˇ neh ya doˆ laˇ ngeh tiˬ jawˇ, aˬ yawꞈ kʼaˆ dui dui˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ya tahˬ puˬ ni jawˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ heu loꞈ˗ehˇ biꞈ˗eu meh. “Aˇ yamˬ jaˆ ngeh, Jaˇliꞈ hawˇ˗eu paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ gui˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ ni jahˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh.”

16. Joˬbiˬdoˬ aˬ jeˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ˗euˬ nga?

¹⁶ Joˬbiˬdoˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw. Aˬ yawꞈ maˬ muiˬ˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ noeˬ noeˬ˗ehˇ maˬ tsaˬ˗eu jeˬ mˇ ngeh to˗aˬ,  Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ neh beh taˬ˗euˬ muiˬ dui dui˗eu kuiˇ zaˇ laꞈ zaˇ deuˬ˗ahˇ zahˬ leˇ˗eu meh. Uˬ shawˬ yawˬ shawˬ na luꞈ noeˬ laˇ ngeh, aˇ jiˇ caˇ˗eu teˇ saˇ ya gaˬ˗awˇ, uˬ ciꞈ paw jiˇ ba la hawˇ˗eu aˬ guiˇ deuˬ˗ahˇ haw˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ heu deuˬ naˇ, ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗awˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh nui jah paw hawˇ˗eu shiˬ shaˬ jiˇ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu meh. Laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ oˇ kamˬ daˬ coeˇ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.

17. 1 Beˬtuˆluˆ 1:6, 7 Joˬbiˬdoˬ loꞈ˗ehˇ ya puˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga?

¹⁷ Joˬbiˬdoˬ aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ jeˬ hu taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ “Nawˬ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ nawˇ uˬ duˬ ya tahˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui kʼahˇ tehꞈ˗ehˇ ya mˇ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 4:8) Yehˇ yaw huiˬ deuˬ Joˬbiˬdoˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ geuꞈ ni bi doˆ˗iˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ yawˬ nah yawˬ miˇ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui jah gʼaˬ maˬ bi baˬ˗iˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ehˇ mˇ nehˬ laꞈ gaˇ ya daˬ kʼawꞈ saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ bi nyehꞈ˗awˇ, bi diˬ˗awˇ, tawˬ˗ahˇ ya uˇ˗euˬ miˇ tsa, nui jah gʼaˬ kʼaˆ dui dui laˇ˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ nui jah teu naˇ, lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗euˬ nui jah pyeuꞈ meh.—1 Beˬtuˆluˆ 1:6, 7-ahˇ gui.

18. Aˬ dui laˬ kʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ cehˇ daˆ leꞈ nya˗eu nga?

¹⁸ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ loˬ˗eu nga lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ dui maˇ maˇ ni gʼeh˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ heu smˇ jeˬ˗ahˇ caw teh naˇ, shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, laˬ kʼaˬ cehˇ daˆ leꞈ nya˗awˇ, ‘Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼoe˗eu tsawˇ haˬ deuˬ, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ byah luꞈ˗uˇ’ lehˇ ehˇ nya˗eu meh.—Ja ceuˬ 144:15.